Inbreng verslag schriftelijk overleg : Inbreng verslag van een schriftelijk overleg over de Geannoteerde Agenda voor de informele Europese Raad van 17 juni 2024 (Kamerstuk 21501-20-2088)

Binnen de vaste commissie voor Europese Zaken hebben enkele fracties de behoefte vragen
en opmerkingen voor te leggen aan de Minister-President over de geannoteerde agenda
d.d. 10 juni 2024 van de informele Europese Raad van 17 juni 2024 (Kamerstuk 21 501-20, nr. 2088).

De fungerend voorzitter van de commissie,

Bromet

Adjunct-griffier van de commissie,

Hoedemaker

Inhoudsopgave

I Vragen en opmerkingen vanuit de fracties

– Vragen en opmerkingen van de leden van de PVV-fractie

– Vragen en opmerkingen van de leden van de GroenLinks-PvdA-fractie

– Vragen en opmerkingen van de leden van de VVD-fractie

– Vragen en opmerkingen van de leden van de NSC-fractie

– Vragen en opmerkingen van de leden van de D66-fractie

– Vragen en opmerkingen van de leden van de DENK-fractie

– Vragen en opmerkingen van de leden van de Volt-fractie

II Reactie van de Minister-President

I Vragen en opmerkingen vanuit de fracties

Vragen en opmerkingen van de leden van de PVV-fractie

De leden van de PVV-fractie hebben enkele vragen bij de informele Europese Raad van
17 juni 2024.

De Europese Commissie heeft besloten dat Oekraïne en Moldavië klaar zijn voor toetredingsonderhandelingen
met de EU. Kan de demissionair premier aangeven of hij deze mening deelt?

De aan het woord zijnde leden vragen zich af of de premier kan reflecteren op de situatie
in Oekraïne en of hij kan aangeven hoe onder andere het opschorten van nieuwe verkiezingen
en de ondertussen voortwoekerende oorlog een goed uitgangspunt zouden vormen voor
het openen van toetredingsonderhandelingen met de EU. Zou het beter zijn om terughoudendheid
te betrachten met betrekking tot het openen van de toetredingsonderhandelingen totdat
de situatie in Oekraïne voldoende stabiel is en er nieuwe verkiezingen kunnen hebben
plaatsgevonden?

Vragen en opmerkingen van de leden van de GroenLinks-PvdA-fractie

De leden van de GroenLinks-PvdA-fractie hebben kennisgenomen van de beknopte geannoteerde
agenda voor de informele Europese Raad. Zij hebben hier nog enige opmerkingen en vragen
bij.

Hoewel tijdens de informele Europese Raad geen besluiten worden genomen, zal deze
wel vormgevend zijn voor de bekleding van belangrijke posities. De aan het woord zijnde
leden vragen daarom enige helderheid over de inzet van de demissionaire Minister-President.
Wat is de inzet van Nederland? Wat zijn de afwegingen die de demissionaire Minister-President
maakt voor zijn inzet op een commissarispositie? Is de demissionaire Minister-President
het ermee eens dat de wetten die zijn voortgekomen uit de Green Deal intact moeten
blijven, en dit een harde eis moet zijn voor de lijn van een (nieuwe) Europese Commissievoorzitter?
Gaat de demissionaire Minister-President een mogelijke nieuwe positie van een defensiecommissaris
steunen?

Wat de leden van de GroenLinks-PvdA-fractie betreft is het van groot belang dat de
rechtsstaat binnen de EU sterk en weerbaar is. In dat kader hebben de Eurocommissarissen
met portefeuilles die raken aan de rechtsstaat, zoals uitbreiding en transparantie,
de taak om de rechtsstaat te sterken. Deze leden achten het daarom niet wenselijk
dat Eurocommissarissen uit landen waartegen de artikel 7-procedure loopt een portefeuille
toebedeeld krijgen die raakt aan de rechtsstaat. Is de demissionaire Minister-President
het hiermee eens? Is de Minister-President bereid zich hiervoor hard te maken?

Hoewel het conflict in het Midden-Oosten niet op de agenda staat, zijn de leden van
de GroenLinks-PvdA-fractie van mening dat urgente ontwikkelingen aldaar aandacht behoeven.
Op 10 juni jl. stemde de VN-veiligheidsraad voor een resolutie over het staakt-het-vurenplan
dat president Biden vorige maand presenteerde. Is de Minister-President bereid de
consequenties hiervan te bespreken tijdens de informele Europese Raad? Wat zijn voor
Nederland de consequenties als deze resolutie niet wordt uitgevoerd? Wat is de stand
van zaken rondom het opschorten van het associatieverdrag? Is de Associatieraad met
Israël al ingepland? Zo ja, wanneer? Zo nee, waarom niet? Wat is de inzet van Nederlands
tijdens deze associatieraad?

Vragen en opmerkingen van de leden van de VVD-fractie

De leden van de VVD-fractie hebben kennisgenomen van de geannoteerde agenda van de
informele Europese Raad. Deze leden hebben daarbij nog enkele vragen.

