Inbreng verslag schriftelijk overleg : Inbreng verslag van een schriftelijk overleg inzake inzet Regio's aan de grens (Kamerstuk 32851-75)

Binnen de vaste commissie voor Binnenlandse Zaken hebben de onderstaande fracties
enkele vragen en opmerkingen over grensoverschrijdende samenwerking.

De voorzitter van de commissie, Hagen

De adjunct-griffier van de commissie, Verhoev

Inhoudsopgave

Blz.

I

Vragen en opmerkingen vanuit de fracties

2

Vragen en opmerkingen van de leden van de VVD-fractie

2

Vragen en opmerkingen van de leden van de D66-fractie

3

Vragen en opmerkingen van de leden van de CDA-fractie

3

Vragen en opmerkingen van de leden van de GroenLinks-fractie

5

Vragen en opmerkingen van de leden van de ChristenUnie-fractie

6

Vragen en opmerkingen van het lid van de BBB-fractie

7

II

Antwoord/ reactie van de Minister

7

III

Volledige agenda

7

I Vragen en opmerkingen vanuit de fracties

Vragen en opmerkingen van de leden van de VVD-fractie

De leden van de VVD-fractie hebben met belangstelling kennisgenomen van de stukken
ten aanzien van grensoverschrijdende samenwerking. Deze leden merken op dat er met
het programma Regio’s aan de grens de nodige stappen genomen worden om knelpunten
ten aanzien van de grensoverschrijdende samenwerking op te lossen danwel de situatie
te verbeteren. Zij beseffen dat er nog problemen zijn. Aan oplossingen wordt gewerkt.
Zij hebben enkele opmerkingen en vragen.

De leden van de VVD-fractie lezen dat inwoners van de grensregio met Duitsland in
2021 geconfronteerd zijn met belemmeringen rondom Duitse testverplichtingen. Dat leidde
voor grensgangers die vanwege werk, zorg of opleiding de grens met Duitsland over
moesten steken tot belemmering. Deze leden merken op dat het vorige kabinet gedurende
twee maanden extra testvoorzieningen gecreëerd heeft voor mensen die in Nederland
wonen en werken, fysiek onderwijs volgen of mantelzorg verlenen in Duitsland. Is de
inzet van deze testvoorziening geëvalueerd en gewaardeerd? Liggen er draaiboeken klaar
om dit in vergelijkbare situaties weer opnieuw aan te bieden?

De leden van de VVD-fractie lezen dat in de coronatijd maatregelen zijn getroffen
om nadelige grenseffecten op het vlak van belastingen en sociale zekerheden van grenswerkers
tegen te gaan. Het betreft hier specifiek de grenswerkers die verplicht waren om thuis
te werken en geconfronteerd werden met fiscale impact/ bureaucratie. Deze leden zijn
van mening dat de nadelige gevolgen van inkomstenbelasting en heffingen op sociale
zekerheid voor grenswerkers structureel geregeld zou moeten worden. Wat is de huidige
stand van zaken?

De leden van de VVD-fractie lezen dat een bestuurlijke werkgroep voor de aanpak van
grensbelemmeringen waardevolle aanbevelingen heeft gedaan voor het versterken van
de samenwerking tussen Nederland en Vlaanderen. Een belangrijke aanvulling was om
de governance- structuur voor grensoverschrijdende samenwerking te versterken om bestaande
belemmeringen effectief aan te kunnen pakken. Wat is hier de status van? Op welke
manier wordt de Tweede Kamer geïnformeerd over de voortgang en de uitkomsten?

Vragen en opmerkingen van de leden van de D66-fractie

De leden van de D66-fractie hebben met interesse kennisgenomen van de inzet van de
Minister met betrekking tot grensoverschrijdende samenwerking. De Nederlandse regio’s
langs de grens zijn uniek vanwege de lokale en internationale context die het alledaagse
leven van bewoners daar beïnvloedt. Deze leden erkennen dat door middel van intensievere
samenwerking tussen de grensgebieden, de mogelijke grensbelemmeringen steeds bekender
worden. Zij onderstrepen dat de lokale stakeholders zoveel mogelijk worden betrokken
bij het vinden van de juiste oplossingen. Daarnaast is het in het kader van de uitvoering
van belang dat interbestuurlijke samenwerking optimaal wordt ingezet. Deze leden willen
de Minister nog enkele kritische vragen voorleggen.

