Verslag van een schriftelijk overleg : Verslag van een schriftelijk overleg over Ondernemen en Bedrijfsfinanciering (Kamerstuk 32367-381)

Nr. 435
VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG

Vastgesteld 29 oktober 2020

De vaste commissie voor Economische Zaken en Klimaat heeft een aantal vragen en opmerkingen
voorgelegd aan de Staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat over:

– de reactie op de gewijzigde motie Stoffer en Wörsdörfer over ambulante handel (Kamerstuk
32 637, nr. 381),

– de handreiking Dienstenrichtlijn en ruimtelijke ordening (Kamerstuk 31 579, nr. 27),

– de reactie op het verzoek van de commissie over een reactie op de brief INretail van
11 november 2019 «Help de veenbrand bestrijden!», de reactie op de motie van de leden
Amhaouch en Wörsdörfer over afschermen woonadres en adviezen Autoriteit Persoonsgegevens
ten aanzien van het Handelsregister (Kamerstuk 32 761, nr. 158),

– de stand van zaken met betrekking tot de MKB-deals (Kamerstuk 32 637, nr. 397), het toetsingskader risicoregelingen: Garantie EZK Stichting Risk Exchange NSDF
(Kamerstuk 32 637, nr. 399),

– het toetsingskader verruiming BMKB voor door PFAS en/of stikstof getroffen (deel)sectoren
(Kamerstuk 35 334, nr. 38),

– het onderzoek naar haalbaarheid en marktappreciatie van het Dutch Venture Initiative
(Kamerstuk 32 637, nr. 400),

– de voorwaarden van de Borgstelling MKB-kredieten (BMKB) en mogelijkheden die de BMKB
biedt voor niet-bancaire financiers (Kamerstuk 32 637, nr. 403),

– de financieringsmonitor 2019 en de speciale uitgave over vrouwelijk ondernemerschap
(Kamerstuk 32 637, nr. 411),

– de reactie op de motie van het lid Aartsen over aanpassing van de BMKB-regeling en
de gewijzigde motie van de leden Aartsen en Amhaouch over deelverpanding mogelijk
maken (Kamerstuk 32 637, nr. 414),

– het jaarbericht 2019 Staat van het mkb en brief over familiebedrijven en voortgang
acties MKB-actieplan (Kamerstuk 32 637, nr. 419),

– de antwoorden op vragen commissie over reactie op de gewijzigde motie Stoffer en Wörsdörfer
over ambulante handel (Kamerstuk 32 637, nr. 418),

– de evaluatie van de wet op het tegengaan van onredelijk lange betaaltermijnen (Kamerstuk
32 637, nr. 421),

– het tussenbericht Staat van het mkb 2020 (Kamerstuk 32 637, nr. 428),

– het onderzoeksrapport «Oprichten zonder omwegen» (Kamerstuk 32 637, nr. 429),

– de hoofdpunten van een voorgenomen wijziging van het Handelsregisterbesluit 2008 e.a.,
de kabinetsinzet Sociaal Ondernemen (Kamerstuk 32 637, nr. 426),

– de monitor Betaaltermijnen overheid 2019 (Kamerstuk 31 490, nr. 283),

– de verdere ontwikkeling van de Kamer van Koophandel (KVK) als organisatie na de evaluatie
van de Wet op de Kamer van Koophandel 2014 (Kamerstuk 32 637, nr. 427) en

– het rapport «Investeren in herstel en groei van het mkb» (Kamerstuk 32 637, nr. 430).

De vragen en opmerkingen zijn op 8 oktober 2020 aan de Staatssecretaris van Economische
Zaken en Klimaat voorgelegd. Bij brief van 28 oktober 2020 zijn de vragen beantwoord.

De voorzitter van de commissie, Renkema

Adjunct-griffier van de commissie, Van Tilburg

Vragen en opmerkingen van de leden van de VVD-fractie

De leden van de VVD-fractie merken op dat de coronacrisis grote gevolgen heeft voor
ondernemers. Veel ondernemers hebben hun zaak moeten sluiten of kunnen hun deuren
minder vaak en minder lang openen. Daarnaast weten ondernemers niet hoe lang zij deze
crisis financieel kunnen dragen en wanneer hun bedrijf weer open kan. Door het steunpakket
zijn veel ondernemers tijdelijk geholpen. Deze leden zijn daar blij mee. Desondanks
zijn er vanuit de geagendeerde stukken nog een aan maatregelen mogelijk waarmee de
Staatssecretaris ondernemers kan helpen. Deze steun verdienen de ondernemers.

1

De leden van de VVD-fractie lezen in de brief van de regering van 8 juni 2020 aangaande
de evaluatie van de Wet betaaltermijnen grote bedrijven dat de Staatssecretaris schrijft
dat zij het wetsvoorstel voor het herfstreces ter internetconsultatie wil aanbieden.
Deze leden zijn blij dat dit op 1 oktober 2020 is gebeurd. Daarnaast schrijft de Staatssecretaris
dat de Kamer separaat geïnformeerd wordt over de mogelijke rol die de Autoriteit Consument
en Markt (ACM) gaat nemen omtrent het registreren van klachten en meldingen over het
niet naleven van de regels ten aanzien van de betaaltermijnen. Wat is de huidige stand
van zaken op dit punt en wanneer deze informatie verwacht kan worden?

Antwoord

Ik ben op dit moment met de Autoriteit Consument en Markt (ACM) in gesprek over hoe
het meldpunt vormgegeven kan worden. Ik informeer uw Kamer zodra het meldpunt bij
de ACM operationeel is.

2

De leden van de VVD-fractie hebben in het verleden aangegeven dat het verplicht opnemen
in het jaarverslag of een bedrijf voldoet aan de wettelijke betaaltermijnen kan bijdragen
aan beter betaalgedrag van grote bedrijven aan het midden- en kleinbedrijf (mkb).
De Staatssecretaris gaf aan dat zij dit een goed idee vond. Wat is er tot nu toe gebeurd
met dit punt? Is dit besproken met de branchevereniging van de accountants en wat
is er uit die gesprekken gekomen? Zijn er gesprekken gevoerd met medeoverheden om
hun betaalgedrag te verbeteren?

