Overig : Verslag van de tweede plenaire zitting 2023 van de Benelux Interparlementaire Assemblee

C/ nr. 3
VERSLAG VAN DE TWEEDE PLENAIRE ZITTING 2023

Vastgesteld 6 juli 2023

1. Inleiding

Een delegatie van twaalf Nederlandse Kamerleden nam op 16 en 17 juni 2023 deel aan
de tweede plenaire zitting van het Benelux parlement onder Nederlands voorzitterschap
in het Gouvernement in Maastricht1. De delegatie bestond uit de Eerste Kamerleden Pim van Ballekom (VVD), Rian Vogels
(VVD), Saskia Kluit (GroenLinks), Carla Moonen (D66), Rik Janssen (SP), Hendrik-Jan
Talsma (delegatieleider, ChristenUnie) en de Tweede Kamerleden Roelien Kamminga (VVD),
Jan Klink (VVD), Daan de Kort (VVD), Faissal Boulakjar (D66) en Derk Jan Eppink (JA21).
Op zaterdag 17 juni was Eerste Kamerlid Alexander van Hattem (PVV) aanwezig. Naast
de Luxemburgse en Belgische parlementariërs woonde ook een delegatie namens de Baltische
Assemblee de zitting bij. Twee thema’s werden uitvoerig besproken tijdens de zitting:
maatschappelijk verantwoord ondernemen en grensoverschrijdende drugscriminaliteit.
Op zaterdag werd de aanbeveling over maatschappelijk verantwoord ondernemen aangenomen2 en werden de leden bijgepraat over de Einstein Telescoop.

2. Nederlandse interventies in plenaire debatten

De parlementsleden uit de drie Benelux-landen werden ontvangen door gouverneur Roemer
die het belang van grensoverschrijdende samenwerking onderstreepte juist voor deze
regio. «Naar grensregio’s moeten we met een maatwerkbril kijken. Ook zouden we ruimte
moeten krijgen om te experimenteren en flexibel omgaan met grenzen. De Benelux zou
hier het voortouw kunnen nemen,» stelde Roemer.

Alvorens over te gaan tot de themadebatten bedankte parlementsvoorzitter Van Ballekom
de scheidende delegatieleden Veldhoen, De Blécourt, Van Kesteren en Van Pareren voor
hun inzet en bijdragen in het Beneluxparlement en heette de nieuwe leden welkom.

Op vrijdagmiddag 16 juni kwam eerst het thema Internationaal Maatschappelijk Verantwoord
Ondernemen (IMVO) aan bod in aanwezigheid van enkele gastsprekers. Rapporteur Jan
Klink introduceerde het onderwerp waarover in de afgelopen 1,5 jaar diverse experts
zijn gehoord in commissieverband. De heer Klink wees naar het grensoverschrijdende
karakter van IMVO en hoewel er op basis van het voorstel van de Europese Commissie
voor een IMVO-verplichting wordt gestart met de trilogen over dit voorstel, zag Klink
kansen voor de Benelux landen om hier gezamenlijk op te trekken. Eurocommissaris Didier
Reijnders gaf in zijn videoboodschap het belang van IMVO aan. «Het gedrag van bedrijven
is de sleutel tot een duurzame economie,» aldus Eurocommissaris Reinders. Dat de Benelux
een voorloper is in het zoeken naar geharmoniseerde wetgeving in het belang van een
gelijk speelveld is goed te zien volgens Reijnders. Ook de Nederlandse Minister Schreinemacher
sprak in haar videoboodschap over de voortrekkersrol van de Benelux. «Vrij verkeer
van personen, goederen en diensten is begonnen in de Benelux en ik kijk uit naar de
Benelux bijdrage bij de in voorbereiding zijnde Europese IMVO-wetgeving,» sprak zij.
De heer De Kluiver, hoogleraar Ondernemingsrecht aan de Universiteit van Amsterdam
ging in op de juridische elementen van het voorstel van de Europese Commissie. In
het bijzonder wees hij op het gebruik van open normen in de richtlijn door het voorschrijven
van doelstellingen die moeten worden behaald in plaats van regels die moeten worden
nageleefd. Ook wees De Kluiver op praktische dilemma’s waar bedrijven soms mee te
maken hebben wanneer zij willen voldoen aan Due Diligence. Mevrouw Başak Bağlayan, secretaris-generaal van het Nationaal Contactpunt van de
OESO Luxemburg, Ministerie van Economische Zaken, lichtte toe hoe Nationale Contact
Punten bedrijven en ondernemingen kunnen ondersteunen bij het voldoen aan de OECD
richtlijnen over verantwoord ondernemerschap en informeerde de leden over de regelmatige
aanpassingen van de OECD richtlijnen aansluitend bij de ontwikkelingen. Tot slot gaf
mevrouw De Caluwé een presentatie over de inzet van Pfizer als het gaat om IMVO-prioriteiten
en de samenwerking die zij daarbij aangaan met overheden, NGO’s en andere bedrijven.

