Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Omtzigt over de pensioenwet en de wet op de beroepspensioenfondsen

Antwoord van Minister Koolmees (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) (ontvangen 22 januari
2019).

Vraag 1

Herinnert u zich dat het amendement Kamerstuk 35 015, nr. 10 is aangenomen, waarvan de tekst luidt (in zowel de pensioenwet als de wet op de beroepspensioenfondsen):

«Door de pensioenuitvoerder mogen de volgende werkzaamheden niet worden uitbesteed:

a. taken en werkzaamheden van personen die het dagelijks beleid bepalen, daaronder mede
verstaan het vaststellen van beleid en het afleggen van verantwoording over het gevoerde
beleid;

b. het opstellen van en toezien op het strategisch beleid ten aanzien van vermogensbeheer;

c. werkzaamheden waarvan uitbesteding de verantwoordelijkheid van de uitvoerder voor
de organisatie en beheersing van bedrijfsprocessen en het toezicht daarop kan ondermijnen;

d. indien de uitbesteding een belemmering kan vormen voor een adequaat toezicht op de
naleving van het bij of krachtens de Pensioenwet bepaalde.»?

Antwoord 1

Ja

Vraag 2

Herinnert u zich dat u aan de Eerste Kamer refereert aan de documenten van DUFAS?

Antwoord 2

Ja, in zoverre dat ik in de memorie van antwoord bij de Verzamelwet Pensioenen 2019
refereer aan de Principes Fiduciair Beheer van de Dutch Fund and Asset Management
Association (DUFAS).

Vraag 3

Heeft u gelezen dat in het model contract van DUFAS bijvoorbeeld staat: «De Fiduciair
Beheerder houdt toezicht op de Operationeel Vermogensbeheerders en het door hen gevoerde
Beheer. Indien wenselijk of noodzakelijk geeft de Fiduciair Beheerder nadere instructies
of opdracht tot beëindiging van het Beheer»?

Antwoord 3

DUFAS heeft in 2013 een modelovereenkomst opgesteld bij de Principes Fiduciair Beheer.
Hierin was inderdaad bovengenoemde zin opgenomen. Deze modelovereenkomst uit 2013
is, anders dan de Principes Fiduciair Beheer, nadien niet meer herzien. De overeenkomsten
die in de praktijk gesloten worden, zijn doorgaans niet gebaseerd op de modelovereenkomst,
maar op deze herziene principes. DUFAS heeft de modelovereenkomst inmiddels verwijderd
van hun website.

Vraag 4

Deelt u de mening dat indien de fiduciair beheerder zelfstandig opdrachten geeft tot
beëindiging van het beheer hij in strijd handelt met het aangenomen amendement?

Antwoord 4

Met de Verzamelwet Pensioenen 2019 zijn als gevolg van bovengenoemde amendement de
rol en taken van het pensioenfondsbestuur bij uitbesteding op het terrein van beleggingsbeleid
duidelijk in de wet neergelegd. Het pensioenfondsbestuur is te allen tijde verantwoordelijk
voor het beleggingsbeleid en het toezien daarop. Het pensioenfondsbestuur kan besluiten
zich hierover te laten adviseren door een fiduciair beheerder. Voor zover de fiduciair
beheerder tevens een nadere rol speelt ten aanzien van (uitbesteed) operationeel vermogensbeheer,
kan dit alleen met inachtneming van de wettelijke verantwoordelijkheid van het bestuur.
Voor het overige wil ik niet op voorhand uitspraken doen over of bepaalde, concrete
werkzaamheden in strijd zouden zijn met de wettelijke regels voor uitbesteding. Het
is aan de toezichthouder om in concrete omstandigheden van het geval indien nodig
op te treden.

Vraag 5

Heeft u gelezen dat in het modelcontract van DUFAS staat dat: «De Fiduciair Beheerder
kan uitsluitend na voorafgaande instemming van de Cliënt aan zichzelf of aan een Groepsmaatschappij
opdracht geven tot Beheer»?

Antwoord 5

Bovengenoemde zin was opgenomen in de verouderde modelovereenkomst die DUFAS in 2013
heeft opgesteld en die zij inmiddels van haar website heeft gehaald. Zie het antwoord
op vraag 3.

Vraag 6

Herinnert u zich dat u aan de Eerste Kamer terecht schrijft dat hier nog een extra
voorwaarde aan vast zit, namelijk dat de beheerder alleen kan handelen in (bijvoorbeeld)
derivaten, waarvan de prijs objectief op een markt tot stand komt?

