Inbreng verslag schriftelijk overleg : Inbreng verslag van een schriftelijk overleg over Voortgang Vape- en Tabaksbeleid (Kamerstuk 32011-122)

In de vaste commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport bestond bij enkele fracties
behoefte een aantal vragen en opmerkingen voor te leggen aan de Staatssecretaris van
Volksgezondheid, Welzijn en Sport (Tielen) over de voortgang van het vape- en tabaksbeleid1.

De voorzitter van de commissie,

Mohandis

Adjunct-griffier van de commissie,

Heller

Inhoudsopgave

I.

Vragen en opmerkingen vanuit de fracties

Vragen en opmerkingen van de leden van de PVV-fractie

Vragen en opmerkingen van de leden van de GroenLinks-PvdA-fractie

Vragen en opmerkingen van de leden van de VVD-fractie

Vragen en opmerkingen van de leden van de NSC-fractie

Vragen en opmerkingen van de leden van de D66-fractie

Vragen en opmerkingen van de leden van de BBB-fractie

Vragen en opmerkingen van de leden van de CDA-fractie

II.

Reactie van de Staatssecretaris

I. Vragen en opmerkingen vanuit de fracties

Vragen en opmerkingen van de leden van de PVV-fractie

De leden van de PVV-fractie hebben kennisgenomen van de voortgangsbrief over het vape-
en tabaksbeleid en hebben hierover nog een aantal aanvullende vragen en opmerkingen.

Wat opvalt, is dat ondanks alle verboden en miljoenen euro’s aan campagnes, jongeren
nog steeds massaal toegang hebben tot illegale vapes en rookwaren.

Dealers opereren via sociale media, terwijl de overheid zich drukker maakt om een
telefonische hulplijn van meer dan drie ton per jaar. Hoe legt de Staatssecretaris
dit uit aan de Nederlanders die zien dat de illegale markt intussen gewoon doordraait?

In de eerste helft van dit jaar zijn meer dan 200.000 illegale vapes in beslag genomen.
Dat klinkt indrukwekkend, maar wat zegt dit eigenlijk over de totale omvang van de
markt? Heeft de Staatssecretaris enig zicht op hoeveel illegale producten er daadwerkelijk
circuleren? Uit de cijfers blijkt dat er nog steeds volop illegale verkoop plaatsvindt,
zowel online als via kleine winkels. Blijkbaar lukt het de overheid niet om dit afdoende
te handhaven. Is de Staatssecretaris het met de leden van de PVV-fractie eens dat
de huidige aanpak tekortschiet?

Genoemde leden vinden het onbegrijpelijk dat hardnekkige overtreders nog steeds vaak
eerst een waarschuwing krijgen. Waarom geen directe boetes of sluitingen? Waarom zoveel
coulance richting overtreders, terwijl de brave burger wel steeds strengere regels
opgelegd krijgt?

Daarnaast blijkt uit de monitor nieuwe verkooppunten van rookwaren oktober/november
2024 dat het verbod in supermarkten een waterbedeffect heeft veroorzaakt: honderden
nieuwe verkooppunten zijn geopend, vaak pal naast supermarkten.

Hoe helpt dit de jeugd beschermen? Hoeveel jongeren zijn er werkelijk minder gaan
roken of vapen sinds dit verbod? Of is dit beleid enkel symboolpolitiek dat niets
oplost?

De Staatssecretaris spreekt over verhoging van de leeftijdsgrens en zelfs generatiegebonden
verboden. Maar hoe helpt dat, als jongeren met een paar klikken via sociaal media
illegale vapes kunnen bestellen? Hoe beoordeelt de Staatssecretaris de kritiek dat
dit beleid neerkomt op extra beperkingen voor de legale consument, terwijl de illegale
handel nauwelijks wordt teruggedrongen?

Tot slot, hoe rijmt de Staatssecretaris het beleid om roken en vapen te verbieden
met het gelijktijdig legaliseren van wiet? Deelt de Staatssecretaris de mening van
de leden van de PVV-fractie dat hiermee tegenstrijdige signalen aan de jeugd worden
afgegeven? En is zij bereid de legalisering van wiet, en de daarbij behorende wietteeltproef,
stop te zetten?

