Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Beckerman over ouderen in het aardbevingsgebied

Antwoord van Minister Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) (ontvangen 20 mei 2019).
Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2018–2019, nr. 2481.

Vraag 1, 5

Bent u zich bewust van de situatie van ouderen die zelfstandig wonen in het aardbevingsgebied?
Realiseert u zich dat zelfstandig wonende, minder zelfredzame ouderen, meer tijd nodig
hebben een woning uit te komen bij een beving? Wat is daarop uw reactie?1

Bent u bereid de panden waarin kwetsbare, minder zelfredzame mensen wonen, te zien
als zorggebouw, waarvoor hogere veiligheidseisen gelden (zoals staat vermeld in het
plan van aanpak van de Nationaal Coördinator Groningen) en daarom te laten versterken?
Zo nee, waarom niet? Zo ja, kunnen deze woningen dan gelijk ook levensloopbestendig
gemaakt worden?2

Antwoord 1, 5

De veiligheid van alle Groningers, oud én jong, staat voor mij voorop. De aanpak van
het kabinet is er de afgelopen jaren op gericht om de veiligheidsrisico’s en de schade
voor de Groningers zoveel mogelijk te beperken. Leven, wonen en werken in Groningen
moet even veilig zijn als op andere plekken in Nederland.

De veiligheidsnorm van 10-5is daarvoor de basis. Dit betekent dat de kans om te overlijden ten gevolgen van het
bezwijken van (delen van) een gebouw door een aardbeving voor een individu niet groter
mag zijn dan 1 op de 100.000 (per jaar). In de versterkingsoperatie wordt gekeken
naar de technische eigenschappen van een gebouw. Bij de beoordeling of versterkingsmaatregelen
nodig zijn, wordt gebruikgemaakt van de Nederlandse Praktijk Richtlijn (NPR). In de
NPR worden conform reguliere bouwregelgeving zogeheten «Consequence Classes» gehanteerd.
Hiermee worden aanvullende veiligheidsfactoren geïntroduceerd voor gebouwen die van
groot belang zijn voor het functioneren van de maatschappij, of daar waar het bezwijken
van een gebouw effect heeft voor een grote groep personen of aanzienlijke economische
of sociale gevolgen voor de omgeving heeft. Zo wordt zwaarder versterkt dan voor de
norm voor het individueel risico noodzakelijk is. Op basis van de NPR wordt per type
gebouw door experts bepaald van welke Consequence Class sprake is. Dit is niet aan
mij als Minister.

Vraag 2

Erkent u dat ouderen in Groningen, net als elders in Nederland, in staat moeten worden
gesteld zo lang mogelijk zelfstandig te blijven wonen? Beseft u dat dit betekent dat
u uw beleid moet aanpassen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 2

Het kabinet wil inderdaad ouderen overal in Nederland helpen in hun vertrouwde omgeving
zelfstandig oud te worden, met een goede kwaliteit van leven. Dit beleid staat geformuleerd
in het Programma Langer Thuis. In de versterkingsopgave staat veiligheid voorop, alle
inspanningen zijn er dan ook op gericht om gebouwen veilig te maken. Bij voorkeur
worden beide uitgangspunten gecombineerd. Het is mogelijk om bij de versterking een
huis meteen levensloopbestendig te maken als de eigenaar dit wenst. Dit gebeurt ook
al op verschillende plekken, zo bouwt Woningcorporatie Acantus bijvoorbeeld voor alle
386 huizen die gesloopt worden in Delfzijl Noord een levensloopbestendige woning terug.

Vraag 3

Zijn woningen van zelfstandig wonende ouderen in het gebied in beeld? Om hoeveel woningen
gaat het? Hoeveel van deze woningen komen als hoge prioriteit uit het model Hazard
and Risk Assessment (HRA)? Hoeveel van deze woningen waren voorheen wel in beeld,
maar komen nu niet uit het HRA-model? Gaan deze panden nu versneld geïnspecteerd en
versterkt worden?