Carla Moonen vroeg aan de heer De Kluiver of de zes stappen van Due Diligence uit zijn presentatie in de praktijk getest zijn waarop De Kluiver bevestigend antwoordde.
Roelien Kamminga wilde weten hoe naast het bedrijfsleven, wat nu de lasten draagt,
de consument kan worden betrokken bij IMVO.

Het volgende themadebat ging over grensoverschrijdende drugscriminaliteit en werd
ingeleid door mevrouw Penn-te Strake, burgemeester van Maastricht. Zij schetste de
ontwikkelingen van het Nederlandse gedoogbeleid van softdrugs voor de regio en de
drugcriminaliteit die daaruit volgde. Hoewel het invoeren van het ingezetene criterium
voor coffeeshops effect heeft gehad op de aantallen buitenlandse drugstoeristen, is
er nog altijd een probleem met minderjarige drugrunners ingezet door de georganiseerde
misdaad. Burgemeester Penn-te Strake wees op het belang van samenwerking binnen het
opgerichte regionaal expertiseteam voor informatie- en expertise-uitwisseling in Benelux-verband
bij de aanpak van de drugscriminaliteit. De Nederlandse Minister Yesilgöz sprak in
haar videoboodschap over het misbruik dat criminelen maken van de bestaande infrastructuur
en ziet de mogelijkheden van het Benelux-politieverdrag als belangrijke stap in de
aanpak van drugscriminaliteit. De grensgebieden moet onaantrekkelijk worden voor criminelen
hield zij de leden van het Beneluxparlement voor. De Belgische Minister van de Quickenborne
hield in zijn videobijdrage een pleidooi voor invoering van een Europees havenverbod
en een netwerk van verbindingsofficieren in landen in Zuid-Amerika. Van de zijde van
Justitie en Politie gaven de heren Köke en Beenhakkers een overzicht van de praktische
samenwerking in de strijd tegen drugscriminaliteit en de problemen die zij ondervinden
in de opsporing en vervolging van daders. «Limburg kent veel grenskilometers met de
buurlanden, er is daarmee veel grensoverschrijdende criminaliteit,» zei Beenhakkers.
Dat zijn complexe zaken vanwege het internationale karakter en de verschillen in wet-
en regelgeving tussen de Benelux-landen en Duitsland voegde Köke daaraan toe. Zij
riepen op tot mogelijkheden voor experimenteren, ook op juridische gebied. De heer
Noortman van de Universiteit van Maastricht onderzoekt in internationaal verband met
internationale collega’s naar praktische verbeteringen in de grensoverschrijdende
samenwerking. Hij merkte op dat uitvoering van de samenwerking moeilijk is, want dat
iets mag gebeuren wil nog niet zeggen dat het in de praktijk gaat gebeuren en de vraag
is hoe je drempels kan wegnemen. Grensoverschrijdende uitdagingen kennen de Baltische
collega’s ook en zij werken ook samen op het gebied van georganiseerde misdaad. De
Russische inval in Oekraïne heeft ook tot gevolg gehad dat drugscriminaliteit is toegenomen
en geleid heeft tot een toename van criminele organisaties vooral op het gebied van
mensensmokkel van vrouwen en meisjes. Zij onderschrijven de noodzaak van internationale
samenwerking om de grensoverschrijdende misdaad aan te pakken.