De leden van de D66-fractie hebben met belangstelling kennisgenomen van de voorgenomen
gebiedsgerichte inzet voor de regio’s aan de grens. Deze leden vinden het belangrijk
dat in het kader van kansengelijkheid, de Minister extra aandacht heeft voor de regio’s
waar de brede welvaart het sterkst onder druk komt te staan. Zij hebben kennisgenomen
van het voornemen van de Minister om te komen tot een ontwikkelingsstrategie voor
deze extra kwetsbare regio’s. Kan de Minister een tijdspad geven wanneer zij deze
gesprekken wenst uit te voeren en wanneer de Kamer geïnformeerd kan worden over de
mogelijke ontwikkelingsstrategie? Daarnaast vragen zij of de Minister wil onderzoeken
– en de Kamer hierover wil informeren – in hoeverre het Rijk financiële middelen kan
alloceren voor deze kwetsbare regio’s ten behoeve van het schrijven van een propositie
voor een Regio Deal.

De leden van de D66-fractie hebben kennisgenomen van het voornemen van de Minister
om de Kamer na de zomer te informeren over de toepassing van de adviezen van de bestuurlijke
werkgroep Donner – Berx. Deze leden hebben verder geen vragen met betrekking tot het
passend rijksbeleid en versterken integrale rijksinzet.

De leden van de D66-fractie hebben kennisgenomen van het voornemen van de Minister
om de governance en samenwerking te intensiveren. Deze leden vragen of de Minister
kan toelichten wat de geleerde lessen zijn op het gebied van grensoverschrijdende
samenwerking tijdens de coronacrisis. Zij hebben begrepen uit de reactie van de Minister
dat met de relevante spelers wordt gekeken naar de geleerde lessen en mogelijkheden
voor de langere termijn op het gebied van crisis- en informatiemanagement en communicatie
waar de hele grensregio van kan profiteren. Zij vragen aan de Minister wanneer de
Kamer hierover wordt geïnformeerd.

De leden van de D66-fractie hebben kennisgenomen van het voornemen van de Minister
om actieve ondersteuning te bieden aan de grensregio’s met betrekking tot het delen
van kennis en het stimuleren van innovatie. De leden hebben verder geen vragen.

Vragen en opmerkingen van de leden van de CDA-fractie

De leden van de CDA-fractie hebben met belangstelling kennisgenomen van de brief van
de Minister over grensoverschrijdende samenwerking. Met de Minister onderkennen deze
leden dat iedere regio in Nederland zich onderscheidt met haar eigen cultuur, ligging
en unieke karakteristieken. Zij zijn van mening dat die eigenheid de gemeenschap versterkt
en de inspiratie is voor talloze maatschappelijke activiteiten en initiatieven. De
Minister stelt dat de kansen die nabijheid van de buurlanden geeft vaak nog onbekend
terrein zijn en pas aan de oppervlakte komen bij intensieve grensoverschrijdende samenwerking.
Deze leden vragen de Minister daarvan voorbeelden te noemen.

De Minister stelt dat de samenwerking met Nedersaksen en Wallonië vraagt om verdere
doorontwikkeling. In dit verband noemt de Minister dat in de samenwerking met Nedersaksen
de afgelopen jaren met de Samenwerkingsagenda een solide basis is gelegd, waarop zij
de komende periode met vertrouwen wilt voortbouwen. De leden van de CDA-fractie vragen
welke ambitie de Minister heeft voor de samenwerking met Wallonië.

De Minister stelt dat de afgelopen jaren is gebleken dat bij de ontwikkeling en realisatie
van initiatieven in de regio’s aan de grens de ontwikkeling en deling van kennis belangrijke
sleutels voor succes en concreet resultaat vormen. De leden van de CDA-fractie vragen
op welke wijze de Minister van plan is de onderlinge uitwisseling van kennis en vernieuwende
aanpakken tussen regio’s aan de grens verder te stimuleren en te ondersteunen. Kan
een expertisecentrum zoals geadviseerd door de Bestuurlijke werkgroep grensbelemmeringen
(Donner-Berx) daarin een rol spelen?

