Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Azarkan over het artikel ‘Lijst van haatincidenten tegen moskeeën’

Antwoord van Minister Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) (ontvangen 6 maart 2019).
Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2018–2019, nr. 1627.

Vraag 1

Kent u het artikel «Lijst van haatincidenten tegen moskeeën»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Wat is de formele reactie van de regering op deze lijst van haatincidenten?

Antwoord 2

Het kabinet staat voor een inclusieve samenleving waar iedereen zich veilig voelt
om in vrijheid vorm te geven aan de eigen etnische, religieuze, seksuele en culturele
identiteit binnen de kaders van de rechtsstaat. Het is zorgelijk dat een aantal Nederlandse
moskeeën de afgelopen jaren mikpunt was van discriminatoire en intimiderende acties.
Het is daarom van belang dat al het mogelijke wordt gedaan om deze (strafbare) incidenten
te voorkomen en in te grijpen wanneer deze zich voordoen. De provocerende actie van
afgelopen weekend bij de As-Soennah Moskee keur ik ook ten zeerste af. Het Dreigingsbeeld
Terrorisme Nederland 492 waarschuwt ook dat zulk gedrag polarisatie en radicalisering aanwakkert. Indien sprake
is van strafbare feiten kan een onderzoek worden gestart door het openbaar ministerie.

Vraag 3

Welke concrete maatregelen zijn er in het kader van de beveiliging van moskeeën genomen
sinds de publicatie van het rapport van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding
en Veiligheid (NCTV) «Handreiking: Veilige moskee»?

Antwoord 3

De «Handreiking: Veilige Moskee» (2017)3 bevat kennis, aanbevelingen en goede voorbeelden met als doel om de samenwerking
tussen politie, gemeenten en moskeeën een impuls te geven in relatie tot de veiligheid
van moskeeën. Deze drie partijen spelen op lokaal niveau een belangrijke rol als het
gaat om de omgang met concrete spanningen en incidenten rondom moskeeën. Moskeeën
hebben allereerst zelf een verantwoordelijkheid voor de veiligheid en daarnaast heeft
de gemeente de verantwoordelijkheid om lokaal aanvullende maatregelen te nemen op
basis van dreiging en risico, wanneer een moskee zelf hiertegen geen weerstand kan
bieden. De gemeente kan lokaal het beste beoordelen welke eventuele maatregelen in
specifieke omstandigheden passend en proportioneel zijn. Mij zijn geen signalen bekend
dat de verschillende verantwoordelijkheden niet of onvoldoende worden ingevuld. Ik
zie daarom geen aanleiding om op centraal niveau een overzicht bij te houden van de
genomen maatregelen; dit levert mijns inziens geen bijdrage aan de veiligheid van
de moskeeën.

Vraag 4

Hoeveel gemeenten hebben de maatregelen en de aanbevelingen uit de desbetreffende
handreiking geïmplementeerd en hoeveel gemeenten niet?

Antwoord 4

Alle gemeenten hebben in 2017 de handreiking Veilige Moskee ontvangen. Meerdere gemeenten
zijn actief aan de slag (gegaan) om samen met de politie en moskeeën de veiligheid
te verbeteren. De inzet van de gemeenten verschilt, omdat de specifieke lokale omstandigheden
verschillen. Daarnaast hebben moskeeën een eigen verantwoordelijkheid voor de veiligheid.
Ik houd niet bij welke maatregelen de verschillende gemeenten nemen. Dit is in lijn
met de verantwoordelijkheidsverdeling.

Vraag 5

Bent u bereid erop toe te zien dat de maatregelen en de aanbevelingen uit de desbetreffende
handreiking ook daadwerkelijk geïmplementeerd worden? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 5

Zie mijn antwoord op vraag 3 en 4.

Vraag 6

Deelt u de mening dat het over de schutting gooien van de veiligheidsmaatregelen van
gebedshuizen naar gemeenten met een handleiding, onverantwoord is? Zo nee, waarom
niet?

Antwoord 6

De NCTV en het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) ontwikkelen in
samenwerking met politie en verschillende koepels van moskeeën gezamenlijk kennisproducten,
zoals de handreiking, om gemeenten te ondersteunen en informeren zodat zij lokaal
passende en proportionele maatregelen kunnen treffen. De NCTV heeft onder andere een
rol in de duiding van informatie van dreiging richting moskeeën, door middel van het
Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland (DTN). Het Ministerie van SZW, specifiek de Expertise-unit
Sociale Stabiliteit (ESS), ondersteunt gemeenten bij het omgaan met maatschappelijke
spanningen en incidenten gericht tegen moskeeën.

