Inbreng verslag schriftelijk overleg : Inbreng verslag van een schriftelijk overleg over het Fiche: Verordening contant geld als wettig betaalmiddel (Kamerstuk 22112-3765)

De vaste commissie voor Financiën heeft op 6 oktober 2023 een aantal vragen en opmerkingen
voorgelegd aan de Minister van Financiën over het door de Minister van Buitenlandse
Zaken op 1 september 2023 toegezonden fiche: Verordening contant geld als wettig betaalmiddel
(Kamerstuk 22 112, nr. 3765).

De voorzitter van de commissie,

Tielen

De griffier van de commissie,

Weeber

I Vragen en opmerkingen vanuit de fracties

Vragen en opmerkingen van de leden van de D66-fractie

De leden van de D66-fractie hebben kennisgenomen van het fiche. Zij herkennen de trend
van digitalisering van het betalingsverkeer in Nederland en zijn daarom positief over
de wetgeving die is aangekondigd om contant geld bereikbaar, beschikbaar en betaalbaar
te houden. Kan het kabinet aangeven op welke termijn er een wetsvoorstel hiervoor
in consultatie zal gaan?

De leden van de D66-fractie herkennen ook het belang van contant geld als terugvaloptie
als er een storing is rond pinnen. Daarbij vragen deze leden naar alternatieven om
pintbetalingen als nog voort te zetten of andere vormen van digitale betalingen. Op
welke manier kunnen pin-only-toonbankinstellingen blijven functioneren bij een dergelijke
storing en wat doet de overheid om de continuïteit te borgen?

Uit het verleden kennen de leden D66-fractie vergoedingen om te pinnen, al dan niet
alleen bij kleine bedragen. Omdat deze leden begrijpen dat er geen bijkomende vergoedingen
gevraagd mogen worden voor het betalen met contant geld, vragen deze leden naar de
mogelijkheid voor aanvullende vergoedingen bij andere vormen van betalen (die door
een winkel worden geaccepteerd). Immers, als het duurder is om op een innovatieve
manier te betalen zal het gebruik van die betalingsmethode minder snel kunnen toenemen.
Hoe kijkt het kabinet hiernaar?

De leden van de D66-fractie herkennen zich in de voorbeelden die het kabinet beschrijft
van activiteiten waar een permanente uitzondering op de acceptatieplicht passend zou
kunnen zijn. Daarom vragen deze leden naar het politieke krachtenveld in Europa rond
deze inzet van het kabinet.

De leden van de D66-fractie lezen over het risico dat het kabinet ziet rond gegevensverzameling
van het gebruik van contant geld als gevolg van verplichtingen uit deze verordening,
maar vragen daarbij naar het verschil met de huidige gegevensverzameling voor het
Convenant Contant Geld. Welke aanvullende gegevens zouden verzameld moeten worden
volgens dit voorstel?

Vragen en opmerkingen van de leden van de PVV-fractie

De leden van de PVV-fractie hebben kennisgenomen van het fiche met betrekking tot
de «Verordening contant geld als wettig betaalmiddel». Het is een positieve ontwikkeling
dat er aandacht wordt besteed aan het gebruik van contant geld als wettig betaalmiddel.
Dit gelet op het gegeven dat het aantal contante betalingen en het aantal geldautomaten
in de afgelopen jaren zijn afgenomen en voor één op de zeven Nederlanders uitsluiting
dreigt als gevolg van de opmars van pin-only.

Naar aanleiding hiervan hebben deze leden nog enkele vragen.

De leden van de PVV-fractie lezen allereerst dat de Europese Commissie een acceptatieplicht
van contant geld voorstelt. Deze leden willen weten wat de reikwijdte hiervan is.
Gaat de acceptatieplicht bijvoorbeeld ook gelden voor retailbranches, waar momenteel
contante betalingen vaak niet mogelijk zijn, zoals bioscopen, parkeerplaatsen en apotheken?
Geldt de acceptatieplicht ook voor betalingen (van schulden) aan overheden?

Voorts merken de leden van de PVV-fractie op dat er twee uitzonderingen zullen gelden
op de acceptatieplicht van contant geld. Zo mag contant geld worden geweigerd wanneer
dit gebaseerd is op legitieme en tijdelijke gronden in overeenstemming met het evenredigheidsbeginsel.
Daarnaast mag contante betaling worden geweigerd als vooraf aan de betaling de begunstigde
partij een ander betaalmiddel is overeengekomen met de betaler. Deze leden willen
weten wat hier allemaal onder zal vallen en of de acceptatieplicht niet makkelijk
te omzeilen is, omdat de uitzonderingsgronden relatief vaag zijn gedefinieerd.

