Nota van wijziging : Nota van wijziging

Nr. 5 NOTA VAN WIJZIGING

Ontvangen 14 november 2024

Het voorstel van wet wordt als volgt gewijzigd:

De begrotingsstaat van het Ministerie van Defensie (K) voor het jaar 2025 komt te
luiden:

Vastgestelde begrotingsstaat van het Ministerie van Defensie (K) voor het jaar 2025
(bedragen x € 1.000)

Art.

Omschrijving

Verplichtingen

Uitgaven

Ontvangsten

 

Totaal

10.537.742

9.775.495

96.583

 
 
 
 
 

 

Beleidsartikelen

 
 
 

1

Defensiebreed materieel

1.923.860

1.942.348

27.310

2

Maritiem materieel

1.330.211

1.262.052

9.684

3

Land materieel

2.883.755

2.361.006

2.500

4

Lucht materieel

1.666.905

2.154.958

12.080

5

Infrastructuur en vastgoed

1.373.366

826.758

28.240

6

IT

1.359.574

1.228.302

16.769

8

Overige uitgaven en ontvangsten

71

71

0

Toelichting

Algemeen

Het kabinet brengt de uitgaven aan Defensie in lijn met de NAVO-norm van tenminste
2% van het Nederlands bruto binnenlands product (bbp). Dit heeft het kabinet vastgelegd
in het Hoofdlijnenakkoord en ook opgenomen in het regeerprogramma. Als gevolg van
bijgestelde bbp-ramingen heeft het kabinet besloten aanvullend structureel € 716 miljoen
te investeren in de verdere versterking van defensie, bovenop de investering van € 2,4 miljard
uit het Hoofdlijnenakkoord en de Defensienota 2024. Deze nota van wijziging – samen
met de nota van wijziging voor de Defensiebegroting (hoofdstuk X) – verwerkt hiervan
€ 565 miljoen voor de verdere versterking van Defensie. Het andere deel, € 151 miljoen,
is bestemd voor het versterken van het grensproces en het vergroten van de nationale
veiligheid, waaronder capaciteiten van de Koninklijke Marechaussee (KMar). Dit wordt
in overleg met het Ministerie van Asiel & Migratie verder uitgewerkt.

Defensie leert van de huidige ontwikkelingen op het internationale gevechtsveld. Keuzes
voor verdere versterking van onze krijgsmacht zijn gebaseerd op deze lessen. Daarom
investeert Defensie aanvullend in lucht- en raketverdediging in het land-, lucht-
en maritieme domein. Om de grondgebonden lucht- en raketverdediging te versterken
investeert Defensie in aanvullende lanceerinstallaties met bijbehorende munitie, radarsystemen
en vuurkracht. Daarnaast is besloten om extra lanceerinstallaties, langeafstands luchtdoelraketten
en apparatuur voor elektronische oorlogsvoering aan te schaffen voor de multifunctionele
ondersteuningsvaartuigen ter ondersteuning van de Luchtverdedigings- en Commandofregatten.
Daarnaast wordt de luchtverdediging in het Caribisch gebied versterkt, vanwege de
dreigingen daar.

Innovatie vormt een integraal onderdeel van alle investeringsmaatregelen, maar daarnaast
groeit ook het innovatiebudget mee met de begroting. Defensie blijft ten minste 1,3%
besteden aan research & technology. Aanvullend op de Defensienota 2024 wordt hier
daarom € 7,5 miljoen aan toegewezen. Hiermee vergroot Defensie haar vermogen om snel
te leren van technologische en militaire ontwikkelingen en innovaties sneller toe
te passen. Daarnaast investeert Defensie ook extra in de digitale transformatie en
in capaciteiten om langer inzetbaar te zijn.