Vragen en opmerkingen van de leden van de GroenLinks-PvdA-fractie

De leden van de GroenLinks-PvdA-fractie hebben kennisgenomen van de brief aangaande
voortgang van het vape- en tabaksbeleid. Genoemde leden hebben hier nog enkele vragen
en opmerkingen. De leden van de GroenLinks-PvdA-fractie onderschrijven de doelen betreft
roken en tabak uit het preventieakkoord, met nadruk op nul procent rokerende jongeren
in 2040. Ze vinden het zorgelijk dat het halen van deze doelen ver uit zicht lijkt.

De leden van de GroenLinks-PvdA-fractie lezen dat «bij deze 1.892 inspecties werden 609 overtredingen van het rookverbod geconstateerd.» Genoemde leden schrikken
van het hoge aantal overtredingen. Kan de Staatssecretaris nader toelichten hoe het
kan dat er zoveel overtredingen zijn? Wat zijn de landelijke schattingen van het aantal
overtredingen, zowel absoluut als procentueel? Schiet de handhaving en controle tekort,
gezien het grote aantal overtredingen? Tevens lezen genoemde eden dat de recidive
cijfers bij herinspecties hoog zijn. Kan de Staatssecretaris nader toelichten waarom
de recidivecijfers zo hoog zijn? Is de Staatssecretaris van mening dat de afschrikkende
werking van de inspectie te laag is?

Ook bij het verkoopverbod zijn de overtredingscijfers in het algemeen en recidive
in het bijzonder schrikbarend. De leden van de GroenLinks-PvdA-fractie lezen dat bij
21 procent van de eerste inspecties een overtreding werd geconstateerd, gevolgd door
een officiële waarschuwing. Van de 40 uitgevoerde herinspecties bleek 28 procent van
de bedrijven opnieuw het verkoopverbod te overtreden. Wat gaat de Staatssecretaris
doen om het aantal overtredingen en her-overtredingen van bedrijven in de toekomst
te voorkomen? Is de Staatssecretaris van mening dat de afschrikkende werking van de
inspectie te laag is?

Afgelopen begrotingsbehandeling is er twee miljoen euro vrijgemaakt voor de handhavingscapaciteit
van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) voor vapes en vanaf 2026 drie
miljoen euro structureel. De leden van de GroenLinks-PvdA-fractie onderschrijven meer
inzet en versterking van toezicht en handhaving op illegale vapes en andere verboden
rookwaren. Kan de Staatssecretaris een stand van zaken geven in hoeverre dit vrijgekomen
budget tot extra inspecties en handhaving heeft geleid? Is dit budget voldoende of
schiet het tekort om het aantal illegale vapes zover terug te dringen, dat het daadwerkelijk
significant moeilijker wordt voor jongeren om ze aan te schaffen?

Daarnaast lezen de leden van de GroenLinks-PvdA-fractie dat bij een derde van de nieuwe
verkooppunten de deur openstond. De staatsecretaris schrijft dat de NVWA zal blijven
handhaven op overtreding van het reclameverbod. Wat gaat de NVWA doen om de handhaving
op het verbod te verbeteren?

De leden van de GroenLinks-PvdA-fractie lezen ook dat bij 135 van de recidive zaken
het bedrag van de opgelegde boete niet correct is bepaald. Dit leidt tot verhoogde
kosten van 32.170,27 euro aan wettelijke rente die terugbetaalt moet worden. Hoe gaat
de staatsecretaris voorkomen dat in de toekomst weer gebeurt?

De leden van de GroenLinks-PvdA-fractie lezen dat de douane in beperkte mate controles
uitvoert op intra-EU-vluchten. Genoemde leden willen van de Staatssecretaris graag
weten waarom deze controles maar in beperkte mate worden uitgevoerd.

De leden van de GroenLinks-PvdA-fractie vinden het belangrijk dat scholen voldoende
ondersteuning krijgen bij het uitvoeren van het anti-rookbeleid. Genoemde leden lezen
dat er een goed beoordeelde training voor scholen is ontwikkeld, maar dat die training
al jaren niet meer wordt gegeven. Waarom wordt deze training niet meer gegeven? Is
de Staatssecretaris bereid om dit weer op te zetten?

Daarnaast is er een stappenplan «nicotinevrije school» gemaakt. Wat gaat de staatsecretaris
doen om ervoor te zorgen dat trainingen over de naleving van het rookbeleid weer worden
gegeven en het stappenplan wordt geïmplementeerd?

