Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Kuiken over de diensten van rechtsbijstandsverzekeraars

Antwoord van Minister Dekker (Rechtsbescherming) (ontvangen 30 april 2019). Zie ook
Aanhangsel Handelingen II 2018/19, nr. 2072.

Vraag 1

Kent u het bericht «Rechtsbijstandverzekeraars sluiten geheime contracten af»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Hoe wordt de kwaliteit en omvang van de dienstverlening van rechtsbijstandsverzekeraars
naar hun verzekerden toe gecontroleerd en gewaarborgd?

Antwoord 2

Rechtsbijstandsverzekeraars dienen zich te houden aan een aantal wettelijke eisen.
Over deze wettelijke eisen heb ik u geïnformeerd bij de beantwoording van de Kamervragen
van het lid Swinkels d.d. 24 april 2017.2 Het bestuursrechtelijk toezicht op rechtsbijstandsverzekeraars vindt plaats door
de Autoriteit Financiële Markten (AFM) en De Nederlandsche Bank (DNB). Daarnaast zijn
er (zelfregulerings)mechanismen om de kwaliteit van de dienstverlening door rechtsbijstandsverzekeraars
te waarborgen waaronder de Kwaliteitscode Rechtsbijstand, het Keurmerk Klantgericht
Verzekeren en voor advocaten in loondienst van rechtsbijstandsverzekeraars is ook
de regelgeving van de Nederlandse Orde van Advocaten van toepassing.

Indien een klant een klacht heeft over zijn of haar rechtsbijstandsverzekering of
-verzekeraar kan de klant de klacht via de interne klachtenprocedure van de rechtsbijstandsverzekeraar
indienen. Wanneer de klacht niet naar tevredenheid wordt afgehandeld kan de klant
de klacht voorleggen aan de civiele rechter of (sinds 2011) het Klachtinstituut Financiële
Dienstverlening (Kifid). In de rechtspraak wordt ter beoordeling van beroepsaansprakelijkheid
de civielrechtelijke norm gehanteerd van een redelijk handelend en redelijk bekwaam
rechtsbijstandverlener. Ook het Kifid hanteert deze norm bij de beoordeling van klachten
over de kwaliteit van de door een rechtsbijstandsverzekeraar geboden rechtshulp. Daarnaast
toetst de Tuchtraad Financiële Dienstverlening (Assurantiën) onafhankelijk op tuchtrechtelijke
aspecten van klachten over verzekeraars. Hierbij treedt zij niet in de inhoudelijke
beoordeling van de klacht. Tot slot toetst de Stichting toetsing verzekeraars rechtsbijstandsverzekeraars
die onder het Keurmerk Klantgericht Verzekeren vallen, op zaken als reactietermijn
en klantgerichtheid.

Vraag 3

Deelt u de mening dat uit het genoemde bericht blijkt dat vanwege geringe fixed-fees
en het uitbesteden van rechtshulpvragen van rechtsbijstandsverzekaars naar zogenoemde
uitvoerders die dan weer werk onderaanbesteden, dat het op zijn minst de vraag is
of verzekerden wel de benodigde rechtshulp krijgen? Zo ja, waarom? Zo nee, waarom
niet?

Antwoord 3

Het Verbond van Verzekeraars heeft laten weten dat bij een rechtsbijstandsverzekeraar
als uitgangspunt geldt dat rechtsbijstandsverleners van de verzekeraar of het schaderegelingskantoor
de zaak behandelt. In bepaalde gevallen kan het echter voorkomen dat een zaak wordt
uitbesteed indien specifieke expertise vereist is of er zich een grote piek van zaken
op een bepaald rechtsgebied voordoet. Hierbij wordt vaak samengewerkt met netwerkkantoren
waarmee vaste tarieven zijn afgesproken en waarvoor dezelfde kwaliteitseisen gelden
als de rechtsbijstandsverzekeraar of het schaderegelingskantoor. De rechtsbijstandsverzekeraar
of het schaderegelingskantoor blijft eindverantwoordelijk voor de kwaliteit van de
rechtshulp en kan hierop worden aangesproken. De klant dient over de uitbesteding
aan netwerkkantoren op de hoogte te worden gebracht. Wat betreft de (onder)uitbesteding
van zaken door netwerkkantoren geldt dat rechtsbijstandsverzekeraars en schaderegelingskantoren
met netwerkkantoren overeen zijn gekomen dat (onder)uitbesteding alleen mag plaatsvinden
na overleg en dat de klant hiervan altijd op de hoogte moet zijn. De DAS heeft in
een reactie laten weten erg geschrokken te zijn van de gang van zaken zoals aan de
orde was in de uitzending van Radar van 4 maart 2019 en geeft aan dit uit te zoeken.
Naar aanleiding van de uitzending van Radar heeft het Verbond van Verzekeraars haar
leden opgeroepen het uitbestedingsbeleid kritisch te bezien en zo nodig te herzien.

Vraag 4

Deelt u de mening dat het inschakelen van rechtsbijstandsverzekeraars die op bovengenoemde
wijze werken niet past bij een stelsel van door de overheid gesubsidieerde rechtshulp?
Zo ja, waarom en welke conclusies ten aanzien van uw plannen voor herziening van het
stelsel van gesubsidieerde rechtsbijstand verbindt u hieraan? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 4

Ik acht het van zeer groot belang dat burgers een zorgvuldige en kwalitatieve behandeling
van hun juridische geschillen krijgen, ongeacht de wijze waarop die behandeling is
georganiseerd. Dat is daarom ook één van de essentiële punten in het nieuwe stelsel.

Een goed functionerend systeem biedt iedereen toegang tot het recht, onafhankelijke
rechtsbescherming, zoveel mogelijk een duurzame oplossing voor het juridische geschil
en dienstverlening van hoge kwaliteit. Bij de herziening van het stelsel van de door
de overheid gesubsidieerde rechtsbijstand staat dan ook voorop dat deze op kwalitatief
hoogwaardige wijze wordt ingericht.

Vraag 5

Hoe verhoudt het feit dat verzekerden die zelf voor een advocaat kiezen minder van
hun rechtsbijstandsverzekeraar vergoed krijgen dan wanneer zij de keuze voor de rechtshulpverlener
aan de verzekeraar overlaten, zich tot de Europese en Nederlandse jurisprudentie met
betrekking tot de vrije keuze van een advocaat?

Antwoord 5

Volgens vaste jurisprudentie van het Hof van Justitie van de Europese Unie kan een
rechtsbijstandsverzekeraar beperkingen stellen aan de kosten die worden vergoed voor
de inschakeling van een rechtshulpverlener door de verzekerde. De vrijheid van advocatenkeuze
mag echter niet door de beperking van de te vergoeden kosten illusoir worden gemaakt.
Het is aan de rechter om te beoordelen of er zodanige beperkingen zijn gesteld dat
hiervan sprake is.