Brief regering : Draaiboek tolvrije Westerscheldetunnel

Nr. 12 BRIEF VAN DE MINISTER VAN INFRASTRUCTUUR EN WATERSTAAT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 15 oktober 2021

Naar aanleiding van de brief van 7 juli 2021 aan uw Kamer1 stuur ik u hierbij het draaiboek2 waarin de noodzakelijke activiteiten voor het vervroegd tolvrij maken van de Westerscheldetunnel
staan beschreven. Hiermee geef ik invulling aan de motie van het lid Stoffer c.s.3 4 Daarnaast informeer ik u over de relatie tussen de herziening van de Eurovignetrichtlijn
en de tunnel.

Draaiboek

Het draaiboek is gezamenlijk met de provincie Zeeland opgesteld. De samenwerking met
de provincie is open en constructief verlopen, waardoor er in korte tijd veel is bereikt.
Met de gedeputeerde Infrastructuur en Mobiliteit van Zeeland, de heer Van der Maas,
is het draaiboek vastgesteld op 14 oktober 2021.

Financiën

Het draaiboek hanteert als uitgangspunt één van de scenario’s uit het onderzoek van
Rebel Group van maart 2021 waarin de tunnel vanaf 2022 geheel tolvrij zal zijn en
waarbij dekking van het Rijk afkomstig is.

Uitgaande van de peildatum van 1 januari 2022 is er voor het compenseren voor de tolinkomsten
ongeveer € 340 miljoen (exclusief btw) nodig. Voor ieder jaar dat de tunnel later
dan 2022 tolvrij wordt gemaakt, is dit ongeveer € 30 miljoen (exclusief btw) minder.
Om de tunnel vervroegd tolvrij te maken, is daarnaast financiële dekking nodig om
de mogelijke neveneffecten van dit besluit, zoals een eventuele toename van de stikstofdepositie,
te beheersen. Het exact benodigde bedrag dient daarom te worden berekend op het moment
dat het besluit tot vervroegd tolvrij maken van de tunnel genomen wordt.

In de brief van 7 juli 2021 is reeds aangegeven dat er een groot tekort is aan budget
voor infrastructurele projecten, zowel voor aanleg als voor beheer en onderhoud. Besluitvorming
over het al dan niet vervroegd tolvrij maken van de Westerscheldetunnel en de dekking
daarvan is dan ook aan een volgend kabinet.

Procedure

In het draaiboek zijn de financiële/fiscale, juridische en personele/organisatorische
aspecten van het vervroegd tolvrij maken van de Westerscheldetunnel nagegaan en zijn
de te ondernemen acties in kaart gebracht. Indien het besluit tot het vervroegd tolvrij
maken inclusief de dekking zou worden genomen door een toekomstig kabinet, dan kan
de tunnel in principe binnen een periode van één tot drie jaar tolvrij zijn.

Uit het draaiboek blijkt dat het wegnemen van de tolheffing naar verwachting zal leiden
tot een toename van het verkeer op het traject van de Westerscheldetunnel en tot gewijzigde
verkeersstromen op omliggende (hoofd-)wegen. Aan de hand van een verkeersmodel dienen
de effecten op het betreffende verkeersnetwerk in kaart te worden gebracht. Afhankelijk
van de uitkomsten van dit verkeersmodel dienen mogelijk maatregelen te worden getroffen
op het gebied van milieu (stikstofdepositie, luchtkwaliteit, geluidshinder) en verkeersveiligheid.
Pas hierna kan de tunnel tolvrij worden.

De provincie zal initiatief nemen om de eerste stappen uit het draaiboek op te pakken,
namelijk het uitvoeren van een verkeersonderzoek en milieuonderzoek.

Als alle benodigde stappen zijn doorlopen, kan een ministeriële regeling het tarief
in de «Vaststellingsregeling eerste referentietarief N.V. Westerscheldetunnel» op
nihil (€ 0,00) stellen. De Tunnelwet Westerschelde blijft daarbij van kracht.

Relatie met de herziening van de Eurovignetrichtlijn

Volledigheidshalve informeer ik u dat er inzake de herziening van de Eurovignetrichtlijn
deze zomer een politiek akkoord is bereikt tussen de Europese Commissie, het Europees
parlement en de Raad. De keuze of wegbeprijzing wordt ingevoerd is en blijft aan de
lidstaat. Als een lidstaat besluit tot invoering van wegbeprijzing, geeft de herziene
richtlijn een kader voor alle voertuigen en voor alle tolsystemen en gebruiksheffingen
voor wegverkeer, waaronder de Westerscheldetunnel en de Kiltunnel.

Terwijl de richtlijn verder wordt afgerond en vaststelling volgens de laatste informatie
het eerste kwartaal 2022 wordt verwacht, wordt het akkoord bestudeerd en worden de
eventuele gevolgen voor de Westerscheldetunnel in kaart gebracht. Implementatie daarvan
dient binnen twee jaar na vaststelling en publicatie te worden afgerond. Uiteraard
staat een goede afstemming met de betrokken stakeholders nu reeds, maar ook bij de
verdere implementatie, centraal.

De Minister van Infrastructuur en Waterstaat,
B. Visser