Inbreng verslag schriftelijk overleg : Inbreng verslag van een schriftelijk overleg over het jaarverslag van de Nationale ombudsman, de Kinderombudsman en de Veteranenombudsman over 2020 (Kamerstuk 35743-2)

Binnen de vaste commissie voor Binnenlandse Zaken hebben de onderstaande fracties
enkele vragen en opmerkingen over de brief van de Minister van Binnenlandse Zaken
en Koninkrijksrelaties d.d. 24 december 2021 inzake het Jaarverslag van de Nationale
ombudsman, de Kinderombudsman en de Veteranenombudsman over 2020 (Kamerstuk 35 743, nr. 2).

De fungerend voorzitter van de commissie, Martin Bosma

De adjunct-griffier van de commissie, Verhoev

Inhoudsopgave

blz.

I

Vragen en opmerkingen vanuit de fracties

2

Vragen en opmerkingen van de leden van de VVD-fractie

2

Vragen en opmerkingen van de leden van de D66-fractie

3

Vragen en opmerkingen van de leden van de SP-fractie

3

II

Antwoord/ reactie van de Minister

4

I Vragen en opmerkingen vanuit de fracties

Vragen en opmerkingen van de leden van de VVD-fractie

De leden van de VVD-fractie hebben met belangstelling kennisgenomen van de reactie
van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties op de jaarverslagen
2020 van de Nationale ombudsman en de Kinderombudsman. Allereerst merken deze leden
op dat in het kader van het verbeteren van de relatie burger-overheid er gewerkt moet
worden aan een overheid die betrouwbaar, dienstbaar, dichtbij en rechtvaardig is.
Wetten moeten goed uitvoerbaar zijn, waarbij de menselijke maat een belangrijk aspect
is. Zij hebben over de reactie op de jaarverslagen meerdere vragen en opmerkingen.

Jaarverslag 2020 Nationale ombudsman

Thema 1: Armoede

Kinderopvangtoeslag

De leden van de VVD-fractie merken op dat bij verschillende onderwerpen aanbevelingspunten
worden genoemd en door de Minister worden overgenomen. In 2020 heeft de Nationale
ombudsman aandacht gevraagd voor knelpunten in de kinderopvangtoeslag en het kindgebonden
budget. Belangrijkste knelpunten zijn opgepakt, maar een aantal resterende knelpunten
niet. In de brief van de Minister staat dat het aan het nieuwe kabinet en de Kamer
zal zijn om geïnventariseerde knelpunten en mogelijke oplossingen te wegen en te bezien.
Graag vernemen deze leden op welke termijn hierover een kabinetsvoorstel te verwachten
is.

Thema 2: Toegang tot voorzieningen

Maatwerk door het Centraal Administratie Kantoor (CAK)

De leden van de VVD-fractie lezen dat de afhandelingsduur van klantreacties en klachten
bij verschillende instanties onder druk staat. Om als voorbeeld te noemen het CAK.
Er wordt door de Minister extra geld uitgetrokken om te investeren in verbetering
in de uitvoering. Te denken valt aan tijdelijke uitbreiding van de capaciteit. Worden
ten aanzien van de extra middelen prestatieafspraken gemaakt met uitvoeringsinstanties?
Zo ja, kan de Minister schetsen hoe dergelijke afspraken eruitzien? Graag krijgen
deze leden een reactie.

In het algemeen gaan klachten ook over niet goed begrepen worden en/of gehoord worden.
Er moet oog zijn voor begrijpelijkheid en menselijke maat. In het rapport «Klem tussen
Balie en Beleid» van de Tijdelijke Commissie Uitvoeringsorganisaties (TCU) lezen de
leden van de VVD-fractie tal van aanbevelingen, onder andere dat professionals bij
uitvoeringsorganisaties meer ruimte moeten krijgen voor maatwerk aan de balie. Hoe
loopt naar het oordeel van de Minister de implementatie van dit specifieke aanbevelingspunt
en hoe wordt hier uitvoering aan gegeven?

Jaarverslag 2020 Kinderombudsman

De Kinderombudsman heeft in 2020 aandacht gevraagd voor de huisvestingsproblematiek
in het rapport «Ongehoord! De onzichtbaarheid van kinderen met huisvestingsproblemen».
De leden van de VVD-fractie zijn van mening dat de stem van kinderen een vaste plek
moet krijgen in besluitvorming rondom onderdak en huisvesting. Er wordt in samenwerking
met de Ministeries van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) en Volksgezondheid,
Welzijn en Sport (VWS) gewerkt aan een gezamenlijke reactie op dit rapport. Wat is
de reden dat deze reactie er nog niet is? Wanneer kan een reactie op het rapport worden
verwacht?

