Verslag van een schriftelijk overleg : Verslag van een schriftelijk overleg over de kabinetsappreciatie Mededeling Europese Commissie: COVID-19: Appreciatie Veilig de Winter Door (Kamerstuk 25295-947)

25 295
Infectieziektenbestrijding

Nr. 609
VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG

Vastgesteld 20 april 2021

De vaste commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft een aantal vragen
en opmerkingen voorgelegd aan de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport over
de brief van 29 januari 2021 over de kabinetsappreciatie Mededeling Europese Commissie:
COVID-19: Appreciatie Veilig de Winter Door (Kamerstuk 25 295, nr. 947).

De vragen en opmerkingen zijn op 9 maart 2021 aan de Minister van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport voorgelegd. Bij brief van 19 april 2021 zijn de vragen beantwoord.

De voorzitter van de commissie, Lodders

Adjunct-griffier van de commissie, Heller

Inhoudsopgave

I.

Vragen en opmerkingen vanuit de fracties

2

II.

Reactie van de Minister

4

I. Vragen en opmerkingen vanuit de fracties

Vragen en opmerkingen van de VVD-fractie

De leden van de VVD-fractie hebben kennisgenomen van de kabinetsappreciatie aangaande
de mededeling van de Europese Commissie «COVID-19: «Waakzaam de winter door». Deze
leden hebben hierbij nog enkele vragen.

De leden van de VVD-fractie lezen dat het kabinet de oproep van de Europese Commissie,
om personen die willen reizen te stimuleren zich in te laten enten met een griepvaccin,
niet kan steunen omdat hiervoor een medische onderbouwing ontbreekt. Kan het kabinet
aangeven met welke onderbouwing deze oproep dan wel is gedaan?

Voorts lezen de leden van de VVD-fractie dat wordt gewerkt aan een wettelijke verplichting
voor Europese Unie (EU)-burgers om vanuit een COVID-19-risicogebied een negatieve
testuitslag te overleggen bij aankomst in Nederland. Kan het kabinet aangeven wat
de stand van zaken in dit kader is en wanneer de Kamer het wetsvoorstel kan verwachten?

Wanneer kan de Kamer een uitwerking verwachten van een vrijwillig en digitaal formulier,
dat reizigers afkomstig uit een COVID-19-risicogebied moet informeren over de geldende
maatregelen, zoals het quarantaineadvies?

Vragen en opmerkingen van de D66-fractie

De leden van de D66-fractie hebben kennisgenomen van de kabinetsappreciatie aangaande
de mededeling van de Europese Commissie «COVID-19: «Waakzaam de winter door». Genoemde
leden steunen Europese coördinatie op het gebied van COVID-19. Er zijn recent meerdere
schriftelijke inbrengen geweest over dit thema, bijvoorbeeld over reizen, sneltesten
en vaccineren. Desalniettemin hebben deze leden nog enkele vragen.

De leden van de D66-fractie realiseren zich dat de mededeling deels gedateerd is.
De mededeling bevatte onder andere aanbevelingen voor veilige feestdagen. Hoe is navolging
gegeven aan deze adviezen? In hoeverre is door lidstaten, net als Nederland, gehoor
gegeven aan deze oproep? Genoemde leden vragen het kabinet of er een analyse is van
het effect van de feestdagen en de bijbehorende maatregelen per land. Vanwege de feestdagen
is immers in andere landen een flinke toename geweest van het aantal besmettingen.
Dit kunnen belangrijke lessen zijn richting andere feestdagen.

De leden van de D66-fractie lezen dat de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) in december
al schatte dat in ongeveer 60% van de landen in de Europese regio een vorm van «pandemievermoeidheid»
bestaat onder de bevolking. Is aan te geven hoe deze pandemiemoeheid zich heeft ontwikkeld
de afgelopen maanden? Op welke wijze is er afstemming met andere Europese lidstaten
hoe zij deze pandemievermoeidheid bestrijden? Kan het kabinet daar enkele voorbeelden
van geven?

Vragen en opmerkingen van de GroenLinks-fractie

De leden van de GroenLinksfractie hebben kennisgenomen van de kabinetsappreciatie
aangaande de mededeling van de Europese Commissie «COVID-19: «Waakzaam de winter door».
Deze leden hebben nog enkele resterende vragen.

