Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Kuiken en Gijs van Dijk over misstanden in nagelsalons

Antwoord van Staatssecretaris Van Ark (Sociale Zaken en Werkgelegenheid), mede namens
de Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid (ontvangen 20 februari 2019).

Vraag 1

Kent u het bericht «Nationaal Rapporteur wil onderzoek naar misstanden in nagelsalons»?1 en het bericht «Staatssecretaris: meld misstanden in nagelsalons»?2

Antwoord 1

Ja

Vraag 2

Deelt u de mening van de Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen
Kinderen dat er «nog te weinig actief onderzocht en te weinig samengewerkt» wordt
in de bestrijding van misstanden in de nagelbranche? Zo ja, hoe past dit bij het streven
van het kabinet prioriteit te geven aan het bestrijden van mensenhandel? Wat gaat
u doen teneinde dit te verbeteren? Zo nee, waarom niet en waaruit blijkt dat er wel
sprake is van actief onderzoek en samenwerking?

Antwoord 2

In het programma «Samen tegen mensenhandel»3 staat uitvoerig omschreven hoe het kabinet gezamenlijk en integraal met maatschappelijke
organisaties de aanpak van mensenhandel gaat intensiveren. Verschillende acties zijn
al in gang gezet of zullen de komende periode worden opgepakt. Bij de zogeheten actielijn
«Doorontwikkeling aanpak arbeidsuitbuiting» gaat het onder meer om het opzetten van
een informatiepunt mensenhandel en het inrichten van een team inspecteurs dat, ook
in gevallen waarbij er geen directe opsporingsindicatoren zijn, snel ter plekke kan
zijn na een urgente melding of signaal.

Bovendien krijgt de Inspectie SZW een landelijke expert mensenhandel die de verbinding
vormt tussen de opsporingsdienst en ketenpartners. Ook doet de Inspectie SZW onderzoek
naar groepen die kwetsbaar zijn voor uitbuiting, in aanvulling op de bestaande opsporingsonderzoeken.

Vraag 3 en 4

Deelt u de mening dat slachtoffers van mensenhandel en uitbuiting juist door de situatie
waarin zij zich bevinden niet snel geneigd zullen zijn tot het melden van deze misstanden
of het doen van aangifte? Zo ja, wat gaat u doen teneinde er voor te zorgen dat dergelijke
misstanden voortaan meer gemeld gaan worden? Zo nee, waarom deelt u die mening niet?

Wat gaan de politie en de Inspectie SZW doen teneinde actief signalen van mensenhandel
en uitbuiting in de nagelbranche te achterhalen anders dan het oproepen dat slachtoffers
zich moeten melden?

Antwoord 3 en 4

Ja, die mening deel ik. Vanwege de verborgenheid van het delict worden slachtoffers
niet altijd gesignaleerd. Er kunnen verschillende redenen zijn waarom slachtoffers
van arbeidsuitbuiting geen melding maken van hun situatie. Dit kan bijvoorbeeld zijn
door hun kwetsbare of afhankelijke positie, of doordat ze zichzelf niet als slachtoffer
zien. In het programma «Samen tegen mensenhandel» zijn maatregelen opgenomen om dit
probleem gezamenlijk en integraal aan te pakken. Door de politie worden diverse initiatieven
ontplooid om de drempels voor het doen van aangifte te verlagen voor alle categorieën
slachtoffers van mensenhandel. Zo start de politie met een proeftuin waarin onder
andere wordt geëxperimenteerd met het horen van slachtoffers door een psycholoog.
Daarnaast wordt er ook ingezet op het opsporen en vervolgen van daders wanneer slachtoffers
besluiten geen aangifte te doen. Dit onder andere door informatie uit financiële stromen
beter te benutten en publiek-private samenwerkingen aan te gaan met Nederlandse banken.
Ook wordt er geïnvesteerd in verschillende trainingen, waardoor diverse groepen professionals,
die in contact komen met mogelijke slachtoffers, signalen van mensenhandel beter leren
te herkennen. De Inspectie SZW en het Ministerie van Justitie en Veiligheid starten
een onderzoek om te kijken hoe de bewustwording bij burgers over het herkennen en
melden van arbeidsuitbuiting kan worden vergroot. Aan de hand van dit onderzoek wordt
er gekeken naar effectieve interventies.

Vraag 5

Hoe gaat u er voor zorgen dat er bij de politie en de Inspectie SZW voldoende capaciteit
komt om ernstige misdrijven zoals mensenhandel op te sporen en uitbuiting tegen te
gaan?

Antwoord 5

De Inspectie SZW en de politie ontvangen nauwelijks signalen van uitbuiting in nagelsalons.
Indien bij de politie melding wordt gemaakt van strafbare feiten, al dan niet in nagelsalons,
kan onder leiding van het Openbaar Ministerie nader onderzoek worden verricht. In
het regeerakkoord is er sprake van een intensivering voor de aanpak van mensenhandel,
naast de middelen die eerder beschikbaar zijn gesteld aan het Openbaar Ministerie
en de politie (twee miljoen euro).

Ook heeft het kabinet 50,5 miljoen euro per jaar vrijgemaakt voor de handhavingsketen
van de Inspectie SZW. Meer dan de helft van de investering in de komende jaren, oplopend
tot 50,5 miljoen in 2023, ligt op eerlijk werk, waaronder schijnconstructies, onderbetaling
en arbeidsuitbuiting. Dit betekent onder meer dat er de komende jaren extra capaciteit
wordt ingezet op onder andere het Inspectieprogramma Arbeidsuitbuiting. Op de uitbreiding
van de Inspectie SZW en haar programmering wordt ingegaan in respectievelijk het Jaarplan
20184, het Jaarplan 2019 en Meerjarenplan 2019–20225 en mijn brief aan uw kamer over de uitbreiding van de inspectieketen en de daarin
besloten systematiek van periodieke bijstelling en midterm review6.

Toelichting:

Deze vragen dienen ter aanvulling op eerdere vragen terzake van de leden Aartsen (VVD)
en Van Nispen (SP), ingezonden 16 januari 2019 (vraagnummer 2019Z00523), Kuik en Pieter Heerma (beiden CDA), ingezonden 16 januari 2019 (vraagnummer 2019Z00524).