Inbreng verslag schriftelijk overleg : Inbreng verslag schriftelijk overleg over voorbereiding gemeenteraadsverkiezingen (Kamerstuk 35165-46)

Binnen de vaste commissie voor Binnenlandse Zaken hebben de onderstaande fracties
enkele vragen en opmerkingen over de brief van de Minister van Binnenlandse Zaken
en Koninkrijksrelaties d.d. 21 februari 2022 inzake voorbereiding gemeenteraadsverkiezingen
(Kamerstuk 35 165, nr. 46).

De voorzitter van de commissie, Hagen

De griffier van de commissie, De Vos

Inhoudsopgave

blz.

I

Vragen en opmerkingen vanuit de fracties

2

Vragen en opmerkingen van de leden van de VVD-fractie

2

Vragen en opmerkingen van de leden van de SP-fractie

2

Vragen en opmerkingen van de leden van de GroenLinks-fractie

3

II

Antwoord/Reactie van de Minister

3

I Vragen en opmerkingen vanuit de fracties

Vragen en opmerkingen van de leden van de VVD-fractie

De leden van de VVD-fractie hebben met belangstelling kennisgenomen van de brief met
bijlagen d.d. 21 februari 2022, waarin de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
de Kamer onder andere informeert over de versoepelingen van de coronamaatregelen in
relatie tot de aanstaande gemeenteraadsverkiezingen. In de brieven geeft de Minister
aan dat in het stemlokaal nog altijd enkele hygiëne- en beschermingsmaatregelen worden
genomen. De gemeenten wordt gevraagd stemlokalen zoveel mogelijk in te richten op
een manier dat kiezers, die dat willen, 1,5 meter afstand kunnen houden. Ook een looprichting
door het stemlokaal wordt aanbevolen. Handcontactpunten zullen regelmatig worden gereinigd
en er zullen kuchschermen worden geplaatst. Daar komt bij dat kiezers al op maandag
14 en dinsdag 15 maart de mogelijkheid hebben om naar de stembus te gaan. Gelet op de maatregelen en het vervroegd
stemmen hebben deze leden er vertrouwen in dat gemeenten het verkiezingsproces op
de drie verkiezingsdagen in goede banen zullen leiden, waardoor ook personen die kwetsbaar
zijn op een veilige manier hun stem kunnen uitbrengen. Zij zien dan ook geen aanleiding
tot het stellen van vragen aan de Minister.

Vragen en opmerkingen van de leden van de SP-fractie

De leden van de SP-fractie hebben de maatregelen rondom het voorkomen van de verspreiding
van het coronavirus tijdens de aankomende gemeenteraadsverkiezingen gelezen en hebben
hierover nog enkele korte vragen en opmerkingen.

De leden van de SP-fractie begrijpen dat, nu het virus minder ernstige gevolgen lijkt
te hebben voor de meeste mensen, veel maatregelen worden losgelaten. Tegelijkertijd
zien zij echter ook dat er een grote groep mensen is voor wie dat niet geldt, bijvoorbeeld
als mensen extra risico lopen ernstig ziek te worden of dierbaren hebben voor wie
dat geldt. Ook deze mensen moeten zo veilig mogelijk zelf kunnen stemmen, vinden deze
leden. Daarbij merken zij op dat niet iedereen kan of wil stemmen per volmacht en
dit dus niet in alle gevallen een alternatief is. Hoewel het verzoek aan gemeenten
is om 1,5 meter afstand mogelijk te maken in het stemlokaal, is dat slechts een optie.
Is het mogelijk dat gemeenten duidelijk aangeven in welke stembureaus dit wel en geen
optie is bijvoorbeeld? Wordt er door gemeenten ook rekening gehouden met het feit
dat, zeker op drukke locaties, er in de rij voor het stembureau de mogelijkheid gecreëerd
wordt om 1,5 meter afstand te houden?

De leden van de SP-fractie vragen daarnaast naar de mogelijkheden om chirurgische
maskers (Type II-R) beschikbaar te stellen aan stemmers die daar specifiek om vragen
in het stemlokaal? Zijn er gemeenten die nog gebruik maken van de mogelijkheid om
in de buitenlucht te kunnen stemmen of in drive-through stemstraten? Zijn er andere
haalbare mogelijkheden waardoor mensen die bijvoorbeeld extra gezondheidsrisico lopen,
extra waarborgen krijgen zodat zij zelf veilig kunnen stemmen?

Vragen en opmerkingen van de leden van de GroenLinks-fractie

De leden van de GroenLinks-fractie hebben met belangstelling kennisgenomen van de
brief van de Minister over de voorbereidingen van de gemeenteraadsverkiezingen. Deze
leden spreken de wens uit dat het gemeenten lukt om op de verkiezingsdagen voldoende
leden voor de stembureaus kunnen vinden zodat er voldoende stembureaus open kunnen
gaan. Zij hebben hierover nog een specifieke vraag aan de Minister. Kan de Minister
aangeven of zij het beeld heeft dat de te openen stembureaus in gemeenten op een goede
manier zijn verdeeld over alle wijken en dorpen?

De leden van de GroenLinks-fractie hebben tot slot nog twee specifieke vragen over
de vaststelling van de uitslagen. Bij voorgaande verkiezingen waren er diverse gemeenten
die de processen-verbaal pas na verloop van tijd publiceerden en dat gaat ten koste
van de transparantie van het verkiezingsproces. Deze leden willen de Minister daarom
vragen om gemeenten er zo nodig nogmaals op te wijzen dat het in het licht van de
transparantie van de vaststelling en publicatie van verkiezingsuitslagen van het grootste
belang is dat gemeenten zo spoedig mogelijk de processen-verbaal van de uitslagen
online publiceren. Daarnaast hebben deze leden nog een vraag over de datum waarop
de hoofdstembureaus de definitieve uitslagen vaststellen en de datum waarop de nieuwe
leden van gemeenteraden aantreden. Bij de Tweede Kamerverkiezingen vorig jaar werd
de uitslag voor door het centraal stembureau op 26 maart, ruim een week na de verkiezingen
op 17 maart, vastgesteld en traden de nieuwe leden van de Tweede Kamer die week erop
aan. In totaal zaten er toen twee weken tussen de verkiezingen en de beëdiging van
de nieuwe Tweede Kamerleden. Als de aan het woord zijnde leden zich niet vergissen
is de termijn tussen de verkiezingen voor de gemeenteraad, de vaststelling van de uitslag door het hoofdstembureau en de beëdiging van de nieuwe gemeenteraadsleden
nu korter en dus weer gelijk met de termijnen zoals die voor de laatste Tweede Kamerverkiezingen
ook van toepassing waren. Kan de Minister toelichten wat de precieze redenen zijn
waarom de termijnen bij de komende verkiezingen anders zijn dan bij de Tweede Kamerverkiezingen
vorig jaar?

II Antwoord/Reactie van de Minister