Versterken van testen en traceren

De leden van de GroenLinks-fractie constateren dat de Commissie lidstaten aanbeveelt
om testen en traceren te versterken. De Commissie stelt zelfs dat testen een «sleutelrol»
speelt. Deelt het kabinet deze opvatting? Wat is de appreciatie van de Commissie betreffende
regionale al dan wel landelijke populatietesten?

Veilig reizen

De leden van de GroenLinks-fractie stellen vast dat de Commissie aanbeveelt om een
passenger locator form (PLF) te gebruiken. Wordt in deze aanbeveling volgens het kabinet nog een verschil
gemaakt tussen reizigers over land en per vliegverkeer? Wanneer wordt dergelijk digitaal
formulier gerealiseerd en op welke wijze wordt hier vervolgens ruchtbaarheid aan gegeven?

Prioritering gezondheidszorg

De leden van de GroenLinks-fractie hebben kennisgenomen van het feit dat de Commissie
ondersteuning, coördinatie en/of aanvulling aanbiedt. Van welke ondersteuning en coördinatie
maakt het kabinet gebruik die concreet door de Commissie worden aangeboden? Vindt
het kabinet dat er een grote rol is weggelegd voor de Commissie rondom een brede Europese
corona-aanpak of niet?

Vaccinatiestrategieën

De leden van de GroenLinks-fractie vragen het kabinet of het in contact is met andere
lidstaten over de vaccinatiestrategieën van de lidstaten. Wat is de appreciatie van
het kabinet over het vaccinatiebewijs waar de Commissie aan werkt?

Regeling geliefden uit derde landen

Tot slot vragen de leden van de GroenLinks-fractie aan het kabinet wanneer de regeling
«Geliefden Uit Derde Landen» weer in werking wordt gesteld. Genoemde leden ontvangen
schrijnende verhalen van mensen waar vanwege allerhande omstandigheden, waaronder
gezondheidsredenen, hereniging tijdens de vorige regeling niet heeft kunnen plaatsvinden.
Ontvangt het kabinet deze signalen ook? Staat het kabinet in contact met de Immigratie-
en Naturalisatiedienst (IND) om meer maatwerk toe te passen? Kunnen een dubbele test
én verplichte quarantaine in dit kader uitkomst bieden?

Vragen en opmerkingen van de SP-fractie

De leden van de SP-fractie hebben kennisgenomen van de kabinetsappreciatie aangaande
de mededeling van de Europese Commissie «COVID-19: «Waakzaam de winter door». Genoemde
leden vragen waarom de kabinetsappreciatie bijna twee maanden na de mededeling van
de Commissie naar de Kamer is verstuurd, waardoor het schriftelijk overleg pas plaatsvindt
nu de winter alweer bijna voorbij is. Voorts vragen deze leden wat het kabinet over
zijn vaccinatiestrategie heeft gerapporteerd aan de Europese Commissie en welke informatie
hierover uitgewisseld is. Tot slot vragen deze leden waarom het kabinet van mening
is dat voor het stimuleren van personen die moeten reizen geen medische onderbouwing
is om zich te laten inenten met een griepvaccin, gelet op het feit dat de Commissie
dit aanraadt.

II. Reactie van de Minister

Vragen en opmerkingen van de VVD-fractie

Vraag 1

De leden van de VVD-fractie lezen dat het kabinet de oproep van de Europese Commissie,
om personen die willen reizen te stimuleren zich in te laten enten met een griepvaccin,
niet kan steunen omdat hiervoor een medische onderbouwing ontbreekt. Kan het kabinet
aangeven met welke onderbouwing deze oproep dan wel is gedaan?

Antwoord 1

De Europese Commissie heeft niet aangegeven waarop deze oproep is gebaseerd.

Vraag 2

Voorts lezen de leden van de VVD-fractie dat wordt gewerkt aan een wettelijke verplichting
voor Europese Unie (EU)-burgers om vanuit een COVID-19-risicogebied een negatieve
testuitslag te overleggen bij aankomst in Nederland. Kan het kabinet aangeven wat
de stand van zaken in dit kader is en wanneer de Kamer het wetsvoorstel kan verwachten?