Antwoord 6

In de Memorie van Antwoord heb ik opgenomen dat het pensioenfondsbestuur te allen
tijde verantwoordelijk is voor het beleggingsbeleid en het toezicht hierop. Tevens
heb ik benoemd dat dit geldt voor alle beleggingen, inclusief derivaten. Als derivaten
opgenomen worden in het beleggingsbeleid, kan dit alleen met inachtneming van de genoemde
verantwoordelijkheid van het pensioenfondsbestuur.

Vraag 7

Deelt u de mening dat het huidige contact van DUFAS dus niet conform het amendement
en conform uw toelichting is opgesteld en op meerdere punten moet worden aangepast?

Antwoord 7

DUFAS heeft de modelovereenkomst inmiddels verwijderd van hun website, zie het antwoord
op vraag 3.

Vraag 8

Bent u ervan op de hoogte dat de leden van DUFAS zich onder andere schuldig gemaakt
hebben aan Libor fraude, Forex manipulatie, Euribor fraude, fraude met edelmetalen,
fraude met Swaps (ISDA fix) en meer, en dat pensioenfondsen hierdoor schade geleden
hebben?

Antwoord 8

Nee, ik beschik niet over informatie over individuele leden van Dufas dat zij zich
schuldig zouden hebben gemaakt aan genoemde feiten. Deze informatie is doorgaans niet
openbaar.

Vraag 9

Kunt u een lijst geven van compensaties die pensioenfondsen gekregen hebben voor de
verliezen die zij geleden hebben door deze fraude?

Antwoord 9

Nee, ik beschik niet over gegevens over schadevergoedingen die individuele pensioenfondsen
voor eventuele verliezen als gevolg van de genoemde zaken hebben ontvangen. Het is
aan pensioenfondsen zelf om de resultaten van hun beleggingsbeleid te verantwoorden
in hun jaarverslag.

Vraag 10

Hebben de leden van DUFAS zich in uw ogen de afgelopen 10 jaar gehouden aan het principe:
«De Fiduciair Beheerder handelt primair in het belang van het Pensioenfonds»? Kunt
u uw antwoord toelichten?

Antwoord 10

Ik heb geen informatie over individuele leden van Dufas dan wel vermogensbeheerders.
Zie tevens het antwoord onder 8. Het is hiernaast aan pensioenfondsen zelf om de fiduciair
beheerder te beoordelen, zij zijn immers primair verantwoordelijk voor het strategisch
beleggingsbeleid alsmede het toezicht hierop.

Vraag 11

Bent u bereid om in overleg met De Nederlandsche Bank (DNB) en de Autoriteit Financiële
Markten (AFM) tot open boek toezicht te komen over welke mate van uitbesteding is
toegestaan en waarvoor het pensioenfonds te allen tijde verantwoordelijk is?

Antwoord 11

DNB geeft in haar huidige open boek toezicht al aandacht aan de uitbesteding en de
verantwoordelijkheden van het pensioenfonds hierbij.1 Ik ga er daarbij van uit dat DNB of voor zover van toepassing de AFM bekend zijn
met mijn Memorie van Antwoord bij de Verzamelwet pensioenen 2019 over uitbesteding
van fiduciair beheer. Ik zie momenteel geen aanleiding voor aanvullende toezichtsactiviteiten
hieromtrent.

Vraag 12

Deelt u de mening dat de toezichthouder, die overigens ook niet altijd begrijpt dat
hij het toezicht niet moet laten uitvoeren door de onder toezicht gestelde, en niet
de sector de grenzen van de wet moet bewaken?

Antwoord 12

Het is aan de toezichthouder om toezicht te houden op de naleving van de wettelijke
normen. Het is daarnaast mogelijk dat de sector zichzelf aanvullende normen of principes
oplegt, waar zij zich aan committeert. De monitoring daarvan is daarbij aan de betrokken
partijen. Ik heb geen reden te veronderstellen dat dit stelsel van regelgeving en
toezicht onvoldoende is om de risico’s van uitbesteding zo veel als mogelijk te beheersen.

Vraag 13

Kunt u deze vragen één voor één beantwoorden voor dinsdag 11 december om 12 uur en
in afschrift sturen aan de Eerste Kamer, ofwel nog voor zij de verzamelwet pensioenen
behandelen?

Antwoord 13

Een eerste reactie op de vragen heeft uw Kamer dinsdag 11 december ontvangen.2 De overige vragen vroegen meer uitzoekwerk en zijn zo spoedig mogelijk beantwoord.
De vragen zijn één voor één beantwoord. Een afschrift van deze antwoorden zal aan
de Eerste Kamer worden verzonden.