Antwoord

Ik heb het onderzoeksbureau Sira Consulting gevraagd onderzoek te doen naar de effecten
van de huidige wetgeving en de verwachte effecten van de voorgestelde aanscherping
waarbij de betaaltermijn van 60 dagen wordt teruggebracht naar 30 dagen. Daarnaast
heb ik gevraagd welke andere alternatieve of flankerende maatregelen mogelijk zijn
om een gerealiseerde betaaltermijn van 30 dagen te realiseren zonder de wet aan te
scherpen. In de kamerbrief van 8 juni 2020 over de evaluatie van de wet op het tegengaan
van onredelijk lange betaaltermijnen1 heb ik de resultaten hiervan toegelicht. In het rapport worden zeven verschillende
alternatieve en flankerende maatregelen voorgesteld die op hoofdlijnen zijn uitgewerkt.

Eén van deze voorstellen was de Rapportageplicht over betaaltermijnen voor grote ondernemingen.
Het voorstel hield in dat grote ondernemingen verplicht worden om jaarlijks in het
financiële of sociale verslag te rapporteren over hun feitelijke betaaltermijnen aan
mkb-ondernemers en het aantal keren dat zij de wettelijke termijn overschrijden. Bij
dit voorstel is overwogen dat binnen het huidige jaarrekeningrecht het rapporteren
over het betaalbedrag niet thuishoort in het jaarverslag. Het behoort niet tot de
kerncijfers van een onderneming, niet tot de winst- en verliesrekening, de balans
en de toelichting daarop, omdat het niets zegt over de economische toestand van de
onderneming. Daarnaast brengt deze optie veel administratieve lasten met zich mee.
Ik ben daarom van mening dat het voorstel te veel nadelen kent, waardoor ik het voorstel
geen verder vervolg geef.

3

De leden van de VVD-fractie lezen in de brief van 10 juli 2020 over maatschappelijke
ondernemingen. Deze leden vragen wat de impact van de maatschappelijke besloten vennootschap
(BVm) is op het gelijke speelveld en of hier onderzoek naar wordt gedaan, zoals de
Staatssecretaris aangeeft in de brief. Welke juridische waarborgen komen er om te
voorkomen dat bijvoorbeeld bij een aanbesteding, een gemeente de voorkeur geeft aan
een BVm in plaats van een bv? Hoe gaat de Staatssecretaris garanderen dat de BVm juridisch
exact gelijk is aan een andere rechtsvorm?

Antwoord

Als onderdeel van het gezamenlijke programma maatschappelijk verantwoord inkopen van
de Ministeries van Economische Zaken en Klimaat (EZK), Infrastructuur en Waterstaat
(I&W), Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK), Sociale Zaken en Werkgelegenheid
(SZW) en Buitenlandse Zaken (BZ) wordt onderzocht hoe meer aandacht kan uitgaan naar
maatschappelijke ondernemingen en voorbehouden opdrachten (de zogeheten 2.82-opdrachten).
Daarmee wordt uitvoering gegeven aan de motie van het lid Dik-Faber c.s.2

De te verwachten impact van maatschappelijk verantwoord inkopen is dat overheid bij
voorkeur opdrachten zal gunnen aan ondernemingen die maatschappelijke verantwoord
ondernemen. Tot die categorie ondernemingen behoren ook de maatschappelijke ondernemingen.
Zij onderscheiden zich van de andere ondernemingen die maatschappelijke verantwoord
ondernemen, doordat zij het realiseren van maatschappelijke impact als primair doel
hebben, waarbij het maken van winst een randvoorwaarde is om dit doel te bereiken.
Belangrijk vertrekpunt voor de in voorbereiding zijnde wetgeving vormt het vennootschapsrechtelijke
kader van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek. Dit kader is voor de BVm hetzelfde als
voor de BV. Dit betekent dat er juridisch een gelijk speelveld is.

4

De leden van de VVD-fractie lezen, in het verslag van het schriftelijk overleg over
de reactie op de gewijzigde motie van de leden Stoffer en Wörsdörfer over ambulante
handel (Kamerstuk 32 637, nr. 338), dat de Staatssecretaris in samenspraak met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten
(VNG) voornemens is om een geobjectiveerd en uniform beoordelingsinstrument te laten
ontwikkelen. Hoe staat het met de ontwikkeling van dit instrument? Wanneer wordt dit
instrument verwacht?

Antwoord

Onderzoeksbureau SEO is momenteel bezig met het onderzoek om te komen tot een dergelijk
instrument. Ik verwacht afronding van het onderzoek richting het einde van het vierde
kwartaal 2020.

5

Deze leden vragen of de regering samen met de VNG nog specifieke afspraken heeft gemaakt
omtrent de looptijd van vergunningen. Zij zouden graag zien dat er een vaste periode
van tenminste vijf jaar met een optie tot verlenging van vijf jaar (zoals ook vaste
praktijk is bij contracten van onroerende goederen) komt voor vergunningen van ambulante
handel. Nu worden ondernemers overgelaten aan de grillen van een gemeente, waardoor
ze geen rendabele investeringen kunnen doen. Is de Staatssecretaris bereid om dit
voorstel over te nemen, uit te werken en om te zetten in praktijk? Zo nee, waarom
niet?

Antwoord

Ik heb aan uw Kamer toegezegd om in samenspraak met de VNG een uniform beoordelingsinstrument
te laten ontwikkelen. Dit instrument moet bijdragen aan het bewerkstelligen van eerlijke
concurrentie door te borgen dat de looptijd van een vergunning niet buitensporig lang
is, zodat andere ondernemers gelijke kansen worden geboden. Aan de andere kant moet
de looptijd lang genoeg zijn om gedane investeringen terug te kunnen verdienen. Het
instrument dat ik nu laat ontwikkelen kan gemeenten faciliteren bij de uitvoering
van het lokale vergunningenbeleid. Hiervoor moeten we het onderzoek van het Onderzoeksbureau
SEO afwachten.

6

De motie van de leden Aartsen en Verhoeven, ingediend tijdens de begrotingsbehandeling
van vorig jaar, roept de regering op om een taskforce op te richten om problemen en
oplossingen in de retail te onderzoeken (Kamerstuk 35 300 XIII, nr. 30). De branche heeft veel behoefte aan een extra impuls en zoekt zelf ook de verbinding
met de horeca en cultuur. Een aparte taskforce die met ideeën komt voor de retail
kan hierbij helpen. Hoe staat het met de oprichting van deze taskforce?

Antwoord

Op verzoek van de vaste commissie voor Economische Zeken en Klimaat heb ik uw Kamer
bij brief van 4 december 2019 mijn reactie toegestuurd op de brief van INretail van
11 november 2019 «Help de veenbrand bestrijden!».