De staatsecretaris stelt dat de handhavingsbevoegdheden van de NVWA worden uitgebreid
vanuit het Actieplan tegen Vapen. De leden van de GroenLinks-PvdA-fractie vragen de
Staatssecretaris op welke manier hun bevoegdheden precies worden uitgebreid. Wat is
de verwachte concrete impact van de maatregelen?

De leden van de GroenLinks-PvdA-fractie lezen dat het kabinet niet voornemens is om
een wettelijk verbod op roken in de auto met kinderen in te voeren vanwege uitdagingen
voor de toezichthouder. Zij vragen de Staatssecretaris om die reden waarom eventueel
lastige of grote uitdagingen voor de toezichthouders als zwaarder belang wegen dan
de gezondheid van minderjarigen.

Vragen en opmerkingen van de leden van de VVD-fractie

De leden van de fractie van de VVD danken de Staatssecretaris voor haar voortgangsbrief
over vapen en roken.

De leden van de VVD-fractie lezen dat de NVWA in totaal 1.892 gerichte rookcontroles
heeft uitgevoerd in 2024. Kan de Staatssecretaris aangeven hoe groot de kans is dat
in een horeca-aangelegenheid een gerichte rookcontrole plaatsvindt? Hoe groot is de
kans dat een horeca-aangelegenheid een controle krijgt in verband met het rookverbod
en hoe groot is de pakkans als een horecagelegenheid zich niet aan de regels houdt?

De leden van de VVD-fractie lezen dat de beoogde ruime halvering van het aantal verkooppunten
gehaald is, nu supermarkten geen rookwaren meer mogen verkopen. Dit verheugt hen.
Kan de Staatssecretaris aangeven of zij zicht heeft of het beperken van de verkooppunten
het tabaksgebruik doet dalen? Dit vooral in het licht van de constatering dat de meeste
nieuwe verkooppunten in het zicht van een supermarkt liggen.

De leden van de VVD-fractie hebben kennisgenomen van de verkenning van een verbod
op de verkoop van nicotine houdende producten in te stellen voor mensen geboren op
of na 1 januari 2012. Genoemde leden kunnen zich voorstellen dat dit juridisch moeilijk
haalbaar is, vanwege de Tabaksproductenrichtlijn. Kan de Staatssecretaris aangeven
hoe andere EU-landen hierin staan?

De leden van de VVD-fractie zijn blij om te lezen dat de NVWA steeds meer illegale
vapes in beslag neemt. Zij delen de mening van de Staatssecretaris dat dit echter
nog niet genoeg is. Aan welke bevoegdheden ontbreekt het wat betreft de Staatssecretaris
op dit moment om effectief vapes te kunnen confisqueren? Zijn er belemmeringen in
de gegevensuitwisseling tussen de NVWA en andere instanties? Wat is nodig om mogelijk
te maken dat de NVWA doorzoekingen kan doen in het geval van een aanwezige voorraad
vapes?

De leden van de VVD-fractie juichen toe dat er risicogericht toezicht wordt gehouden
op tabaksfraude. Kan de Staatssecretaris aangeven op welke manier dit toezicht vorm
wordt gegeven? Welke mogelijkheden ziet de Staatssecretaris om dit risicogerichte
toezicht effectiever te maken?

De leden van de VVD-fractie lezen dat een rookverbod in de auto vooral symbolische
waarde heeft. Dit geldt ook voor het Franse verbod om te roken achter het stuur, aangezien
moeilijk gehandhaafd kan worden op dat specifieke verbod. Kan de Staatssecretaris
reflecteren op de effectiviteit van dergelijke maatregelen? Acht zij het, als puur
symbolische maatregel, van waarde?

De leden van de VVD-fractie hebben een aantal vragen als het gaat om de verkoop van
sigaren. Zij weten dat het plan was per 1 juli 2025 sigaren in een standaardverpakking
moeten worden verpakt. Echter, de wet is nog niet in werking getreden waardoor deze
datum is uitgesteld. De leden van de VVD-fractie vragen de Staatssecretaris wat nu
de datum gaat worden dat sigaren in een standaardverpakking verpakt moeten worden.

