Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Den Boer en Bergkamp over het bericht ‘Geen M of V, maar X: voor het eerst paspoort veranderd in genderneutraal’

Antwoord van Staatssecretaris Knops (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) mede
namens de Minister voor Rechtsbescherming (ontvangen 22 januari 2019). Zie ook Aanhangsel
Handelingen, vergaderjaar 2018–2019, nr. 892.

Vraag 1

Kent u het bericht «Geen M of V, maar X: voor het eerst paspoort veranderd in genderneutraal»?1

Antwoord 1

Ja

Vraag 2

Wat is de laatste stand van zaken bij de onderhandelingen over de EU-Verordening biometrie
op identiteitskaarten? Vindt u steun bij andere lidstaten om de sekseregistratie optioneel
te laten?

Antwoord 2

De EU verordening biometrie op identiteitskaarten2 stelt de ICAO richtlijn3 als norm voor identiteitskaarten. Vermelding van geslacht wordt daarmee een verplicht
onderdeel van de visuele inspectiezone. Zoals aan uw Kamer gemeld4 heeft Nederland er bij de onderhandelingen op aangedrongen zichtbare vermelding van
het geslacht op de identiteitskaart optioneel te maken, zodat lidstaten zelf kunnen
besluiten of zij hiervoor kiezen. Het tekstvoorstel is overgenomen in de compromistekst.
Of dit standhoudt in de volgende fase van de onderhandelingen tussen de Commissie,
de Raad en het Europees parlement kan ik niet zeggen.

Bovenstaande betreft niet het Nederlands paspoort, waarvoor de ICAO richtlijn al eerder
in Europese wetgeving is vastgelegd5. Hierdoor is vermelding van geslacht op paspoorten verplicht. ICAO staat toe dat
dit in M, V of X is. De nadere invulling hiervan wordt aan de lidstaten gelaten.

Vraag 3

Wat betekent de uitspraak voor anderen die graag een X (of doorhaling van geslacht)
in hun paspoort zouden willen? Kunnen zij met deze uitspraak bij hun gemeente terecht,
of is het voor ieder individueel geval nodig om opnieuw naar de rechter te gaan?

Antwoord 3

Deze zaak gaat om het verzoek om de vermelding van het geslacht «vrouwelijk» in de
geboorteakte te wijzigen naar de vermelding «dat het geslacht niet kan worden vastgesteld»
(artikel 1:24 BW). Het verzoek is toegewezen, waardoor de geboorteakte op dit punt
is aangepast. Vervolgens heeft aanpassing van de vermelding van het geslacht in de
BRP en in het paspoort van betrokkene plaatsgevonden. De Paspoortwet voorziet niet
in aanpassing van het geslacht in het paspoort zonder een aanpassing van de vermelding
in de BRP.

Gemeenten kunnen niet op basis van deze uitspraak overgaan tot aanpassing van het
geslacht naar «kan niet worden vastgesteld» van anderen die dit ook wensen. In deze
gevallen blijft een beoordeling door de rechter noodzakelijk om tot een wijziging
van de geboorteakte te komen.

Vraag 4

Welke stappen zijn er nodig om registratie van een X in een paspoort mogelijk te maken?
Gaat het om een aanpassing van de wet of om aanpassing van lagere regelgeving? Welke
stappen gaat u daartoe ondernemen? Wat is uw tijdspad?

Antwoord 4

Op dit moment is het al mogelijk een «X» in het paspoort te krijgen voor intersekse
personen. Dat veronderstelt voorafgaande aanpassing van de geboorteakte via de rechter
(artikel 1:24 BW).

Vraag 5 en 6

Zou het mogelijk zijn om de groep mensen die graag een X in hun paspoort genoteerd
zouden willen zien, te ondersteunen totdat de nodige wet- of regelgeving is aangepast?

Deelt u de mening dat het wenselijk is dat uiteindelijk iedereen op basis van genderidentiteit
een keuze kan maken voor een X-registratie, nu de rechtbank een X-registratie mogelijk
heeft gemaakt omdat «de belanghebbende voldoende aannemelijk heeft gemaakt dat bij
haar sprake is van een ambivalent geslacht»?

Antwoord 5 en 6

Gegevens in de BRP en paspoorten worden ontleend aan de akten van de burgerlijke stand.
Voor de BRP wordt de registratie van het geslacht in de geboorteakte als brondocument
gevolgd. Als bij de geboorte biologisch gezien geen geslacht kan worden vastgesteld
wordt in de geboorteakte opgenomen «dat het geslacht niet kan worden vastgesteld».
Dit leidt tot een X in een paspoort. Dit kan alleen in de situatie waarin er geen
geslacht kan worden vastgesteld. Op dit moment is het niet mogelijk om andere redenen
een «X» vermeld te krijgen.

De uitspraak van de rechter waarnaar het NOS-artikel verwijst is ter appreciatie voorgelegd
aan de Commissie van advies voor de zaken betreffende de burgerlijke staat en de nationaliteit.
De Commissie heeft bij brief van 19 september 2018 aan de Minister voor Rechtsbescherming
laten weten in de uitspraak van de rechter geen aanleiding te zien voor wetswijziging
en het raadzaam te achten de ontwikkelingen op dit terrein, ook internationaal, af
te wachten. De Minister voor Rechtsbescherming en ik delen de visie van de Commissie
en achten wetswijziging op dit moment prematuur. Verdere ontwikkelingen worden nauwlettend
gevolgd.