Voorts wordt in deze nota van wijziging het verplichtingenbudget meerjarig bijgesteld.
Dit wordt veroorzaakt door het naar voren halen van verplichtingenruimte voor versnelde
contractvastleggingen. Deze verplichtingen werden geraamd voor latere jaren en worden
met deze Nota van Wijzigingen in de jaren 2025 en verder afgeboekt en met de tweede
suppletoire begroting toegevoegd aan de begroting 2024. De versnelling van de verplichtingen
is nog wel met onzekerheden omgeven omdat Defensie voor een aantal grote projecten
van derden afhankelijk is. Het gaat om projecten van aanzienlijke budgettaire omvang,
zoals het project Vervanging Medium Utility Helicopters en Vervanging Medium Range Air Defence (MRAD) & Short Range Air Defence (SHORAD). Indien een van deze projecten vertraagt, leidt dat direct tot een aanzienlijke
onderrealisatie op het verplichtingenbudget in 2024. Met de in deze Nota van Wijzigingen
en de tweede suppletoire begroting voorgestelde verplichtingenbijstelling wordt vastgehouden
aan een ambitieuze verplichtingenraming om zo mogelijkheden tot versnelling met beide
handen aan te grijpen in plaats van deze af te moeten remmen a.g.v. het niet beschikbaar
hebben van verplichtingenbudget.

In deze nota van wijziging zijn alleen uitgavenmutaties en verplichtingenmutaties
weergegeven. Er worden geen meerjarige ontvangstenmutaties gedaan.

Artikelsgewijze toelichting bij de begrotingsartikelen

Art 1. De additionele middelen voor dit artikel zullen worden besteed aan extra munitie,
Research en Technology en extra ruimte om te trainen, oefenen en werken.

Art 2. De additionele middelen worden besteed aan extra maritieme investeringen in IAMD
en elektromagnetisch Spectrum (EMS). Moderne conflicten, zoals de oorlog in Oekraïne,
laten zien hoe cruciaal elektronische oorlogsvoering en het elektromagnetisch spectrum
(EMS) zijn voor het versterken van de gevechtskracht. Elektronische oorlogsvoering
stelt strijdkrachten in staat om vijandelijke communicatie en sensorsystemen te verstoren,
wat cruciaal is voor het behalen van strategische voordelen op het slagveld.

Art 3. De additionele middelen voor dit artikel zullen worden besteed aan extra land investeringen
in IAMD en EMS.

De verplichtingen voor Land Materieel worden meerjarig bijgesteld voor het project
Vervanging Medium Range Air Defence (MRAD) & Short Range Air Defence (SHORAD) (commercieel vertrouwelijk). Het afronden van de D-fase is voorzien in Q4-2024
met aansluitend contracttekening in december. Met de Voorjaarsnota 2024 (Tweede Kamer,
vergaderjaar 2023–2024, 36 550, nr. 1) zijn additionele financiële middelen beschikbaar gekomen voor prioritaire versterking
in luchtverdediging en munitie.

Art 4. De verplichtingen voor Lucht Materieel worden meerjarig bijgesteld. Er zijn versnellingsopties
doorgevoerd binnen de begroting voor het project Vervanging Medium Utility Helicopters
(commercieel vertrouwelijk). Voor het project Anti-A2AD Capaciteit F-35 (commercieel
vertrouwelijk) houdt het naar voren halen van verplichtingenbudget verband met de
laatste fase van de aanbesteding voor de Advanced Anti-Radiation Guided Missile- Extended Range (AARGM-ER) aan het einde van dit jaar. Eerder dit jaar was niet duidelijk of de Letter of Offer and Acceptance (LOA) in 2024 gegund kon worden. Voor het project vervanging tactische luchttransport
capaciteit (commercieel vertrouwelijk) is de verwachting dat contracten voor de training
means en electronic warfare in 2024 nog getekend gaan worden. Tot slot wordt ook voor
het project Bewapening MQ-9 (commercieel vertrouwelijk) verplichtingenbudget naar
voren gehaald. Dit komt enerzijds doordat de opdracht tot bewapening is geaccepteerd,
en anderzijds door de hoogte van de definitieve offerte prijs.

Art 5. De additionele middelen voor dit artikel zullen worden besteed aan extra Infrastructuur
en Vastgoed investeringen in energieonafhankelijke en zelfvoorzienende kampementen
en kazernes.