In haar brief stelt INretail de oprichting van een interdepartementale taskforce voor
om de problematiek van de retail aan te pakken. Een dergelijke taskforce komt ook
aan de orde in de motie van de leden Aartsen en Verhoeven.3 In lijn met wat er tijdens de Begrotingsbehandeling 2019 is besproken, heb ik voorgesteld
om in het kader van de vervolgaanpak Retailagenda 3.0 met alle betrokkenen een aantal
gerichte opdrachten voor het versterken van ondernemerschap, het tegengaan van leegstanden
en het inventariseren van knelpunten vorm te geven. De in de brief genoemde voorbeelden
van knelpunten en maatregelen zullen hierbij worden betrokken. In dat kader ben ik
voornemens een onderzoek te laten doen naar de regeldruk in de retail. Door te kiezen
voor een inbedding van deze problematiek binnen de Retailagenda wordt geborgd dat
alle relevante partijen, zoals ook INretail, betrokken worden. De Retailagenda heeft
een eigen gezicht in de persoon van de onafhankelijk voorzitter, mevrouw Marijke van
Hees.

7

De leden van de VVD-fractie vragen wat de stand van zaken is met betrekking tot de
mkb-impacttoets op het Klimaatakkoord. Kan de reactie op korte termijn verwacht worden?
Zo niet, wanneer dan wel?

Antwoord

De Minister van EZK stuurt dit jaar een brief waarin hij nader zal ingaan op de voortgang
van de acties die het kabinet heeft aangekondigd bij de aanbieding van het onderzoek
naar de impact van het Klimaatakkoord op het mkb.4

8

Is er al overleg geweest met het mkb over de bekostiging van de maatregelen? Zo nee,
waarom niet?

Antwoord

Zie hiervoor het antwoord op vraag 7 van de VVD-fractie.

9

Deze leden vragen naar de stand van zaken is rondom de kredietfaciliteit voor de reisbranche.

Antwoord

Het kabinet onderzoekt op dit moment samen met de reisbranche de haalbaarheid en wenselijkheid
van een voorstel voor een kredietfaciliteit gekoppeld aan bestaande vouchers. Naar
verwachting zal er in november meer duidelijkheid zijn over een mogelijke oplossingsrichting
en zal het kabinet zich beraden of een rol van de overheid aantoonbaar doelmatig en
wenselijk is.

Vragen en opmerkingen van de leden van de CDA-fractie

De leden van de CDA-fractie hebben met kennisgenomen van de geagendeerde stukken.
Deze leden hebben daarover de volgende vragen en opmerkingen.

10

De leden van de CDA-fractie verwijzen naar een schriftelijk overleg over ambulante
handel dat heeft plaatsgevonden op 14 november 2019, waarbij ook deze leden inbreng
hebben geleverd. Het verslag van dit schriftelijk overleg, met antwoorden op de gestelde
vragen, hebben zij op 23 april 2020 ontvangen. Kan de Staatssecretaris aangeven wat
de stand van zaken is met betrekking tot het opstellen van een landelijke leidraad
voor gemeenten voor het inrichten van een vergunningsstelsel en het bepalen van de
vergunningsduur.

Antwoord

Het uniforme beoordelingsinstrument dat ik momenteel laat ontwikkelen zal de belangrijkste
basis zijn voor een gemeentelijke leidraad en een aanvulling op de handreiking schaarse
vergunningen die de VNG al eerder heeft opgesteld voor haar leden. Een nadere invulling
van de gemeentelijke leidraad is derhalve afhankelijk van de uitkomsten van het onderzoek
dat SEO momenteel in mijn opdracht uitvoert. Ik verwacht dat dit onderzoek in de loop
van het vierde kwartaal 2020 afgerond zal zijn.

11

Wat is de stand van zake met betrekking tot de ontwikkeling van een uniform beoordelingsinstrument
waarmee het voor gemeenten eenvoudiger wordt een redelijke vergunningstermijn vast
te stellen voor te onderscheiden branches binnen de ambulante handel?

Antwoord

Zie hiervoor het antwoord op vraag 4 van de VVD-fractie.

12

De leden van de CDA-fractie hebben kennisgenomen van de handreiking Dienstenrichtlijn
en ruimtelijke ordening, die inzicht biedt in de achtergrond en de doelstelling van
de Dienstenrichtlijn en het Nederlandse detailhandels-vestigingsbeleid. De handreiking
stelt gemeenten en provincies in staat hun ruimtelijke voorschriften te toetsen aan
de Dienstenrichtlijn, opnieuw te doordenken en zo nodig aan te passen. Is het de Staatssecretaris
bekend in welke mate decentrale overheden deze handreiking toepassen?

Antwoord

Het is onbekend in hoeverre gemeenten de Handreiking daadwerkelijk toepassen. Het
is aan de gemeenten om in te schatten of de brancheringsregels in de bestemmingsplannen
mogelijk strijdig zijn met de Europese Dienstenrichtlijn, of en op welke wijze regels
dienen te worden aangepast en of de onderbouwing ervan dient te worden aangescherpt.
De Handreiking biedt ondersteuning bij al deze stappen.

Aan de reacties vanuit gemeenten valt af te leiden dat de Handreiking tegemoetkomt
aan een behoefte van gemeenten. Zo werd het symposium ter gelegenheid van de presentatie
van de Handreiking drukbezocht. Ook uit vragen die binnenkomen bij de helpdesk van
Kenniscentrum Europa Decentraal blijkt dat dit een onderwerp is, dat steeds meer leeft
onder decentrale overheden.

13

In een brief van 11 november 2019 «Help de veenbrand bestrijden!» stelt INretail de
oprichting van een interdepartementale taskforce voor om de problematiek van de retail
kabinetsbreed aan te pakken. Ook de Kamer heeft hier bij motie om verzocht, maar een
taskforce is er nog niet. Is de Staatssecretaris bereid deze taskforce alsnog in het
leven te roepen, juist nu als gevolg van de coronacrisis winkelgebieden met veel detailhandel
hard zijn geraakt en een gecoördineerde aanpak des te urgenter is?

Antwoord

Zie hiervoor het antwoord op vraag 6 van de VVD-fractie.

14

Hoe staat de Staatssecretaris tegenover een «ambassadeur voor de retail», die het
gezicht van deze aanpak wordt?

Antwoord

Zie hiervoor het antwoord op vraag 6 van de VVD-fractie.

15

Hoe en op welke termijn wordt invulling gegeven aan de recent aangenomen motie van
de leden Palland en Amhaouch over leegstand van winkelgebieden in gemeenten tegengaan
(Kamerstuk 35 420, nr. 131)?

