Memorie van toelichting : Memorie van toelichting
36 435 XIV Wijziging van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (XIV) en het Diergezondheidsfonds (F) voor het jaar 2023 (wijziging samenhangende met Miljoenennota)
Nr. 2
MEMORIE VAN TOELICHTING
A ARTIKELGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL
Wetsartikelen 1 tot en met 3
De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van
artikel 2.3, eerste lid, van de Comptabiliteitswet 2016 elk afzonderlijk bij wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel
strekt ertoe om voor het jaar 2023 wijzigingen aan te brengen in:
de departementale begrotingsstaat van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit;
de begrotingsstaat voor het Diergezondheidsfonds
De in de begrotingsstaten opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van
deze memorie van toelichting toegelicht.
De Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit,
P. Adema
De Minister voor Natuur en Stikstof, Ch. van der Wal-Zeggelink
B ARTIKELGEWIJZE TOELICHTING BIJ DE BEGROTINGSARTIKELEN
1. Leeswijzer
Omvang begrotingsartikel (stand ontwerpbegroting) in € miljoen
Beleidsmatige mutaties (ondergrens in € miljoen)
Technische mutaties (ondergrens in € miljoen)
< 50
1
2
=> 50 en < 200
2
4
=> 200 < 1.000
5
10
=> 1.000
10
20
2. Beleidsartikelen
2.1 Artikel 21 Land- en tuinbouw
Tabel 1 Budgettaire gevolgen van beleid incidentele suppletoire begroting (ISB) (bedragen
x € 1.000)
Omschrijving
Stand ontwerpbegroting 2023 incl NvW
Stand 1e suppletoire begroting 2023
Mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag
Stand suppletoire begroting Prinsjesdag
Verplichtingen
773.396
1.320.340
– 68.310
1.252.030
Uitgaven
649.814
395.222
– 32.786
362.436
Subsidies (regelingen)
Sociaal economische positie boeren
33.847
30.347
0
30.347
Duurzame veehouderij
168.555
92.845
– 23.017
69.828
Glastuinbouw en weerbare planten en teeltsystemen
100.028
94.867
– 7.031
87.836
Mestbeleid
84.137
86.272
– 10.608
75.664
Diergezondheid en dierenwelzijn
4.392
4.335
125
4.460
Voedselzekerheid en internationale agrarische samenwerking
1.541
1.541
1.541
Integraal voedselbeleid
7.963
8.176
212
8.388
Leningen
Lening Pilot Investeringsfonds Duurzame Landbouw
0
10.000
0
10.000
Garanties
Bijdrage borgstellingsreserve
3.627
3.627
0
3.627
Verliesdeclaraties borgstellingsfaciliteit
1.805
1.805
0
1.805
Opdrachten
Sociaal economische positie boeren
5.562
2.864
0
2.864
Duurzame veehouderij
500
500
Diergezondheid en dierenwelzijn
15.085
14.518
– 2.215
12.303
Voedselzekerheid en internationale agrarische samenwerking
3.483
3.351
– 30
3.321
Integraal voedselbeleid
3.531
3.361
0
3.361
Bijdrage aan ZBO's/RWT's
College toelating gewasbeschermingsmiddelen en biociden
1.336
1.336
636
1.972
Centrale Commissie Dierproeven
2.341
67
0
67
Medebewind/voormalige productschappen
687
687
0
687
Raad voor de Plantenrassen
1.414
1.414
78
1.492
Keuringsdiensten
1.959
7.719