De leden van de CDA-fractie hebben met belangstelling kennisgenomen van de brief van
de Minister over de uitvoering van de motie-Amhaouch/Palland. De Minister wijst op
de Coronaverklaring «Een Europa zonder grenzen: ook in tijden van crisis», die op
30 september 2021 is vastgesteld door het Bestuurlijk Overleg voor de derde Grenslandconferentie.
Deze leden vragen waarom de Coronaverklaring wel is gepubliceerd op de website www.rijksoverheid.nl, maar niet aan de Kamer is toegestuurd. Zij vragen in hoeverre de aanbevelingen die
gelden voor de samenwerking tussen Noordrijn-Westfalen en Nederland ook in de andere
grensregio’s zijn toegepast. De Minister doet beknopt verslag van de vierde Grenslandconferentie
die op 31 maart 2022 heeft plaatsgevonden. Wat is de stand van zaken met betrekking
tot de opvolging van de aanbevelingen uit de gezamenlijke Coronaverklaring?

De leden van de CDA-fractie hebben met belangstelling kennisgenomen van de brief van
de Staatssecretaris over de uitbreiding van het Integraal afwegingskader voor beleid
en regelgeving (IAK) met een nieuwe verplichte kwaliteitseis, namelijk Grenseffecten,
naar aanleiding van de motie-Van der Molen. In nieuw beleid en nieuwe wetgeving moeten
de grenseffecten worden meegenomen in de totale belangenafweging, als deze aan de
orde zijn. Zijn er voorbeelden van toepassing van de grenseffectentoets, waarbij de
regering ervoor gekozen heeft niet de regelgeving aan te passen, maar voor specifieke
gevallen van de regelgeving af te wijken, in lijn met de aanbeveling van de Bestuurlijke
werkgroep grensbelemmeringen (Donner-Berx)?

De leden van de CDA-fractie hebben met belangstelling kennisgenomen van de brief van
de Staatssecretaris met een terugblik op grensoverschrijdende samenwerking in de vorige
kabinetsperiode. Deze leden herkennen het beeld dat de Staatssecretaris schetst: «Langs
de grens liggen zeven provincies met meer dan honderd gemeenten waar bijna zes miljoen
Nederlanders werken, ondernemen of studeren. Voor hen liggen ook allerlei kansen net
óver de grens. Die kansen worden nu – als gevolg van diezelfde landsgrenzen – niet
of onvoldoende benut.» Welke stappen zet de Minister om die kansen te pakken?

De regering heeft in de vorige kabinetsperiode grensoverschrijdende initiatieven op
verschillende manieren direct gestimuleerd en ondersteund. Om te bevorderen dat jongeren
aan weerszijden van de grens kennismaken met elkaar en met elkaars taal en cultuur
is in 2019 het programma «Onbegrensd» gestart. Daarmee stimuleerde het kabinet grensoverschrijdende
evenementen op het gebied van sport en cultuur. De leden van de CDA-fractie vragen
in hoeverre deze evenementen na opheffing van de coronamaatregelen zijn voortgezet.

Vragen en opmerkingen van de leden van de GroenLinks-fractie

De leden van de GroenLinks-fractie hebben met interesse de stukken gelezen. Deze leden
hebben enkele vragen die zij graag aan de Minister voorleggen.

Allereerst vernemen de leden van de GroenLinks-fractie graag hoe de Minister de acties
die door het vorige kabinet in werking zijn getreden gaat voortzetten? Het vorige
kabinet had in haar programma voor grensoverschrijdende samenwerking doelen gesteld.
Hoe staat het met die doelen en hoe gaat het nieuwe kabinet concreet invulling geven
aan deze doelen?

Tijdens de hevigste perioden van de coronapandemie waren er veel grensbelemmeringen.
De leden van de GroenLinks-fractie lezen in de brief van de Minister dat er veel overleg
is om deze belemmeringen tegen te gaan. Op dit moment is het voor deze leden evenwel
niet precies duidelijk wat er nu allemaal concreet gebeurt om nieuwe belemmeringen
bij een eventuele opleving van het virus of bij een nieuwe pandemie zoveel mogelijk
te voorkomen. Kan de Minister in een schematisch overzicht concreet aangeven welke
lessen uit de eerdere fase van de pandemie getrokken zijn voor wat betreft de problemen
die mensen in de grensregio’s hebben ervaren, en hoe deze lessen er in de toekomst
voor gaan zorgen dat deze belemmeringen en problemen zoveel mogelijk worden voorkomen?

