Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van Raak over de controle van Nederlanders bij aankomst op Bonaire

Antwoord van Staatssecretaris Harbers (Justitie en Veiligheid) (ontvangen 15 maart
2019). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2018–2019, nr. 1804.

Vraag 1

Klopt het, dat mensen met een Nederlands paspoort bij aankomst op Bonaire worden onderworpen
aan een «grondige» controle door de Marechaussee, die uitrekent hoeveel dagen iemand
op Bonaire heeft doorgebracht, teneinde te bepalen of de toegestane termijn van verblijf
is overschreden?

Antwoord 1

Bij aankomst van een Europese Nederlander in Bonaire wordt inderdaad gecontroleerd
of hij de maximale duur van het toegestane verblijf in de openbare lichamen heeft
overschreden. Zie verder het antwoord op de vragen 2, 3 en 4.

Vraag 2, 3, 4

Deelt u de constatering dat Bonaire onderdeel is van het Koninkrijk? Klopt het, dat
wettelijk gezien een dergelijke «grondige» controle alleen zou kunnen plaatsvinden
als de betreffende persoon een «vreemdeling» is, dat wil zeggen iemand die niet beschikt
over een Nederlands paspoort?

Wat is uw reactie op de conclusie van de Evaluatie van de Wet toelating en uitzetting
BES (2018), waarin de onderzoekers opmerken dat het volgens deze wet «niet mogelijk
is om een Europese Nederlander te kunnen controleren op zijn maximale verblijfsduur»
op Bonaire (p. 51)?1

Deelt u de mening dat de huidige controle-praktijk niet in overeenstemming is met
de wet? Deelt u de opvatting dat óf de praktijk van controle, óf de wet zou moeten
worden aangepast?

Antwoord 2, 3, 4

Bonaire, Sint Eustatius en Saba zijn als openbare lichamen sinds 10 oktober 2010 deel
gaan uitmaken van Nederland. In het kader van de Wet toelating en uitzetting BES (WTU-BES)
wordt onder vreemdeling verstaan een ieder die niet de Nederlandse nationaliteit bezit.
Op grond van artikel 1a van de WTU-BES is deze wet – met uitzondering van het hoofdstuk
over visa – van overeenkomstige toepassing op Europese Nederlanders.

In artikel 2t van de WTU-BES is bepaald dat een vreemdeling bij grensoverschrijding
onderworpen wordt aan een grondige controle. In het vijfde lid van dit artikel is
bepaald dat dit voorschrift niet van overeenkomstige toepassing is op Nederlanders;
op grond van artikel 2s van de WTU-BES zijn zij enkel onderworpen zijn aan een minimale
controle.

In art 4.2, derde lid, van het Besluit toelating en uitzetting BES (BTU-BES) is geregeld
dat Europese Nederlanders binnen een jaar maximaal zes maanden in Caribisch Nederland
mogen verblijven. Om deze regel te kunnen handhaven moet de verblijfsduur van Europese
Nederlanders worden gecontroleerd. In het kader van de evaluatie is deze omissie in
de WTU BES – die enerzijds een controle op verblijfsduur impliceert en anderzijds
alleen een minimale controle regelt – ook herkend. Ik bereid een wijziging van de
WTU-BES voor waarin wordt voorgesteld de wet op dit punt aan te passen. Daarnaast
is ook een wijziging voorzien waarbij in het kader van de minimale grenscontrole de
bestaande grenscontrolemiddelen aan de grenzen van de openbare lichamen Bonaire, Sint
Eustatius en Saba worden uitgebreid. Zo zal worden voorgesteld dat bij grensoverschrijding
relevante databanken kunnen worden geraadpleegd, zoals het Schengeninformatiesysteem
en de Interpol-databank voor gestolen en verloren reisdocumenten (Stolen and Lost
Travel Documents (SLTD-database), zodat o.a. de identiteit en de nationaliteit van
de persoon kunnen worden geverifieerd. Omdat de voorbereidingen van deze wijzigen
in gang zijn gezet en er wel een bepaling is dat Europese Nederlanders maximaal zes
maanden in Caribisch Nederland mogen verblijven zet de Koninklijke Marechaussee de
huidige werkwijze vooralsnog voort zodat de voorgeschreven maximale verblijfsduur
wordt gehandhaafd.