Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Omtzigt over de schriftelijke toelichting van de Europese Commissie op het SGP-besluit Italië van december 2018

Antwoord van Minister Hoekstra (Financiën), mede namens de Minister-President (ontvangen
18 maart 2019).

Vraag 1

Herinnert u zich dat u eerder in Davos het volgende gezegd heeft: «(d)e Europese Commissie
treedt niet voldoende op tegen Italië en legt het land geen boetes op»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Herinnert u zich dat u desgevraagd geen brief aan de Europese Commissie kon overleggen
of notulen van een vergadering waar u de laksheid van de Europese Commissie jegens
Italië aan de orde gesteld tot dat moment?2

Antwoord 2

In de Kamerbrief van 6 februari 2019 heeft de Minister van Financiën uiteengezet hoe
Nederland in Europees verband diverse keren zijn zorgen heeft geuit over de Italiaanse
begroting, de Europese Commissie heeft aangespoord tot een kritische opstelling en
de Europese Commissie heeft gevraagd om een schriftelijke uitleg van het besluit om
geen buitensporigtekortprocedure te openen.3

Vraag 3

Herinnert u zich dat u wel uitleg van de Europese Commissie heeft geëist en heeft
gekregen over het besluit om de licht aangepaste begroting van Italië goed te keuren,
maar dat de notitie met die uitleg van de Europese Commissie geheim is?

Antwoord 3

De Europese Commissie heeft, op instigatie van Nederland, op 14 februari 2019 een
schriftelijke uitleg verstuurd naar de lidstaten. Gezien het belang dat het kabinet
hecht aan transparantie rondom Europese besluitvorming heeft Nederland meerdere keren
bij de Europese Commissie aangedrongen om de schriftelijke uitleg openbaar te maken.
De Europese Commissie is tot nu toe niet overgegaan tot publicatie van de nota. Om
de Tweede Kamer zo volledig mogelijk te informeren, en gezien het intensieve overleg
met de Kamer over de Italiaanse begroting in het kader van naleving van het Stabiliteits-
en Groei Pact (SGP), heeft het kabinet de Kamer een openbare appreciatie op de toelichting
van de Europese Commissie gestuurd en de schriftelijke uitleg van de Europese Commissie
ter vertrouwelijke inzage aangeboden.4

Vraag 4

Herinnert u zich dat u al in februari antwoordde: «(n)aar oordeel van het kabinet
houdt Italië zich daarmee niet aan de regels van het SGP»?

Antwoord 4

Ja. Het doel van het SGP is het realiseren van gezonde overheidsfinanciën in alle
lidstaten van de Europese Unie. Dit betekent dat lidstaten geen excessieve publieke
schulden of begrotingstekorten hebben.

De aangenomen Italiaanse begroting leidt echter niet tot een substantiële verbetering
van de gezondheid van de Italiaanse overheidsfinanciën. Zo wordt het hoge publieke
schuldenniveau niet substantieel omlaag gebracht en treedt er geen verbetering op
in het structureel saldo. Naar oordeel van het kabinet houdt Italië zich daarmee niet
aan de regels van het SGP.

Vraag 5

Staat u volledig achter die uitspraak?

Antwoord 5

Ja.

Vraag 6

Onderschrijft u dus de conclusies van de Minister van Financiën, die op basis van
de geheime uitleg van de Europese Commissie, tot dezelfde conclusie blijft komen?

Antwoord 6

Het kabinet onderschrijft de conclusies van de brief van de Minister van Financiën
inzake de schriftelijke toelichting van de Europese Commissie op het SGP-besluit rond
Italië van december 2018.2

Vraag 7

Bent u bereid om formeel via een openbare brief de Europese Commissie te vragen om
de toelichtende nota op het besluit openbaar te maken en wel voor de komende Europese
Top, bijvoorbeeld middels een beroep op artikel 4(3) van het Unieverdrag?

Antwoord 7

De Minister van Financiën heeft tijdens de Eurogroep van 11 maart 2019 nogmaals aan
de Europese Commissie gevraagd om de nota openbaar te maken. Het verzoek formeel via
een openbare brief herhalen voegt daar naar oordeel van het kabinet niets aan toe.