Antwoord 2

Inmiddels zijn reizigers uit zowel de Europese Unie, als buiten Europa verplicht over
een test te beschikken wanneer zij uit een hoogrisicogebied naar Nederland reizen.
Reizigers uit hoogrisicogebieden die per vliegtuig, schip of internationale bus of
trein naar Nederland reizen, zijn verplicht om te beschikken over een negatieve NAAT(PCR)-testuitslag
van maximaal 72 uur bij aankomst in Nederland. Daarnaast dienen reizigers uit hoogrisicogebieden
die per vliegtuig of veerboot naar Nederland reizen ook te beschikken over een negatieve
sneltest van maximaal 24 uur oud bij het aan boord gaan van het vliegtuig/de veerboot.
Indien de NAAT/PCR-test binnen 24 uur voor het boarden is afgenomen, vervalt de verplichte
sneltest.

Vraag 3

Wanneer kan de Kamer een uitwerking verwachten van een vrijwillig en digitaal formulier,
dat reizigers afkomstig uit een COVID-19-risicogebied moet informeren over de geldende
maatregelen, zoals het quarantaineadvies?

Antwoord 3

Inmiddels bestaat er een digitale Quarantaine Reischeck. Reizigers kunnen hiermee
snel vinden welke maatregelen voor hen van toepassing zijn en meer informatie vinden
over ondersteuning tijdens de quarantaineperiode

Vragen en opmerkingen van de D66-fractie

Vraag 1

De leden van de D66-fractie realiseren zich dat de mededeling deels gedateerd is.
De mededeling bevatte onder andere aanbevelingen voor veilige feestdagen. Hoe is navolging
gegeven aan deze adviezen? In hoeverre is door lidstaten, net als Nederland, gehoor
gegeven aan deze oproep? Genoemde leden vragen het kabinet of er een analyse is van
het effect van de feestdagen en de bijbehorende maatregelen per land. Vanwege de feestdagen
is immers in andere landen een flinke toename geweest van het aantal besmettingen.
Dit kunnen belangrijke lessen zijn richting andere feestdagen.

Antwoord 1

Ten tijde van de feestdagen was de epidemiologische situatie in de meeste lidstaten
dusdanig dat er helaas weinig ruimte was voor versoepelingen. Hierdoor viel de piek
in de meeste lidstaten na de feestdagen gelukkig mee. Wel zagen we in bijvoorbeeld
Canada en de Verenigde Staten wel dat er een piek ontstond na versoepelingen rond
Thanksgiving.

Het effect van de feestdagen op de verspreiding van het virus is moeilijk te duiden.
Vanwege het effect van de feestdagen op het testgedrag van mensen tonen de besmettingscijfers
rondom de feestdagen grote fluctuaties. Tijdens de feestdagen gold bovendien een afwijkend
maatregelenpakket: er was sprake van een tijdelijke verlichting van de lockdown rond
de feestdagen (zoals bijvoorbeeld het aantal mensen dat als thuisbezoek ontvangen
mocht worden), gevolgd door een verzwaring van de maatregelen in januari. De «wild»
of «oude» COVID-19 variant was tijdens de feestdagen nog dominant (ca. 1–5% was de
VK-variant), maar de besmettelijke VK-variant was bezig met een snelle opmars. Daardoor
hebben we ook gezien dat het aantal besmettingen een tijd is afgenomen, terwijl de
«tweede» VK- epidemie juist nog aan het toenemen was. Vanwege al deze factoren die
een belangrijk effect hebben op het verloop van het virus (naast natuurlijk de naleving
van de maatregelen) is het niet mogelijk om te zeggen welk effect de feestdagen op
de cijfers hebben gehad. Wel kunnen we natuurlijk kijken naar het verloop van de epidemie
na de feestdagen, zonder daaruit te concluderen dat dat door één factor veroorzaakt
is.

Vraag 2

De leden van de D66-fractie lezen dat de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) in december
al schatte dat in ongeveer 60% van de landen in de Europese regio een vorm van «pandemievermoeidheid»
bestaat onder de bevolking. Is aan te geven hoe deze pandemiemoeheid zich heeft ontwikkeld
de afgelopen maanden? Op welke wijze is er afstemming met andere Europese lidstaten
hoe zij deze pandemievermoeidheid bestrijden? Kan het kabinet daar enkele voorbeelden
van geven?

Antwoord 2

De pandemiemoeheid is een ontwikkeling waarmee we al enige tijd rekening houden in
de communicatie naar burgers. Het is een ontwikkeling die we in de meeste lidstaten
zien. Tijdens videoconferenties van ministers van volksgezondheid wordt er door diverse
lidstaten aandacht gevraagd voor de wens van EU burgers om maatregelen te versoepelen
en het optreden van «pandemievermoeidheid». De protesten tegen lockdownmaatregelen
zien we terug in heel veel landen zoals de protesten in Dublin op 27 februari jl.
of de protesten in Brussel op 31 januari jl.

