Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Kops over het bericht dat er ruim € 1 mln. aan boetes is uitgedeeld aan huiseigenaren die geen energielabel hebben aangevraagd

Antwoord van Minister Ollongren (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) (ontvangen
19 november 2018). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2018–2019, nr. 460.

Vraag 1

Kent u het bericht «Ruim 1 miljoen euro boetes energielabel»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Wat was de reden van deze huiseigenaren om geen energielabel aan te vragen?

Antwoord 2

Bij de verkoop van een woning is de eigenaar verplicht een geldig energielabel voor
die woning beschikbaar te stellen aan de koper. De Inspectie Leefomgeving en Transport
(ILT) houdt hier toezicht op. Het nalevingspercentage blijkt zeer hoog en ligt momenteel
rond 90%. Dit is mede te danken aan de lage kosten en de eenvoud van het aanvragen
van een Vereenvoudigd Energielabel voor woningen (VEL). De huiseigenaren die niet
op tijd een energielabel aanvragen, hebben hier verschillende redenen voor. Ik heb
hierover navraag gedaan bij de ILT en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl).
De redenen worden niet structureel bijgehouden, maar in veel gevallen gaat het om
overmacht of onwetendheid. Soms gaat men er ten onrechte vanuit dat het voorlopige
energielabel volstaat, maar het komt ook voor dat men moeite heeft met de digitale
tool of de woning snel wil verkopen en het aanvragen van een energielabel te veel
gedoe vindt. RVO.nl voert regelmatig verbeteringen door in het registratieproces op
basis van dit soort signalen. Zo is het sinds kort voor woningeigenaren mogelijk om
een ander te machtigen om het energielabel aan te vragen. Dit is een uitkomst voor
woningeigenaren die moeite hebben met de digitale tool. Daarnaast bekijk ik momenteel
hoe verkopers nog beter vooraf geïnformeerd kunnen worden over het verplichte energielabel
bij verkoop.

Vraag 3

Waarom worden er boetes uitgedeeld voor het ontbreken van een energielabel als koper
en verkoper het eens zijn geworden over de staat van de woning? Deelt u de mening
dat de rijksoverheid hier geen rol in heeft en het verplichte energielabel een zinloze
extra kostenpost is?

Antwoord 3

De Europese richtlijn energieprestatie van gebouwen (EPBD, richtlijn 2010/31/EU) schrijft
voor dat, wanneer een woning wordt verkocht, een energielabel getoond en overhandigd
moet worden aan de koper. Nederland is als lidstaat verplicht de richtlijn te implementeren
en heeft de verplichting opgenomen in het Besluit energieprestatie gebouwen (artikel
2.1 lid 4). Er kan geen uitzondering van deze verplichting gemaakt worden voor kopers
en verkopers die het eens zijn geworden over de staat van de woning. De ILT controleert
op de aanwezigheid van een definitief energielabel bij verkoop.

De kosten van het laten registreren van een vereenvoudigd energielabel zijn zo laag
mogelijk gehouden en liggen gemiddeld rond 11 euro. Het vereenvoudigd energielabel
is een bewustwordingsinstrument en geeft de woningeigenaar en koper inzicht in de
energieprestatie van de woning. Ik zie het dan ook niet als een zinloze extra kostenpost.

Vraag 4

Bent u ervan op de hoogte dat er onjuiste definitieve energielabels door de rijksoverheid
worden afgegeven met als gevolg dat de woning voor een te hoge prijs is gekocht en
de huiseigenaar meer geld kwijt is aan het alsnog energiezuinig maken van de woning?

Antwoord 4

De rijksoverheid geeft geen energielabels af, maar registreert deze op verzoek van
de woningeigenaar. De registratie van het vereenvoudigd energielabel gebeurt op basis
van de invoer van woningkenmerken en bewijzen ervan door de woningeigenaar of een
gemachtigde. Vervolgens worden deze gecontroleerd door een erkend deskundige. Het
is van belang dat de woningeigenaar de aanvraag correct invult en de juiste bewijsstukken
invoert die de aanwezigheid van de energetische kenmerken onderschrijven, zodat het
juiste energielabel wordt geregistreerd. De ILT voert controles uit op het werk van
de erkend deskundigen. De betrouwbaarheid van het vereenvoudigd energielabel is hoog,
maar afwijkingen door een onjuiste invoer van de energetische kenmerken van de woning
kunnen voorkomen.

