Verslag (initiatief)wetsvoorstel (nader) : Verslag

Nr. 5 VERSLAG

Vastgesteld 22 december 2020

De vaste commissie voor Binnenlandse Zaken, belast met het voorbereidend onderzoek
van dit wetsvoorstel, heeft de eer als volgt Verslag uit te brengen van haar bevindingen.

Onder het voorbehoud dat de regering op de gestelde vragen en de gemaakte opmerkingen
tijdig en genoegzaam zal hebben geantwoord, acht de commissie de openbare beraadslaging
over dit wetsvoorstel voldoende voorbereid.

Inhoudsopgave

blz.

1.

Inleiding

1

2.

Voorgeschiedenis en totstandkoming herindelingsadvies

2

3.

Toets aan het Beleidskader gemeentelijke herindeling

2

4.

Naamgeving

4

1. Inleiding

De leden van de VVD-fractie hebben met belangstelling kennisgenomen van het wetsvoorstel
Samenvoeging van de gemeenten Boxmeer, Cuijk, Mill en Sint Hubert en Sint Anthonis.
Deze samenvoeging is een initiatief van de hiervoor genoemde gemeenten.

De leden van de CDA-fractie hebben met belangstelling kennisgenomen van het voorliggende
wetsvoorstel tot samenvoeging van de gemeenten Boxmeer, Cuijk, Mill en Sint Hubert
en Sint Anthonis.

De leden van de GroenLinks-fractie hebben met belangstelling kennisgeno-men van de
het voorliggende wetsvoorstel over de herindeling van de gemeenten Boxmeer, Cuijk,
Mill en Sint-Hubert en Sint Anthonis. Deze leden constateren dat er in de niet bij
de herindeling betrokken gemeenten Grave zorgen zijn.

De leden van de SP-fractie hebben het voornemen tot herindeling gelezen en hebben
daarover nog enkele vragen en opmerkingen.

De leden van de ChristenUnie-fractie hebben onder dankzegging kennisgeno-men van voorliggend
voorstel tot samenvoeging van de gemeenten Box-meer, Cuijk, Mill en Sint Hubert en
Sint Anthonis. Genoemde leden zijn door de heldere motivering ervan overtuigd dat
sprake is van een goed en zorg-vuldig proces waarbij sprake is van lokaal bestuurlijk,
maatschappelijk en regionaal bestuurlijk draagvlak. De leden van de ChristenUnie-fractie
spreken de hoop uit dat de samenvoeging van gemeenten Boxmeer, Cuijk, Mill en Sint
Hubert en Sint Anthonis bijdraagt aan de bloei van de gemeenschap in deze gemeenten
en wensen bewoners en bestuurders daarbij veel succes.

De leden van de SGP-fractie hebben met belangstelling kennis genomen van het wetsvoorstel.
Deze leden hebben vragen over het achterwege laten van de gemeenten Grave bij de voorgenomen
herindeling.

2. Voorgeschiedenis en totstandkoming herindelingsadvies

De leden van de CDA-fractie constateren, dat het voorliggende wetsvoorstel gebaseerd
is op het herindelingsadvies van de betrokken gemeenten en de positieve zienswijze
daarop van gedeputeerde staten van de provincie Noord Brabant van 30 juni 2020. In
de memorie van toelichting wordt bij herhaling verwezen naar het herindelingsadvies.
Daarom zijn deze leden van mening dat het niet juist is, dat het herindelingsadvies
met de bijbehorende documen-ten en de zienswijze van de provincie niet als bijlagen
zijn opgenomen bij de memorie van toelichting. Deze leden verzoeken de regering het
herindelings-advies met de bijbehorende documenten en de zienswijze van de provincie
alsnog als bijlagen op te nemen bij de nota naar aanleiding van het verslag.

3. Toets aan het Beleidskader gemeentelijke herindeling

3.1. Draagvlak

De leden van de fractie van de SP vragen of er nader kan worden ingegaan op de vraag
waarom er geen referendum in de deelnemende gemeenten is gehouden.

3.2. Bestuurskracht

De leden van de SP-fractie vragen of er nader gereflecteerd kan worden over de vraag
hoe het kan dat er meer bestuurskracht bij de gemeenten nodig is? Waarom waren zij
eerder wel en nu niet meer in staat de taken voor hun inwoners uit te voeren? Welke
taken kunnen zij niet meer uitvoeren?