105
7.824
Bijdrage aan medeoverheden
Specifieke uitkeringen
185.281
350
7.500
7.850
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties
FAO en overige contributies
11.486
11.486
144
11.630
Storting/onttrekking begrotingsreserve
Storting begrotingsreserve apurement
0
2.500
0
2.500
Bijdrage aan (andere) begrotingshoofdstukken
Diergezondheidsfonds
11.754
11.754
815
12.569
Ontvangsten
55.280
55.880
6.500
62.380
Ontvangsten
Sociaal economische positie boeren
245
245
0
245
ZBO's/RWT's
2.300
2.300
0
2.300
Agroketens
513
513
1500
2.013
Mestbeleid
7.209
7.209
5.000
12.209
Garanties
1.800
1.800
0
1.800
Diergezondheid en dierenwelzijn
11.600
11.600
0
11.600
Voedselzekerheid en internationale agrarische samenwerking
5.413
6.013
0
6.013
Onttrekkingen begrotingsreserves
26.200
26.200
0
26.200
Toelichting
Subsidies
Duurzame veehouderij
Het subsidiebudget neemt in 2023 per saldo af met € 23,0 mln. Voor de voorgenomen
openstelling van de investeringsmodule van de Subsidiemodules brongerichte verduurzaming
stal- en managementmaatregelen (Sbv) eind 2023 wordt € 13 mln. doorgeschoven naar
2024. Het betreft een maatregel in het kader van de aanpak piekbelasting. Daarnaast
wordt € 7,5 mln. van de middelen voor het subsidiebudget Duurzame veehouderij overgeheveld
naar het instrument Bijdrage aan medeoverheden. Tot slot wordt circa € 2,5 mln. overgeheveld
naar artikel 23 voor het uitzetten van onderzoeken bij de WUR.
Glastuinbouw en weerbare planten en teeltsystemen
Door diverse vertragingen worden middelen doorgeschoven naar latere jaren. Het betreft
onder andere € 4,4 mln. voor warmteprojecten en € 3,0 mln. voor gewasbescherming.
Door meerdere kleine mutaties neemt het budget per saldo in 2023 af met € 7,0 mln.
Mestbeleid
Deze mutatie betreft voornamelijk het overhevelen van middelen naar artikel 24. Het
gaat om € 8,0 mln. voor diverse activiteiten die RVO verricht voor de uitvoering van
het 7e Actieprogramma Nitraatrichtlijn. Daarnaast is € 2,0 mln. bestemd voor de uitvoering
van de subsidieregeling Behoud grasland bij afbouw derogatie door RVO. Het restant
van € 0,6 mln. betreft het saldo van meerdere kleine mutaties.
Bijdrage aan medeoverheden
Specifieke uitkeringen
De overheveling van € 7,5 mln. van het subsidiebudget Duurzame veehouderij is bedoeld
voor een Specifieke Uitkering (SPUK) voor de zes samenwerkende Zandprovincies om pilotprojecten
te realiseren waarmee de ontwikkeling van doorbraakinnovaties wordt gestimuleerd en
waarin wordt gewerkt aan geborgd continu meten van emissies.
Ontvangsten
Mestbeleid
Derogatiedeelnemers dragen een deel bij aan de derogatiemonitoringskosten, wat als
ontvangst op de LNV-begroting terecht komt. Omdat in 2022 pas laat in het jaar bekend
werd of Nederland een derogatie zou krijgen en hoe die vormgegeven zou worden, konden
de ontvangsten voor 2022 niet meer in 2022 worden geïnd. De geraamde ontvangsten van
€ 5,0 mln. vinden daarom in 2023 plaats.
