Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Van der Lee en Van Ojik over het bericht 'Amerikaanse kerncentrales in Saoedi-Arabië, en Urenco?'

Antwoord van Minister Wiebes (Economische Zaken en Klimaat), van Minister Blok (Buitenlandse
Zaken) en van Minister Kaag (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking) (ontvangen
17 juni 2019)

Vraag 1

Kent u het bericht «Amerikaanse kerncentrales in Saoedi-Arabië, en Urenco?»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2 en 3

Klopt het dat de Verenigde Staten nucleaire technologie aan Saoedi-Arabië gaan verkopen?
Wat is uw oordeel over deze zet in het kader van de moord op de journalist Jamal Khashoggi
en de (wapen)embargo’s die daarna door meerdere landen, zoals Duitsland2, zijn ingesteld?

Hoe beoordeelt u de Amerikaanse zet om Saoedi-Arabië nucleaire technologie te gaan
verkopen, gelet op het feit dat Saoedi-Arabië er geen geheim van maakt kernwapens
te willen ontwikkelen? Deelt u de mening dat dit een zorgelijke ontwikkeling is? Zo
nee, waarom niet?

Antwoord 2 en 3

Saoedi-Arabië heeft kenbaar gemaakt de intentie te hebben om kernreactoren te bouwen
voor het opwekken kernenergie. De kernenergie zou alleen voor vreedzame doeleinden
worden gebruikt. Het gebruik van kernenergie voor vreedzame toepassingen is toegestaan
onder het Non-proliferatieverdrag (NPV) waarbij Saoedi-Arabië partij is.

Verschillende media hebben gemeld dat de VS toestemming zou hebben gegeven voor het
exporteren van nucleaire technologie naar Saoedi-Arabië, maar de Amerikaanse autoriteiten
hebben dit niet bevestigd. Wel heeft de VS aangegeven in onderhandeling te zijn over
uitvoer van nucleaire technologie voor vreedzame toepassingen naar Saoedi-Arabië.

Zoals bekend heeft de verschrikkelijke moord op journalist Jamal Khashoggi wereldwijd
geleid tot politieke druk op Saoedi-Arabië en heeft een aantal landen het wapenexportbeleid
herzien. Nederland is al langere tijd zeer terughoudend met het leveren van wapens
aan Saoedi-Arabië vanwege de rol die Saoedi-Arabië speelt in het conflict in Jemen.
Bestaande (wapen)embargo’s en restricties op wapenexportvergunningen hebben geen betrekking
op het exporteren van nucleaire technologie voor vreedzaam gebruik.

Saoedi-Arabië is voor zover bekend niet bezig met het ontwikkelen van kernwapens.
Kroonprins Mohammed Bin Salman heeft publiekelijk verklaard dat zijn land niet streeft
naar een eigen kernwapen, maar als Iran een kernbom zou ontwikkelen, zou Saoedi-Arabië
volgen. Dit zou in strijd zijn met het Non-Proliferatieverdrag (NPV) en zou een zorgelijke
ontwikkeling zijn.

Vraag 4, 5, 6 en 7

Klopt het dat de kans groot is dat het Nederlandse staatsbedrijf Urenco daar verrijkt
uranium voor zal leveren indien Saoedi-Arabië kerncentrales gaat bouwen, aangezien
Urenco hetzelfde doet voor de Verenigde Arabische Emiraten?

Gezien het feit dat verrijkingscontracten vaak al jaren van te voren worden getekend,
wordt er nu al onder het Verdrag van Almelo gesproken over mogelijke uraniumlevering
aan Saoedi-Arabië? Zo nee, staat het binnenkort al op de agenda?

Heeft u zicht op deze situatie? Bent u bereid de situatie nauwkeurig in de gaten te
houden en de Kamer hierover in te lichten? Zo nee, waarom niet?

Bent u bereid om te verkennen wat de mogelijkheden zijn om te voorkomen dat Urenco
verreikt uranium aan Saoedi-Arabië zal leveren, en de Kamer hierover in te lichten?
Zo nee, waarom niet?

Antwoord 4, 5, 6 en 7

Op de levering van (verrijkt) uranium door Urenco wordt – onder het Verdrag van Almelo
– toezicht gehouden door het Joint Committee (JC) bestaande uit overheidsvertegenwoordigers
van de drie verdragstaten Nederland, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk. In het
verdrag zijn verplichtingen opgenomen met betrekking tot non-proliferatie. Zo mag
het door Urenco geleverde uranium uitsluiteind voor vreedzame doeleinden worden aangewend.
Een van de taken van het JC is hierop toe te zien. Bij levering van verrijkt uranium
van Urenco dient sprake te zijn van voldoende waarborg van vreedzaam gebruik en non-proliferatie.
Zo dient het toezicht op vreedzaam gebruik van verrijkt uranium plaats te vinden onder
het IAEA-verificatie- en controlemechanisme. Besluitvorming binnen het JC vindt plaats
op basis van consensus. De beraadslagingen zijn vertrouwelijk. Wel kan ik u mededelen
dat van levering aan Saoedi-Arabië geen sprake is.