Amendement : Amendement van het lid Ellian over het aanscherpen van het regime in EBI's en AIT's

Nr. 9
AMENDEMENT VAN HET LID ELLIAN

Ontvangen 6 maart 2024

De ondergetekende stelt het volgende amendement voor:

I

Artikel I, onderdeel C, onder 1, wordt als volgt gewijzigd:

1. In het voorgestelde onderdeel c wordt «40b» vervangen door «40d»

2. In het voorgestelde onderdeel d wordt «40c» vervangen door «40e».

II

Artikel I, onderdeel E, wordt als volgt gewijzigd:

1. Aan het voorgestelde artikel 39, vijfde lid, wordt een zin toegevoegd, luidende:
Onderdeel van de voorwaarden is dat wordt bepaald in welke taal het gesprek gevoerd
mag worden.

2. In het voorgestelde zevende lid wordt «40b» vervangen door «40d».

III

Artikel I, onderdeel F, wordt als volgt gewijzigd:

1. In de aanhef wordt «wordt een artikel» vervangen door «worden drie artikelen».

2. Na het voorgestelde artikel 40a worden twee artikelen toegevoegd, luidende:

Artikel 40b

1. In afwijking van artikel 38, eerste lid, en artikel 39, eerste lid, heeft de gedetineerde
die verblijft in een extra beveiligde inrichting als bedoeld in artikel 13, eerste
lid, onderdeel d, het recht op:

a. ten hoogste een keer per week een telefoongesprek te voeren als bedoeld in artikel
39, eerste lid;

b. ten hoogste een keer per week bezoek te ontvangen als bedoeld in artikel 38, eerste
lid.

2. Op het telefoongesprek en het bezoek wordt toezicht uitgeoefend.

3. De gedetineerde ontvangt per bezoekmoment slechts een volwassen persoon dan wel een
minderjarige vergezeld van ten hoogste een volwassen persoon.

Artikel 40c

1. In afwijking van artikel 38, eerste lid, en artikel 39, eerste lid, heeft de gedetineerde
die verblijft in een afdeling voor intensief toezicht het recht op:

a. ten hoogste twee keer per week een telefoongesprek te voeren als bedoeld in artikel
39, eerste lid;

b. ten hoogste twee keer per week bezoek te ontvangen als bedoeld in artikel 38, eerste
lid.

2. Op het telefoongesprek en het bezoek wordt toezicht uitgeoefend.

3. De gedetineerde ontvangt per bezoekmoment slechts twee volwassen personen, waarvan
er een gelijktijdig de gedetineerde kan bezoeken, dan wel een minderjarige vergezeld
van ten hoogste een volwassen persoon.

IV

Artikel I, onderdeel G, wordt als volgt gewijzigd:

1. In de aanhef wordt «40a» vervangen door «40c».

2. De artikelen 40b en 40c worden vernummerd tot 40d en 40e.

V

In artikel I, onderdeel K, wordt in het voorgestelde vijfde lid «40b» vervangen door
«40d».

Toelichting

Als gevolg van de investeringen in de strijd tegen de georganiseerde criminaliteit,
worden er steeds meer criminele kopstukken opgepakt en gedetineerd. Deze «nieuwe»
groep gedetineerden beschikt over meer macht, middelen en contacten en zijn daardoor
potentieel levensgevaarlijk. De Penitentiaire beginselenwet (Pbw) heeft echter nooit
rekening gehouden met een dergelijke groep gedetineerden. Dat heeft veiligheidsrisico’s
tot gevolg. Daarom moet de Pbw bij de tijd worden gebracht, specifiek als het gaat
om de bepalingen gericht op die meest gevaarlijke groep gedetineerden. Bovendien blijkt
dat ook bij de gedetineerden die geen criminele kopstukken zijn, de vele communicatiemogelijkheden
tot veiligheidsrisico’s leiden. Dit amendement strekt daarom tot de toevoeging van
bepalingen in de Pbw, waardoor de communicatiemogelijkheden van gedetineerden in de
extra beveiligde inrichting (hierna: EBI) en op de Afdeling Intensief Toezicht (hierna:
AIT) worden beperkt en wettelijk geëxpliciteerd. Op die manier wordt de controle op
communicatie van AIT- en EBI-gedetineerden geüniformeerd, geïntensiveerd en van een
wettelijke grondslag voorzien.