De leden van de VVD-fractie weten dat de overgangsbepaling met een uitverkoopregeling
nog niet bekend is. Zij vragen de Staatssecretaris of er rekening mee wordt gehouden
dat ondernemers die sigaren produceren verpakkingen voor soms wel een jaarvoorraad
laten produceren. Zij vragen haar verder of, als dit het geval is, deze ondernemers
dan ook de ruimte gaan krijgen deze verpakkingen op te maken, zodat deze niet hoeven
te worden vernietigd en ondernemers dus geen onnodige kosten hoeven te maken.

De leden van de VVD-fractie krijgen veel signalen uit de sector dat een overgangstermijn
van 5,5 maanden veel te kort is. De sector zelf heeft het over 24 maanden. De leden
van de VVD-fractie vragen de Staatssecretaris of er rekening is gehouden met de gevolgen
voor de sector bij een te snelle verplichting voor het verpakken van sigaren in een
standaard verpakking.

De leden van de VVD-fractie lezen in de monitor nieuwe verkooppunten van rookwaren
oktober/november 2024 dat uit een steekproef blijkt dat van de 656 nieuwe verkooppunten
83 procent op zichtafstand is van een supermarkt. Zij vragen haar of ook bekend is
of dit met name in de stad of in een dorp is en of deze cijfers gedeeld kunnen worden.

De leden van de VVD-fractie lezen dat er 6.000 verkooppunten bij supermarkten zijn
verdwenen. Zij vragen de Staatssecretaris of ook bekend is hoeveel supermarkten er
zijn verdwenen tegelijk met, of spoedig nadat het verkooppunt is verdwenen. Zo ja,
vallen daar specifieke regio’s bij op?

Vragen en opmerkingen van de leden van de NSC-fractie

De leden van de NSC-fractie hebben kennisgenomen van de brief van de Staatssecretaris
over de voortgang van het vape- en tabaksbeleid. Deze leden benadrukken dat het tegengaan
van vapen en roken van niet te onderschatten belang is voor het bevorderen van de
levensduur en levenskwaliteit van Nederlanders. Het is essentieel voor het terugdringen
van sociaaleconomische gezondheidsverschillen en het tegengaan van zorgkosten. De
leden van de NSC-fractie hebben daarom nog enkele vragen.

De leden van de NSC-fractie zijn blij dat de Staatssecretaris aandacht heeft voor
het tegengaan van vapegebruik. In het Actieplan tegen Vapen zien deze leden een aantal
maatregelen om het toenemende vapegebruik, in het bijzonder onder jongeren, tegen
te gaan. Deze leden zijn echter ook van mening dat deze maatregelen nog veel te mager
zijn om het probleem echt aan te pakken. Ondertussen raken onze jongeren massaal verslaafd
aan nicotine, of zelfs aan spice en THC, zoals recentelijk bekend werd en creëert
de tabaksindustrie een nieuwe generatie tabaksgebruikers.

Daarom roepen deze leden nogmaals op tot het uitvoeren van de door de Kamer reeds
aangenomen motie over een algeheel verbod op wegwerp-e-sigaretten per 1 juli 2026.
De oproep om dit met spoed op te pakken hebben deze leden al met regelmaat gedaan,
maar zij zien dat er niet één stap is genomen om er naartoe te werken. Het is ook
verontrustend dat de Staatssecretaris de uitvoering van deze motie niet noemt in het
Actieplan tegen Vapen. Zou de Staatssecretaris een uitvoerige statusupdate kunnen
geven over de uitvoering van deze motie, waarin zij zoveel mogelijk informatie geeft
hierover als mogelijk? Waarom negeert zij een verzoek van de Kamer waar een meerderheid
van de volksvertegenwoordiging zich achter heeft geschaard?