Antwoord 3

De woningen die voor opname en beoordeling in aanmerking komen, zijn in beeld bij
de gemeenten. Ik heb er echter geen inzicht in welke van deze woningen bewoond worden
door ouderen.

Vraag 4

Is er specifiek onderzoek gedaan naar ouderen in het aardbevingsgebied? Vindt u dat
er genoeg aandacht is voor deze groep mensen? Waarom vallen thuiszorg ontvangende
ouderen niet onder het zorgprogramma (Bevings-)bestendige zorg in Groningen?3

Antwoord 4

De gezondheidsgevolgen van de aardbevingsproblematiek in Groningen zijn in verschillende
onderzoeken gevolgd waarbij ook ouderen een plek hebben.

Ouderen waren bijvoorbeeld onderdeel van de GGD Gezondheidsmonitor Volwassenen en
Ouderen in 2016. Met deze monitor is regionale en lokale uitsplitsing van de gezondheidsgegevens
mogelijk en dit biedt de mogelijkheid regionaal en lokaal gezondheidsbeleid hier op
af te stemmen. Er is dus voldoende aandacht voor ouderen binnen de bestaande onderzoeken.

De zorgvisie «(Bevings-)bestendige zorg, Toekomstperspectief en versterken» ligt ten
grondslag aan «Het Groninger Zorgakkoord». De zorgvisie is een invulling van het zorglandschap
met een blik naar de toekomst, waarin keuzes worden gemaakt voor zorginfrastructuur
ten aanzien van gebouwen. De visie heeft in hoofdzaak als reikwijdte de slimme versterking
van gebouwen voor zorg met verblijf. Thuiszorg valt dan ook buiten de reikwijdte van
de visie.

Vraag 6

Kunt u zich voorstellen dat het stopzetten van zowel de gehele versterkingsoperatie
als het project Eigen Initiatief voor ouderen zeer pijnlijk is, gezien hun levensverwachting?
Deelt u de mening dat wachten voor hen een grote impact heeft? Wat gaat u doen om
deze mensen tegemoet te komen? Ouderen kunnen toch niet wachten op uw vertragingen?

Antwoord 6

Er is nooit besloten de versterking stop te zetten. Terwijl gewerkt is aan het nieuwe
plan van aanpak, heeft de versterking dan ook niet stilgelegen. Deze nieuwe aanpak,
waarbij de hoogste prioriteit wordt gegeven aan de versterking van de meest risicovolle
woningen, moet juist leiden tot een flinke versnelling in de uitvoering van de versterking
die nog nodig is. Het is tevens onjuist dat het project Eigen Initiatief is stopgezet.
Er komt voorlopig alleen geen nieuwe ronde Eigen Initiatief. Eigen Initiatief past
namelijk niet bij de versterking nieuwe stijl waarin prioritering plaats vindt op
basis van risicoanalyse. Voor iedereen die nu in Eigen Initiatief zit, heeft dit geen
consequenties: de uitvoering loopt gewoon door. Samen met de belanghebbenden in de
regio ben ik momenteel aan het bekijken binnen welke randvoorwaarden een vorm van
versterking in eigen beheer alsnog gerealiseerd kan worden.

Vraag 7

Wat is uw reactie op bijvoorbeeld dat mevrouw V. van 87 jaar, alleenstaand, slechtziend
en slecht ter been, toe is aan aanpassing van de woning en al gestart was met Eigen
Initiatief en dus voldeed aan de criteria, maar helaas nu moet wachten op een aangepaste
woning omdat u alles stopzet? Betekent het feit dat deze woning geen hoger risico
heeft volgens het HRA-model, dat mevrouw V. de rest van haar leven niet langer zelfstandig
kan wonen?

Antwoord 7

Zonder op individuele gevallen in te kunnen gaan, kan ik in algemene zin zeggen dat
het project Eigen Initiatief niet is stopgezet. Het wordt onverkort uitgevoerd voor
alle deelnemers in het programma.