Antwoord

Bij de besteding van de middelen voor de herstructurering van winkelgebieden om de
leefbaarheid te verbeteren, die vooralsnog zijn gereserveerd op de aanvullende post
bij het Ministerie van Financiën (FIN), vormt de fysiek georiënteerde aanpak van winkelgebieden
in binnensteden en kernen het uitgangspunt en zal worden ingezet op het aanjagen en
versnellen hiervan. Gemeenten en marktpartijen zullen hier gezamenlijk plannen voor
moeten opstellen en aanleveren. De kwaliteit van plannen is daarbij leidend, al zal
ook worden gewaakt voor een eenzijdige verdeling van projecten over Nederland. De
ervaring die hiermee wordt opgedaan en de kennis die hiermee wordt gegenereerd zal
worden vastgelegd en breed worden gedeeld. Gezamenlijke plannen van gemeenten en marktpartijen
zullen worden beoordeeld en toegekend op basis van nog te bepalen criteria.

Deze opzet zal de komende maanden verder worden uitgewerkt. Daarbij zal nauw worden
samengewerkt met gemeenten, marktpartijen en kennisinstellingen en Rijkspartners als
BZK, waarbij EZK de regie zal voeren. Het uitgewerkte voorstel zal naar verwachting
voorjaar 2021 worden opgeleverd.

16

De leden van de CDA-fractie hebben een aantal vragen naar aanleiding van de uitvoering
van de aangenomen motie van de leden Amhaouch en Wörsdörfer over afschermen van het
woonadres bij ondernemers zonder rechtspersoonlijkheid.5 Wat is de stand van zaken met betrekking tot het ontwerpbesluit en het tijdspad ten
behoeve van de aanpassing van artikel 51 Handelsregisterbesluit 2008 om het afschermen
van alle natuurlijke personen die in het Handelsregister mogelijk te maken? Van hoeveel
natuurlijke personen zal het woonadres zichtbaar blijven in het Handelsregister, omdat
hun onderneming is gevestigd op het woonadres?

Antwoord

In het genoemde ontwerpbesluit zijn bepalingen opgenomen ter uitvoering van het standaard
afschermen van woonadresgegevens van natuurlijke personen, de registratie van bestuursverboden
en de uitbreiding van de lijst autorisatie zoeken op naam. Deze drie onderwerpen raken
aan de bescherming van de persoonsgegevens die in het Handelsregister zitten. Met
het oog daarop wordt de Autoriteit Persoonsgegevens verzocht om een advies uit te
brengen over het ontwerpbesluit. De Kamer van Koophandel (KvK) bereidt de voorziening
voor het afschermen van de woonadresgegevens al voor, zodat deze klaar staat als het
ontwerpbesluit begin volgend jaar wordt vastgesteld en in werking treedt.

Er zijn ruim 1,5 miljoen ondernemingen ingeschreven in het Handelsregister met een
rechtsvorm van eenmanszaak, vennootschap onder firma, commanditaire vennootschap of
maatschap. Indien het woonadres van de ondernemer gelijk is aan het vestigingsadres
van de onderneming, dan blijft het adres zichtbaar in het Handelsregister als vestigingsadres.
De openbaarheid van het vestigingsadres bevordert de rechtszekerheid van derden in
het economisch verkeer.

17

Wat is de uitkomst van de verkenning naar hoe de contractueel vastgelegde gebruiksbeperkingen
die al zijn verbonden aan (her)gebruik van handels-registerinformatie (zoals de Non
Mailing Indicator van de KvK) kunnen worden aangescherpt of aangevuld?

Antwoord

Op 1 november 2020 publiceert de KvK nieuwe gebruiksvoorwaarden voor Handelsregisterinformatieproducten.
Hierin wordt scherper omschreven wat wel en niet mag op het vlak van (her)gebruik
en doorgifte van gegevens uit het register. De nieuwe voorwaarden moeten de privacybelangen
van ondernemers die in het Handelsregister zijn ingeschreven beter beschermen en de
rechtszekerheidsfunctie van het register bevorderen. Over deze voorwaarden heeft KVK-overleg
gevoerd met belanghebbenden, zoals banken, verzekeraars, energiemaatschappijen en
handelsinformatiebedrijven.

18

In welke mate is sinds het stoppen van de levering van het product «Adressenbestand
Online» door de KvK per 1 juli 2019 het aantal klachten over ongewenste direct marketing
afgenomen en/of bestaat er noodzaak voor aanvullende maatregelen? In welke mate is
het aantal klachten over agressieve verkopers van energiecontracten onder met name
zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers) afgenomen?

Antwoord

In de klachtenregistratie van de KvK is een scherpe daling te zien van het aantal
vragen over ongewenste benadering, namelijk van gemiddeld 300 per maand in de eerste
helft van 2019 naar gemiddeld 50 in dezelfde periode erna. Daar ben ik blij om, maar
ik wil dat niet alleen toeschrijven aan het stoppen met leveren van het product «Adressenbestand
Online». De KvK en EZK hebben naar aanleiding van de adviezen van de Autoriteit Persoonsgegevens
in 2018 over gegevensverstrekking vanuit het Handelsregister6 aandacht aan het onderwerp besteed en verschillende maatregelen getroffen. De nieuwe
gebruiksvoorwaarden die KvK op 1 november 2019 publiceerde komen bijvoorbeeld ook
voort uit die ontwikkelingen naar aanleiding van de adviezen.

19

De leden van de CDA-fractie zijn benieuwd of de Staatssecretaris een korte stand van
zaken kan geven over de eerste en tweede ronde MKB-deals.

Antwoord

In 2019 is het programma MKB-deals gestart, waarin kennisdeling over en het versterken
van sterke regionale projecten en initiatieven gericht op het brede mkb door EZK wordt
ondersteund. Eind 2019 heeft de eerste ronde MKB-deals plaatsgevonden7, op basis waarvan 9 projecten geselecteerd zijn die in de zomer van 2020 van start
zijn gegaan. Recentelijk heeft de tweede ronde MKB-deals plaats gevonden, waarbij
13 projecten zijn geselecteerd. Momenteel wordt met de 13 geselecteerden gesproken
om tot een definitieve MKB-deal (het sluiten van een convenant) te komen. Na het ondertekenen
van het convenant, naar verwachting medio november 2020, kunnen deze MKB-deals van
start gaan. Tenslotte is ter versterking van de ondersteuning van het mkb in Nederland
en met steun van EZK, MKB-NL, KvK, VNG, G40 en Interprovinciaal Overleg (IPO) het
«Kennisnetwerk regionale economie» van start gegaan, waarbij opgedane kennis, informatie
en best practices uit de MKB-deals met relevante stakeholders worden uitgewisseld.