Art 6. De additionele middelen zullen worden besteed aan Command, Control, Communications, Computers and Intelligence (C4I). De integratie van nieuwe geavanceerde technologieën in elektronische oorlogsvoering
(EOV) en C4I, stelt de krijgsmacht in staat om effectiever te opereren, realtime inlichtingen
te verzamelen en sneller beslissingen te nemen op het gevechtsveld. Met de investering
in de commandovoerings- en informatiesystemen (CIS) voor de middelzware infanteriebrigade
(Medium Infantry Brigade) geeft Nederland beter invulling aan de NAVO priority target met betrekking tot deze
brigade.

Art 8. De additionele middelen voor dit artikel worden gereserveerd voor het Defensie Lifecycle
Plan (DLP). Deze middelen worden verwerkt met de Voorjaarsbesluitvorming.

Meerjarige doorwerking

In de onderstaande tabellen zijn per artikel de standen ontwerpbegroting 2025 vóór
nota van wijziging, de mutaties en de standen ontwerpbegroting 2025 na nota van wijziging
meerjarig opgenomen.

Tabel 2 Meerjarige doorwerking verplichtingen (bedragen x € 1.000)

Art.

Omschrijving

2025

2026

2027

2028

2029

1

Defensiebreed materieel

 
 
 
 
 

 

Stand vóór nota van wijziging

1.923.860

2.156.431

2.859.245

1.957.736

1.461.921

 

Aanvullende middelen Defensie Miljoenennota 2025

0

50.498

39.999

407.318

284.175

 

Stand na nota van wijziging

1.923.860

2.206.929

2.899.244

2.365.054

1.746.096

 
 
 
 
 
 
 

2

Maritiem materieel

 
 
 
 
 

 

Stand vóór nota van wijziging

1.330.211

1.656.791

1.177.199

1.516.016

2.780.325

 

Aanvullende middelen Defensie Miljoenennota 2025

0

296

20.521

102.962

87.424

 

Stand na nota van wijziging

1.330.211

1.657.087

1.197.720

1.618.978

2.867.749

 
 
 
 
 
 
 

3

Land materieel

 
 
 
 
 

 

Stand vóór nota van wijziging

2.841.356

1.975.898

1.540.280

1.878.569

2.234.070

 

Aanvullende middelen Defensie Miljoenennota 2025

0

55.080

38.401

195.953

393.777

 

Aanpassen verplichtingenbudget

42.399

– 212.861

4.592

– 139.624

– 375.029

 

Stand na nota van wijziging

2.883.755

1.818.117

1.583.273

1.934.898

2.252.818

 
 
 
 
 
 
 

4

Lucht materieel

 
 
 
 
 

 

Stand vóór nota van wijziging

1.869.945

1.814.718

2.116.740

1.993.358

2.141.600

 

Aanpassen verplichtingenbudget

– 203.040

– 269.069

– 217.784

– 206.566

– 151.021

 

Stand na nota van wijziging

1.666.905

1.545.649

1.898.956

1.786.792

1.990.579

 
 
 
 
 
 
 

5

Infrastructuur en vastgoed

 
 
 
 
 

 

Stand vóór nota van wijziging

1.373.366

2.274.483

2.070.320

1.968.742

1.799.823

 

Aanvullende middelen Defensie Miljoenennota 2025

0

5.000

10.000

15.000

20.000

 

Stand na nota van wijziging

1.373.366

2.279.483

2.080.320

1.983.742

1.819.823

 
 
 
 
 
 
 

6

IT

 
 
 
 
 

 

Stand vóór nota van wijziging

1.359.574

2.028.336

1.773.115

1.717.102

1.859.994

 

Aanvullende middelen Defensie Miljoenennota 2025

0

65.112

73.764

62.267

59.922

 

Stand na nota van wijziging

1.359.574

2.093.448

1.846.879

1.779.369

1.919.916

 
 
 
 
 
 
 

8

Overige uitgaven en ontvangsten

 
 