Vraag 8

Bent u bereid het niet-naleven van het SGP op de agenda van de Europese Top te zetten?

Antwoord 8

Het kabinet heeft meermaals het niet-naleven van het SGP uitgebreid aan de orde gebracht
richting de Europese Commissie en de Raad. Dit is zowel formeel als informeel gebeurd
door de Minister van Financiën op daartoe geëigende momenten, zoals recentelijk nog
op de Eurogroep van 11 maart 2019, als ook door de Minister-President. De agenda van
de Europese Raad wordt door de vaste voorzitter, de heer Tusk, bepaald en niet door
de lidstaten.5 Bovendien zou plenair bespreken op dit moment weinig bijdragen aan het realiseren
van de Nederlandse inzet. Als onderdeel van het reguliere Europees Semester zal op
de Europese Raad van 20 en ‪21 juni 2019 naleving van het SGP in het kader van de
landen-specifieke aanbevelingen geagendeerd staan.‬‬‬

Vraag 9

Welke waarde heeft het SGP nog als de Europese Commissie de naleving niet afdwingt
bij het land met de grootste staatsschuld van de eurozone?

Antwoord 9

Het doel van het SGP is het waarborgen van gezonde overheidsfinanciën ten behoeve
van de stabiliteit en groei in de EU. Dit begint bij de lidstaten zelf die de begrotingsregels
horen na te leven. Het kabinet maakt zich hard voor strikte naleving en consequente
handhaving van het SGP. Wel kan geconstateerd worden dat het draagvlak in de Raad
hiervoor beperkt is en dat de Nederlandse inzet voor een effectief SGP dus niet altijd
gerealiseerd kan worden.

Vraag 10

Welke gevolgen heeft het feit dat de Europese Commissie zich niet aan het Stabiliteits-en
groeipact houdt, voor uw verwachting of de regels van bankenunie, die nog voltooid
moet worden, wel zullen worden nageleefd?

Antwoord 10

De regels voor de bankenunie bevatten gemeenschappelijke regels voor toezicht en resolutie,
alsmede voor kapitaaleisen en depositogarantiestelsels. Het is aan de toezichthouders
om de regels toe te passen zoals deze zijn afgesproken en het is aan de Europese Commissie
om te beoordelen of er bij eventuele maatregelen sprake is van staatssteun en zo ja
of het geoorloofde steun is. Er is mede naar aanleiding van verschillende recente
casussen geen reden om aan te nemen dat dit niet zal gebeuren.6

Vraag 11

Herinnert u zich nog dat het kabinet antwoordde: «daarnaast bestaat er geen direct
verband tussen het invoeren van bijvoorbeeld een prepensioenmaatregel en het op enig
moment ontvangen van steun via Europees Stabilisatiemechanisme door een lidstaat»?

Antwoord 11

Ja.

Vraag 12

Bestaat er volgens u de mogelijkheid dat Italië steun zal vragen, bijvoorbeeld via
het ESM en dat dit direct of indirect veroorzaakt wordt door de herinvoering aldaar
van het vroegpensioen op de leeftijd van 63 jaar voor een grote groep mensen en de
daarbijhorende verslechtering van het Italiaanse begrotingssaldo?

Antwoord 12

Het vragen van steun aan het ESM door Italië is op dit moment niet aan de orde.

Vraag 13

Kunt u een reactie geven op het artikel «Why Italy’s debts are Europels big problem»?7

Antwoord 13

Uit het artikel blijkt dat Europese banken blootstellingen hebben aan Italië, zowel
privaat als publiek. Elke blootstelling die een bank aangaat kent risico’s. Dat is
precies waarom de Nederlandse inzet erop is gericht dat het prudentiële raamwerk risico’s
zo goed als mogelijk meeweegt.

Vraag 14

Kunt u deze vragen één voor één en voor het debat over de Europese Top volgende week
beantwoorden?

Antwoord 14

Ja.