Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Gijs van Dijk over jongeren moeten volwassenloon krijgen

Antwoord van Minister Koolmees (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) (ontvangen 17 april
2019).

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Europa: jongere verdient volle minimumloon»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Hoe beoordeelt u de uitspraak van de Europese Commissie voor Sociale Rechten (ESCR)
dat het »duidelijk oneerlijk» is dat jongeren niet het volle minimumloon verdienen?
Vindt u het ook onwenselijk dat Nederland op de vingers wordt getikt vanwege de oneerlijke
beloning voor volwassenen?

Antwoord 2

In Nederland hebben we een minimumjeugdloon dat zich gedurende de adolescentie opbouwt
tot een volledig minimumloon. Daar is voor gekozen omdat hogere minimumjeugdlonen
de werkgelegenheid voor jongeren negatief beïnvloeden en omdat verhoging van het wettelijk
minimumjeugdloon een ongewenste prikkel kan geven in scholingsbeslissing van jongeren
(CPB, 2015). Wel wordt het minimumjeugdloon voor jongeren vanaf 18 jaar stapsgewijze
verhoogd. In 2017 gingen de minimumjeugdlonen voor 18- t/m 21-jarigen omhoog. Sinds
2017 geldt voor 22-jarigen het volledig minimumloon. Per 1 juli 2019 gaat het minimumjeugdloon
voor 18-, 19- en 20-jarigen verder omhoog. Verder geldt per die datum voor 21-jarigen
het volledig minimumloon. Door deze wijzigingen van de Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag
wordt recht gedaan aan de veranderde maatschappelijke opvattingen over de arbeidsmarkt-
en inkomenspositie van jongeren die tot uitdrukking komen in de motie van het lid
Van Weyenberg2 die met brede steun van de Tweede Kamer3 is aangenomen.

Vraag 3

Vindt u het terecht dat je als 18-jarige, door te mogen stemmen, trouwen en autorijden,
als volwassen wordt gezien, maar niet als het aankomt op het loon dat een 18-jarige
verdient?

Antwoord 3

Het werkgelegenheidseffect alsmede het scholingseffect zoals uitgelegd in het antwoord
op de vorige vraag, zijn voor mij belangrijke argumenten om kritisch te zijn op de
leeftijd waarop een jongere een volledig minimumloon verdient. Anderzijds erken ik
ook dat de sociaaleconomische en maatschappelijke positie van jongeren, ten opzichte
van de periode waarin de laatste wijziging van het minimumjeugdloon4 werd doorgevoerd, veranderd is. Het kabinet is van mening daarin een balans te hebben
gevonden en heeft ervoor gekozen om de leeftijd waarop het volledig wettelijk minimumloon
geldt stapsgewijs te verlagen naar 21 jaar. Op deze manier blijven de negatieve effecten
op de werkgelegenheid en de onderwijsdeelname van jongeren beperkt. Daarnaast zijn
ouders in Nederland onderhoudsplichtig totdat hun kind 21 jaar wordt. Dit betekent
dat zij er verantwoordelijk voor zijn dat het kind onderdak, kleding, voeding, scholing
en medische hulp krijgt. Het is logisch om bij deze bestaande grens aan te sluiten.

Vraag 4

Kunt u aangeven hoeveel 18- en 19-jarigen zijn afgestudeerd en al aan het werk zijn?
Hoeveel van deze volwassenen verdienen minder dan het volwassen minimumloon? Hoeveel
van deze 18- en 19-jarigen kunnen hierdoor financieel niet op eigen benen staan en
belanden hierdoor onder de armoedegrens?

Antwoord 4

In 2017 waren er 99.500 personen in de leeftijd van 18 jaar en 99.400 personen in
de leeftijd van 19 jaar. Van de 18-jarigen omschrijft 10 procent zich als «werkend
met betaald werk», van de 19-jarigen 15 procent.

Voor de 18- en 19-jarigen die zichzelf omschrijven als «werkend met betaald werk»
en dus niet als «onderwijsvolgend» gelden de volgende percentages:

18 jaar

19 jaar

Persoonlijk bruto inkomen < minimumjaarloon

95

75

Netto inkomen < lage inkomensgrens

69

46

Vraag 5

Bent u bekend met het SEO-onderzoek «Verkenning effecten aanpassing minimum(jeugd)loon»
waarin wordt gesteld dat de verhoging van het minimumjeugdloon voor 18- tot en met
22-jarige jongeren niet of nauwelijks van invloed is op de arbeidsparticipatie en
de onderwijsdeelname ook nauwelijks is gedaald?5

Antwoord 5

Ja. Dit onderzoek is door SEO uitgevoerd in opdracht van mijn ministerie. In het onderzoek
is gekeken naar de effecten van het verhogen van het minimumjeugdloon in 2017. Uit
het SEO-onderzoek is gebleken dat de verhoging van het minimumjeugdloon voor 18- tot
en met 22-jarigen jongeren niet of nauwelijks van invloed is geweest op hun arbeidsparticipatie.
Het kabinet ziet daarom geen reden om aanvullende (sectorale) maatregelen te nemen
naar aanleiding van het onderzoek. Het CPB verwacht ook geen grote arbeidsparticipatie-effecten
met kleine aanpassingen in het minimumjeugdloon. Als de aanpassingen echter substantiëler
worden, dan worden de arbeidsmarkteffecten ook groter. Het onderzoek laat ook zien
dat de onderwijsdeelname van 18- tot en met 22-jaren beperkt gedaald is als gevolg
van de stijging, wat erop wijst dat werken waarschijnlijk iets aantrekkelijker is
geworden ten opzichte van scholing.

Vraag 6, 7

Bent u bereid om 18-jarigen daadwerkelijk als volwassen te behandelen en hen recht
te geven op een volwaardig minimumloon? Zo nee, waarom bent u niet bereid om 18-jarigen
als volwassen te behandelen?

Bent u bereid om een verkenning te doen naar de afschaffing van jeugdloon voor volwassenen?

Antwoord 6, 7

In 2017 is de eerste stap gezet met het verlagen van de leeftijd voor volledig minimumloon
van 23 naar 22 jaar in 2017. Per 1 juli 2019 zal deze leeftijd verder worden verlaagd
naar 21 jaar. Ook is het wettelijk minimumjeugdloon voor 18- tot 21-jarigen in 2017
verhoogd. Deze zullen per 1 juli 2019 opnieuw verhoogd worden. Het CPB verwacht bij
een substantiële(re) verhoging van het wettelijk minimumjeugdloon een vermindering
van werkgelegenheid voor jongeren. Een nog verdere verhoging, al dan niet in de vorm
van het afschaffen van het minimumjeugdloon, beschouw ik daarom als onwenselijk. Daarnaast
wordt door het verhogen van het minimumjeugdloon de optie scholing mogelijk minder
aantrekkelijk. Dit kan jongeren richting de arbeidsmarkt trekken op het moment dat
ze anders verdere scholing hadden gevolgd. Ook dit lijkt mij een ongewenst effect
van de verhoging van het minimumjeugdloon. Ik ben daarom niet voornemens om het minimumjeugdloon
nu volledig af te schaffen.