Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Nijboer over fraude met inkomensverklaringen door wanhopige woningzoekenden

Antwoord van Minister Ollongren (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) (ontvangen
12 maart 2019). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2018–2019, nr. 1800.

Vraag 1

Kent u het bericht dat woningcorporaties steeds vaker zien dat woningzoekenden duizenden
euro’s betalen aan frauduleuze bemiddelaars om sneller aan een huurwoning te komen?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat het wenselijk is dat woningzoekenden zeker kunnen zijn van voldoende
kansen op een woning zodat zij hun heil niet zoeken bij dure, frauduleuze bemiddelingsbureaus
en vervalste inkomensverklaringen?

Antwoord 2

Ik deel de mening dat er behoefte is aan een goed functionerende woningmarkt met voldoende
kansen voor woningzoekenden. Het kabinet geeft prioriteit aan een vergroting van het
aanbod op de woningmarkt met daarin ook expliciete aandacht voor het middensegment.
Via doorstroming vanuit de sociale huur naar het middensegment kan zo meer ruimte
ontstaan voor woningzoekenden in de sociale huur. Overigens kan krapte op de woningmarkt
nooit een rechtvaardiging zijn voor frauduleus handelen door bemiddelingsbureaus noch
woningzoekenden.

Vraag 3

Deelt u de mening dat het onacceptabel is dat deze bureaus geld verdienen aan de wanhoop
onder woningzoekenden? Wordt dit geld teruggevorderd? Worden deze oplichters strafrechtelijk
vervolgd?

Antwoord 3

Het handelen van deze bureaus is inderdaad onacceptabel. Tegen die bureaus worden
indien het onderzoek daar aanleiding toe geeft dan ook geëigende (strafrechtelijke)
maatregelen genomen door het Openbaar Ministerie (OM). Wanneer de woningzoekende op
de hoogte was dat aan de woningcorporatie een ander salaris is gepresenteerd dan bij
de belastingdienst bekend is, is hij zelf medeschuldig aan de fraude. Wanneer hij
er niet van op de hoogte was kan de woningzoekende het aan de bureaus betaalde geld
zelf terugvorderen.

Vraag 4

Klopt het dat alleen al bij de woningcorporatie Sociale Huisvesting Haaglanden ongeveer
100 (!) mensen zijn uitgeschreven vanwege fraude, hetgeen duidt op een enorme omvang?
Hoe vaak komt dit in de rest van Nederland voor?

Antwoord 4

Naar opgave van de bij SHH aangesloten woningcorporaties is inderdaad sprake geweest
van meer dan 100 ingeschreven woningzoekenden die inmiddels zijn uitgeschreven bij
Woonnet-Haaglanden (digitaal inschrijfsysteem in Haaglanden) vanwege fraude voordat een woning is toegewezen. Tevens is naar ik heb vernomen aangifte gedaan bij de politie.
Dit is conform de voorwaarden van Woonnet-Haaglanden. Over het aantal uitschrijvingen
bij woningcorporaties vanwege fraude worden geen landelijke cijfers bijgehouden.

Vraag 5

Deelt u de mening dat het schandalig is dat een bedrijf dat al drie keer is betrapt
op hulp bij het vervalsen van inkomensverklaringen blijkbaar ongestraft verder kan
gaan terwijl de woningzoekende zijn/haar plek op de wachtlijst kwijt raakt? Welke
actie wordt ondernomen, welke straffen kunnen worden opgelegd?

Antwoord 5

Door het OM worden meerdere onderzoeken gedaan naar deze problematiek die zich voordoet
bij meerdere bedrijven en personen in de regio Haaglanden. Het is aan het OM om te
bepalen welke acties tegen deze personen worden ondernomen en welke straffen worden
geëist vanwege de valsheid in geschrifte. Als Minister treed ik daar niet in.

De rol van het OM is overigens niet beperkt tot die van inzet van het strafrecht maar
ook die van het delen van relevante informatie over vormen van fraude met betrokken
instanties, teneinde hen de gelegenheid te geven om zodanige barrières op te werpen
dat bepaalde vormen van fraude in de toekomst moeilijker worden. Een van de mogelijkheden
om fraude met inkomensgegevens te bemoeilijken vormt de in mijn brief van 8 januari
genoemde verkenning van mijn ministerie, de Belastingdienst en Aedes om de inkomenstoetsing
te digitaliseren. Over deze pilot is de Woonbond geïnformeerd.

Het potentiële voordeel van een digitale inkomenstoets is dat corporaties met aan
de gegevensbron geverifieerde inkomensgegevens kunnen toetsen. Dit kan het risico
op mogelijk frauduleuze praktijken aanzienlijk verkleinen. De afgelopen periode is
een functionele opzet voor deze werkwijze ontwikkeld, die op dit moment wordt geëvalueerd.
Onderdeel van de verkenning is onder meer een juridische analyse van de privacyaspecten.
Daarbij wordt gekeken naar welke waarborgen er moeten worden gemaakt om aan bijvoorbeeld
de AVG te voldoen. Daarbij is vrijwillige instemming van de huurder essentieel. Bij
een eventueel vervolg van de verkenning in de vorm van een pilot speelt de privacy
een belangrijke rol. Uitgaande van een positieve uitkomst van de verkenning, zal dit
voorjaar worden gestart met een bredere pilot bij een aantal corporaties, waarbij
ook de Woonbond zal worden betrokken. Bij gebleken succes volgt uitrol in de gehele
corporatiesector. Vooruitlopend daarop zullen voorlichtingsbijeenkomsten voor corporaties
door de Aw i.s.m. Inspectie SZW en OM worden gehouden om vervalsingen van inkomensverklaringen
beter te kunnen herkennen.