Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Westerveld en Van Ojik over het bericht 'Amerikaanse immigratiedienst bouwde database van journalisten'

Antwoord van Minister Slob (Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media), mede namens
de Minister van Buitenlandse Zaken (ontvangen 19 april 2019).

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht «Amerikaanse immigratiedienst bouwde database
van journalisten»?1

Antwoord 1

Ja

Vraag 2

Deelt u de mening dat het zeer onwenselijk is dat activisten en journalisten die kritisch
hebben bericht over het Amerikaanse immigratiebeleid of als journalist verslag hebben
gedaan van protesten en critici op het Amerikaanse immigratiebeleid, door deze immigratiedienst
geregistreerd worden in een (geheime) database?

Antwoord 2

De waarde van gedegen en kritische journalistiek is groot. De media is met haar onafhankelijke
journalistiek een belangrijke tegenmacht voor de overheid en het bedrijfsleven en
stelt burgers in staat een objectieve mening te vormen en deel te nemen aan het publieke
debat. Zij moeten dat in vrijheid kunnen doen. Ik ben er trots op dat wij in Nederland
een vrij en gezond persklimaat kennen.

Het is van bijzonder belang dat het werk dat Nederlandse journalisten doen waar dan
ook ter wereld in veiligheid kan gebeuren. Daarom is de bescherming van journalisten
ook onderdeel van het internationale mensenrechtenbeleid, waarover de Minister van
Buitenlandse Zaken uw Kamer heeft geïnformeerd.2

Vraag 3, 4, 5

Werkt de Nederlandse overheid op enige wijze mee aan deze database of databestanden
en informatie-uitwisseling van de Amerikaanse immigratiedienst of vergelijkbare Amerikaanse
instanties?

Bent u ervan op de hoogte dat verschillende Nederlandse journalisten en correspondenten
in hun publicaties ruimte hebben gegeven aan kritische meningen ten aanzien van het
Amerikaanse immigratiebeleid? Kunt u uitsluiten dat deze Nederlandse staatsburgers
in deze database zijn opgenomen? Zo nee, bent u bereid hierover uitsluitsel te krijgen?

Bent u ervan op de hoogte dat verschillende niet-Nederlandse journalisten en correspondenten,
welke via Nederland of andere landen binnen het Koninkrijk gereisd zijn, in hun publicaties
ruimte hebben gegeven aan kritische meningen ten aanzien van het Amerikaanse immigratiebeleid?
Kunt u uitsluiten dat gegevens over deze personen middels samenwerking en/of uitwisseling
tussen de Nederlandse overheid en de Amerikaanse immigratiedienst in deze database
of vergelijkbare bestanden zijn opgenomen? Zo nee, bent u bereid hierover helderheid
te krijgen?

Antwoord 3, 4, 5

Het Amerikaanse Customs and Border Protection (CBP) heeft aangegeven de lijst te hebben
samengesteld. Hierbij is niet samengewerkt met de Nederlandse overheid. Op de betreffende
lijst staan voor zover bekend geen Nederlandse journalisten en er hebben zich geen
Nederlandse journalisten bij het ministerie gemeld.

Vraag 6

Bent u bereid uw ongenoegen jegens de Amerikaanse overheid te uiten over het bestaan
van deze database?

Antwoord 6

Het ligt niet voor de hand dat Nederland zich in deze discussie mengt. Indien uit
het verloop van de verdere interne discussie in de VS – inclusief het eventueel doorlopen
van verschillende (juridische) stappen door betreffende journalisten – zou blijken
dat de persvrijheid in de Verenigde Staten in het geding is, kan dit veranderen.