Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Peters over stilzitstraffen bij de Hoenderloo Groep

Antwoord van Minister De Jonge (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (ontvangen 19 december
2018). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2018–2019, nr. 777.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht dat jeugdzorginstelling De Hoenderloo Groep
(DHG) kwetsbare kinderen onderwerpt aan stilzitstraffen die in strijd met de wet zijn?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening van de in het artikel genoemde deskundigen die aangeven dat deze
stilzitstraffen in strijd met de wet zijn?

Antwoord 2

De stilzitmaatregel is niet in strijd met de wet, mits de maatregel zeer terughoudend
wordt toegepast. De gedragsregels – die zien op deze toepassing – zijn opgenomen in
richtlijnen voor de uitvoerende jeugdhulpprofessionals. In deze richtlijnen staat
dat straffen mild horen te zijn: een kleine consequentie en kortdurend. Ook wordt
er in deze richtlijnen benadrukt dat straffen het minst effectieve middel is van beroepsopvoeders.
Van de jeugdprofessional wordt verwacht dat hij zich af vraagt wat in déze situatie
voor déze cliënt de aangewezen weg is en dat hij bereid is om zich over zijn gemaakte
keuzes te verantwoorden en verantwoordelijkheid daarvoor te nemen. Het maken van keuzes
doet de jeugdprofessional in het beginsel samen met de cliënt en met de kennis die
hij heeft over de meest effectieve aanpak. Op basis van wetenschap, praktijkkennis
van professionals en ervaringskennis van cliënten geven vakinhoudelijke richtlijnen
jeugdprofessionals onderbouwde aanbevelingen voor hun handelen.

Vraag 3

Waarom schaft DHG de stilzitstraffen niet per direct af? Hoe beoordeelt u het feit
dat het systematisch gebruik van deze maatregel niet al lang is afgeschaft?

Antwoord 3

Naar aanleiding van de berichtgeving hebben zowel de Inspectie Gezondheidszorg en
Jeugd (IGJ) als ik navraag gedaan bij het bestuur van Pluryn. De Hoenderloo Groep
(DHG), onderdeel van Pluryn, heeft de IGJ geïnformeerd dat op twee groepen sprake
is geweest van de inzet van een dergelijke maatregel. Het bestuur heeft aan zowel
de IGJ als aan mij aangegeven dat toen het deze signalen vernam, maatregelen heeft
getroffen, waaronder scholing en personele maatregelen. De stilzitmaatregel wordt
volgens Pluryn niet meer toegepast. De IGJ zal DHG onaangekondigd bezoeken om dit
ook te verifiëren.

Vraag 4

Klopt het dat de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) in januari al bij DHG vele
tekortkomingen heeft geconstateerd, maar daarbij het gebruik van de stilzitmaatregel
heeft gemist? Zo ja, hoe verklaart u dat, gezien het feit dat er al jarenlang meldingen
van gemaakt zijn en er zelfs een gerechtelijke uitspraak is geweest?

Antwoord 4

De IGJ houdt toezicht op DHG. Gezien de omvang van de instelling ziet de IGJ niet
alle groepen. Zo is de IGJ niet op de twee groepen geweest waar volgens DHG sprake
was van de inzet van deze maatregel. De IGJ spreekt tijdens haar bezoeken bij instellingen
met leidinggevenden, medewerkers én jongeren. Bij de onderzoeken in de afgelopen jaren
bij Pluryn en DHG zijn genoemde signalen niet naar voren gekomen.

In meer algemene zin geldt dat het terugdringen van repressieve maatregelen en het
bevorderen van een meer ontwikkelgerichte leefomgeving hoog op mijn agenda en die
van de IGJ staan. Zo heeft de IGJ hierover in de afgelopen periode gesprekken gevoerd
met het bestuur van Pluryn. In de komende periode richt het toezicht van de IGJ zich
ook specifiek op het terugdringen van repressieve maatregelen. Tevens heeft de IGJ
in de laatste jaren geen signalen ontvangen over de toepassing van de stilzitmaatregel.
Bij het Landelijk Meldpunt Zorg zijn tot de berichtgeving in de media overigens geen
meldingen binnen gekomen van burgers. De IGJ betrekt nieuwe meldingen en signalen
(mede) naar aanleiding van de berichtgeving in het lopende traject.

Vraag 5

Heeft de IGJ (de resultaten van) het verbeterplan van DHG getoetst? Zo ja, wat is
daar uit gekomen?

Antwoord 5

De IGJ heeft in november 2017 onderzoek gedaan naar de hulp aan slachtoffers van loverboys
bij DHG. De IGJ is toen op open en gesloten groepen voor meiden geweest. Naar aanleiding
van dit onderzoek constateerde de IGJ dat Pluryn verbetermaatregelen diende te treffen.
Pluryn heeft de IGJ schriftelijk geïnformeerd over hun verbeterplan met betrekking
tot de hulp aan slachtoffers van loverboys. De IGJ toetst binnenkort in de praktijk
of dit ook daadwerkelijk tot verbetering heeft geleid. De bevindingen zal de IGJ publiceren
op haar website.