Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Krol over het binnen korte tijd neerstorten van twee gevechtsvliegtuigen van het type F35 (Joint Strike Fighter)

Antwoord van Staatssecretaris Visser (Defensie) (ontvangen 14 mei 2019)

Vraag 1, 2

Heeft u kennisgenomen van het feit dat op 28 september 2018 een F-35 gevechtsvliegtuig
(JSF) van de Amerikaanse marine is neergestort in de buurt van Grays Hill in de staat
South Carolina?1

Heeft u kennisgenomen van het feit dat op 9 april 2019 een F-35 gevechtsvliegtuig
(JSF) van de Japanse luchtmacht is neergestort in de Japanse Zee?2

Antwoord 1, 2

Ja, ik heb kennis genomen van de berichtgeving over het neerstorten van twee F-35
toestellen. Het betreft een Amerikaanse F-35B van de Amerikaanse mariniers op 28 september
2018 en een F-35A jachtvliegtuig van de Japanse luchtmacht op 9 april 2019. Nederland
verwerft 37 stuks van de F-35A variant die in 2024 de taken van de F-16 overnemen.

Vraag 3, 4

Bent u van mening dat deze ongelukken vragen om eenzelfde aanpak als is gevolgd na
het kort na elkaar neerstorten van twee vliegtuigen van het type Boeing 737 MAX?

Heeft u derhalve besloten dat alle trainingsvluchten met voor Nederland bestemde vliegtuigen
van dit type onmiddellijk moeten worden gestaakt?

Antwoord 3, 4

Er is momenteel geen aanleiding te veronderstellen dat de oorzaak van het ongeluk
met de Japanse F-35A verband houdt met de oorzaak van het neerstorten van de Amerikaanse
F-35B. Tussen het neerstorten van de twee Boeing 737 MAX toestellen is er volgens
de uitkomsten van voorlopige onderzoeken naar verluidt wel een relatie tussen de twee
ongelukken. Defensie beschikt zelf niet over de resultaten van deze onderzoeken, anders
dan er in open bronnen over beschikbaar is.

De oorzaak van het ongeluk van de Amerikaanse F-35B in de VS is vastgesteld en was
te wijten aan een defecte brandstofleiding als gevolg van een productiefout door één
van de twee leveranciers van dit type leiding. Na dit incident zijn alle F-35 vliegtuigen
(varianten F-35A, B en C) grondig op dit mogelijke mankement geïnspecteerd. Uit voorzorg
zijn de leidingen van het type dat het mankement vertoonde bij de wereldwijde F-35
vloot vervangen, zo ook bij één van de twee Nederlandse testtoestellen nadat beide
vliegtuigen waren gecontroleerd op het type leiding.

De Japanse luchtmacht onderzoekt, met steun van het F-35 Joint Program Office (JPO), het neerstorten van het eigen F-35A jachtvliegtuig in de Stille Oceaan. De
oorzaak van dit ongeluk is nu niet bekend. Japan houdt, conform haar eigen procedures,
uit voorzorg alle F-35A vliegtuigen aan de grond totdat meer duidelijkheid is over
de oorzaak van het ongeluk. Op basis van de huidige beschikbare informatie en in nauw
overleg met het JPO ziet Nederland, evenals de andere partners in het programma, vooralsnog
geen reden om vliegoperatiën met de F-35 te staken.

Vraag 5

Hoe gaat u regelen dat Nederland nauw betrokken wordt bij het onderzoek naar het neerstorten
van beide vliegtuigen?

Antwoord 5

De oorzaak van het ongeluk met de Amerikaanse F-35B op 28 september 2018 is vastgesteld
en adequate maatregelen zijn vorig jaar door het JPO genomen. De oorzaak van het recente
Japanse ongeluk is momenteel volop in onderzoek. Conform afspraken binnen het F-35
programma wordt Nederland, evenals de andere partners in het programma, voortdurend
over de resultaten van het onderzoek naar het ongeluk van de F-35A in Japan op de
hoogte gehouden.

Vraag 6

Bestaat de mogelijkheid dat, als gevolg van beide ongelukken en de onderzoeken naar
de oorzaken daarvan, de levering van de vliegtuigen voor de Nederlandse luchtmacht
verder zal worden vertraagd?

Antwoord 6

Tot op heden hebben recente leveringen van vliegtuigen aan Nederland allemaal op tijd
plaatsgevonden. Er is vooralsnog geen aanleiding te veronderstellen dat de levering
van de Nederlandse F-35A vliegtuigen als gevolg van de twee ongevallen met F-35»s
wordt vertraagd.