Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Ouwehand over de bekendheid van burgers met het dierenleed dat schuilgaat achter dons

Antwoord van Minister Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) (ontvangen 19 maart
2019). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2018–2019, nr. 1680.

Vraag 1

Herinnert u zich dat u in het debat over het lijden en sterven van dieren in de veehouderij
op 24 januari 2019 liet weten het oneens te zijn met de analyse van de Partij voor
de Dieren-fractie dat er een groot gat zit tussen wat mensen wordt voorgespiegeld
over (de herkomst van) dierlijke producten en de dagelijkse realiteit voor de dieren
(in de veehouderij)?1

Antwoord 1

Ik heb tijdens het debat op 24 januari aangegeven dat ik geen andere voorstelling
van zaken geef over de veehouderij dan hoe zij daadwerkelijk is. En dat ik niets achter
te houden heb bij de vraag hoe de situatie is. Ik heb ook aangegeven dat het ook aan
de consument is om enige kennis van zaken op te doen en zelf op onderzoek uit te gaan
als hij of zij zich wil verdiepen in de herkomst van producten.

Vraag 2

Heeft u de uitzending gezien die Kassa op 2 februari 2019 wijdde aan het dierenleed
dat schuilgaat achter dons?2

Antwoord 2

Ja, ik heb de uitzending van Kassa gezien.

Vraag 3

Kunt u bevestigen dat dons dat in Nederland wordt verkocht ofwel afkomstig is van
eenden die in China levend worden geplukt ofwel van eenden die in Nederland worden
gefokt en gedood voor vlees en dons? Zo nee, waarvan is het dan afkomstig?

Antwoord 3

Dit kan ik niet bevestigen. Bedrijven die zich hebben aangesloten bij het Convenant
Duurzame Kleding en Textiel (CKT) hebben zich gecommitteerd om due diligence uit te
voeren en daarbij aandacht te geven aan negen thema’s. Dierenwelzijn is één van deze
9 thema’s. Vanaf het tweede jaar van deelname brengen bedrijven in beeld welke materialen
ze gebruiken en welke potentiele risico’s met deze materialen gemoeid zijn.

In 2018 hebben deelnemende bedrijven deze informatie aan het secretariaat CKT aangeleverd.
De geaggregeerde resultaten zijn samengevat en online te vinden: www.imvoconvenanten.nl/~/media/files/imvo/kleding/2018-factsheet.ashx

Uit deze informatie blijkt dat van het totaal aan materialen die de bedrijven gebruiken
1% bestaat uit dierlijke materialen (bont, dons, exotische leer, leer (koe, kalf,
geit, varken), wol, zijde). Van die 1% bestaat 2% uit dons. In totaal hebben de bedrijven
aangegeven 14 ton dons te gebruiken. Bedrijven geven aan dat hiervan 11 ton is gecertificeerd
met de Responsible Down Standard (RDS) hetgeen betekent dat het dons niet van levend
geplukte eenden afkomstig is. Van de overige 3 ton die niet is gecertificeerd zijn
geen nadere gegevens.

Van bedrijven die zich hebben aangesloten bij het CKT wordt verwacht dat zij in 2021
geen dons meer gebruiken van levend geplukte en/of dwang-gevoederde ganzen en eenden.

Vraag 4

Kunt u bevestigen dat er een keurmerk bestaat dat verkopers van dons van niet levend
geplukte dieren gebruiken op hun producten, waarmee consumenten wordt verteld dat
het gaat om «gecertificeerd verantwoord» dons, het Responsible Down Standard (RDS)-keurmerk?

Antwoord 4

Ja.

Vraag 5

Heeft u gezien dat de filmploeg van Kassa langsging bij een aantal bekende kledingwinkels
en medewerkers daar vroeg naar de herkomst van het dons dat in de kleding is verwerkt
die zij daar verkopen en heeft u gezien en gehoord dat geen enkele medewerker de (undercover)filmploeg
duidelijke informatie kon verschaffen over de herkomst van het dons dat in de betreffende
jassen is gebruikt en over wat de dagelijkse realiteit is voor de dieren in de donsindustrie?

Antwoord 5

Ja, dat heb ik gezien.

Vraag 6

Heeft u gezien dat Stichting Animal Rights een klacht heeft ingediend bij de Reclame
Code Commissie over de reclame van beddenfabrikant Auping, die dons gebruikt van eenden
uit de Nederlandse eendenhouderij, waarin werd gesteld dat het dons dat zij gebruiken
het RDS-keurmerk draagt en dat dit betekent dat de eenden en ganzen gezond leven,
geen pijn lijden en geen angst of stress ervaren?

Antwoord 6

Ja, dat heb ik gezien.