20

Kan de Staatssecretaris tevens informeren over de marktverkenning en een eventuele
gehele of gedeeltelijke verkoop van de DVI-I en/of DVI-II aandelen door Oost NL?

Antwoord

De marktverkenning zoals toegezegd in de brief van 20 december 2019 over de eerste
inzichten in de verkoopmogelijkheden8 is vertraagd door het effect COVID-19-crisis op de secundaire markt. In de Voortgangsrapportage
MKB-actieplan die voor de EZK-begrotingsbehandeling 2021 aan de Tweede Kamer wordt
gestuurd zal ingegaan worden op de uitkomsten van de marktverkenning.

21

De leden van de CDA-fractie lezen dat op basis van de Financieringsmonitor 2019 geconcludeerd
kan worden dat de potentie van alternatieve financieringsvormen nog niet volledig
wordt benut. Door de coronacrisis is toegang tot financiering voor ondernemers essentieel
om hun bedrijf voort te zetten, daarom kijken deze leden uit naar de opvolging van
de acties uit de beleidsvisie mkb-financieringsmarkt van 5 november 2019. Acties zoals
het versterken van kennis en vaardigheden van ondernemers om een goede financieringsaanvraag
te kunnen doen. Wanneer ontvangt de Kamer bericht over de opvolging van de acties?

Antwoord

In de visie MKB Financiering9 is aangegeven dat over de voortgang van de acties gerapporteerd zal worden in de
voortgangsrapportage MKB-actieplan. Deze voortgangsrapportage zou in het voorjaar
gepubliceerd worden, maar is vanwege de COVID-19-crisis uitgesteld tot het najaar
en zal vóór de EZK-begrotingsbehandeling 2021 naar de Tweede Kamer worden gestuurd.

22

Deze leden merken op dat in de Financieringsmonitor 2019 van de ondernemers van wie
een financieringsaanvraag (deels) werd afgewezen, slechts 12% is doorverwezen naar
een andere financieringsvorm (tegen 17% in 2018). Hoe is in dit licht uitvoering gegeven
aan de motie van de leden Amhaouch en Wörsdörfer over de afstemming tussen en de doorwijzing
naar de loketten (Kamerstuk 32 637, nr. 364)?

Antwoord

Er heeft overleg plaatsgevonden tussen de KvK, de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland
(RVO.nl) en EZK. Uit inventarisatie blijkt dat doorverwijzing tussen onderlinge loketten
van de overheid goed functioneert. Wanneer een ondernemer met een financieringsvraag
contact zoekt met een adviseur van bijvoorbeeld de RVO.nl of de KvK, doen de adviseurs
hun uiterste best om de ondernemer zo volledig mogelijk te informeren over de bestaande
opties. Het belang van goed onderling contact en doorverwijzing wordt door alle overheidspartijen
erkend en nagestreefd.

Ondernemers kloppen echter in het grootste deel van de gevallen aan bij hun bank wanneer
ze op zoek zijn naar financiering. Of banken hun klanten na een afgewezen aanvraag
doorverwijzen naar een ander loket is aan henzelf. De banken die aangesloten zijn
bij de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) hebben zich gecommitteerd aan de Gedragscode
Kleinzakelijke Financiering van de NVB. In deze Gedragscode staat in art. 7.1: «De
Bank verwijst een Klant alleen door als dit naar haar oordeel voor de Klant toegevoegde
waarde heeft en dus in het belang van de Klant is. Het doel van de Bank is te allen
tijde om de Klant op verantwoorde wijze te helpen aan een Financiering die bijdraagt
aan de doelstellingen van de Klant.» Daarnaast heeft de Europese Commissie in haar
onlangs aangekondigde actieplan ter versterking van de Kapitaalmarktunie10 een onderzoek aangekondigd waarin vóór het einde van 2021 wordt bezien of een verplichting
ingevoerd kan worden voor banken om ondernemers met een afgewezen financieringsaanvraag
door te verwijzen naar alternatieve bronnen van financiering. Het kabinet staat positief
tegenover dit plan.

23

De leden van de CDA-fractie vragen de Staatssecretaris naar haar indruk van het Nederlandse
financieringsinstrumentarium voor kennis- en kapitaalintensieve start- en scale-ups
ondernemers met hoog risico. Hoezeer ziet zij «gaten» in het (corona-ondersteunings)
aanbod? Hoe zouden die kunnen worden gedicht? Welke rol kan de nationale scale-up
faciliteit, aangekondigd in de EZK-begroting 2021, hierbij spelen?

Antwoord

Voor het mkb, start- en scale-ups met een behoefte aan risicodragend vermogen, heeft
het kabinet tijdens de COVID-19-crisis, naast de bestaande financieringsmogelijkheden,
de Corona-OverbruggingsLening (COL) ter beschikking gesteld. Om deze bedrijven ook
in volgende financieringsrondes te kunnen blijven ondersteunen is € 150 miljoen gereserveerd
ter versterking van het fondsvermogen van de ROM’s.

Daarnaast konden afgelopen half jaar de innovatieve en startende ondernemers die een
Vroeg Fase Financiering of Innovatiekrediet van de overheid hebben ontvangen, uitstel
van aflossing en rente krijgen. Tevens kon voor de Vroege Fase Financiering de rente
voor deze periode worden opgeschort. Voor de Seed Capital regeling werd dit jaar in
totaal € 20 miljoen extra vrijgemaakt, bovenop de € 32 miljoen die begroot was.

Om ook te voorzien in de grotere kapitaalbehoefte van scale-ups ten behoeve van het
realiseren van hun groeiplannen, wordt zoals aangekondigd in de brief van 28 augustus
jl. in samenwerking met Invest NL hard gewerkt aan de oprichting van een nationale
scale-up faciliteit. Daarbij kijkt EZK ook nadrukkelijk naar de ondersteuning start-
en scale-ups die werken aan de ontwikkeling van sleuteltechnologieën en daarbij een
grote kapitaalbehoefte kennen.

24

Wat is de huidige status van het verbetertraject rond het Innovatiekrediet? Kan de
Staatssecretaris ingaan op de verschillende onderdelen van dit traject? Verwacht zij
dat ondernemers al vanaf 2021 de vruchten kunnen plukken van het verbeterd Innovatiekrediet?

