Lijst van vragen : Lijst van vragen over Mensenrechtenrapportage 2023 en Resultatenkader Mensenrechten, Democratie en Internationale Rechtsorde

De vaste commissie voor Buitenlandse Zaken heeft een aantal vragen voorgelegd aan
de Minister van Buitenlandse Zaken over de brief van 6 mei 2024 inzake de Mensenrechtenrapportage 2023 en Resultatenkader Mensenrechten, Democratie en Internationale
Rechtsorde (Kamerstuk 32735, nr. 381).

De fungerend voorzitter van de commissie,

De Roon

Adjunct-griffier van de commissie,

Blom

Nr

Vraag

 
 

1

Kunt u onderzoeken of voortzetting van het project Safety for Voices, dat in 2027
ten einde komt, verlengd kan worden vanuit het Mensenrechtenfonds en vanuit het terugdraaien
van eventuele toekomstige bezuinigingen erop, gelet op de goede resultaten?

2

Constaterende dat concrete doelstellingen ontbreken in het resultatenkader en dat
andere resultatenkaders, zoals die in de Afrikastrategie, meer details bevatten, kunnen
er doelstellingen geformuleerd worden met een helder(e) output, proces en termijn
voor implementatie?

3

Hoe vaak heeft u in 2023 wetgeving in het buitenland veroordeeld die inperkingen van
de vrijheid van meningsuiting, vereniging en/of vergadering tot gevolg had, en die
in strijd was met internationale mensenrechten?

4

Hoe worden diplomaten getraind in het hanteren van een breder en positiever mensenrechtennarratief
als tegenwicht voor de assertieve diplomatie van landen als Rusland en China?

5

Hoe zorgt u ervoor dat de universaliteit van de mensenrechten voorop staat in het
denken en handelen van diplomaten, en dat zij het uitdragen van deze mensenrechten
niet verwarren met het uitdragen van «Nederlandse waarden» of het «preken met opgeheven
vingertje»?

6

Gezien de nadruk die binnen het mensenrechtenbeleid wordt gelegd op een integrale
mensenrechtenaanpak, hoe zullen mensenrechtenoverwegingen expliciet deel gaan uitmaken
van het bepalen van prioritaire buitenlandse handelsmarkten voor Nederland?

7

Hoe richt Nederland zelfreflectie en de erkenning van de eigen tekortkomingen omtrent
de mensenrechten in?

8

Kunt u conform de motie-Brekelmans (Kamerstuk 32 735, nr. 325) verder uitweiden over buitenlandse bedreiging van de diaspora in Nederland en de
inzet daaromtrent van de diplomatieke instrumenten behorende bij het mensenrechtenbeleid?

9

Hoe zorgt u ervoor dat samenwerkingen rond creatieve evenementen, zoals de samenwerking
tussen de Nederlandse en Hongkongse overheid rondom de Business of Design Week, niet
leiden tot een verbloeming van problematische mensenrechtensituaties, zoals de grootschalige
censuur die plaatsvindt in Hongkong?

10

Heeft u zich in 2023 ingezet voor het beter faciliteren van inbreng van het maatschappelijk
middenveld rondom staatsbezoeken, zoals bijvoorbeeld door tijdig aan te kondigen wanneer
belangrijke bewindspersonen zullen afreizen voor staatsbezoeken?

11

Hoe heeft Nederland ingezet op het bevorderen van het naleven van mensenrechten via
de Asian Infrastructure Investment Bank?

12

Hoeveel rechtszittingen van Russische mensenrechtenverdedigers, activisten of vervolgde
LHBTQ-ers hebben vertegenwoordigers van de Nederlandse ambassade in Moskou bijgewoond?
Welke zaken waren dat?

13

Hoe vaak heeft de Nederlandse ambassade in Rusland bij Nederlandse bedrijven aldaar
het punt onder de aandacht gebracht dat bedrijven die in Rusland belasting betalen
daarmee het risico lopen bij te dragen aan oorlogsinspanningen?