2.2 Artikel 22 Natuur, visserij en gebiedsgericht werken
Tabel 2 Budgettaire gevolgen van beleid incidentele suppletoire begroting (ISB) (bedragen
x € 1.000)
Omschrijving
Stand ontwerpbegroting 2023 incl NvW
Stand 1e suppletoire begroting 2023
Mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag
Stand suppletoire begroting Prinsjesdag
Verplichtingen
766.464
884.380
– 107.465
776.915
Uitgaven
1.456.449
1.533.028
– 120.541
1.412.487
Subsidies (regelingen)
Vermaatschappelijking Natuur en Biodiversiteit
7.411
7.271
– 234
7.037
Natuur en Biodiversiteit op land
61.922
42.419
5.372
47.791
Beheer Kroondomeinen
803
803
0
803
Duurzame visserij
162.759
207.663
7.000
214.663
Overige stelsel activiteiten
6.410
6.575
– 32
6.543
Natuur en Biodiversiteit Grote Wateren
3.900
3.900
Leningen
Leningen rente en aflossing
22.745
22.745
– 482
22.263
Garanties
Garantie Klimaatfonds
322
322
0
322
(Schade)vergoeding
Vermaatschappelijking natuur en biodiversiteit
0
3.000
– 2.000
1.000
Opdrachten
Vermaatschappelijking Natuur en Biodiversiteit
17.279
5.586
591
6.177
Natuur en Biodiversiteit op land
39.526
83.773
– 48.576
35.197
Natuur en Biodiversiteit Grote Wateren
20.644
30.691
– 557
30.134
Duurzame visserij
32.630
19.789
– 772
19.017
Internationale Samenwerking
3.948
2.198
– 10
2.188
Klimaatimpuls Natuur en Biodiversiteit
6.426
5.993
0
5.993
Regio Deals
0
25
0
25
Bijdrage aan agentschappen
Rijksrederij
12.574
12.574
0
12.574
Rijksvastgoedbedrijf
200.000
200.000
– 100.000
100.000
Bijdrage aan ZBO's/RWT's
Staatsbosbeheer
29.517
29.259
1.818
31.077
Bijdrage aan medeoverheden
Caribisch Nederland
14.292
13.242
– 1.517
11.725
Specifieke uitkering
815.467
837.011
14.882
851.893
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties
Internationale Samenwerking
1.774
2.089
76
2.165
Ontvangsten
33.365
40.342
17.574
57.916
Ontvangsten
Landinrichtingsrente
24.353
24.153
0
24.153
Verkoop gronden
1.000
1.000
Overige ontvangsten natuur
4.019
4.519
868
5.387
Duurzame visserij
4.993
8.541
15.706
24.247
Onttrekkingen begrotingsreserves
0
3.129
0
3.129
Toelichting
Subsidies
Natuur en biodiversiteit op land
Het subsidiebedrag wordt per saldo opgehoogd met € 5,4 mln. Dit wordt voornamelijk
verklaard door een voorschot van 6,3 mln. voor de uitvoeringskosten van de waterschappen
ten behoeve van de gebiedsgerichte aanpak en het ontwikkelen van de gebiedsprogramma's.
Duurzame visserij
In 2023 is de regeling Overbrugging voor de visserij met een plafond van € 7,0 mln.
opengesteld. Deze middelen stonden eerst onder Opdrachten maar omdat het om een subsidieregeling
gaat zijn deze middelen verplaatst waarmee het subsidiebudget met € 7,0 mln. wordt
opgehoogd.
Opdrachten
Natuur en biodiversiteit op land
Het opdrachtenbudget voor Natuur en biodiversiteit op land is afgenomen met € 48,6
mln. Dit is een saldo van verschillende mutaties en wordt voornamelijk veroorzaakt
door:
– Een kasschuif van in totaal € 20,0 mln. naar 2024 en 2025 in het kader van een opdracht
aan Rijkswaterstaat als onderdeel van Programma Natuur voor Kwaliteitsverhoging Riviernatuur,
waarbij vertraging in de uitvoering is opgetreden.
– Een overheveling van € 17,5 mln. naar Bijdrage aan medeoverheden voor zaakbegeleiders
van de piekbelastersaanpak bij de provincies.
– Een overheveling van € 4,8 mln. naar het Provinciefonds voor de beheersvergoeding
voor het Subsidiestelsel Natuur en Landschap (SNL) als onderdeel van het Programma
Natuur.
– Een toevoeging van € 3,5 mln. voor de uitvoeringskosten voor de nationale grondbank.
– Het restant wordt veroorzaakt door meerdere kleine mutaties, zoals overhevelingen
in het kader van de Omgevingswet, onderzoek naar diverse soorten en het overhevelen
van middelen naar artikel 21 in het kader van Programma Veenweide voor GLB-pilots
kringlooplandbouw.