 
 
 

 

Stand vóór nota van wijziging

71

33

336.831

861.738

311.843

 

Aanvullende middelen Defensie Miljoenennota 2025

0

77.500

77.500

77.500

77.500

 

Stand na nota van wijziging

71

77.533

414.331

939.238

389.343

 
 
 
 
 
 
 

Totaal

Defensiematerieelbegrotingsfonds

 
 
 
 
 

 

Stand voor nota van wijziging

10.698.383

11.906.690

11.873.730

11.893.261

12.589.576

 

Aanvullende middelen Defensie Miljoenennota 2025

0

253.486

260.185

861.000

922.798

 

Aanpassen verplichtingenbudget

– 160.641

– 481.930

– 213.192

– 346.190

– 526.050

 

Stand na nota van wijziging

10.537.742

11.678.246

11.920.723

12.408.071

12.986.324

Tabel 3 Meerjarige doorwerking uitgaven (bedragen x € 1.000)

Art.

Omschrijving

2025

2026

2027

2028

2029

1

Defensiebreed materieel

 
 
 
 
 

 

Stand vóór nota van wijziging

1.942.348

2.222.035

1.678.067

1.611.545

1.740.833

 

Aanvullende middelen Defensie Miljoenennota 2025

0

211.790

110.039

75.850

1.587

 

Stand na nota van wijziging

1.942.348

2.433.825

1.788.106

1.687.395

1.742.420

 
 
 
 
 
 
 

2

Maritiem materieel

 
 
 
 
 

 

Stand vóór nota van wijziging

1.262.052

2.099.947

1.892.232

2.240.557

2.299.626

 

Aanvullende middelen Defensie Miljoenennota 2025

0

17.876

28.155

68.986

56.623

 

Stand na nota van wijziging

1.262.052

2.117.823

1.920.387

2.309.543

2.356.249

 
 
 
 
 
 
 

3

Land materieel

 
 
 
 
 

 

Stand vóór nota van wijziging

2.361.006

2.379.714

2.686.746

2.711.542

2.689.285

 

Aanvullende middelen Defensie Miljoenennota 2025

0

124.030

68.343

62.699

272.973

 

Stand na nota van wijziging

2.361.006

2.503.744

2.755.089

2.774.241

2.962.258

 
 
 
 
 
 
 

5

Infrastructuur en vastgoed

 
 
 
 
 

 

Stand vóór nota van wijziging

826.758

1.615.774

1.389.361

1.380.221

1.599.253

 

Aanvullende middelen Defensie Miljoenennota 2025

0

15.223

14.439

15.000

2.089

 

Stand na nota van wijziging

826.758

1.630.997

1.403.800

1.395.221

1.601.342

 
 
 
 
 
 
 

6

IT

 
 
 
 
 

 

Stand vóór nota van wijziging

1.228.302

1.662.942

1.717.101

1.662.788

1.806.187

 

Aanvullende middelen Defensie Miljoenennota 2025

0

90.698

84.875

12.818

15.093

 

Stand na nota van wijziging

1.228.302

1.753.640

1.801.976

1.675.606

1.821.280

 
 
 
 
 
 
 

8

Overige uitgaven en ontvangsten

 
 
 
 
 

 

Stand vóór nota van wijziging

71

33

336.831

861.738

311.843

 

Aanvullende middelen Defensie Miljoenennota 2025

0

77.500

77.500

77.500

77.500

 

Stand na nota van wijziging

71

77.533

414.331

939.238

389.343

 
 
 
 
 
 
 

Totaal

Defensiematerieelbegrotingsfonds

 
 
 
 
 

 

Stand voor nota van wijziging

9.775.495

12.322.891

12.689.837

13.073.475

12.708.443

 

Aanvullende middelen Defensie Miljoenennota 2025

0

537.117

383.351

312.853

425.865

 

Stand na nota van wijziging

9.775.495

12.860.008

13.073.188

13.386.328

13.134.308

De Minister van Defensie, R.P. Brekelmans