Als aanvulling op genoemde motie, zijn de leden van de NSC-fractie geïnteresseerd
in de visie van de Staatssecretaris om een stap verder te gaan en over te gaan op
een algeheel verkoopverbod. Genoemde leden realiseren zich dat hiervoor de Tabaksproductenrichtlijn
zou moeten worden aangepast. Als de Tabaksproductenrichtlijn daadwerkelijk op die
manier wordt gewijzigd, zouden daarmee dan ook andere nieuwe zorgwekkende varianten
op de vape, zoals bijvoorbeeld de THC en spice-vapes, zich minder gemakkelijk verspreiden
onder de jeugd? Zou dit het handhaven op reeds bestaande verboden op bepaalde categorieën
van vapes versimpelen, aangezien er dan niet meer gelet hoeft te worden op bijvoorbeeld
nicotinegehalte, smaak of het aantal pufjes? Kan de Staatssecretaris afzonderlijk
ingaan op de effectiviteit van een dergelijke maatregel op het tegengaan van de verspreiding
van eventuele nieuwe varianten en het stroomlijnen van de handhaving? Als blijkt dat
een dergelijk verkoopverbod effectief zou zijn, is de Staatssecretaris dan bereid
zich hiervoor in EU-verband in te zetten?

De leden van de NSC-fractie zijn verheugd om te zien dat de Autoriteit Consument &
Markt (ACM) op verzoek van Stichting Rookpreventie Jeugd een onderzoek is begonnen
naar Snapchat vanwege de illegale handel in vapes op hun platform. Kan de Staatssecretaris
toelichten hoe zij dit onderzoek ziet in het kader van haar eigen onderzoek naar illegale
handel?

De leden van de NSC-fractie hebben met interesse en grote waardering kennis genomen
van de ideeën voor maatregelen tegen roken en vapen van de studenten van de Haagse
Hogeschool. Hierbij presenteren zij goede ideeën, zoals een Snapchat-campagne, een
TikTok-challenge, een buddy systeem voor jongeren die willen stoppen of het aantrekkelijker
maken van schoolpleinen. De leden van de NSC-fractie vinden het van groot belang dat
ook de ideeën van jongeren, scholieren en studenten worden betrokken bij het beleid
om vapen tegen te gaan. Heeft de Staatssecretaris kennisgenomen van deze voorstellen
die van jongeren zelf komen ter ondersteuning van het beleid? Kan de Staatssecretaris
reageren op de ideeën van deze studenten? Kan zij deze betrekken bij haar Actieplan
tegen Vapen, bijvoorbeeld in de aangekondigde PR- en mediacampagne?

Wat betreft het tabaksbeleid, hebben de leden van de NSC-fractie met verbazing kennisgenomen
van de opmerking van de Staatssecretaris dat een generatiegebonden verkoopverbod voor
tabak juridisch niet haalbaar is. Hier hebben deze leden ook al naar gevraagd in schriftelijke
vragen aan de Staatssecretaris op 17 juli 2025. De Staatssecretaris geeft aan dat
zij verwacht dat deze maatregel in strijd is met EU-wetgeving. Kan zij hierover, als
ze dat nog niet heeft gedaan, aanvullend advies inwinnen bij de Europese Commissie
en de Kamer hierover informeren voor eind oktober?

Daarnaast meldt de Staatssecretaris dat het onderzoek over het verhogen van de leeftijdsgrens
voor tabaksverkoop naar 21 nog loopt. Kan zij aangeven hoe dit onderzoek verloopt,
welke vragen er worden gesteld, wie het onderzoek uitvoert, welke methodes worden
gehanteerd en wanneer zij verwacht de resultaten ervan te kunnen delen met de Kamer?

Verder lezen de leden van de NSC-fractie dat volgens de Staatssecretaris de proportionaliteit
van een generatiegebonden verkoopverbod nog lastig te onderbouwen is. Volgens deze
leden zijn de ongeveer 20.000 sterfgevallen per jaar en 700.000 zieken door roken
al ampel bewijs voor de proportionaliteit van deze maatregel. Deze leden vinden dat
er snel stevigere maatregelen nodig zijn om een rookvrije generatie te bereiken. Een
dergelijke maatregel zou overigens ook niet in één keer de generatie van 2012 rookvrij
maken, maar zal wel jaar op jaar meer positieve effecten laten zien. Dat in gedachten
houdende, is het belangrijk om maatregelen zo snel mogelijk in te voeren, om in 2040
een rookvrije generatie te kunnen hebben. Waarom wordt er «eerst een breed pakket
aan (minder vergaande) maatregelen ingevoerd», terwijl het daarmee maar zeer de vraag
blijft of de doelen in 2040 gehaald zullen worden? Geeft de Staatssecretaris er niet
de voorkeur aan om nu al zwaardere maatregelen zoals deze te nemen, in de hoop dat
we misschien al in bijvoorbeeld 2035 een rookvrije generatie hebben bereikt, maar
in ieder geval in 2040?