Bijdrage aan Agentschappen
Rijksvastgoedbedrijf
Van het budget dat beschikbaar was voor de aankoop van gronden van de nationale grondbank
wordt € 100 mln. doorgeschoven naar 2024. Dit is het gevolg van dat uitgaven voor
grondaankopen die oorspronkelijk voor 2023 waren voorzien en nu in 2024 pas zullen
worden gerealiseerd.
Bijdrage aan medeoverheden
Specifieke uitkering
Het budget voor de specifieke uitkering neemt per saldo met € 14,9 mln. toe. Dit is
het gevolg van een overheveling van € 17,4 mln. van Opdrachten naar Bijdrage aan medeoverheden
voor het bekostigen van zaakbegeleiders voor de piekbelastersaanpak bij de provincies.
Daarnaast wordt het budget verminderd met € 2,2 mln. door een afdracht aan het BTW-compensatiefonds
ten behoeve van de versnellingsopgave en uitvoeringskosten van de provincies en € 0,3
mln. in het kader van de desaldering ontvangsten natuur.
Ontvangsten
Duurzame visserij
De ontvangstenraming voor Duurzame Visserij wordt verhoogd met € 15,7 mln. Dit komt
voornamelijk door hogere ontvangsten uit het Europees fonds voor Maritieme Zaken en
Visserij (EFMZV) en het Europees Maritiem Visserij en Aquacultuur Fonds (EMFAF).
2.3 Artikel 23 Kennis en innovatie
Tabel 3 Budgettaire gevolgen van beleid incidentele suppletoire begroting (ISB) (bedragen
x € 1.000)
Omschrijving
Stand ontwerpbegroting 2023 incl NvW
Stand 1e suppletoire begroting 2023
Mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag
Stand suppletoire begroting Prinsjesdag
Verplichtingen
400.589
399.328
– 267
399.061
Uitgaven
348.809
368.536
13.669
382.205
Subsidies (regelingen)
Beleidsondersteunend onderzoek
31.590
41.874
8.058
49.932
Missiegedreven topsectoren- en innovatiebeleid
67.417
67.599
– 75
67.524
Kennisverspreiding en groen onderwijs
118.926
123.156
– 4.817
118.339
Opdrachten
Kennisontwikkeling en innovatie
10.631
20.649
– 4.683
15.966
Bijdrage aan agentschappen
Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu
11.666
12.928
2.830
15.758
Bijdrage aan ZBO's/RWT's
Wageningen Research
108.275
102.285
12.339
114.624
ZonMw
304
45
17
62
Ontvangsten
9.256
7.474
0
7.474
Ontvangsten
Kennisontwikkeling en innovatie
9.256
7.474
0
7.474
Toelichting
Subsidies
Beleidsondersteunend onderzoek
De uitgaven stijgen per saldo met 8,1 mln. Dit betreft bijdragen aan diverse onderzoeken
die uitgevoerd worden door Wageningen Research.
Kennisverspreiding en groen onderwijs
De belangrijkste mutatie betreft een vertraging in de uitvoering van het NGF project
Cellulaire Agricultuur die leidt tot het doorschuiven van 3,6 mln. aan kasgelden naar
latere jaren en het schuiven van € 25 mln. aan verplichtingenruimte naar 2024.
Opdrachten
Kennisontwikkeling en innovatie
De uitgaven dalen per saldo met 4,7 mln. Dit bedrag is opgebouwd uit verschillende
kleinere wijzigingen, waaronder een technische mutatie (- 3,7 mln) en interdepartementale
overboekingen voor diverse (onderzoeks)opdrachten (- 2,7 mln). In het saldo zijn ook uitgaven verhogende effecten meegenomen
zoals de verwerking van de loon- en prijsbijstelling (1,3 mln.) en bijdragen aan diverse
(onderzoeks)opdrachten vanaf andere artikelen van de LNV begroting.