14

Hoeveel bedrijven hebben Rusland het afgelopen jaar verlaten, omdat deze niet wilden
bijdragen aan mobilisatie of oorlog via belasting?

15

Weet de ambassade zeker dat er geen Nederlandse bedrijven betrokken zijn bij de «wederopbouw»
van bezette Oekraïense steden zoals Marioepol? Welke maatregelen heeft de ambassade
getroffen om hiervan op de hoogte te zijn en om bedrijven te informeren over de risico’s
hiervan?

16

Is het beleidsadvies van het Ministerie van Buitenlandse Zaken aan het Ministerie
van Justitie en Veiligheid veranderd nadat het Russische Hooggerechtshof de zogenaamde
«LGBTQ-beweging» tot extremistisch heeft bestempeld? Zo ja, hoe?

17

Hoe vaak heeft de Nederlandse ambassade te Riyadh het afgelopen jaar de Saoedische
autoriteiten om toestemming voor het bijwonen van rechtszaken tegen mensenrechtenverdedigers
gevraagd? Welke rechtszaken zijn bijgewoond?

18

Heeft u bij de Saoedische autoriteiten aangedrongen op de onmiddellijke en onvoorwaardelijke
vrijlating van mensenrechtenverdedigers wier vrijheid van meningsuiting wordt ingeperkt?

19

Kunt u een stand van zaken geven van de onderhandelingen over de vestiging van een
eventueel agressietribunaal in Den Haag? Wat zijn de grootste hindernissen om het
agressietribunaal op te zetten?

20

Ziet u het, in aanvulling op het Schaderegister voor Oekraïne, als wenselijk en van
toegevoegde waarde om ook voor Iran een Schaderegister of feitenbank op te richten
voor alle mensenrechtenschendingen en misdaden van het Iraans regime?

21

Kunt u toelichten op welke diplomatieke maatregelen concreet ingezet wordt om intimidatie
van diaspora in Nederland (bijv. Iraniërs, Russen, of Oeigoeren) te beperken, en hoe
dit samenhangt met de Nederlandse inzet op mensenrechten in deze landen?

22

Gegeven dat een effectieve aanpak voor journalisten en onafhankelijke media erg kan
verschillen per regio, hoe wordt effectiviteit gebaseerd op deze specifieke context
gemonitord? Hoe snel wordt een aanpak aangepast wanneer er zorgen zijn rondom effectiviteit?

23

Bent u bereid om een kritischere houding aan te nemen ten opzichte van apps en technologieën
die worden beheerd door staatsbedrijven van autoritaire regimes? Zo ja, wat zijn maatregelen
of acties die hierbij geïmplementeerd kunnen worden?

24

Hoe zet u zich blijvend in om ervoor te zorgen dat mensenrechtenverdedigers waarvoor
het werk in landen zoals Rusland en China onmogelijk wordt gemaakt, te ondersteunen
en grove en grootschalige mensenrechtenschendingen te blijven veroordelen?

25

Op welke wijze wordt de effectiviteit van het Nederlandse mensenrechtenbeleid beoordeeld?
Kunt u toelichten in hoeverre effectiviteit een rol speelt bij nieuwe projecten?

26

Welke prioriteiten worden gesteld in het Nederlandse mensenrechtenbeleid met het oog
op effectiviteit?

27

Op welke wijze wordt er een afweging gemaakt tussen het mensenrechtenbeleid en andere
(geopolitieke) belangen in het buitenlandbeleid?

28

In hoeverre wordt buitenlandse beïnvloeding van de diaspora in Nederland betrokken
in het mensenrechtenbeleid? Is het wenselijk om deze vorm van intimidatie beter te
laten aansluiten op de diplomatieke inzet voor het mensenrechtenbeleid?

29

Welke maatregelen zou Nederland extra kunnen nemen om betrokken organisaties verder
te ondersteunen ter bescherming van de Jezidi-gemeenschap in Irak en andere landen?