Vraag 5

Hoe vaak komt het voor dat de rijksoverheid een onjuist label heeft afgegeven (lees:
een hoger label dan dat de woning in werkelijkheid toekomt)

Antwoord 5

Op 25 oktober 2017 is een rapport verschenen2 over de betrouwbaarheid van het vereenvoudigd energielabel. Uit het onderzoek blijkt
dat in een steekproef van 265 woningen, waarvoor in 2016 een definitief energielabel
is geregistreerd, hercontrole door een onafhankelijk deskundige in 91% van de gevallen
hetzelfde label oplevert. Bij 6% blijkt dat het geregistreerde label te laag was en
bij 3% van de bezochte woningen blijkt het geregistreerde label te hoog.

Daarnaast is het vereenvoudigd energielabel minder nauwkeurig dan een energielabel
op basis van de energie-index. Voor de bepaling van een energie-index bezoekt een
EPA-W adviseur de woning en neemt hij een groot aantal woningkenmerken op. Uit onderzoek
van DGMR (2014) blijkt dat in 92% van de gevallen het energielabel op basis van de
vereenvoudigde methode maximaal één klasse verschilt van het energielabel op basis
van de energie-index.

Vraag 6

Gaat de rijksoverheid deze gedupeerden compenseren? Zo ja, hoe? Zo nee, waarom worden
er dan wél boetes uitgedeeld als consumenten zich niet aan het verplichte energielabel
houden?

Antwoord 6

De rijksoverheid gaat gedupeerden niet compenseren. Als een opgegeven woningkenmerk
niet blijkt te kloppen met de werkelijke toestand van de woning, kan de koper de verkoper
daarop aanspreken. Als een afgegeven energielabel onjuist blijkt, kan de woningeigenaar
die het energielabel heeft laten registreren, de erkend deskundige daarop aanspreken.
Een erkend deskundige moet voorzien in een klachtenregeling.

Zoals ik bij vraag 3 aangaf is de verplichting opgenomen in het Besluit energieprestatie
gebouwen (artikel 2.1 vierde lid): «Bij de verkoop van een gebouw stelt de eigenaar
een geldig energielabel voor dat gebouw beschikbaar aan de koper». De ILT controleert
of aan deze verplichting wordt voldaan en kan bij overtreding handhavend optreden
en een sanctie opleggen.

Vraag 7

Deelt u de mening dat het hebben van een (al dan niet fictief) zo hoog mogelijk energielabel
er voornamelijk voor bedoeld is om de verkoopprijs van de woning omhoog te drijven?

Antwoord 7

Nee, ik deel deze mening niet. Het vereenvoudigd energielabel geeft een globale indicatie
van de energetische kwaliteit van de woning en van de maatregelen die nog genomen
kunnen worden om deze te verbeteren. De koper kan dit in overweging nemen bij het
bepalen van zijn bod op een woning door bijvoorbeeld minder te bieden op een onzuinige
woning. Het doel van het energielabel is bewustwording en inzicht in bespaarmogelijkheden.

Vraag 8

Deelt u de mening dat het verplichte energielabel de consument, direct dan wel indirect,
op kosten jaagt en niets anders is dan ordinaire geldklopperij?

Antwoord 8

Nee, ik deel deze mening niet. Het energielabel geeft een indicatie van de energieprestatie
van het gebouw en van de verbetermogelijkheden. Bij het vereenvoudigd energielabel
is het doel bewustwording.

Vraag 9

Bent u ervan op de hoogte dat reeds bij motie-Madlener in 2015 is geconstateerd dat
het verplichte energielabel gepaard gaat met een hoop chaos en onduidelijkheid en
de regering is verzocht het verplichte energielabel af te schaffen?3 Bent u ondertussen tot dezelfde conclusie gekomen en bent u bereid de consument van
het verplichte energielabel te verlossen?

Antwoord 9

Ja, ik ben op de hoogte van de motie. Inmiddels wordt 90% van de woningen verkocht
met een energielabel. Ik concludeer daaruit dat de regeling goed uitvoerbaar is. Ik
acht het niet mogelijk en niet wenselijk om het energielabel, dat verplicht is bij
de overdracht van een woning, af te schaffen. Zoals ik eerder aangaf bij de beantwoording
van vraag 3 is het een verplichting die voortvloeit uit de Europese richtlijn energieprestatie
van gebouwen.