Na deze inleidingen vroeg de heer Klink naar de experimenteerruimte in het politie
verdrag. De heer Beenhakkers en Köke gaven aan dat de experimenteerruimte die men
zoekt bijvoorbeeld toepassingen van nieuwe technologie zijn en het aanvullende gebruik
van bepaalde software om datebanken te onderzoeken. De heer Talsma nodigde de vertegenwoordigers
van politie en OM uit om concreet aan te geven op welke punten de wetgeving beter
en effectiever zou kunnen worden gemaakt.

Op zaterdag 17 juni begon de plenaire sessie met een presentatie over de Einstein Telescoop door de heer Guido Derks, directeur projectbureau Einstein Wetenschap. Met de Einstein
Telescoop kan onderzoek plaatsvinden naar zwaartekrachtgolven. De beoogde locatie
van het project ligt in Limburg, Vlaanderen en Duitsland waar het gebied voldoet aan
de boven- en ondergrondse gestelde geologische eisen voor de ondergrondse de telescoop.
Een andere mogelijk kandidaat voor de Einstein Telescoop ligt op Sardinië. Het locatiebesluit
zal in 2026 worden genomen.

De heer Klink wilde weten waar de discussie over windmolens in Wallonië, die vanwege
de bovengrondse eisen aan het Einstein project niet gebouwd mochten worden, toe heeft
geleid. De heer Derks antwoord dat deze voorlopig niet gebouwd zullen worden omdat
de rechter heeft geoordeeld dat het project voldoende onderbouwd is. Saskia Kluit
was benieuwd naar de verwachte spin-off en de effecten van het project op de natuur
en het water. Voor het project is een milieutoets gedaan aldus de heer Derks, en door
de wijze van bouwen zal er zo min mogelijk schade aan de natuur worden aangebracht.
De verwachte werkgelegenheid ligt op 1.700 fte, de directe spin-off is – vergelijkbaar
met de spin-off van CERN moeilijk vooraf te meten vervolgde hij. De heer Van Hattem
vroeg naar de trillingen tijdens de bouwfase waarbij via drie hoekpunten geboord zal
worden. Het projectbureau doet geologische onderzoek naar mogelijke verzakkingen bij
dit bouwproces waarbij de heer Derks opmerkte dat men bestaande en bewezen technologieën
voor het boren zal gebruiken, zoals is toegepast het bouwen van tunnels in Alpen.
De heer Boulakjar voegde toe dat de grensoverschrijdende infrastructuur een innovatie
op zich is en dat voor het draagvlak de omgevingscommunicatie heel belangrijk zal
zijn.

Het Benelux parlement heeft tijdens deze plenaire zitting op zaterdag 17 juni in meerderheid
aanbevelingen aangenomen betreffende maatschappelijk verantwoord ondernemen die onder
meer de regeringen oproept de samenwerking te versterken zodat het EU-voorstel volledig
in lijn is met de OESO-richtlijnen voor multinationale ondernemingen zodat betekenisvolle
impact voor mens en milieu in productielanden bereikt wordt en een gelijk speelveld
ontstaat voor alle ondernemingen in de Europese Unie.

3. Overige

De heer Daan de Kort deed tussentijds verslag over het thema «Deelname van personen
met een handicap aan het maatschappelijk leven». Over «Het beleid inzake belastingen
op brandstoffen in het licht van de evolutie van het wagenpark» deed mevrouw Saskia
Kluit tussentijds verslag. De heer Van Ballekom gaf een terugkoppeling van de bijgewoonde
Meeting of the Security and Defence Committee of the Baltic Assembly op 11–12 mei
2023 en de heer Talsma deed verslag van de Eastern Partnership Conference of the Baltic
Assembly op 18–19 mei 2023. De secretaris-generaal van Benelux Unie, de heer Frans
Weekers, bood het jaarverslag van de Benelux Unie aan evenals de antwoorden op de
aanbevelingen frauduleuze uitzendkantoren en de aanbevelingen grensoverschrijdende
drugscriminaliteit aan het Beneluxparlement3. De mandaten van de Secretaris Generaal van het Beneluxparlement Christine Bogaert
en de plaatsvervangend Secretaris-Generaal Roeland Jansoone werden op de vergadering
van zaterdag 17 juni unaniem verlengd.

De voorzitter van de delegatie, Talsma

De griffier van de delegatie, Bakker-de Jong