Verder lezen de leden van de PVV-fractie dat de Europese Commissie een plicht voor
lidstaten voorstelt om te zorgen voor een voldoende en doeltreffende toegang tot contant
geld. Hoe zal de Minister dit vorm geven, gelet op het gegeven dat veel bankkantoren
en geldautomaten de afgelopen jaren in Nederland juist zijn gesloten?

Daarnaast vragen deze leden of de Minister van mening is dat de toegang tot contant
geld in Nederland op dit moment voldoende is en of er voldaan wordt aan de vijfkilometernorm.
Zo niet, welke maatregelen is de Minister bereid te treffen om ervoor te zorgen dat
er wel voldoende toegang komt tot contant geld?

Voorts lezen de leden van de PVV-fractie dat het kabinet het van belang vindt de voorgestelde
acceptatieplicht proportioneel en uitvoerbaar is voor toonbankinstellingen. Het kabinet
stelt van mening te zijn dat dit niet geval is. Kan de Minister nader toe lichten
waarom het voorstel volgens het kabinet nog onvoldoende proportioneel en uitvoerbaar
is voor toonbankinstellingen?

De leden van de PVV-fractie constateren dat het kabinet het van belang vindt dat er
ruimte blijft voor beperkingen van grote contante betalingen. Het Nederlandse wetsvoorstel
Plan van aanpak witwassen bevat in dat kader een verbod op contante betalingen voor
goederen vanaf 3.000 euro. Dit wetsvoorstel is echter controversieel verklaard. Betekent
dit dat de Minister dit wetsvoorstel dan ook niet zal meenemen in de onderhandelingen?

Tenslotte vragen de leden van de PVV-fractie naar de financiële gevolgen van dit voortel.
Kan de Minister hierbij verschillende scenario’s uitwerken (betalingen aan de kassa,
overheden en schulden aan de overheden)?

Vragen en opmerkingen van de leden van de SGP-fractie

De leden van de SGP-fractie hebben kennisgenomen van het voorliggende fiche. Zij zijn
groot voorstander van een acceptatieplicht van contact geld. Zij hebben nog enkele
vragen.

De leden van de SGP-fractie vragen, met betrekking tot de paragraaf in het fiche over
de essentie van het Nederlands beleid, naar de stand van zaken rond de nationale wetgeving
om het aanbod van chartale dienstverlening te waarborgen. Wordt hierin ook een acceptatieplicht
van contant geld meegenomen? Is de Minister het in het algemeen eens dat er (een vorm
van) een acceptatieplicht voor contant geld ingevoerd moet worden?

De leden van de SGP-fractie lezen over de beoordeling en de inzet van het kabinet
dat het kabinet vragen heeft over de uitzonderingen op de verplichte acceptatie. Welke
uitzonderingen wenst de Minister? Is de Minister het ermee eens dat uitzonderingen
zoveel als mogelijk voorkomen moeten worden, en alleen ingevoerd moeten worden als
het echt noodzakelijk is, bijvoorbeeld in het belang van veiligheid?

Daarnaast stellen de leden van de SGP-fractie vast dat het kabinet groot voorstander
is van ruime uitzonderingen. Waarom kiest de Minister daarvoor? Ontstaan hierdoor
niet allerlei manieren om onder de acceptatieplicht uit te komen? Hoe wordt geborgd
dat de acceptatieplicht in de praktijk daadwerkelijk effect heeft, als er gelijktijdig
ruime uitzonderingen ingevoerd worden?

De leden van de SGP-fractie onderschrijven, naar aanleiding van paragraaf 4 onder a
van het fiche, de wens van het kabinet dat lidstaten zelf ruime bevoegdheid houden
over de invulling van de acceptatieplicht. Lidstaten zijn hier wat betreft deze leden
vooral zelf voor verantwoordelijk. Wordt deze opvatting breed gedeeld door andere
lidstaten? Hoe zorgt de Minister ervoor dat Nederland zelf regie houdt over de invulling
van dit voorstel?

II Reactie van de Minister