Bijdrage aan ZBO's/RWT's
Wageningen Research (WUR)
Het budget voor Wageningen Research wordt met € 12,3 mln. verhoogd. Dit komt onder
andere door de verwerking van € 6,1 mln. voor loon- en prijsbijstelling. Daarnaast gaat
het om een compensatie van 6,0 mln. ten behoeve van de high containment unit (HCU)
van de WUR in verband met de sterk gestegen energie- en materiaalkosten. Tezamen met
enkele kleinere mutaties betreffende onderzoek resulteert dit in het bedrag van € 12,3
mln.
2.4 Artikel 24 Uitvoering en toezicht
Tabel 4 Budgettaire gevolgen van beleid incidentele suppletoire begroting (ISB) (bedragen
x € 1.000)
Omschrijving
Stand ontwerpbegroting 2023 incl NvW
Stand 1e suppletoire begroting 2023
Mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag
Stand suppletoire begroting Prinsjesdag
Verplichtingen
489.218
530.655
34.190
564.845
Uitgaven
489.218
530.655
34.132
564.787
Bijdrage aan agentschappen
Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit
277.608
283.395
1.534
284.929
Rijksdienst voor Ondernemend Nederland
211.610
247.260
32.598
279.858
Ontvangsten
0
0
14.900
14.900
Ontvangsten
0
0
14.900
14.900
Toelichting
Bijdrage aan agentschappen
Rijksdienst voor Ondernemend Nederland
Het budget voor de RVO wordt met € 32,6 mln. verhoogd. Dit komt onder andere door
de verwerking van 8,9 mln. loon- en prijsbijstelling en de toevoeging van budgetten
voor de uitvoering van meerwerkopdrachten. De grootste toevoegingen betreffen € 8,0
mln. voor controle en handhaving van het 7e Actieprogramma Nitraatrichtlijn, de implementatie
van het Gemeenschappelijke Landbouwbeleid 2023–2027 voor € 5,0 mln., de bijdrage aan
de Identificatie en Registratie (I&R) van dieren van € 3,0 mln., de Programmatische
Aanpak van Grote Wateren voor € 2,1 mln. en de uitvoering van de subsidieregeling
Behoud grasland bij afbouw derogatie voor € 2,0 mln. Tezamen met een aantal kleinere
mutaties, resulteert dit in het bedrag van € 32,6 mln.
Ontvangsten
Er moet nog een verrekening met de NVWA plaatsvinden van het voorschot dat LNV in
2022 heeft gedaan. Er zal € 14,9 mln. incidenteel van de NVWA worden ontvangen.
3 Niet-beleidsartikelen
3.1 Artikel 50 Apparaat
Tabel 5 Budgettaire gevolgen van beleid incidentele suppletoire begroting (ISB) (bedragen
x € 1.000)
Omschrijving
Stand ontwerpbegroting 2023 incl NvW
Stand 1e suppletoire begroting 2023
Mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag
Stand suppletoire begroting Prinsjesdag
Verplichtingen
183.088
205.366
8.807
214.173
Uitgaven
183.088
205.366
8.807
214.173
Personele uitgaven
Eigen personeel
138.959
155.736
– 3.515
152.221
Externe inhuur
3.092
7.402
4.597
11.999
Overige personele uitgaven
1.724
2.428
502
2.930
Materiële uitgaven
ICT
531
0
500
500
Bijdrage aan SSO's (exclusief DICTU)
12.929
12.929
12.929
SSO DICTU
20.881
20.885
5.769
26.654
Overige materiële uitgaven
4.972
5.986
954
6.940
Ontvangsten
3.495
4.426
0
4.426
Ontvangsten
3.495
4.426
0
4.426
Toelichting
Personele uitgaven
Er vinden technische mutaties plaats op de personele uitgaven. Dit heeft voornamelijk
te maken met de verschuiving van budget van het eigen personeel naar externe inhuur
vanwege het doorbelasten van de kosten voor externe inhuur.
