Brief regering : Wet biometrie vreemdelingenketen - registratie onregelmatigheden

Nr. 8 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN JUSTITIE EN VEILIGHEID

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 1 november 2021

Inleiding

In 2013 is de Wet biometrie in de vreemdelingenketen (Wbvk) in werking getreden. Deze
wet biedt de wettelijke grondslag voor het afnemen van biometrie bij vreemdelingen
en de opslag ervan in een centraal gegevensbestand, voor zover dit niet door EU-regelgeving
is geregeld. Het doel van deze wet is een betere werking van de Vreemdelingenwet2000
door een betere identiteitsvaststelling van de vreemdeling. De Wbvk had een horizonbepaling
van zeven jaar en zou zonder verlenging op 1 maart 2021 aflopen. Uit de evaluatie
van de wet bleek dat de doelmatigheid ervan niet kon worden aangetoond, onder meer
vanwege het ontbreken van een uniforme registratie van onregelmatigheden.

Vervolgens heeft het kabinet bij de parlementaire behandeling van het wetsvoorstel
tot wijziging van de Wbvk, waarbij de wet met vijf jaar is verlengd, aangegeven dat
er uniforme definities van onregelmatigheden binnen de vreemdelingenketen zullen worden
afgesproken en dat er een uniforme rubricering van opzettelijke en niet-opzettelijke
onregelmatigheden in de vreemdelingenketen wordt ingevoerd. Hiervoor zal een voorziening
worden ingevoerd, waarin gegevens van geconstateerde onregelmatigheden worden bijgehouden
en die als basis kan dienen voor (geanonimiseerde) rapportages; deze voorziening wordt
hierna aangeduid als de registratiefaciliteit. De gegevens van deze registratiefaciliteit
vormen de basis van de evaluatie van de wet die nodig is voor voortzetting van de
wet na 1 maart 2026. Bij het opzetten van deze registratie zal gezocht worden naar
een vorm waarbij de desbetreffende medewerkers in de vreemdelingenketen niet te maken
krijgen met onevenredige zware administratieve lasten.1 Het kabinet heeft toegezegd uiterlijk 1 oktober 2021 aan de Staten-Generaal te laten
weten hoe de registratiefaciliteit in de vreemdelingenketen is geregeld.2

Met deze brief doe ik deze toezegging gestand en geef ik inzicht in hoe de registratie
van onregelmatigheden zal worden ingericht.

Uniforme registratie van onregelmatigheden

Bij de uniforme definitie van onregelmatigheden wordt gebruik gemaakt van een indeling
in verschillende vormen van onregelmatigheden die in 2019 is opgesteld door het project
»Biometrie in de vreemdelingenketen». In grote lijnen gaat het daarbij om onregelmatigheden
in de volgende vijf categorieën:

– Fysiek onopzettelijk; (bijvoorbeeld het missen of hebben van beschadigde vingers waardoor
geen vingerafdruk kan worden afgegeven);

– Fysiek opzettelijk (bijvoorbeeld het beschadigen van vingers om het afgeven van vingerafdrukken
te belemmeren);

– Functionele gegevens onopzettelijk (bijvoorbeeld bij biometrische overeenkomst een
administratieve verschrijving, andere naam als gevolg van huwelijk, andere nationaliteit
als gevolg van naturalisatie);

– Functionele gegevens opzettelijk (bijvoorbeeld bij biometrische overeenkomst, het
gebruik van aliassen, onrechtmatig gebruik van een ID-document van een ander, of van
een vals of vervalst ID-document en

– Overige onregelmatigheden; er zullen onregelmatigheden voorkomen die niet of niet
met zekerheid in één van bovenstaande categorieën passen; zo is het bij beschadigde
vingers bijvoorbeeld niet altijd duidelijk of deze bewust zijn beschadigd om vingerafdrukken
te voorkomen of dat zij door een andere reden zijn beschadigd).

Registratiefaciliteit

De registratiefaciliteit met behulp waarvan de onregelmatigheden in de vreemdelingenketen
worden geregistreerd zal worden gepositioneerd bij het Ministerie van Justitie en
Veiligheid, Directoraat-Generaal Migratie, dat ook voor de rapportage zal zorg dragen.
De partners in de vreemdelingenketen die primair betrokken zijn bij deze registratie
zijn de Politie, de Koninklijke Marechaussee (KMar), de Immigratie- en Naturalisatiedienst
(IND) en het Ministerie van Buitenlandse Zaken (BZ), omdat zij vreemdelingen identificeren
en verifiëren op basis van biometrie.