Vraag 7

Heeft u gezien dat de Reclame Code Commissie begin 2018 heeft geoordeeld dat Auping
de consument misleidt met onjuiste claims over dierenwelzijn, gebaseerd op het RDS-keurmerk,
waardoor «de gemiddelde consument [...] ertoe kan worden gebracht een besluit over
een transactie te nemen dat hij anders niet had genomen»?3

Antwoord 7

Ja, dat heb ik gezien.

Vraag 8

Wanneer nam u kennis van die uitspraak, waarmee de stichting Animal Rights in het
gelijk werd gesteld, en heeft u actie ondernomen toen u doorkreeg dat consumenten
werden misleid over de herkomst van dons? Zo ja, welke?

Antwoord 8

Het is niet mijn taak om te beoordelen of reclames misleidend zijn en hier actie op
te ondernemen. Dit is aan de Reclame Code Commissie die ook in deze zaak uitspraak
heeft gedaan.

Vraag 9

Heeft u gezien dat Kassa mensen op straat beelden heeft laten zien uit de eendenhouderij,
zowel beelden van het levend plukken van eenden voor dons in China als beelden uit
Nederlandse stallen waarin eenden zitten opgesloten met als doel om ze te doden voor
vlees en dons?

Antwoord 9

Ja, dat heb ik gezien.

Vraag 10

Heeft u opgemerkt dat de mensen op straat, geconfronteerd met deze beelden van de
dagelijkse realiteit voor de dieren die gebruikt worden voor dons, zeer verbaasd en
geschokt waren over wat ze zagen en dat deze mensen lieten weten geen idee te hebben
dat dit schuilging achter dons en dat dit in producten zit die ze zelf ook hebben
aangeschaft, zoals dekbedden en jassen?

Antwoord 10

Ja, ik heb de reactie op de getoonde beelden gezien.

Vraag 11

Herinnert u zich nog dat u zei dat de consument ten aanzien van het dierenwelzijn
een plicht heeft om zelf te onderzoeken wat er schuilgaat achter dierlijke producten?
Hoe kan de consument deze plicht vervullen, denkt u, als de donsindustrie zelf niet
zorgt dat de beelden van de dieren bekend zijn bij mensen, als bedrijven consumenten
misleiden met een keurmerk en als (verkoop)medewerkers die donsproducten verkopen,
zelfs als er actief naar de herkomst wordt gevraagd, geen duidelijke of zelfs onjuiste
informatie geven over de manier waarop dieren in de donsindustrie worden gefokt, gebruikt
en gedood?

Antwoord 11

De betekenis van het RDS-keurmerk is door de consument op te zoeken. Bedrijven misleiden
mensen niet wanneer zij uitdragen dat zij volgens dit keurmerk handelen. De producten
met het RDS keurmerk zijn ook herkenbaar in de winkels. Het is aan de retail om medewerkers
te instrueren over de producten die zij verkopen.

Vraag 12

Ziet u parallellen met de herkomst van andere dierlijke producten? Zo ja, welke? Zo
nee, waarop baseert u uw aanname dat deze situatie van misinformatie zich alleen zou
afspelen bij dons?

Antwoord 12

Deze parallellen zie ik. Veel kleding- en textielbedrijven hebben beperkte kennis
over de dierenwelzijnsaspecten van de dierlijke materialen die zij gebruiken. Daarom
is dit in het kader van het Convenant Duurzame Kleding en Textiel voor de bedrijven
in beeld gebracht. Dit heeft in 2018 geresulteerd in het rapport «Dierenwelzijn in
de Kleding- en Textielsector». In navolging van dit rapport en het due diligence proces
dat bedrijven hebben doorlopen (zie ook mijn antwoord op vraag 3), wordt van bedrijven
verwacht dat zij risico’s prioriteren en adresseren. Dit gaat om risico’s ten aanzien
van negen thema’s waaronder dierenwelzijn. Voor wat betreft dierenwelzijnsaspecten
bekijken bedrijven vervolgens hoe zij de negatieve impact kunnen gaan voorkomen of
verminderen. Daarvoor kunnen zij gebruik maken van de oplossingsrichtingen uit het
rapport «Dierenwelzijn in de Kleding- en Textielsector». En daarbij hoort ook dat
bedrijven hun klanten goed informeren over het gebruik van de (gecertificeerde) materialen
van dierlijke oorsprong.

Vraag 13

Wat zou u zelf vertellen als iemand u, als Minister die verantwoordelijk is voor dierenwelzijn,
die bovendien meent dat overheid en sector niets achterhouden als het gaat om de daadwerkelijke
situatie voor de dieren in de veehouderij, zou vragen wat de herkomst is van dons?

Antwoord 13

Het is algemeen bekend dat dons bestaat uit veren van vogels. Er is ook vrij gemakkelijk
online terug te vinden dat dons op verschillende manieren kan worden verzameld. Daarnaast
kan de consument ervoor kiezen om producten zoals jassen en dekbedden te kopen waarbij
niet-dierlijke materialen zijn gebruikt in plaats van dons.