Vraag 7

Wat is volgens u de oorzaak van de toenemende incidenten tegen moskeeën?

Antwoord 7

In 2015 was er een piek zichtbaar in incidenten bij moskeeën. In de jaren daarna,
tot nu, is sprake van een afname van het aantal incidenten. De piek was in de periode
dat een grote groep migranten in Nederland asiel aanvroegen en lijkt in belangrijke
mate terug te voeren op de maatschappelijke ophef over de komst en opvang van deze
asielzoekers. De islam en deze migranten werden door verschillende tegenstanders regelmatig
aan elkaar gelijkgesteld.4 In het antwoord op vraag 10 ga ik nader in op het huidige dreigingsbeeld in de richting
van moskeeën.

Vraag 8 en 9

Wat doet de regering concreet teneinde de voedingsbodem van dit soort haatincidenten
weg te nemen?

Welke maatregelen zijn er genomen teneinde de dreiging van extreemrechts, in de richting
van moskeeën, tegen te gaan?

Antwoord 8 en 9

Zoals aangegeven bij vraag 2 staat het kabinet voor een inclusieve samenleving waarin
geen plek is voor discriminatie, haat zaaien en geweld tegen andersdenkenden. De overheid
werkt aan het wegnemen van de voedingsbodem voor radicalisering richting extremistisch
gedachtegoed en het behouden van een weerbare, veilige en democratische samenleving
door excessen als extremisme, vergaande polarisatie en maatschappelijke spanningen
tegen te gaan. Ik wil u hiervoor verwijzen naar de kabinetsreactie naar aanleiding
van publicaties over rechts-extremisme van 6 november 20185 en de brief over het voorkomen van radicalisering, die de Minister van SZW en ik
uw Kamer op 26 april 2018 hebben doen toekomen6.

Vraag 10

Wat is op dit moment het dreigingsbeeld in de richting van moskeeën en wat is uw verwachting
over het dreigingsbeeld?

Antwoord 10

In de meeste recente Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland (DTN 49)7 wordt ingeschat dat Nederlandse extreemrechtse groeperingen vooral actief zijn met
intimiderende en radicale acties, maar er geen aanwijzingen zijn dat zij gewelddadig
zouden willen opereren. De focus van deze groeperingen blijft gericht op acties tegen
de vermeende islamisering van Nederland, de komst van asielzoekers en het vermeende
verlies van de Nederlandse identiteit. Wat opvalt is dat sommige extreemrechtse groeperingen
aan zelfvertrouwen lijken te winnen, waardoor de kans op confrontatiegeweld (met bijvoorbeeld
extreemlinkse tegendemonstranten) en de dreiging tegen islamitische objecten toeneemt.
In algemene zin wordt ingeschat dat het overgaan tot ernstig rechts-extremistisch
geweld voornamelijk voorstelbaar is vanuit snel radicaliserende groepjes of eenlingen.8

Vraag 11

Wat is de stand van zaken met betrekking tot de vervolging van de daders van de genoemde
incidenten in het artikel?

Antwoord 11

Indien er sprake is van een strafbaar feit dan kan daarvan aangifte worden gedaan
bij de politie. Indien er een vermoeden bestaat dat strafbare feiten worden gepleegd,
kan hiernaar door politie en openbaar ministerie strafrechtelijk onderzoek worden
gedaan. Het past mij niet in Kamervragen in te gaan op individuele casuïstiek.

Vraag 12

Bent u bereid financiële middelen beschikbaar te stellen voor de beveiliging van moskeeën?
Zo nee, waarom niet?

Antwoord 12

Zoals gezegd zijn er geen signalen bekend dat de verschillende verantwoordelijkheden
niet of onvoldoende worden ingevuld. Ik zie op basis van dreiging en risico geen aanleiding
om te adviseren tot aanvullende beveiligingsmaatregelen of deze te financieren. Ik
ben van mening dat betrokken organisaties en de overheid op dit moment gezamenlijk
in staat zijn voldoende weerstand te bieden.