Deze registratiefaciliteit wordt gevoed vanuit twee kanten. Aan de ene kant is dat
vanuit een uitbreiding van de Basisvoorziening Vreemdelingen (BVV). Aan de andere
kant wordt de registratiefaciliteit, waar nodig en mogelijk, gevoed vanuit de systemen
van de ketenpartners.

Voordat de registratiefaciliteit daadwerkelijk operationeel is, zal een Data Protection
Impact Assessment worden uitgevoerd.

BVV

Wanneer het gaat om de BVV zijn de volgende vier functionaliteiten van belang:

1. Registreren inclusief biometrie; er wordt bij registratie en verificatie in persoon
biometrie afgenomen en de persoonsgegevens worden met biometrie geregistreerd in de
BVV.

2. Toevoegen van biometrie aan een bestaande registratie; de persoonsgegevens van een
vreemdeling staan al geregistreerd in de BVV maar zonder biometrie. Wanneer de vreemdeling
opnieuw met de vreemdelingenketen in aanraking komt, kan de biometrie alsnog worden
toegevoegd in de BVV.

3. Zoeken op basis van biometrie; een vreemdeling heeft geen ID-bewijs en op basis van
biometrie kan de ketenpartner nagaan of de vreemdeling al is geregistreerd in de BVV.

4. Verifiëren op basis van biometrie; een vreemdeling heeft een ID-bewijs; hierbij wordt
nagegaan of de combinatie van het vreemdelingennummer (V-nummer) met één of meer vingers
al voorkomt in de BVV.

De eerste drie functies richten zich, in het geval van een hit, op het constateren
van afwijkingen tussen de in de berichten aangeleverde persoonsgegevens en de persoonsgegevens
die al in de BVV staan. Bijvoorbeeld, een agent neemt met de Basisvoorziening Identificatie
(BVID)-zuil de vingerafdrukken af en vergelijkt die met de biometrie in de BVV. Als
er een match is met de biometrie, maar de persoonsgegevens (geslachtsnaam, geslacht,
geboortedatum, nationaliteit) op het ID-document en in de BVV zijn verschillend, is
er sprake van een onregelmatigheid. Als er geen hit is, is er ook geen vergelijking
tussen aangeleverde en reeds aanwezige persoonsgegevens mogelijk.

Bij verifiëren wordt, indien de verificatie niet slaagt, in detail in de BVV vastgelegd
wat de reden daarvan is. Een onregelmatigheid kan zijn dat de vreemdeling een ID-document
van een ander gebruikt en onder een andere combinatie van V-nummer en biometrie in
de BVV is geregistreerd.

Ten behoeve van de registratie van onregelmatigheden is de BVV uitgebreid met een
zogenoemde logging. Die uitbreiding houdt in dat de afwijkingen bij die het verwerken
van de berichten (uitkomsten van registratie, toevoeging, zoeken en verifiëren) worden
geconstateerd, apart worden bijgehouden. Hierdoor kunnen deze afwijkingen nader worden
geanalyseerd en op een uniforme wijze worden geregistreerd in de registratiefaciliteit.
De aanpassingen in de BVV om dit mogelijk te maken zijn inmiddels afgerond en zijn
vanaf juli 2021 in productie genomen.

Inspanningen van de ketenpartners

Op dit moment leggen de identificerende ketenpartners mogelijke indicaties van onregelmatigheden
en fraude op het gebied van de identiteit al vast in hun systemen. Om deze registraties
op een zo uniform mogelijke wijze te laten plaatsvinden, zijn ketenpartners voornemens
om, waar mogelijk en nodig, aanpassingen in hun primaire proces ondersteunende systemen
door te voeren, waarmee zij geconstateerde onregelmatigheden en (mogelijke) fraude
op het gebied van de identiteit geautomatiseerd kunnen registreren en doorgeven aan
de centrale registratiefaciliteit. Het gebruik van het V-nummer, waaraan de biometrie
is gekoppeld, vormt daarbij de kern.

