Verslag (initiatief)wetsvoorstel (nader) : Verslag

Nr. 5 VERSLAG

Vastgesteld 6 juli 2022

De vaste commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, belast met het voorbereidend
onderzoek van dit wetsvoorstel, heeft de eer als volgt verslag uit te brengen. Onder
het voorbehoud dat de hierin gestelde vragen en gemaakte opmerkingen voldoende zullen
zijn beantwoord, acht de commissie de openbare behandeling van het wetsvoorstel genoegzaam
voorbereid.

Algemeen

De leden van de D66-fractie hebben kennisgenomen van het wetsvoorstel Wijziging van
de Wet studiefinanciering 2000 in verband met de invoering van nieuwe betaalmethoden
in het openbaar vervoer. Zij complimenteren de regering met de proactieve aanpak en
het streven naar techniekonafhankelijke wetgeving. Zij hebben geen verdere vragen
of opmerkingen bij het wetsvoorstel.

De leden van de CDA-fractie hebben met belangstelling kennisgenomen van het voorliggende
wetsvoorstel. Voornoemde leden hebben nog een enkel vraag.

In de memorie van toelichting staat beschreven dat in plaats van dat de student het
studentenreisproduct zelf stop dient te zetten bij een daarvoor bestemde ophaalautomaat
het studentenreisproduct automatisch stop wordt gezet via de backoffice op het moment
dat de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) aan de Regisseur Studenten Reisrecht doorgeeft
dat de betreffende student niet meer over reisrecht beschikt. De leden van de CDA-fractie
willen graag weten wanneer DUO hier toe over gaat. Tevens horen zij graag van de Minister
wat de stand van zaken is rondom het voorkomen van OV-boetes vanwege het met terugwerkende
kracht uitschrijven van studenten, waardoor zij nooit wisten dat ze hun studentenreisproduct
stop moesten zetten? Hoe verhouden deze maatregelen zich ten opzichte van dit wetsvoorstel?

De leden van de SP-fractie hebben kennisgenomen van de Wijziging van de Wet studiefinanciering
2000 in verband met de invoering van nieuwe betaalmethoden in het openbaar vervoer.
Zij hebben hierover nog enkele vragen.

In de memorie van toelichting valt te lezen dat door de techniek die met het nieuwe
betaalsysteem gepaard gaat, studenten hun studentenreisproduct niet altijd meer zelf
stop hoeven zetten. De leden van de SP-fractie lezen dit zo dat er nog wel gevallen
denkbaar zijn waarin een student zelf zijn studentenreisproduct moet stop zetten en
vragen de Minister of dit het geval is. Als dit het geval is, zijn deze leden benieuwd
in welke gevallen studenten wel of niet hun studentenreisproduct zelf stop moeten
zetten en waarom er niet is gekozen om in alle gevallen het studentenreisproduct automatisch
stop te zetten wanneer het reisrecht vervalt.

De leden van de SP-fractie vragen zich daarnaast af op welk moment DUO aan de Regisseur
Studenten Reisrecht (RSR) doorgeeft dat de betreffende student niet meer over het
reisrecht beschikt. In het verleden is hier wel eens onduidelijkheid over geweest.
Is het wanneer de student al zijn studiepunten heeft behaald, of wanneer de student
zijn diploma in ontvangst neemt? De leden van de SP-fractie willen de Minister vragen
om hier duidelijkheid over te verschaffen en ervoor zorg te dragen dat mbo-scholen,
hogescholen en universiteiten dezelfde procedures hanteren, zodat het voor de student
duidelijk is wanneer zijn reisrecht vervalt.