30

Gegeven dat Nederland in 2023 initiatiefnemer was van twee sanctiepakketten gericht
op seksueel geweld, wilt u inzetten op het vormgeven van meer van dit soort sanctiepakketten?
Zo ja, worden er al eventuele extra sanctiepakketten overwogen?

31

Hoe kijkt u aan tegen kritiek op het mensenrechtenbeleid van de Verenigde Naties (VN)
met bijvoorbeeld Iran als voorzitter van verschillende vergaderingen, het rapport
over mensenrechtenschendingen ten aanzien van Oeigoeren dat niet plenair in de VN
is behandeld, en het niet consequent veroordelen van Rusland? Op welke manier kaart
Nederland deze kritiek concreet aan bij de VN?

32

Op welke wijze wordt het MATRA-programma ingezet voor mensenrechten, specifiek op
het gebied van LHBTI, vrouwenrechten en persvrijheid? Welke resultaten zijn geboekt
in 2023?

33

Welke prioriteiten heeft Nederland de komende jaren in de VN Mensenrechtenraad?

34

Welke Europese instrumenten heeft Nederland tot zijn beschikking om tot sancties te
komen tegen schendingen van mensenrechten?

35

Waaruit bestaat het nationaal instrumentarium voor sancties tegen internationale mensenrechtenschendingen?

36

Heeft Nederland het beleid ten aanzien van Israël aangepast vanwege de scherpe toename
van mensenrechtenschendingen zodat deze effectiever kunnen worden teruggedrongen?
Zo ja, hoe? Zo nee, waarom niet?

37

Kunt u inzichtelijk maken hoeveel er voor de komende tijd per regio of per conflict
is uitgetrokken om mensenrechtenschendingen tegen te gaan?

38

Kunt u een schets geven van wat er op Europees en internationaal vlak wordt ondernomen
om de rechten van de Oeigoeren in China te beschermen? Welke rol speelt Nederland
hierin?

39

Is het Nederlands beleid tegen mensenrechtenschendingen op de bezette Westelijke Jordaanoever
nog effectief gezien de sterke toename van geweldsincidenten en landroof?

40

Op welke manier spoort Nederland de internationale strafrechtelijke vervolging van
mensenrechtenschenders aan?

41

Op welke manier spoort Nederland de nationale strafrechtelijke vervolging van mensenrechtenschenders
aan?

42

Is er een nationale organisatie die de overheid (on)gevraagd onafhankelijk adviseert
over internationale mensenrechtenschendingen? Zo nee, waarom is die er niet?

43

Constaterende dat in de brief staat: «Dit resultatenkader bevat vier resultaatgebieden
om in samenhang resultaten te behalen voor deze doelstellingen [van de nota]», hoe
bent u gekomen tot de resultaatgebieden in het resultatenkader? Kunt u toelichten
hoe de resultaatgebieden zich verhouden tot de doelstellingen en prioriteiten van
het mensenrechtenbeleid?

44

Welke mogelijkheden tot verdere samenwerking zijn er besproken en welke vervolgafspraken
zijn gemaakt tijdens het bezoek van de Hoge Commissaris van de Mensenrechten, Volker
Türk, aan Nederland?

45

Welke mogelijkheden tot verdere samenwerking zijn er besproken tijdens het bezoek
van de Hoge Commissaris van de Mensenrechten, Volker Türk, aan Nederland en zijn gesprekken
met drie Nederlandse Ministers, in gesprekken over «landen waar de mensenrechtensituatie
uiterst zorgelijk is zoals China, Iran en Rusland»? Welke concrete (vervolg)afspraken
heeft het kabinet hierover gemaakt?

46

Hoe zet u zich verder in om verzet te tonen tegenover de Russische invloed in internationale
organisaties, o.a. geïllustreerd door de 83 stemmen die Rusland ontving voor diens
kandidatuur van de VN Mensenrechtenraad? Hoe stelt Nederland zich in internationaal
verband op om deze Russische invloed terug te dringen, zijn er concrete maatregelen
die hierbij overwogen kunnen worden?