Dit amendement beoogt het regime in de EBI en in de AIT aan te scherpen en te maximeren.
Deze aanscherping is noodzakelijk, aangezien beperking van de communicatiemogelijkheden
met de buitenwereld van gedetineerden in de EBI en op de AIT essentieel is om de maatschappij
te beschermen. Voortgezet crimineel handelen tijdens detentie is een reëel risico,
zeker bij criminele kopstukken. Om voortgezet crimineel handelen tijdens detentie
zoveel mogelijk te beperken, is een inperking van de communicatiemogelijkheden voor
AIT- en EBI-gedetineerden noodzakelijk. De gedetineerden in de EBI en op de AIT, waaronder
de nieuwe categorie, beschikken momenteel namelijk over te veel communicatiemogelijkheden

De AIT’s zijn bedoeld om onder meer kopstukken of het middenkader uit criminele samenwerkingsverbanden
te detineren. Deze kopstukken zijn in de regel invloedrijk en vermogend. Ook is de
AIT de plek waar een EBI-gedetineerde eerst naartoe gaat, na detentie in de EBI.1 Zolang Nederland geen diverse EBI’s kent, moet ervan uit worden gegaan dat in AIT’s
criminele kopstukken gedetineerd zijn of (deelnemers uit) het middenkader van criminele
organisaties. Maar ook valt te denken aan schutters en uitvoerders van liquidaties
die, vanwege de kennis die zij hebben, als relevant onderdeel worden gezien van een
criminele organisatie. Contact met medegedetineerden (bijvoorbeeld om hen te ronselen
voor criminele activiteiten of een crimineel netwerk) of de buitenwereld brengt daarom
onaanvaardbare risico’s met zich mee. Dat maakt dat intensieve controle en toezicht
op dit contact absoluut noodzakelijk is. Om dit mogelijk te maken, wordt het grote
aantal communicatiemogelijkheden in een AIT teruggebracht.

Contactmomenten AIT en EBI

Het aantal contactmomenten in de AIT wordt teruggebracht van 7 keer bellen per week
naar 2 keer bellen per week, maximaal 10 minuten per keer. Het bezoek wordt vastgesteld
op maximaal 2 keer per week 1 uur per keer, met maximaal 2 bezoekers waarvan slechts
1 bezoeker gelijktijdig de gedetineerde kan bezoeken. Het aantal contactmomenten in
de EBI wordt teruggebracht en geüniformeerd naar 1 keer bellen per week van maximaal
10 minuten 1 keer bezoek per week van maximaal 1 uur. Per bezoekmoment is 1 bezoeker
met 1 kind toegestaan.

Toezicht

Voorts wordt wettelijk vastgelegd dat bij gedetineerden op de AIT tijdens al het bezoek
en telefoongesprekken toezicht wordt uitgeoefend, hetgeen betekent dat live wordt
meegeluisterd. Ook voor de EBI wordt dit wettelijk vastgelegd, alhoewel daar de praktijk
al was dat op bezoek en telefoongesprekken toezicht werd uitgeoefend.

Bellen met het buitenland en bellen in andere taal

Uit artikel I, onderdeel E, van het wetsvoorstel volgt dat de Minister toestemming
geeft indien een AIT of EBI gedetineerde naar het buitenland wenst te bellen. Het
uitgangspunt is dat bellen naar het buitenland slechts in uitzonderlijke situaties
wordt toegestaan. Alleen dan wanneer het recht op familiy life evident in het geding
komt, doordat een gedetineerde met geen enkel familielid in Nederland contact zou
kunnen bijvoorbeeld, is bellen naar het buitenland een mogelijkheid. Hier ligt aan
ten grondslag dat in het buitenland de maatregelen die in Nederland gelden, onder
andere die uit dit wetsvoorstel voortvloeien, niet geëffectueerd mag worden. Bellen
naar het buitenland herbergt dus risico’s die niet of nauwelijks gemitigeerd kunnen
worden.

Ten aanzien van het spreken van andere talen is het uitgangspunt dat spreken in vreemde
talen, anders dan de rijkstalen (Nederlands, Fries, Papiaments of Engels) onwenselijk is. Het constateren van versluierde boodschappen is in het Nederlands
al een uitdaging, laat staan in vreemde talen. Dat vereist specifieke kennis van de
wijze waarop criminelen met elkaar communiceren en daarbovenop specifieke kennis van
de vreemde taal en mogelijke dialecten van die taal. Indien een gedetineerde in een
andere taal een telefoongesprek wenst te voeren of een andere taal tijdens een bezoek
wilt spreken, is voorafgaande toestemming van de Minister noodzakelijk.

Ellian