De Staatssecretaris noemt terecht ook de rol van het ongewenste bijeffect van grensoverschrijdende
aankopen in haar overwegingen. De leden van de NSC-fractie zijn het met de Staatssecretaris
eens dat deze grenseffecten de effectiviteit van Nederlandse maatregelen tegen roken
ondermijnen en dat er Europees moet worden ingezet om dit tegen te gaan. Echter zien
deze leden dat dit type argumenten ook wordt ingezet door de tabaksindustrie als argumenten
tegen effectief antirookbeleid. Want de grenseffecten nemen niet weg dat een maatregel
nog steeds effectief kan zijn. Een iets minder effectieve maatregel is immers altijd
beter dan helemaal geen maatregel. De effecten van de hoge accijns op de prevalentie
van roken zijn bijvoorbeeld duidelijk bewezen in diverse rapporten en onderzoeken,
ook al heeft het betekend dat sommige Nederlanders de grens over gaan om hun sigaretten
te kopen. Deelt de Staatssecretaris de analyse van deze leden dat het essentieel is
om ongewenste grenseffecten tegen te gaan om de effectiviteit van maatregelen te bevorderen,
maar dat het niet een reden op zich is om een maatregel niet te nemen?

Tot slot spreken deze leden graag nog uit dat alle mogelijke maatregelen om vapen
en roken tegen te gaan overwogen dienen te worden. De hoeveelheid Nederlanders die
door het roken of vapen ziek worden of zelfs overlijden, is onaanvaardbaar hoog. Daarom
waarderen deze leden de inzet van dit kabinet om het doel uit het preventieakkoord
van een rookvrije generatie in 2040 te halen. Deze leden zijn echter niet van mening
dat de op dit moment aangekondigde maatregelen hiervoor voldoende zullen zijn en zullen
daarom de Staatssecretaris blijven aansporen om meer te doen, zowel door vragen als
door concrete initiatieven. Daarom zijn deze leden ook teleurgesteld in het overzicht
van maatregelen die de Staatssecretaris bereid is te nemen om de ambitie van een rookvrije
generatie in 2040 te halen. Hierin kondigt de Staatssecretaris namelijk geen nieuwe
maatregelen aan, maar herhaalt zij enkel de reeds aangekondigde maatregelen in het
Actieplan tegen Vapen en de samenhangende preventiestrategie alsook de verkenning
naar een leeftijdsgrens van 21 jaar en een preventiefonds. Deze leden kunnen daarom
helaas niet anders dan concluderen dat de Staatssecretaris niet met andere ideeën
dan deze zal komen om roken en vapen tegen te gaan, terwijl deze extra maatregelen
hard nodig zullen zijn om roken en vapen tegen te gaan. Deze leden vertrouwen erop
dat de Staatssecretaris wel bereid is om alsnog open en constructief te kijken naar
initiatieven vanuit de Kamer, ook als deze niet reeds aangekondigd zijn in genoemde
plannen. Kan zij dit bevestigen? Staat het uitsluiten van extra maatregelen niet haaks
op haar antwoord in de schriftelijke vragen van 17 juli 2025, waarin de Staatssecretaris
zegt «Zien wat het effect hiervan is, en als dat onvoldoende blijkt, zoek ik naar
extra mogelijkheden.»? Kan de Staatssecretaris niet beter nu al deze extra maatregelen
inventariseren en voorbereiden, zodat zij ze direct kan implementeren als dat naar
haar inzicht nodig blijkt?

Vragen en opmerkingen van de leden van de D66-fractie

Met interesse hebben de leden van de D66-fractie kennisgenomen van de brief van de
Staatssecretaris over het tabaksbeleid. Daartoe hebben deze leden verdere vragen.