Antwoord

De regeling Innovatiekrediet zal naar verwachting per 1 januari 2022 worden aangepast.
Momenteel worden de verschillende onderdelen geïnventariseerd, waaronder de rentestructuur.
Eventuele onderdelen van het verbetertraject waarvoor geen wijziging van de regeling
nodig is, zoals in de uitvoering – denk aan de communicatie of verdere stroomlijning
van de aanvraag-, beheer- en rapportageprocessen – zullen mogelijk sneller worden
doorgevoerd.

25

De leden van de CDA-fractie hebben er begrip voor dat de Staatssecretaris in haar
brief van 24 april 2020 schrijft dat de Kamerbrief over familiebedrijven, de Voortgangsrapportage
MKB-actieplan en «een aantal onderwerpen op welk gebied resultaten vóór de zomer zijn
toegezegd» als gevolg van de coronacrisis later naar de Kamer verzonden worden.

Kan de Staatssecretaris inmiddels wel een stand van zaken kan geven omtrent de uitvoering
van de onderstaande moties?

• Motie van het lid Amhaouch over een evaluatie van de MKB-Werkplaatsen (Kamerstuk 35 300 XIII, nr. 44);

• Motie van de leden Amhaouch en Palland over een kwantitatief CBS-onderzoek naar familiebedrijven
(Kamerstuk 35 300 XIII, nr. 41);

• Motie van het lid Amhaouch c.s. over een vervolg op de tanteagaathregeling onderzoeken
(Kamerstuk 32 637, nr. 407);

• Motie van de leden Amhaouch en Van Eijs over een internationaal concurrerende regeling
voor de versterking van het groeivermogen van jonge bedrijven (Kamerstuk 33 009, nr. 86).

Antwoord

Motie Amhaouch

De motie van het lid Amhaouch verzoekt de regering, om de effectiviteit en het bereik
van het totaal aan MKB-Werkplaatsen een jaar na de start te evalueren. Op basis van
deze evaluatie wordt bezien of extra inzet of extra middelen noodzakelijk zijn. Gezien
de verschillende momenten van aanvang van de zes eerste werkplaatsen is gekozen voor
een evaluatiemoment waarbij recht wordt gedaan aan de activiteiten die door de werkplaatsen
worden ontplooid ter ondersteuning van de digitalisering van mkb-bedrijven. Met de
werkplaatsen is derhalve afgesproken dat de evaluatie voor de zomer van 2021 wordt
afgerond. Met de vijf recent opgestarte werkplaatsen is afgesproken dat voor hen de
evaluatie in het najaar van 2021 zal plaatsvinden.

Motie Amhaouch/Palland

Kamerbrief familiebedrijven wordt voor de Begrotingsbehandeling 2021 naar de Tweede
Kamer gestuurd.

Motie Amhaouch

Het onderzoek Durfkapitaal in de vroege fase is in de afrondende fase. De uitkomsten
daarvan en de reactie op de daarmee samenhangende motie over een vervolg op de tante
Agaathregeling zal dit najaar naar de Tweede Kamer worden gestuurd.

Motie Amhaouch/Van Eijs

In de begeleidende brief bij het pakket Belastingplan 2021 d.d. 15 september 2020
van de Staatssecretaris van Financiën aan de Tweede Kamer is aangegeven dat FIN en
EZK werken aan een nieuwe regeling voor aandelenopties. De nieuwe regeling zou in
eerste instantie per 1 januari 2021 in werking te treden. Bij de bespreking van het
conceptwetsvoorstel met TechLeap en andere experts is duidelijk geworden dat de voorgestelde
maatregel geen oplossing zou bieden voor het probleem bij het aantrekken en behoud
van talent en er meer tijd nodig is om samen met het veld tot een goed werkend alternatief
te komen. Het onderzoek met een internationale vergelijking van maatregelen voor werknemersparticipaties
dat ik naar aanleiding van de motie van de leden Amhaouch en Van Eijs laat uitvoeren,
wordt hierbij betrokken.

Het streven is om het concept van de nieuwe maatregel in februari 2021 voor internetconsultatie
aan te bieden en de regeling op te nemen in het Belastingplan 2022.

26

Is de Staatssecretaris bereid extra haast te maken met de uitvoering van motie van
de leden Amhaouch en Van Eijs omwille van het belang om deze bedrijven door de coronacrisis
te helpen?

Antwoord

Het onderzoek, dat in de motie wordt gevraagd, is rond de jaarwisseling gereed. In
mijn antwoord op vraag 24 is aangegeven dat het onderzoek wordt betrokken bij het
voorbereiden van een nieuwe regeling voor aandelenopties. De nieuwe regeling loopt
mee in de voorbereiding en besluitvorming over het Belastingplan 2022.

27

In schriftelijke reactie op de aangenomen gewijzigde motie van de leden Aartsen en
Amhaouch over deelverpanding mogelijk maken (Kamerstuk 32 637, nr. 408) geeft de Staatssecretaris aan deze nog niet te kunnen uitvoeren vanwege een lopend
onderzoek naar praktische knelpunten in de huidige situatie. Zijn de resultaten van
dit onderzoek inmiddels bekend en wanneer gaat de Staatssecretaris uitvoering geven
aan de motie?

Antwoord

Het onderzoek naar de praktijk van deelverpanding of zekerhedenvestiging wordt binnenkort
afgerond. Door de COVID-19-crisis heeft dit helaas langer geduurd dan de bedoeling
was.

De voorlopige uitkomsten en aanbevelingen worden komende tijd uitgebreider besproken
met relevante partijen. In de eerste helft van 2021 zal ik de Kamer hierover informeren.

28

De leden van de CDA-fractie steunen de Staatssecretaris in haar inzet om onredelijk
lange betaaltermijnen tegen te gaan en zien uit naar het wetsvoorstel dat de betaaltermijn
van grote bedrijven aan kleine bedrijven maximeert op 30 dagen. Ligt dit wetsvoorstel,
waarvan de consultatie voor het herfstreces 2020 was voorzien, op schema?

Antwoord

Op 1 oktober 2020 is de internetconsultatie gestart. Het wetsvoorstel ligt op schema.

29

Wat kan de Staatssecretaris melden over de mogelijke rol die de ACM gaat nemen omtrent
het registreren van klachten en meldingen over het niet naleven van de regels ten
aanzien van de betaaltermijnen?

