Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden De Lange, Ziengs en Arno Rutte over automatische externe defibrillators (AED’s) in treinen en op stations

Antwoord van Staatssecretaris Van Veldhoven-Van der Meer (Infrastructuur en Waterstaat)
(ontvangen 30 april 2019). Zie ook Aanhangsel Handelingen II 2018/19, nr. 2086.

Vraag 1

Kent u de artikelen «Hartstichting wil AED in trein, NS huiverig»1 en 'Reiziger tegen NS na vergeefse reanimatie: plaats meer AED's!»?2

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat op plaatsen waar veel mensen bijeenkomen de aanwezigheid van
AED’s onontbeerlijk is? Zo ja, zou dit dan ook niet het geval moeten zijn op stations,
in treinen en in bussen?

Antwoord 2

Burgerhulpverlening met een Automatische Externe Defibrillator (AED) is een belangrijke
en welkome aanvulling op de acute zorg bij een hartstilstand. De kans om te overleven
wordt sterk verhoogd als er binnen zes minuten de juiste hulp wordt geboden. De ambitie
van de Hartstichting is daarom om in Nederland een dekkend netwerk van 6-minutenzones
te maken met AED’s die 24 uur per dag, zeven dagen in de week (hierna: 24/7) toegankelijk
zijn voor burgerhulpverleners. Particulieren en ondernemingen kunnen zich vrijwillig
aansluiten bij dit initiatief.

Vaste, openbaar toegankelijke locaties zoals stations zijn waardevolle elementen in
dit netwerk. Op dit moment hangen er circa 265 AED’s op de 50 grootste stations in
Nederland. Op deze stations komt ongeveer tweederde van alle reizigers. Hier zijn
medewerkers aanwezig die ook kunnen assisteren. ProRail en NS bekijken samen met de
Hartstichting de mogelijkheden om de AED’s zoveel mogelijk 24/7 toegankelijk te maken
voor de burgerhulpverlening. Deze gesprekken verlopen constructief.

De betekenis van AED’s in rijdende treinen die wanneer zij buiten bedrijf zijn worden
afgesloten, is voor het 24/7-netwerk beperkt. AED’s kunnen wel een rol spelen in de
veiligheidsmaatregelen die vervoerders voor hun eigen personeel en reizigers treffen.
Zie ook het antwoord op vraag 5 en 6.

Vraag 3

Hoeveel AED’s die op stations hangen zijn tot nu toe gestolen of onderhevig geweest
aan vandalisme? Hoe verhoudt zich dat tot de naar schatting 100.000 AED’s die in heel
Nederland hangen?3

Antwoord 3

Diefstal of vandalisme komt volgens ProRail nauwelijks voor. Exacte aantallen ontbreken
echter.

Vraag 4

Deelt u de mening dat angst voor misbruik, zoals diefstal of vandalisme, nooit een
reden mag zijn om de overlevingskansen van 17.000 mensen niet te vergroten?

Antwoord 4

Het is belangrijk dat AED’s beschikbaar zijn en werken op het moment dat ze nodig
zijn. Op dit moment hangen de AED’s op stations waar toezicht is. Wanneer AED’s worden
uitgebreid naar stations waar geen toezicht is, moet een goede risico-inschatting
per locatie gemaakt worden. Om bij te dragen aan het eerder genoemde landelijk dekkende
netwerk, is het van belang te kijken naar de best mogelijke plaatsing van AED’s zodat
dat deze continu inzetbaar zijn. Dit betekent dat ook naar andere locaties in de stationsomgeving
gekeken wordt.

Vraag 5 en 6

Is het u bekend dat vervoerder Arriva heeft besloten in alle nieuwe en in alle gerenoveerde
treinen een AED te plaatsen? Wat kunnen andere vervoerders hiervan leren? Kunt u dit
antwoord toelichten?

Kunnen in aanbestedingen voor de toekomst dergelijke voorwaarden meegenomen worden
om plaatsing van AED’s te bevorderen?

Antwoord 5 en 6

Het besluit van Arriva is mij bekend. Los van de realisatie van het in antwoord 2
genoemde landelijk dekkende netwerk, kunnen AED’s ook een rol spelen in het veiligheidsbeleid
van vervoerders voor hun eigen personeel en klanten. Het is aan de vervoerders om
afhankelijk van hun bedrijfsvoering een juiste mix te bepalen van maatregelen en middelen
die zij voor verschillende vormen van eerste hulpverlening willen inzetten. Ik kan
mij voorstellen dat die afweging per vervoerder verschilt.

De Wet personenvervoer 2000 biedt concessieverleners de mogelijkheid om de aanschaf
van AED’s mee te nemen in het aanbestedingsproces. De concessieverleners maken hierin
een eigen afweging en beoordelen of extra maatregelen nodig zijn ten opzichte van
wat de vervoerders doen.

Ik zal mij door NS laten informeren over de afwegingen die zij maken voor het verlenen
van eerste hulp op de rijdende treinen en over de voortgang van de gesprekken die
zij voeren met de Hartstichting. Op grond daarvan beoordeel ik of in de volgende hoofrailnetconcessie
bepalingen moeten worden opgenomen over de beschikbaarheid van AED’s in rijdende treinen.

Vraag 7 en 8

Deelt u de mening van de Hartstichting, reizigersvereniging Rover en andere reizigers
dat er AED’s in treinen moeten komen en meer continu (24/7) bereikbare AED’s op stations
geplaatst moeten worden?

Bent u bereid met de NS, andere vervoerders en ProRail in gesprek te gaan over de
ambitie om op elk station en in elke trein een AED te plaatsen en ervoor te zorgen
dat op alle stations AED’s hangen?

Antwoord 7 en 8

Voor het realiseren van een dekkend netwerk van AED’s die 24/7 beschikbaar zijn, is
het niet per se nodig dat er AED’s op elk station en in elke trein zijn als deze op
andere locaties al beschikbaar zijn. Partijen zijn al actief op dit gebied. NS en
ProRail onderzoeken momenteel in samenwerking met de Hartstichting op welke manier
er op meer stations AED’s geplaatst kunnen worden die passen in het 24/7-netwerk waar
de Hartstichting naar streeft. Daarnaast onderzoek ik zoals ik hierboven heb aangegeven
de wenselijkheid om in een volgende hoofdrailnetconcessie voorschriften op te nemen
voor AED’s in rijdende treinen.