De leden van de GroenLinks-fractie hechten veel waarde aan goed, grensoverschrijdend
openbaar vervoer. De laatste tijd zijn er (wellicht mede door corona) op een aantal
grensoverschrijdende spoorlijnen problemen geweest. Zo vallen er regelmatig regionale
treinen uit op de trajecten Hengelo-Bad Bentheim en op het traject Arnhem-Emmerich,
en is er al een lange tijd een verstoring op het traject Groningen-Leer. Kan de Minister
aangeven op welke wijze het kabinet (in samenwerking met de regionale overheden) eraan
bijdraagt dat deze problemen worden geadresseerd en zo spoedig mogelijk worden opgelost?
Kan de Minister daarbij ook specifiek ingaan op hoe de inwoners en bezoekers van de
grensregio’s die veel belang kunnen hebben bij deze lijnen adequaat worden geïnformeerd?
Omdat er vaak sprake is van een vervoerder uit een ander land, is de informatievoorziening
aan reizigers vaak beperkt of afwezig. Graag een reactie hierop van de Minister. Tot
slot op dit punt hebben deze leden zorgen over de financiering van grensoverschrijdende
treinen en bussen. Door corona is er financiële steun voor vervoerders. Grensoverschrijdend
openbaar vervoer staat hierbij evenwel niet altijd goed op het netvlies. Ook kunnen
door verschillen in beleid over de landsgrenzen problemen ontstaan met de financiering.
Kan de Minister toezeggen dat ook deze openbaar vervoerlijnen de volle aandacht van
het kabinet en de betrokken regio’s krijgen, zodat ook in de toekomst de grensregio’s
goed met elkaar verbonden blijven per openbaar vervoer?

Vragen en opmerkingen van de leden van de ChristenUnie-fractie

De leden van de ChristenUnie-fractie danken de regering voor de toegezonden stukken.
Deze leden onderschrijven het belang van rijksinzet in grensoverschrijdende samenwerking
en het belang van investeren in de regio’s, investeringen die daardoor ook aan heel
Nederland ten goede komen.

De leden van de ChristenUnie-fractie vragen hoe de Minister van Binnenlandse Zaken
en Koninkrijksrelaties binnen de regering de coördinerende functie ten aanzien van
grensoverschrijdende samenwerking invulling geeft. Heeft de Minister hierin nog extra
bevoegdheden nodig om tot daadkrachtig en effectief beleid te komen dat in dienst
staat van de inwoners van de grensregio’s?

De leden van de ChristenUnie-fractie zien dat de brief de inzet op hoofdlijnen schetst.
Deze leden vragen de Minister aan te geven welke concrete doelen zij de komende vier
jaar wil behalen, en waar de Kamer de Minister ook op kan controleren en aan kan houden.
Op welke wijze zal de rapportage aan de Kamer vormkrijgen? Wanneer zal het actieprogramma
naar de Kamer komen?

De leden van de ChristenUnie-fractie zien dat voor financiering voor een belangrijk
deel wordt gekeken naar de Regiodeals. Hoe ziet dit traject er voor investeringen
in de grensregio’s precies uit?

De leden van de ChristenUnie-fractie vragen hoe de Minister kan bijdragen aan een
bredere uitrol van de GrensInfoPunten (GIP’s). Deze leden merken op dat deze voor
ondernemers, overheden en burgers een belangrijke rol kunnen spelen bij grensregiovragen.
Ziet de Minister mogelijkheden om het aantal GIP’s uit te breiden, ook vanuit de voor
de grensregio’s beschikbare middelen?

De leden van de ChristenUnie-fractie vragen naar de voortgang op een aantal punten.
Deze leden vragen de regering deze punten ook onderdeel te laten zijn van het actieprogramma.

De leden van de ChristenUnie-fractie zien grote meerwaarde in de samenwerking van
politiekorpsen, brandweer en ambulancezorg. Deze leden vragen de Minister de recente
ontwikkelingen te schetsen en aan te geven welke mogelijkheden er zijn voor verdere
intensivering. Voorts vragen zij naar de mogelijkheid voor een pilot voor een gezamenlijk
Nederland-Duitse brandweerkazerne, zoals er ook al een gezamenlijke politiepost is.

Ten aanzien van de Notfallsanitäter vragen de leden van de ChristenUnie-fractie concreet welke blokkades nog moeten worden
weggenomen op het gebied van erkenning van diploma’s en regelgeving om deze in het
gehele grensgebied in te kunnen zetten.