Antwoord

Bij de ACM wordt een meldpunt opgericht waar mkb-ondernemingen gedurende één jaar
anoniem meldingen kunnen doen over grote ondernemingen die de wettelijke dan wel de
afgesproken betaaltermijn niet naleven c.q. nakomen. De ACM zal zich tijdens dit traject
enkel bezighouden met het registreren en verzamelen van meldingen en klachten. Er
is geen sprake van toezicht. Ik zal aan de hand van de resultaten van het meldpunt
onderzoeken of publiek toezicht mogelijk en opportuun is.

30

Wat kan de Staatssecretaris melden over de verbetering van de informatievoorziening
over betaaltermijnen door de overheid middels de websites van de rijksoverheid en
het Ondernemersplein?

Antwoord

Mijn streven is om ervoor te zorgen dat het wetsvoorstel dat de betaaltermijn van
grote bedrijven aan kleine bedrijven maximeert op 30 dagen zo spoedig mogelijk in
werking treedt. Daarnaast is het van belang dat het meldpunt bij de ACM zo snel mogelijk
goed wordt ingericht.11

31

Hoe weegt de Staatssecretaris het pleidooi vanuit diverse Nederlandse detailhandelsbranches
om voor de voorraadfinanciering van handelsgoederen in de detailhandel een (met wederzijds
goedvinden en onderbouwde) betalingstermijn van 60 dagen aan te houden?

Antwoord

Ik ben op de hoogte van het pleidooi vanuit diverse Nederlandse detailhandelsbranches
waarin wordt gevraagd een uitzondering te maken voor voorraadfinanciering. Zij stellen
dat een betaaltermijn van 30 dagen niet geschikt is voor alle branches en dat branches
erg van elkaar verschillen. Ook waarschuwen zij dat leveranciers steeds vaker gevraagd
worden «just in time» te leveren, waardoor ze kosten moeten maken om de goederen zelf
op voorraad te houden. Een ander gevolg kan zijn dat grote bedrijven steeds vaker
alleen bij grote bedrijven of in het buitenland inkopen.

In het in vraag 2 van de VVD-fractie besproken onderzoek van SIRA Consulting zijn
tevens de negatieve effecten van een verkorting van de betaaltermijn meegenomen. De
bezwaren van de detailhandelsbranches komen overeen met de door SIRA Consulting genoemde
nadelen van het verkorten van de betaaltermijn. Deze nadelen heb ik afgewogen tegen
de voordelen van het verkorten van de betaaltermijn. Ik ben tot de conclusie gekomen
dat de voordelen van een aanscherping zwaarder wegen dan de nadelen die door grote
ondernemers zijn genoemd.12

Daarnaast ben ik van mening dat het wetsvoorstel de ongelijke handelsrelatie in voldoende
mate adresseert en tegelijkertijd de nodige ruimte geeft voor verschillende handelspraktijken
in de diverse bedrijven en branches. Het wetsvoorstel ziet op betaaltermijnen in overeenkomsten
tussen enerzijds grootbedrijven in de rol van afnemer en anderzijds het mkb of een
zelfstandig ondernemer in de rol van leverancier of dienstverlener. In die relatie
heeft de grote afnemer een veel sterkere onderhandelingspositie dan de kleine leverancier
en is de kleine leverancier erg afhankelijk van de grote afnemer. Deze ongelijke uitgangspositie
kan ertoe leiden dat de grote afnemer de kleine leverancier dwingt akkoord te gaan
met een onredelijk lange betaaltermijn. Bij overeenkomsten tussen een kleine afnemer
en een kleine leverancier of een grote afnemer en een grote leverancier zijn de verhoudingen
meer gelijk. Het probleem van afgedwongen lange betaaltermijn is daarom geen issue
in deze handelsrelaties. Het wetsvoorstel ziet daarom ook niet op deze handelsrelaties
en hierdoor is er geen sprake van «one-size-fits-all». Daarbij is er voldoende ruimte om de overeenkomsten naar eigen inzicht vorm te geven.
Het enige is dat in deze specifieke handelsrelatie geen betaaltermijn langer dan 30
dagen kan worden overeengekomen. Andere zaken blijven wel onderhandelbaar in het onderhandelingsproces.

32

De leden van de CDA-fractie lezen dat een onderzoekrapport is uitgebracht over het
vereenvoudigen van de oprichting van een bv. Op basis hiervan heeft de Staatssecretaris
een online consultatie van beleidsopties onder belanghebbende aangekondigd. Wanneer
kan de Kamer een beleidsstandpunt verwachten?

Antwoord

Zoals aangekondigd wil ik belanghebbenden binnenkort raadplegen, onder andere door
middel van een online consultatie. Ik hoop dit jaar de raadpleging inclusief consultatie
te kunnen afronden. Daarna zal ik in samenspraak met de Minister van Rechtsbescherming
een beleidsstandpunt bepalen. Ik zal uw Kamer in ieder geval uiterlijk februari volgend
jaar informeren over het verdere tijdpad.

33

De Staatssecretaris werkt aan een wettelijke regeling ten behoeve van een betere herkenbaarheid
van maatschappelijke ondernemingen, door ondernemers de mogelijkheid te bieden te
kiezen voor een BVm. Hoe kijkt de Staatssecretaris aan tegen het pleidooi van Cedris
voor een stevige ondergrens, waarmee ondernemingen die in aanmerking komen voor de
BVm-status zich op maatschappelijk gebied duidelijk onderscheiden? Wat vindt zij van
het afbakenen van sociaal ondernemerschap tot ondernemingen die zich inzetten op het
gebied van zowel «planet» als «people», zoals voorgesteld door Cedris, VNO-NCW en
MKB-NL? Hoe kijkt zij aan tegen practice-based in plaats van principle-based erkenning
via een BVm-status, door alleen ondernemingen die in de praktijk het verschil maken
en concreet invulling geven aan inclusief werkgeverschap in aanmerking te laten komen
voor een aparte juridische status?

Antwoord

Ik heb kennisgenomen van het pleidooi van Cedris. De kern van dit pleidooi is dat
het wetsvoorstel de garantie zal moeten bieden dat de maatschappelijke impact die
een BVm sorteert in praktische zin niet door een minimumgrens zakt en dat de maatschappelijke
impact altijd ook mede gericht dient te zijn op werkgeverschap.