De leden van de D66-fractie zijn blij om te zien dat er veel aandacht is voor het
verminderen van roken en vapen in onze samenleving. Er zijn al veel maatregelen genomen
die ons steeds een stapje dichter bij een rookvrije generatie brengen. Ook wordt in
de Miljoenennota benoemd dat er gewerkt wordt aan het rookvrij maken van de terreinen
van de kinderopvang, beheerde speeltuinen en kinderboerderijen. De leden van de D66-fractie
vragen wanneer de Staatssecretaris verwacht dat deze doelstelling gerealiseerd zal
zijn. Daarnaast denken de leden van de D66-fractie dat het van groot belang is om
rook- en vapeverboden in de openbare ruimte verder door te zetten dan bij de zojuist
genoemde terreinen. Denk hierbij aan sportparken, speelplekken, stadions en rond de
ingang van ziekenhuizen en verpleeghuizen. Daartoe vragen de leden van de D66-fractie
aan de Staatssecretaris of zij voornemens is deze mogelijkheden verder te verkennen.
Op welke termijn kan de Kamer de uitkomsten van deze verkenning verwachten?

Daarnaast lezen de leden van de D66-fractie in de factsheet «Inspectieresultaten rookverbod
2024» van de NVWA dat er op 29 procent van de geïnspecteerde schoolterreinen een maatregel
werd opgelegd, als gevolg van een overtreding van het rookverbod. Kan de Staatssecretaris
dit resultaat uitsplitsen naar basis-, voortgezet- en hoger onderwijs?

ZonMw en het Trimbos Instituut stellen dat roken meer bespreekbaar gemaakt zou moeten
worden vanuit het sociaal domein.2 Professionals in het sociaal domein, zoals maatschappelijk werkers, bieden vaak ondersteuning
op meerdere leefdomeinen zoals armoede, schulden en huiselijk geweld. Hierdoor zijn
ze goed gepositioneerd om het gesprek over roken aan te gaan en te begeleiden naar
passende hulp.3 Daartoe vragen de leden van de D66-fractie de Staatssecretaris of zij mogelijkheden
ziet om deze optie verder te verkennen en te intensiveren in samenwerking met zorgverzekeraars.

Daarnaast verscheen onlangs het NOS-artikel4 waarin zorginstanties alarm slaan over het gebruik van THC-vapes onder jongeren.
Dit zijn THC-vapes en vapes met synthetische cannabis, die ernstige gezondheidsrisico’s
met zich meebrengen, zeker voor jongeren. Zo zijn er al kinderen met een ambulance
afgevoerd en in het ziekenhuis opgenomen en meerdere jongeren onwel geraakt. Daartoe
vragen de leden van de D66-fractie welke maatregelen de staatsecretaris voornemens
is te nemen zodat dit schadelijke gebruik onder kinderen wordt tegengegaan. Op welke
wijze zal de Kamer hierover geïnformeerd worden, zo vragen de leden van de D66-fractie.
Daarnaast vragen de leden van de D66-fractie op welke wijze de Staatssecretaris jongeren
en hun ouders momenteel waarschuwt voor de risico’s. Welke mogelijkheden tot voorlichting
over deze risico’s heeft zij nu niet, maar zou zij bij een gereguleerd product wel
hebben, zo vragen de leden van de D66-fractie.

Vragen en opmerkingen van de leden van de BBB-fractie

De leden van de BBB-fractie hebben kennisgenomen van de voortgangsbrief over het vape-
en tabaksbeleid. Zij hebben de volgende vragen aan de Staatssecretaris.

Om te beginnen willen deze leden stilstaan bij de ernst van de signalen over het gebruik
van de THC-vape onder scholieren: jongeren tussen de 13 en 16 jaar die flauwvallen,
moeten overgeven of zelfs met spoed naar het ziekenhuis worden gebracht na gebruik
van vapes die zij via sociale media als Snapchat en Instagram hebben aangeschaft.
Uit onderzoek blijkt dat deze vapes vaak geen reguliere THC bevatten, maar synthetische
varianten met een veel sterkere en onvoorspelbare werking. Jongeren zijn zich hier
vaak niet van bewust.

De leden van de BBB-fractie vinden het zorgelijk dat deze producten zo eenvoudig beschikbaar
zijn voor minderjarigen en dat de handhaving op online verkoop via sociale media achterblijft.
Zij wijzen erop dat dit niet alleen een gezondheidsrisico vormt, maar ook het draagvlak
voor het tabaksontmoedigingsbeleid ondermijnt. Is de Staatssecretaris bereid om, in
samenwerking met de Minister van Justitie en Veiligheid, te onderzoeken hoe de handhaving
op de online verkoop van illegale THC-vapes via sociale media effectiever kan worden
ingericht?