In de geannoteerde agenda lezen de leden van de VVD-fractie dat er gesproken zal worden
over het benoemen van een aantal topposities en dat de Kamer rond de Europese Raad
van 27-28 juni geïnformeerd zal worden over de Nederlandse inzet. Kan de Minister-President
aangeven wat het tijdspad na deze Raad zal zijn? Wanneer verwacht de Minister-President
dat aangedragen kandidaten door de Europese Raad door het Europees parlement besproken
zullen worden, en wanneer de stemmingen over deze posities plaats zullen vinden? De
aan het woord zijnde leden vragen de Minister-President daarbij wat de inzet van het
Nederlandse kabinet gaat zijn. Hoe wordt de Kamer betrokken in het proces van aandragen
van namen voor deze topposities en wat zijn daarbij de momenten waarop de Kamer in
welk moment van het proces precies geïnformeerd gaat worden?

Vragen en opmerkingen van de leden van de NSC-fractie

De leden van de NSC-fractie hebben kennisgenomen van de geannoteerde agenda van de
informele Europese Raad. Zij hebben daarbij geen verdere vragen of opmerkingen.

Vragen en opmerkingen van de leden van de D66-fractie

De leden van de D66-fractie hebben kennisgenomen van de geannoteerde agenda voor de
informele Europese Raad van 17 juni. Zij hebben hierbij enkele vragen.

Deze informele Europese Raad is de eerste na de Europese verkiezingen, en zal naar
verwachting een zeer relevante Raad worden. Dit is het eerste moment na de verkiezingen
waarop de regeringsleiders bij elkaar komen om de topposities in Europa te bespreken.
Kan de Minister-President, eventueel in het verslag van deze informele Europese Raad,
een overzicht geven van welke functie welke politieke familie waarschijnlijk toebedeeld
gaat krijgen? Naar alle verwachtingen zal Ursula von der Leyen opnieuw verkozen worden
als Europese Commissievoorzitter. Zij lijkt ook een meerderheid van het parlement
te kunnen krijgen, en ook Macron lijkt haar te willen steunen. Zal Nederland ook steun
uitspreken voor een tweede termijn van Von der Leyen? Is er al duidelijkheid over
wie Nederland naar voren zal schuiven voor de toekomstige Nederlandse Commissarispost?
Zijn daar, voor zover bij de Minister-President bekend, afspraken over gemaakt aan
de formatietafel? Zo ja, kunnen die met de Kamer gedeeld worden? Wat de aan het woord
zijnde leden betreft is de Europese Commissaris één van de invloedrijkste politieke
posten die Nederland heeft, en zou het goed zijn als de benoeming van die persoon
zo transparant en democratisch mogelijk verloopt. Wat is de rol, volgens de Minister-President,
van de Kamer in het verkiezen van die volgende Europese Commissaris?

Ook hebben de voornoemde leden een aantal vragen over de formele Europese Raad van
27 en 28 juni 2024. Hierop zal waarschijnlijk wel besluitvorming verwacht worden ten
aanzien van de topfuncties. Het is alleen, met het oog op de Nederlandse kabinetsformatie,
nog niet geheel duidelijk wie daar Nederland zal vertegenwoordigen. Deze top zal of
net voor of net tijdens de beëdiging van het nieuwe kabinet plaatsvinden. Dat maakt
dat óf de demissionaire Minister-President aan deze top zal deelnemen als zijn allerlaatste
wapenfeit, óf de nieuwe Minister-President. De leden van de D66-fractie maken zich
zorgen dat in beide gevallen het heel lastig wordt voor Nederland om onze belangen
goed te behartigen. De huidige Minister-President is door zijn demissionaire status
veel van zijn invloed kwijt in Brussel, maar een nieuwe premier heeft nog weinig kennis
en ervaring in het Brusselse speelveld en zal ook onze belangen niet optimaal kunnen
behartigen. Wat gaat de Minister-President doen om te zorgen dat de Nederlandse belangen
wel zo goed mogelijk vertegenwoordigd worden in Brussel? Onder het huidige demissionaire
kabinet is Nederland in Europa weer echt als stabiele en constructieve partner bekend
komen te staan, en de voornoemde leden zouden graag zien dat die lijn doorgezet wordt,
specifiek op dit soort cruciale momenten over de toekomst van ons Europese continent.

Vragen en opmerkingen van de leden van de DENK-fractie

De leden van de fractie van DENK hebben kennisgenomen van de geannoteerde agenda van
de informele Europese Raad d.d. 17 juni 2024 en hebben hier nog één vraag over. Kan
de Minister-President uitleggen hoe de Nederlandse regering in Europees en internationaal
verband gaat bevorderen dat er een duurzaam staakt-het-vuren in Gaza komt?

Vragen en opmerkingen van de leden van de Volt-fractie

De leden van de Volt-fractie hebben vernomen dat de informele Europese Raad in het
teken zal staan van de verdeling van de drie belangrijkste posten in de EU. Hierover
hebben deze leden enkele vragen. Welk profiel heeft het kabinet geformuleerd om een
Commissaris kandidaat uit te zoeken? Hoe is de procedure verlopen bij het verkrijgen
van kandidaten? Is de Minister bereid transparantie te geven over de doorlopen procedure?
Op welke Commissarispost zet de Minister-President in? Waarom?

II Reactie van de Minister-President