Door deze automatisering worden de administratieve lasten voor de medewerkers van
de ketenpartners, die de eerste signalen van onregelmatigheden tegen kunnen komen
(zoals de politieagent op straat, de KMar-medewerker bij de grens), beperkt.

Het V-nummer en de biometrie vormen de basis van de rapportage over de onregelmatigheden,
maar de rapportage zelf zal altijd zijn geanonimiseerd.

Hieronder geef ik een toelichting op de ontwikkeling en mogelijke systeemaanpassingen
per betrokken ketenpartner.

Politie

De Politie onderzoekt of er mogelijkheden zijn om de benodigde gegevens van onregelmatigheden
die bij een identiteitsvaststelling aan de BVID ontstaan geautomatiseerd naar de registratiefaciliteit
kunnen worden weggeschreven dan wel worden opgehaald door een geautomatiseerde koppeling.
Bij dit onderzoek wordt eveneens gekeken naar gegevens die gerelateerd zijn aan identiteitsfraude.
Bij een identiteitsvaststelling van een vreemdeling aan de BVID wordt een vreemdelingennummer
gegenereerd, waaraan de biometrie gekoppeld is, en dit vormt daarbij de kern van de
registratie.

Koninklijke Marechaussee

De KMar registreert, net als de Politie, vreemdelingen in het kader van de Vreemdelingenwet.
Hierbij worden grotendeels dezelfde werkwijzen, protocollen en apparatuur gehanteerd.

De KMar gaat aanpassingen maken in het door de KMar gebruikte Vreemdelingen Basissysteem
(VBS). Hierdoor zal er meer geregistreerd kunnen worden m.b.t. geconstateerde onregelmatigheden
en ID-fraude. Het registreren van wijzigingen is in het interne systeem van de KMar
al mogelijk maar dit zal worden uitgebreid. Alle aliassen (zowel uit onderzoek als
uit de bevraagde systemen) zullen dan beter kunnen worden vastgelegd. Tevens worden
ook de aard en de bron van de onregelmatigheid vastgelegd. Hiervan kunnen dan periodieke
rapportages worden opgemaakt. Deze rapportages zullen ook worden doorgeleid naar de
centrale registratiefaciliteit.

Immigratie- en Naturalisatiedienst

Mede naar aanleiding van de evaluatie van de Wet biometrie in de vreemdelingenketen
heeft de IND de registratie van (mogelijke) onregelmatigheden geïntensiveerd. Het
gaat om signalen van (mogelijke) identiteitsfraude die met behulp van biometrie op
verschillende plekken in het proces (zoals bij de controle aan de loketten of door
raadpleging van het Schengeninformatiesysteem (SISII)) aan het licht zijn gekomen
dan wel om registraties die met behulp van biometrie succesvol zijn ontdubbeld. Het
gaat hierbij ook om signalen die door het Ministerie van BZ, de Politie en de KMar
aan de IND zijn doorgezet. Binnen het desbetreffende onderdeel van de IND worden deze
signalen geregistreerd en geanalyseerd en vervolgens ook gebruikt ten behoeve van
de eerdergenoemde ketenbrede registratie van onregelmatigheden.

Buitenlandse Zaken

In de Voorziening Identificatievaststelling Vreemdelingen in het Buitenland (VIB)
registreren de ambassades onregelmatigheden met betrekking tot de identiteit van vreemdelingen
die door het gebruik van biometrie naar voren komen. BZ gaat deze registratie verder
faciliteren door ambassades de mogelijkheid te geven om op een meer uniforme wijze
deze onregelmatigheden te registreren. Na analyse en rubricering kan BZ vervolgens
deze data beschikbaar stellen aan de registratiefaciliteit bij het Ministerie van
Justitie en Veiligheid.

Vervolg informatievoorziening

Bovenstaande acties van de ketenpartners zullen in het komend jaar worden geïmplementeerd,
zodat ik, conform mijn toezegging, uw Kamer vervolgens jaarlijks een overzicht kan
zenden van de registratie van de geconstateerde onregelmatigheden. Op deze wijze wordt
uw Kamer geregeld inzicht geboden in de voortgang en werking van de registratiefaciliteit.3

De Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid, A. Broekers-Knol