De leden van de SP-fractie zien deze wetswijziging als een positieve verandering en
het is belangrijk dat deze wijziging goed wordt gecommuniceerd naar studenten. In
de memorie van toelichting lezen deze leden dat de communicatie door verschillende
partijen, waaronder DUO, RSR en de vervoerders dient te worden verstrekt en dat de
communicatie zorgvuldig op elkaar zal worden afgestemd. De leden van de SP-fractie
vragen wat dit betekent. Worden onderwijsinstellingen hier ook bij betrokken? Deze
leden kunnen zich namelijk voorstellen dat instellingen hier ook een goede rol in
kunnen vervullen. Daarnaast vragen zij op welke manier studenten nog meer worden benaderd
om hen te informeren over deze wijziging en vragen de Minister om hier iets concreter
over te zijn dan nu in de memorie van toelichting staat beschreven.

De leden van de GroenLinks-fractie hebben met belangstelling kennisgenomen van het
onderhavig wetsvoorstel. Voornoemde leden hebben enkele vragen ter verduidelijking.

De leden van de GroenLinks-fractie lezen dat het nieuwe betaalsysteem tot gevolg heeft
dat studenten het studentenreisproduct niet altijd meer zelf hoeven stop te zetten.
Voornoemde lezen zijn verheugd om te lezen dat hiermee de dalende lijn in het aantal
OV-boetes naar verwachting door zal zetten.

Toch lezen de leden van de GroenLinks-fractie dat dat niet voor alle OV-boetes zal
gelden. Zo geeft de Minister als voorbeeld een student in het hoger onderwijs die
niet wordt ingeschreven bij een opleiding, omdat hij niet aan de vooropleidingseisen
voldoet maar al wel van DUO een reisvoorziening toegekend heeft gekregen naar aanleiding
van een aanvraag. Als de student in die periode wel met het studentenreisproduct heeft
gereisd, ontvangt hij een of meerdere OV-boetes. Kan de Minister toelichten waarom
het in dit geval niet mogelijk is om het studentenreisproduct ook te laten stopzetten
via de backoffice, als bekend is dat de student niet is ingeschreven?

Is het ook mogelijk om een automatischer stop door de backoffice toe te laten passen,
als studenten een tijdje naar het buitenland gaan in het kader van hun studie?

De leden van de GroenLinks-fractie lezen dat gedurende de overgangsperiode er zowel
studenten zijn die gebruikmaken van de oude OV-chipkaart als studenten die (ook) gebruikmaken
van de nieuwe vormen voor OV-betalen. Is het mogelijk om gedurende de overgangsperiode
coulanter te zijn voor studenten die gebruikmaken van een oude OV-chipkaart en deze
vergeten stop te zetten en hierdoor te maken krijgen met een boete? Zo nee, waarom
niet?

De leden van de ChristenUnie-fractie hebben met belangstelling kennisgenomen van wijziging
van de Wet studiefinanciering 2000 in verband met de invoering van nieuwe betaalmethoden
in het openbaar vervoer. Genoemde leden vinden het goed dat de wet met deze wetswijziging
geactualiseerd en toekomstbestendig wordt. Naar aanleiding van de wijziging van de
wet hebben de leden van de ChristenUnie-fractie een enkele vraag.

De leden van de ChristenUnie-fractie constateren dat met dit wetsvoorstel en de techniek
waarmee het nieuwe betaalsysteem gepaard gaat, verwacht wordt dat het aantal ov-boetes
verder zal dalen. De genoemde leden zijn blij met deze ontwikkeling, want nog altijd
moeten veel (oud-) studenten een boete betalen. Toch kan een student nog altijd een
ov-boete krijgen, bijvoorbeeld als een student niet wordt ingeschreven bij een opleiding,
maar wel een DUO-reisproduct heeft aangevraagd. De leden van de ChristenUnie-fractie
vragen de Minister wat hij nog meer kan doen om het aantal OV-boetes op dit punt verder
terug te dringen? Kan met de nieuwe techniek bijvoorbeeld ook het reisproduct automatisch
worden stopgezet wanneer de duur van het reisproduct is verlopen?

De voorzitter van de commissie, Michon-Derkzen

De griffier van de commissie, De Kler