Materiële uitgaven
Vanuit het Programma Transparantie in Informatie (Tii) is € 5,5 mln. budget toegevoegd
voor de uitvoering van de werkzaamheden volgend uit de Parlementaire Onderzoekscommissie
Kinderopvang (POK) en de Wet Open Overheid (Woo). Een deel van de middelen is bestemd
voor het kerndepartement van het Ministerie van LNV, de overige middelen zijn verdeeld
onder de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), het College voor de toelating
van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) en Staatsbosbeheer (SBB).
3.2 Artikel 51 Nog onverdeeld
Tabel 6 Budgettaire gevolgen van beleid incidentele suppletoire begroting (ISB) (bedragen
x € 1.000)
Omschrijving
Stand ontwerpbegroting 2023 incl NvW
Stand 1e suppletoire begroting 2023
Mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag
Stand suppletoire begroting Prinsjesdag
Verplichtingen
50.537
214.372
– 110.750
103.622
Uitgaven
50.537
214.372
– 110.750
103.622
Prijsbijstelling
0
81.993
– 81.993
0
Loonbijstelling
0
0
0
Nog te verdelen
50.537
132.379
– 28.757
103.622
Ontvangsten
0
0
0
0
Ontvangsten
0
0
0
0
Toelichting
Dit artikel is een administratief begrotingstechnisch artikel. Dit betekent dat er
geen daadwerkelijke uitgaven ten laste van artikel 51 worden gedaan. Vanuit dit artikel
vinden overboekingen van loon- en prijsbijstellingen naar de loon- en prijsgevoelige
artikelen binnen de begroting plaats. Ook worden er taakstellingen of extra middelen
die nog niet aan de beleidsartikelen zijn toegevoegd op dit artikel geplaatst. De
overheveling van 110 mln. in 2023 betreft het uitkeren van de loon- en prijsbijstelling
naar de loon- en prijsgevoelige artikelen binnen de begroting. Het resterend budget
van € 103,6 mln. in 2023 betreft hoofdzakelijk een reservering van stikstofmiddelen
(€ 93 mln.) die op een later moment verdeeld wordt naar overige artikelen.
C DE BEGROTING VAN HET DIERGEZONDHEIDSFONDS (F)
Tabel 7 Budgettaire gevolgen van beleid incidentele suppletoire begroting (ISB) bedragen
x € 1,000)
Omschrijving
Stand Ontwerpbegroting 2023 incl NvW
Stand 1e suppletoire begroting 2023
Mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag
Stand suppletoire begroting Prinsjesdag
Verplichtingen
24.891
29.720
0
29.720
Uitgaven
32.955
44.236
0
44.236
Opdrachten
Waarvan:
Bewaking van dierziekten
21.349
4.677
0
4.677
Bestrijding van dierziekten
8.879
16.279
0
16.279
Overig
2.727
2.300
0
2.300
Subsidies
Waarvan:
Bewaking van dierziekten
0
16.672
0
16.672
Overig
0
1.308
0
1.308
(Schade)vergoedingen
Waarvan:
Bestrijding van dierziekten
0
3.000
0
3.000
Ontvangsten
39.987
71.172
815
71.987
Ontvangsten LNV
11.754
11.754
815
12.569
Ontvangsten sector
16.318
16.318
0
16.318
Ontvangsten EU
1.500
1.500
0
1.500
Bijdrage sector crisisreserve
10.415
10.415
0
10.415
Saldo van de afgesloten rekeningen
0
31.185
0
31.185
Toelichting
Ontvangsten LNV
De mutatie op de ontvangsten LNV betreft de toevoeging van de prijsbijstellingstranche
2023 aan de LNV-bijdrage voor het DGF.
Ondertekenaars
-
Eerste ondertekenaar
P. Adema, minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit -
Mede ondertekenaar
Ch. van der Wal-Zeggelink, minister voor Natuur en Stikstof
Gerelateerde documenten
Hier vindt u documenten die gerelateerd zijn aan bovenstaand Kamerstuk.