De leden van de ChristenUnie-fractie maken zich zorgen over drugscriminaliteit in
de grensregio. Gezien het grensoverschrijdende karakter van drugscriminaliteit en
het landelijk karakter van veel grensregio’s zijn deze gebieden extra kwetsbaar voor
drugscriminaliteit, zoals ook eerder bleek uit de veiligheidsmonitor.1 Welke mogelijkheden ziet de Minister om de inzet hierop te intensiveren, bijvoorbeeld
via een leegstandsaanpak in grensgebieden?

De leden van de ChristenUnie-fractie zijn van mening dat goed taalonderwijs van belang
is voor toekomstige samenwerking. Welke mogelijkheden ziet de Minister om ook les
in het Duits, en waar relevant het Frans, verder aan te moedigen, ook op basisschoolniveau?
Kan hierin ook nog meer worden gedaan aan wederzijdse uitwisseling?

De leden van de ChristenUnie-fractie vragen hoe de samenwerking op duurzaamheid, biodiversiteit
en milieu vorm krijgt. Welke intensivering is hier nog mogelijk, juist ook gezien
het grensoverschrijdende karakter van deze problemen.

De leden van de ChristenUnie-fractie zien graag dat duurzame vervoersverbindingen
tussen Nederland-Duitsland en Nederland-België worden geïntensiveerd. Tegen welke
knelpunten loopt de Minister momenteel aan om OV-verbindingen en fietsverbindingen
verder te stimuleren? Voorts vragen deze leden naar de inzet van de Minister rondom
de tramverbinding Hasselt-Maastricht. Steunt zij de provincie en gemeente in de wens
om compensatie?

De leden van de ChristenUnie-fractie zien in de Nedersaksenlijn een belangrijke impuls
voor de noordelijke grensregio. Welke mogelijkheden zijn er om, ook vanuit de Regiodeals,
een volgende stap te zetten in de realisatie van deze lijn?

Vragen en opmerkingen van het lid van de BBB-fractie

Het lid van de BBB-fractie onderstreept dat de ontwikkelkansen van de regio’s aan
de grens nog beter kunnen worden benut, door als grensregio sterker op te trekken
met de regio aan de andere kant van de grens. Dit lid hoort graag van de Minister
hoe zij in dat kader aankijkt tegen de besluiten van het kabinet die juist het ondernemen
in de grensstreken zo moeilijk maken? Als voorbeelden noemt dit lid de verschillen
in accijnzen en dus brandstofkosten bij tankstations, en de ideeën over het door Nederland
verhogen van de accijnzen op tabak.

Verder zou het lid van de BBB-fractie graag weten welke positie de Minister inneemt
binnen het kabinet als dit soort besluiten op tafel liggen. Maken afspraken over accijnzen
ook onderdeel uit van de afspraken die horen bij de grensoverschrijdende samenwerking?

II Antwoord/ Reactie van de Minister

III Volledige agenda

Inzet Regio's aan de grens

Kamerstuk 32 851, nr. 75 – Brief d.d. 13-05-2022, Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties,
H.G.J. Bruins Slot

Reactie op de uitvoering van de motie van de leden Amhaouch en Palland over verkennen
hoe problemen als gevolg van verschillende coronaregels in de grensregio's voorkomen
kunnen worden

Kamerstuk 25 295, nr. 1828 – Brief d.d. 08-04-2022, Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties,
H.G.J. Bruins Slot

Nader advies over bestuurlijke organisatie van de grensoverschrijdende samenwerking

Kamerstuk 32 851, nr. 74 – Brief d.d. 16-12-2021, Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties,
R.W. Knops

Kabinetsreactie resultaten Nederlands-Vlaamse bestuurlijke werkgroep grensbelemmeringen
en grenseffecten in IAK

Kamerstuk 32 851, nr. 72 – d.d. 30-04-202, Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties,
R.W. Knops

Stand van zaken grenstesten

Kamerstuk 25 295, nr. 1175 – Brief d.d. 30-04-2021, Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties,
R.W. Knops

Groeien aan de grens

Kamerstuk 32 851, nr. 71 – Brief d.d. 06-04-2021, Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties,
R.W. Knops

Voortgang grensoverschrijdende samenwerking

Kamerstuk 32 851, nr. 70 – Brief d.d. 14-12-2020, Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties,
R.W. Knops