Vragen en opmerkingen van de leden van de D66-fractie

De leden van de D66-fractie hebben kennisgenomen van de jaarverslagen van de Nationale
ombudsman, de Kinderombudsman en de Veteranenombudsman. Deze leden zijn hen zeer erkentelijk
voor hun inzet en werk, en danken hen daarvoor. Voorts hebben zij nog enkele vragen
hierover aan de Minister.

De Minister deelt de zorgen van de ombudsmannen over de relatie tussen overheid en
burger en wijst naar de concrete aanbevelingen van het jaarrapport. Is de Minister
bereid deze concrete aanbevelingen ook over te nemen? Hoe gaat de Minister monitoren
wat er concreet met de aanbevelingen wordt gedaan en of deze voldoende navolging vinden,
ook binnen bijvoorbeeld uitvoeringsorganisaties? In hoeverre spreekt de Minister bijvoorbeeld
met hen over deze aanbevelingen? Op welke andere manier zorgt de Minister dat deze
aanbevelingen onder de aandacht worden gebracht bij de ambtenaren die het aangaat?

Thema 1: armoede

Onredelijke inkomensafhankelijke regelingen

Goed dat er een inventarisatie plaatsvindt naar de knelpunten in de verschillende
regelingen. De leden van de fractie van D66 vragen of hierbij alleen gericht wordt
op knelpunten die al in beeld zijn of dat ook breder gekeken zal worden naar knelpunten
die eventueel nog niet in beeld zijn. Wanneer verwacht de Minister deze inventarisatie
afgerond te hebben?

Thema 2: toegang tot voorzieningen

Toegang tot recht onder druk

Goed dat het sinds 1 april 2021 mogelijk is om een gratis consult te krijgen met een
advocaat na een oproep van het Openbaar Ministerie voor een hoorzitting. In hoeverre
is duidelijk of deze aanpassing ook bekend is bij de mensen die hiervoor in aanmerking
komen? Indien dit niet het geval is, is de Minister bereid zich in te spannen om ervoor
te zorgen dat dit alsnog onder de juiste doelgroep onder de aandacht wordt gebracht?

Vragen en opmerkingen van de leden van de SP-fractie

De leden van de fractie van de SP hebben de reactie op het jaarverslag van de Nationale
ombudsman, de Kinderombudsman en de Veteranenombudsman gelezen en hebben hierover
nog enkele opmerkingen en vragen. In het algemeen erkennen deze leden de grote maatschappelijke
problemen die de ombudsmannen signaleren. De grote problemen van mensen die jarenlang
als tegenstander van de overheid werden gezien zijn schrijnend. Erkent de Minister
dat?

In het jaarverslag vragen de ombudsmannen aandacht voor de afhandeling van het toeslagenschandaal.
In de kabinetsreactie wordt aangegeven: «Het is van groot belang dat gedupeerden zo
snel en goed mogelijk recht wordt gedaan en dat zij helderheid hebben over de stappen
en uitkomsten in het hersteltraject.» Kan de Minister aangeven of zij vindt dat hieraan
wordt voldaan? Kan de Minister aangeven wanneer de getroffen ouders volledige inzage
krijgen in hun dossier?

De leden van de fractie van de SP lezen «Het is goed om te benadrukken dat de kwalificatie
OG/S vanaf november 2019 op geen enkele wijze meer betrokken wordt bij een beoordeling
voor een (persoonlijke) betalingsregeling of een schuldsaneringstraject, met uitzondering
van een kleine groep waarbij misbruik is vastgesteld middels het opleggen van een
vergrijpboete of een strafrechtelijke veroordeling.». Kan de Minister aangeven of
deze kwalificatie in andere systemen van de overheid of bij andere instanties wel
doorwerkt? Zo ja, welke?

Kan de Minister aangeven wat inmiddels de stand van zaken is met betrekking tot meer
aandacht voor kinderen als het gaat om huisvestingsproblemen? Zijn er inmiddels concrete
plannen gemaakt om te voorkomen dat kinderen op straat komen te staan?

II Antwoord/ Reactie van de Minister