Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Karabulut over de arrestatie en mogelijke uitlevering van WikiLeaks oprichter Julian Assange

Antwoord van Minister Blok (Buitenlandse Zaken) (ontvangen 14 mei 2019).

Vraag 1

Kunt u aangeven waarom WikiLeaks oprichter Julian Assange onlangs in Groot-Brittannië
is gearresteerd? Kunt u bevestigen dat dit onder meer is vanwege een uitleveringsverzoek
van de Verenigde Staten (VS)?

Antwoord 1

Ik heb kennisgenomen van het intrekken van het asielrecht en het opschorten van het
Ecuadoraans staatsburgerschap van de heer Assange door Ecuador en de daaropvolgende
arrestatie van de heer Assange door de Britse autoriteiten. Ecuador heeft de Britse
autoriteiten toestemming gegeven om de heer Assange in de ambassade te arresteren.
De Britse autoriteiten hebben aangegeven dat de arrestatie van de heer Assange geschiedde
op grond van het ontwijken van een uitleveringsverzoek (het niet verschijnen voor
een rechtbank inzake een Zweeds uitleveringsverzoek). Na zijn arrestatie is de heer
Assange in het VK schuldig bevonden aan «failing to surrender to court», voor het
niet verschijnen voor de rechtbank in 2012. Hiervoor kan de heer Assagne tot 12 maanden
celstraf krijgen. Na zijn arrestatie is door de VS een voorlopig uitleveringsverzoek
ingediend inzake computervredebreuk. Zodra het definitieve uitleveringsverzoek van
de VS is ontvangen zal dit door de Britse rechter beoordeeld worden.

Vraag 2

Lopen er ook nog andere zaken tegen Assange, bijvoorbeeld in Zweden?

Antwoord 2

Verdere uitleveringsverzoeken zijn mij niet bekend. In 2010 werd Julian Assange in
Zweden verdacht van verkrachting. Het gerechtelijk vooronderzoek tegen hem werd echter
gestopt in mei 2017 en het arrestatiebevel tegen hem werd ingetrokken. Op de dag van
Assange’s arrestatie (in Londen op 11 april 2019), heeft de advocaat van het vermeende
slachtoffer de Openbare Aanklager in Zweden formeel verzocht het vooronderzoek te
hervatten. Dit kan gedaan worden zolang de verjaringstermijn niet is verstreken, in
dit geval midden augustus 2020. Momenteel is nog niet bekend hoe de Zweedse Openbare
Aanklager op dit verzoek zal reageren.

Vraag 3

Bent u bekend met de Amerikaanse aanklacht tegen Assange? Deelt u de opvatting dat
deze aanklacht vooral ingaat op werk wat journalisten gewoon zijn om te doen, namelijk
het publiceren over staatsgeheimen die maatschappelijk relevant zijn, en deze aanklacht
daarom als een bedreiging van de persvrijheid gezien moet worden, zoals journalistenorganisaties
doen?1 Zo nee, waarom niet?

Vraag 4

Vindt u het goed dat WikiLeaks in het verleden heeft gepubliceerd over marteling en
oorlogsmisdaden begaan door de VS in Afghanistan en Irak of had u liever gezien dat
de VS deze informatie geheim kon blijven houden?

Antwoord 3 en 4

Ik heb kennisgenomen via de media van een voorlopig uitleveringsverzoek van de VS
voor computervredebreuk.

Vrijheid van meningsuiting, zowel offline als online, is een voorwaarde voor een goed
functionerende democratie en een vrije samenleving. Een vrije pers is essentieel voor
transparantie en goed bestuur.

Hoewel het recht op vrijheid van meningsuiting gerespecteerd moet worden vloeien hier
ook beperkingen uit voort (in het geval van strafbaarstelling). In veel landen is
het strafbaar indien welbewust Staatsgeheime informatie openbaar wordt gemaakt.

Vraag 5

Kunt u aangeven hoeveel van de verantwoordelijken voor de door WikiLeaks onthulde
oorlogsmisdaden in Irak en Afghanistan zich inmiddels voor een rechter hebben moeten
verantwoorden? Deelt u de mening dat dit, in plaats van het vervolgen van degene die
de misdaden aan het licht heeft gebracht, prioriteit zou moeten zijn?

Antwoord 5

Het kabinet beschikt niet over een overzicht van rechtszaken naar aanleiding van de
publicaties van WikiLeaks. Nederland mengt zich niet in de overwegingen van andere
landen omtrent het vervolgingsbeleid.

Vraag 6

Bent u bekend met de zorgen die onder meer Amnesty International uit aangaande de
mogelijkheid van een eerlijk proces zonder mensenrechtenschendingen voor Assange in
de VS?2 Deelt u de opvatting van deze mensenrechtenorganisatie dat voorkomen moet worden
dat Assange uitgeleverd wordt aan de VS? Zo nee, waarom niet?

Vraag 7

Bent u bereid zich uit te spreken tegen uitlevering van Assange naar de VS, dit over
te brengen aan uw Britse ambtsgenoot en in EU-verband steun voor dit standpunt te
verwerven? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 6 en 7

Het kabinet is bekend met de zorgen van Amnesty International. Het kabinet kan geen
verwachting uitspreken over de inwilliging van het Amerikaanse uitleveringsverzoek
aan het VK of de rechtsgang in het Verenigd Koninkrijk. Het rechtssysteem in het VK
zal zich volgens de geldende procedures over de zaak moeten uitspreken. Het betreft
een EU en Raad van Europa lidstaat en er zijn legio waarborgen die een goede rechtsgang
garanderen waarbij de Britse rechter ook de eventuele waarborgen ten aanzien van mensenrechtenschendingen
bij de Amerikaans rechtsgang zal meenemen.