Vragen en opmerkingen van de GroenLinks-fractie

Vraag 1

De leden van de GroenLinks-fractie constateren dat de Commissie lidstaten aanbeveelt
om testen en traceren te versterken. De Commissie stelt zelfs dat testen een «sleutelrol»
speelt. Deelt het kabinet deze opvatting? Wat is de appreciatie van de Commissie betreffende
regionale al dan wel landelijke populatietesten?

Antwoord 1

Het kabinet deelt dit beeld, zicht houden op het virus is onmisbaar. Daarvoor bestaan
verschillende instrumenten. Eén van de belangrijkste instrumenten is het testbeleid
waarmee het virus wordt opgespoord. Via het testbeleid bestaat zicht op de verspreiding
van het virus en de vestiging van nieuwe varianten. Met veel testen, waaronder ook
door (begeleide) zelfafname, kan de samenleving meer ruimte krijgen om veiliger deel
te nemen aan het sociale leven, veiliger werken en veiliger studeren. De komende maanden
wordt hier sterk op ingezet. De Commissie is sterk voorstander van veel testen en
van gericht testen om zo het virus te bedwingen.

Vraag 2

De leden van de GroenLinks-fractie stellen vast dat de Commissie aanbeveelt om een
passenger locator form (PLF) te gebruiken. Wordt in deze aanbeveling volgens het kabinet
nog een verschil gemaakt tussen reizigers over land en per vliegverkeer? Wanneer wordt
dergelijk digitaal formulier gerealiseerd en op welke wijze wordt hier vervolgens
ruchtbaarheid aan gegeven?

Antwoord 2

Op dit moment wordt er gewerkt aan een wetsvoorstel quarantaineplicht voor reizigers
uit een hoogrisicogebied. Daarbij wordt ook gewerkt aan een digitale vorm van quarantaineverklaringen.
Mijn ambitie is deze digitale vorm zo spoedig mogelijk operationeel te hebben. U bent
hierover geïnformeerd in de Stand van zakenbrief COVID-19 van 23 maart jl. 1

Vraag 3

De leden van de GroenLinks-fractie hebben kennisgenomen van het feit dat de Commissie
ondersteuning, coördinatie en/of aanvulling aanbiedt. Van welke ondersteuning en coördinatie
maakt het kabinet gebruik die concreet door de Commissie worden aangeboden? Vindt
het kabinet dat er een grote rol is weggelegd voor de Commissie rondom een brede Europese
corona-aanpak of niet?

Antwoord 3

De Europese Commissie heeft een belangrijke rol bij de bestrijding van deze grensoverschrijdende
pandemie aangezien het virus zich niet houdt aan grenzen. De hulp vanuit de Commissie
ziet het kabinet vooral vanuit het oog van grensoverschrijdende activiteiten en bij
het delen van ontwikkelingen en kennis. Het RIVM werkt dan ook samen met het Europees
Centrum voor Ziekte preventie en bestrijding (ECDC). Daarnaast heeft het kabinet waardering
voor de rol die de Europese Commissie speelt op het terrein van de vooraankoop van
Covid-19 vaccins en de coördinatie van grensmaatregelen om het vrij verkeer van personen
zoveel mogelijk te faciliteren.

Vraag 4

De leden van de GroenLinks-fractie vragen het kabinet of het in contact is met andere
lidstaten over de vaccinatiestrategieën van de lidstaten. Wat is de appreciatie van
het kabinet over het vaccinatiebewijs waar de Commissie aan werkt?

Antwoord 4

Het kabinet is regelmatig in contact met andere lidstaten en met de ambassades aldaar
over ontwikkelingen rond COVID-19, vaccinatiestrategieën worden hier zeker in meegenomen.