Tot slot hebben de leden van de BBB-fractie vragen over de invoering van standaardverpakkingen
voor sigaren en de tabaksontmoedigingsmaatregelen. Is de Staatssecretaris bereid om
een uitzondering of aangepaste overgangstermijn te overwegen voor kleine, ambachtelijke
sigarenproducenten, gelet op hun beperkte marktaandeel, doelgroep en productiecapaciteit?
En zo niet, waarom niet? Is de Staatssecretaris het eens met de constatering dat de
invoering van standaardverpakkingen voor sigaren een disproportionele maatregel is
omdat het geen aantoonbare gezondheidswinst oplevert? Is de Staatssecretaris bereid
een impactanalyse te maken van de ontmoedigingsmaatregelen tegen roken die genomen
zijn in de periode 2020–2025, en van het totale effect van die maatregelen?

Vragen en opmerkingen van de leden van de CDA-fractie

De leden van de CDA-fractie hebben kennisgenomen van de brief van de Staatssecretaris
en hebben hier nog enkele vragen over.

De leden van de CDA-fractie constateren met zorg dat de online verkoop van tabaksproducten
zich verplaatst naar sociale mediakanalen. Deze leden vragen of van al de 1.868 meldingen
de posts zijn verwijderd. Deze leden vragen ook de accounts achter deze posts allemaal
zijn verwijderd en zo nee, waarom niet. Deze leden vragen de Staatssecretaris verder
wat de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) nog meer doet tegen online verkoop via sociale
media behalve het laten verwijderen van de posts. Zij vragen om welk platform het
specifiek gaat, waarvan de NZa melding heeft gedaan bij de ACM. Deze leden vragen
wat de status is van dit onderzoek door de ACM en wat de vervolgstappen zijn.

De leden van de CDA-fractie vragen of er al effect te zien is van het aanpassen van
het interventiebeleid, zodat direct een boete wordt uitgedeeld. Deze leden zijn benieuwd
of en zo ja, hoeveel boetes zijn uitgedeeld.

De leden van de CDA-fractie hebben eerder aandacht gevraagd voor de mogelijkheid van
een extra heffing voor de tabaksindustrie, naar Canadees model. Deze leden vragen
hoe het staat met het onderzoek dat de Staatssecretaris heeft toegezegd uit te voeren
naar de mogelijkheid van zo’n heffing. Deze leden vragen haar op welke termijn de
Kamer de resultaten van dit onderzoek kan verwachten.

De leden van de CDA-fractie zijn voorstander van een generatiegebonden rookverbod.
Deze leden lezen dat de Staatssecretaris schrijft dat zo’n verbod juridisch gezien
niet mogelijk is onder de Tabaksproductenrichtlijn. Deze leden vragen of er plannen
zijn voor een wijziging of herziening van de Tabaksproductenrichtlijn, waarmee eventuele
juridische obstakels voor een generatiegebonden verbod weggenomen kunnen worden. Deze
leden vragen of de Staatssecretaris bereid is hiervoor in Europees verband te pleiten,
ook gezien de eerdere brief aan de Europese Commissie waarin door Nederland is gepleit
voor nieuwe wetgeving. Deze leden vragen verder of er andere lidstaten zijn die gebruik
maken van de mogelijkheid uit artikel 24 Tabaksproductenrichtlijn tot een verbod voor
een bepaalde categorie op basis van een specifieke situatie in de lidstaat en zo ja,
welke lidstaten dit zijn en waar het verbod op ziet.

De leden van de CDA-fractie lezen dat er voor 2026 geen budget is gereserveerd voor
Trimbos of voor communicatiecampagnes in het kader van het Actieplan tegen Vapen,
maar enkel voor de handhaving door de NVWA. Deze leden vragen waarom de Staatssecretaris
het niet noodzakelijk acht om ook in 2026 te investeren in de uitvoering van de overige
aspecten van het Actieplan tegen Vapen. Deze leden vragen of de Staatssecretaris kan
aangeven welke stappen er zijn gezet met betrekking tot de verdere regulering van
tabaksaccessoires, zoals in het Actieplan tegen Vapen staat, en op welke termijn de
Kamer een wetsvoorstel kan verwachten.

II. Reactie van de Staatssecretaris