Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Koopmans en Bosman over de Arctische Raad

Antwoord van Minister Blok (Buitenlandse Zaken) en van Minister Bijleveld-Schouten
(Defensie) (ontvangen 1 juli 2019).

Vraag 1

Hebt u kennisgenomen van de berichtgeving over het mislukken van de bijeenkomst van
de Arctische Raad in het Finse Rovaniemi?1

Antwoord 1

Ja, ik heb vernomen dat het niet is gelukt een Ministerial Declaration aan te nemen.

Vraag 2

Klopt het dat het de eerste keer sinds diens oprichting is dat de Raad niet in staat
is om een gezamenlijke verklaring te produceren? Deelt u de zorgen hieromtrent, temeer
gezien het toenemende belang van goede samenwerking en stabiliteit rondom de arctische
regio?

Antwoord 2

Ja, het was de eerste keer sinds de oprichting van de Arctische Raad in 1996 dat na
een ministeriële bijeenkomst van de Arctische Raad, die eens in de twee jaar plaatsvindt,
geen Ministerial Declaration is ondertekend. In plaats hiervan hebben de acht ministers van Buitenlandse Zaken
van de Arctische landen een Joint Ministerial Statement getekend, en heeft de Finse Minister van Buitenlandse zaken een Chair’s statement uitgebracht.

Het kabinet hecht sterk aan samenwerking en stabiliteit in en rondom de Arctische
regio. Het kabinet zal zijn waarnemerschap in de Arctische Raad blijven benutten om
goede onderlinge samenwerking tussen de leden te bepleiten, als ook goede samenwerking
van (de leden van) de Arctische Raad met de waarnemers, inclusief Nederland, en andere
belanghebbenden.

Vraag 3

Wie was of waren namens Nederland aanwezig bij de bijeenkomst van de Arctische Raad?

Antwoord 3

Bij de afgelopen Arctische Raad van 7 mei jl. werd Nederland vertegenwoordigd door
de Nederlandse Arctisch Ambassadeur en de senior beleidsmedewerker Polaire Zaken,
beiden werkzaam bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken.

Vraag 4

Hoe beoordeelt u de volgende passage uit de in Rovaniemi gehouden toespraak van de
Amerikaanse Minister van Buitenlandse Zaken: «[T]he region has become an arena for
power and for competition. And the eight Arctic states must adapt to this new future.
In its first two decades, the Arctic Council has had the luxury of focusing almost
exclusively on scientific collaboration, on cultural matters, on environmental research
– all important themes, very important, and we should continue to do those. But no
longer do we have that luxury of the next hundred years. We’re entering a new age
of strategic engagement in the Arctic, complete with new threats to the Arctic and
its real estate, and to all of our interests in that region»?2 Deelt u deze analyse? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 4

De beantwoording van deze vraag zal worden meegenomen in de Kamerbrief met de actualisering
van de Nederlandse Polaire Strategie 2016–2020 (Kamerstuk 34 300 V, nr. 58) op het gebied van veiligheid in de Arctische regio. Tijdens het notaoverleg Geïntegreerde
Buitenland- en Veiligheidsstrategie op 15 mei 2018 heeft de Minister van Buitenlandse
Zaken toegezegd om u hierover in 2019 te informeren. Deze brief zult u komende zomer
ontvangen.

Vraag 5

Hoe beoordeelt u daarnaast de felle kritiek die de Amerikaanse Minister van Buitenlandse
Zaken in zijn toespraak uitte in de richting van de Chinese rol in de arctische regio,
bijvoorbeeld over diens toegenomen militaire aanwezigheid en agressie in de regio?
Hoe beoordeelt u daarnaast zijn zorgen over de mogelijk door China aan te richten
ecologische vernieling?3

Antwoord 5

Zie antwoord op vraag 4.

Vraag 6

Hoe beoordeelt u tot slot de in de toespraak geuite zorgen van de Amerikaanse Minister
van Buitenlandse Zaken over de Russische claim over de internationale wateren van
de Noordelijke Zeeroute, inclusief de Russische ambitie om deze te verbinden met de
Chinese maritieme zijderoute? Deelt u zijn analyse dat de Russische wens dat andere
landen toestemming moeten vragen aan de Russische autoriteiten om de route te mogen
gebruiken illegaal is? Zo nee, waarom niet?4

Antwoord 6

Zie antwoord op vraag 4.

Vraag 7

Kunt u zich herinneren dat u op eerdere Kamervragen over de Russische ambities omtrent
de Noordelijke Zeeroute het volgende antwoordde: «De precieze inhoud en reikwijdte
van de (mogelijk voorgenomen) maatregel is niet bekend. Om die reden is het ook niet
mogelijk om aan te geven hoe een dergelijk voorstel zich tot het internationaal recht
van de zee zou verhouden»?5 Zijn de precieze inhoud en reikwijdte van de voorgenomen maatregel inmiddels wel
bekend? Zo ja, hoe ver strekken deze? Wat is uw beoordeling hiervan?

Antwoord 7

Nee, de precieze inhoud en reikwijdte van de voorgenomen maatregel is nog niet bekend.
Voor het overige zie antwoord op vraag 4.

Vraag 8

Klopt het dat de Amerikaanse delegatie moeite had met de nadruk die de diverse aanwezigen
wilden leggen op klimaatverandering in plaats van op onveiligheid? Deelt u de mening
dat het van groot belang is om beide uitdagingen te adresseren en de Nederlandse inbreng
in de Raad dient te bestaan uit aandacht voor ontwikkelingen op militair, economisch
en ecologisch terrein?

Antwoord 8

In zijn toespraak, de dag voor de Arctische Raad, wees de Amerikaanse Minister van
Buitenlandse Zaken Pompeo op het belang om naast wetenschappelijke samenwerking, cultuur
en milieu ook aandacht te hebben voor veiligheid in de Arctische context. Voor het
overige verwijs ik naar antwoord 4.

Vraag 9

Bent u bekend met het artikel «The Arctic Shipping Route No One’s Talking About»?6 Zo ja, deelt u de analyse dat vooral China zich op dit moment voorbereidt op het
– als gevolg van het smelten van de noordelijke poolkap – vrijkomen van de Transpolaire
Zeeroute en andere landen zich onvoldoende voorbereiden op deze realiteit? Zo nee,
waarom niet?

Antwoord 9

Zie antwoord op vraag 4.

Vraag 10

Bent u bereid in internationaal verband het vrijkomen van de Transpolaire Zeeroute
aan de orde te stellen, in het bijzonder de geopolitieke gevolgen ervan, en de mogelijk
in EU- en NAVO-verband te nemen maatregelen te betrekken bij de nieuwe Arctische strategie?

Antwoord 10

Ja.