3.3. Regionale samenhang; de positie van Grave

De leden van de VVD-fractie merken op dat tot de regio het «Land van Cuijk» ook de
gemeente Grave hoort. Deze gemeente heeft besloten om zich niet bij het herindelingsproces
aan te sluiten, maar op termijn wordt dit niet uitgesloten. De leden van de VVD-fractie
vragen de regering in te gaan op de bestuurskracht van de gemeente Grave. In hoeverre
laat die bestuurskracht en de financiële situatie van deze gemeente het toe dat Grave
zelfstandig blijft? Zij vragen de regering daar de gevolgen van het faillissement
van de scheepswerf voor de gemeente bij te betrekken. Zie daarvoor de brief van 20 december
2020 van de fracties van het CDA, Verenigd Progressief Grave, D66 en Liberaal LVC
Grave. Overigens vragen de leden van de VVD-fractie om in het kader van dit wetsvoorstel
in te gaan op de inhoud van deze brief, opdat deze leden die reactie bij hun oordeelsvorming
over het wetsvoorstel kunnen betrekken.

Bij het onderhavige voorstel voor herindeling is het aspect «duurzaamheid» van een
herindeling aan de orde. Waarom zou deze herindeling niet met een jaar uitgesteld
kunnen worden? Dat geeft de gemeente Grave de gelegenheid om een referendum te organiseren.
De leden van de VVD-fractie vragen de regering nog eens in te gaan op het aspect van
duurzaamheid van de onderhavige herindeling en daarbij de volgende vragen te betrekken.
Wat zijn de nadelen van een jaar uitstel voor de gemeenten Boxmeer, Cuijk, Mill en
Sint Hubert en Sint Anthonis? In hoeverre is de nieuwe gemeente Land van Cuijk duurzaam
zonder de gemeente Grave? Gaarne krijgen de leden van de VVD-fractie een reactie van
de regering.

De leden van de CDA-fractie hechten eraan, dat de voorgestelde samenvoe-ging plaatsvindt
op initiatief van de betrokken gemeenten zelf. De regering respecteert het besluit
van de gemeente Grave om op dit moment bestuurlijk zelfstandig te blijven. Deze leden
vragen hoe de regering de financiële positie van de gemeente Grave beoordeelt, nu
de provincie Noord-Brabant de meer-jarenbegroting 2021–2024 van Grave heeft afgekeurd.
Ook vragen deze leden hoe de regering de zelfstandigheid van de gemeente Grave beoordeelt,
als Grave naar verwachting vanaf 1 januari 2022 nagenoeg volledig gebruik zal gaan
maken van de ambtelijke organisatie van de gemeente Land van Cuijk.

De leden van de GroenLinks-fractie vragen de regering in haar reactie nader in te
gaan op de positie van de gemeente Grave die (vooralsnog) zelfstandig verder gaat.
Welke nadelige gevolgen kan de voorgenomen herindeling voor de gemeente Grave hebben?
Kan de regering ook ingaan op de brief van de voltallige oppositie van de gemeente
Grave die nadrukkelijk aandacht vraagt voor de (kwetsbare) positie van die gemeente?

De leden van de ChristenUnie-fractie vragen de regering aan te geven of, indien uit
de peiling in Grave een duidelijke wens naar voren komt tot aanslui-ting bij de op
te richten gemeente Land van Cuijk, 2026 pas het eerste moment zal zijn dat deze aansluiting
plaats zal kunnen vinden. Genoemde leden sluiten zich aan bij de oproep van de regering
dat alle betrokken gemeenten, in het belang van continuering van de dienstverlening
aan de inwoners van Grave, zich in dienen te spannen om hier tijdig goede afspraken
over te maken. Zij onderschrijven eveneens dat de continuering van dienst-verlening
aan de inwoners van Grave primair de verantwoordelijkheid is van het gemeentebestuur
van Grave.

De leden van de SGP-fractie vragen of het, zowel vanuit het perspectief van de gemeente
Grave als van de nieuwe gemeente Land van Cuijk, wenselijk en verstandig is om het
besluit tot deelname van Grave uit te stellen. Hoe beoordeelt de regering opmerkingen
van de gemeente in oprichting dat deelname van Grave onvermijdelijk is binnen een
duurzame nieuwe situatie? En welk toekomstperspectief ziet de regering voor een zelfstandige
gemeente Grave? Is dat een reële optie of is samengaan eigenlijk onvermijdelijk. Deze
leden vragen daarbij de recente ontwikkelingen te betrekken van het niet goedkeuren
van de begroting en moeizame afstemming over de samenwer-kingsovereenkomst met de
gemeente in oprichting.

4. Naamgeving

De leden van de CDA-fractie lezen, dat de gemeenten Boxmeer, Cuijk en Sint Anthonis
een interactief proces hebben doorlopen om tot een naam voor de nieuwe gemeente te
komen. Deze leden vragen, of het niet verwarrend is dat een gemeente die niet het
gehele Land van Cuijk omvat, wel de naam Land van Cuijk draagt. Wordt daarmee vooruitgelopen
op een mogelijke volgende gemeentelijke herindeling?

De voorzitter van de commissie, Ziengs

De adjunct-griffier van de commissie, Hendrickx