47

Welke landen waar Nederland een ontwikkelingsrelatie mee heeft, hebben voor Rusland
gestemd in de verkiezing voor de VN Mensenrechtenraad?

48

Kunt u een stand van zaken geven van het overeengekomen schaderegister voor Oekraïne?
Wat kan hiervan verwacht worden en op welke termijn gaat dit geïmplementeerd worden?

49

Welke conclusies heeft het kabinet getrokken na het gesprek tussen de nieuwe Mensenrechtenambassadeur
(MRA) Wim Geerts en de «delegatie van de International Campaign for Tibet»?

50

Wat zijn de concrete uitkomsten van de bilaterale mensenrechtendialoog met Saoedi-Arabië?
Welke benchmarks zijn er afgesproken in de dialoog en hoe worden deze gemonitord?

51

Hoe vaak is onder de beleidsprioriteit «vrijheid van meningsuiting» aandacht besteed
aan de inperkingen van die vrijheid voor mensenrechtenverdedigers en onafhankelijke
maatschappelijke organisaties?

52

Kunt u reflecteren op de effectiviteit en het bereikte resultaat van het statement
van de Media Freedom Coalition over de veiligheid van journalisten en toegang tot
informatie in conflictsituaties, als reactie op het ongekend hoge aantal gedode journalisten
in Gaza?

53

Op welke wijze wilt u samenwerking met andere Europese Unie (EU)-landen (en de ambassades
ervan in landen met slechte trackrecords op het gebied van mensenrechten) intensiveren
om gezamenlijk op te treden en steun te bieden aan bedreigde journalisten, mensenrechtenverdedigers
en activisten?

54

Welke NAVO- en EU-bondgenoten laten een trend naar beneden zien in indexen op het
gebied van persvrijheid?

55

Welke positieve stappen heeft Armenië gezet op het gebied van mensenrechten, specifiek
op het gebied van LHBTI, vrouwenrechten en persvrijheid?

56

Hoe komt Nederland in landen als Ghana en Oeganda op voor LHBTI-rechten?

57

Constaterende dat uitvoering gegeven is aan de motie-Boswijk (Kamerstuk 32 735, nr. 371) over interdepartementale overleggen over mensenrechten, kunt u meer toelichten over
de uitkomsten van de interdepartementale overleggen?

58

Heeft u met gelijkgezinde landen geprotesteerd bij de Chinese autoriteiten tegen het
feit dat het Nederlandse diplomaten in China werd verboden om de processen bij te
wonen tegen vier mensenrechtenverdedigers in China?

59

Gegeven dat onder voorwaarde is aangekondigd dat Nederland bereid is gastland te zijn
voor een toekomstig compensatiemechanisme voor oorlogsschade in Den Haag, kunt u een
stand van zaken geven van deze gesprekken en toelichten op welke termijn dit mogelijk
zou zijn?

60

Helpt Nederland via het Mensenrechtenfonds ook maatschappelijke organisaties, vrouwenrechtenorganisaties
of mensenrechtenverdedigers in Tibet?

61

Kunt u uitleggen waarom een relatief klein aandeel financiering van het mensenrechtenfonds
gaat naar de strijd tegen straffeloosheid van de meest ernstige misdrijven in verhouding
tot de financiering hiervoor uit de overige fondsen?

62

Gegeven dat financiering voor het bevorderen van de internationale rechtsorde en de
strijd tegen straffeloosheid van de meest ernstige misdrijven voornamelijk wordt besteed
in Midden- en Oost-Europa, Noord-Afrika, het Midden-Oosten en de Grote Meren, zet
u zich ervoor in om nog meer projecten voor de internationale rechtsorde en tegen
straffeloosheid op te zetten in regio’s die sterk getroffen worden door deze problematiek?