De Commissie heeft op 17 maart een pakket van maatregelen gepresenteerd. Onderdeel
hiervan is een voorstel voor een verordening voor een Digitaal Groen Certificaat.
De voorgestelde verordening betreft een (technisch) kader voor de afgifte, verificatie
en acceptatie van interoperabele certificaten inzake COVID-19-vaccinatie, -testen
en -herstel. Doel is om het vrij verkeer van personen te faciliteren. Lidstaten worden
verplicht deze certificaten af te geven, zowel digitaal als op papier. Er dient een
digitaal systeem te worden opgezet waarbij een vaccinatie, negatieve testuitslag en
verklaring van herstel kunnen worden omgezet in een bewijs, dat als basis dient voor
een EU Digitaal Groen Certificaat. De appreciatie van het kabinet is op 26 maart 2021
met uw Kamer gedeeld (Kamerstukken 22 112 en 25 295, nr. 3068), de antwoorden op uw vragen in het Schriftelijk overleg zijn uw kamer op 12 april
toegekomen (Kamerstuk 22 112, nr. 3082). Het Comité van Permanent Vertegenwoordigers heeft op 14 april jl. het voorzitterschap
mandaat gegeven om de onderhandeling in triloog te starten. Nederland zet zich tijdens
de onderhandelingen in conform de inzet zoals gedeeld met uw kamer. Eind april wordt
het mandaat voor onderhandeling van de verordening in het Europees Parlement besproken.
Het is de inzet van het Portugees voorzitterschap dat de verordening eind juni na
afsluiting van de triloog wordt aangenomen. Ondertussen is de verkenning gestart hoe
dit in Nederland geïmplementeerd kan worden. In de volgende stand van zakenbrief zal
ik uitgebreider terugkomen op deze implementatie.

Vraag 5

Tot slot vragen de leden van de GroenLinks-fractie aan het kabinet wanneer de regeling
«Geliefden Uit Derde Landen» weer in werking wordt gesteld. Genoemde leden ontvangen
schrijnende verhalen van mensen waar vanwege allerhande omstandigheden, waaronder
gezondheidsredenen, hereniging tijdens de vorige regeling niet heeft kunnen plaatsvinden.
Ontvangt het kabinet deze signalen ook? Staat het kabinet in contact met de Immigratie-
en Naturalisatiedienst (IND) om meer maatwerk toe te passen? Kunnen een dubbele test
én verplichte quarantaine in dit kader uitkomst bieden?

Antwoord 5

Op 16 maart jl. is de tijdelijk regeling langeafstandsgeliefden weer in werking getreden.
Dit geldt ook voor de regeling voor zakenreizigers, studenten (kort verblijf), kennismigranten
(kort verblijf) en professionals uit de culturele en creatieve sector. U bent hierover
geïnformeerd in de brief Coronamaatregelen van 8 maart jl.2

Vragen en opmerkingen van de SP-fractie

Vraag 1

Genoemde leden vragen waarom de kabinetsappreciatie bijna twee maanden na de mededeling
van de Commissie naar de Kamer is verstuurd, waardoor het schriftelijk overleg pas
plaatsvindt nu de winter alweer bijna voorbij is.

Antwoord 1

Het interdepartementale afstemmingstraject van de kabinetsappreciatie heeft vanwege
het kerstreces langer geduurd dan te doen gebruikelijk. Dat laat onverlet dat het
kabinet de aanbevelingen van de Commissie intussen heeft bestudeerd en waar relevant
ter harte genomen.

Vraag 2

Voorts vragen deze leden wat het kabinet over zijn vaccinatiestrategie heeft gerapporteerd
aan de Europese Commissie en welke informatie hierover uitgewisseld is.

Antwoord 2

Iedere lidstaat is door de Europese Commissie gevraagd wekelijks te rapporteren over
de vaccinatie strategieën aan het ECDC, dit wordt verwerkt in hun vaccine tracker.
We rapporteren daar onder andere hoeveel personen zijn gevaccineerd en hoe het staat
met de leveringen van vaccins.

Vraag 3

Tot slot vragen deze leden waarom het kabinet van mening is dat voor het stimuleren
van personen die moeten reizen geen medische onderbouwing is om zich te laten inenten
met een griepvaccin, gelet op het feit dat de Commissie dit aanraadt.

Antwoord 3

In Nederland bieden we vanuit de rijksoverheid griepvaccinatie aan, aan 60-plussers
en medische risicogroepen. Vanwege de coronacrisis was de opkomst voor griepvaccinatie
lastig in te schatten en hebben we voor deze groepen extra vaccins ingekocht. De opkomst
was echter nog hoger dan waar we rekening mee hadden gehouden. Er waren dan ook geen
vaccins beschikbaar voor nieuwe doelgroepen zoals gezonde reizigers. Zie ook het antwoord
op vraag 1 van de VVD-fractie.