In mijn brief heb ik aangegeven dat het wetsvoorstel zal zien op maatschappelijke
ondernemingen en niet enkel op sociale ondernemingen, omdat dit laatste begrip vooral
samenvalt met ondernemingen die zich primair richten op het bieden van werk aan mensen
met een achterstand op de arbeidsmarkt. Met het begrip maatschappelijke ondernemingen
kan beter tot uitdrukking worden gebracht dat het meer in den brede gaat om ondernemingen
die zich primair richten op het bewerkstelligen van maatschappelijke impact waarbij
duurzaamheid en inclusiviteit belangrijke sleutelbegrippen zijn. De impact van maatschappelijke
ondernemingen zal zowel «planet» als «people» ten goede komen.

Verder heb ik in mijn brief aangegeven dat de BVm een regeling van civielrechtelijke
aard is waarvan de naleving in handen is van belanghebbenden die zich tot de rechter
kunnen wenden. Een practice-based erkenning zou een regeling naar bestuursrechtelijke aard vergen en de verantwoordelijke
bewindspersoon van EZK in de positie brengen om uitsluitsel te geven over welke ondernemingen
wel of niet in aanmerking komen voor een erkenning. Van een louter principle-based erkenning zal overigens geen sprake zijn. Er is bij de voorbereiding tot vormgeving
van de BVm oog voor een effectieve werking van de BVm en het belang van het practice-based karakter daarvan.

Het wetsvoorstel zal een regeling bevatten voor het meten van impact, waarbij mogelijk
wordt aangesloten bij het verder te ontwikkelen Impactpad en het doen van verslag
hierover. Dit om te garanderen dat de onderneming voor belanghebbenden en samenleving
controleerbaar is op haar daden

34

De leden van de CDA-fractie hebben kennisgenomen van de Monitor Betaaltermijnen overheid
2019 en de antwoorden op Kamervragen over de omgang van grote ondernemingen met het
Coronavirus. Hoofdconclusie is dat de overheid haar uiterste best doet om facturen
die aan alle vereisten voldoen zo snel mogelijk te betalen. De ervaring leert echter
dat voor overheden het uitvoeringsvraagstuk in de praktijk weerbarstig is. De Staatssecretaris
schrijft dat het overheden op dit moment niet allemaal lukt om binnen 30 dagen 90%
of 95% van de facturen betaald te hebben. Welke stappen zouden kunnen worden gezet
om dit te verbeteren, bijvoorbeeld door e-facturatie te bevorderen en leveranciers
van de overheid te helpen met het in één keer correct indienen van een e-factuur,
die binnen zeven dagen kan worden betaald?

Antwoord

Alle Nederlandse overheden, overheidsorganisaties en overige aanbestedende diensten
zijn sinds 18 april 2019 verplicht om e-facturen van hun leveranciers te kunnen ontvangen
en verwerken. Die facturen worden dan vrijwel direct betaald als aan alle vereisten
is voldaan. Helaas maken niet alle crediteuren gebruik van e-facturatie. Hierin kunnen
verdere stappen worden gezet. Vanuit het loket Betaalme.nu wordt e-factureren dan
ook bevorderd. Daarnaast biedt het loket hulp aan mkb’ers die hun eigen proces van
factureren willen verbeteren.

35

De leden van de CDA-fractie merken op dat het aantal KvK-kantoren in de regio sinds
2014 is teruggebracht van 55 naar 19 vestigingen en gaat in de komende jaren verder
terug naar zes, waarvan vijf als fysiek Ondernemersplein in Amsterdam, Rotterdam,
Groningen, Eindhoven en Arnhem. Deze leden zien de toename van onlinedienstverlening,
maar vragen in hoeverre de teruggang in het aantal fysieke KvK-vestigingen raakt aan
andere wettelijke taken van de KvK, bijvoorbeeld regiostimulering. Deelt de Staatssecretaris
de mening dat economische ontwikkeling in de regio hoort plaats te vinden en een fysiek
aanwezige KvK daarin een functie heeft? Hoe denkt de Staatssecretaris dat de KvK voor
lokale ondernemers een rol van betekenis kan blijven spelen wanneer zij minder fysiek
in de regio aanwezig is en nog slechts op afstand? Bestaat het risico dat hierdoor
economische activiteiten zullen afnemen?

Antwoord

Bij de voorbereiding van de fusie van de 12 regionale KvK-kantoren en Syntens naar
een nationale KvK is gecommuniceerd dat op termijn als fysieke vestiging van KvK alleen
de ondernemerspleinen overblijven. De sluiting van een groot aantal kantoren van KvK
heeft geleid tot een flinke vermindering van kosten. Ondernemers hebben daar ook baat
bij. Zo is onder andere de jaarlijkse bijdrage aan KvK komen te vervallen. Daarnaast
blijkt dat steeds meer ondernemers de voorkeur geven aan het gebruik van digitale
communicatiekanalen boven een bezoek aan de balie, omdat het tijd bespaart.

Voor een aantal diensten en borging van regionale aanwezigheid is er een fysiek netwerk
van ondernemerspleinen met een adequate regionale spreiding. Deze vijf ondernemerspleinen
worden beheerd door de KvK. De fysieke ondernemerspleinen zijn bedoeld als ontmoetingsplaatsen
voor ondernemers en gerelateerde organisaties. De spreiding is zodanig dat in nagenoeg
heel Nederland een ondernemersplein te bereiken is met maximaal een uur reistijd.

Naast de fysieke ondernemerspleinen beheert KvK het digitale ondernemersplein, waar
ondernemers voor al hun communicatie met de overheid online terecht kunnen. De verregaande
digitalisering van de dienstverlening, zoals KvK dat voorstaat, betekent dat de ondernemer
24 uur per dag, 7 dagen in de week terecht kan op het digitale ondernemersplein. Voor
ondernemers betekent dit duidelijkheid, tijdwinst en een verlaging van de (transactie)kosten.
De COVID-19-crisis heeft deze ontwikkeling alleen maar versterkt.

Door de regionale component goed in te bedden in de bestaande digitale dienstverlening
van KvK, kan KvK een rol van betekenis blijven spelen in de regio. Zoals verwoord
in mijn brief13 is het belangrijk om de ontwikkelingen te monitoren en te blijven werken aan punten,
zoals een betere stroomlijning van de dienstverlening in de regio.

36

Kan de Staatssecretaris garanderen dat de oplossing voor de verwachte € 70–80 miljoen
kostenverhoging/inkomstenderving voor de KvK niet ten koste gaat van de dienstverlening
aan ondernemers?

Antwoord

Het bedrag van € 70–80 miljoen euro is voor de komende jaren het door de KvK geschatte
tekort op hun begroting ten aanzien van de Handelsregister activiteiten. De eisen
die hieraan worden gesteld nemen toe door uitbreiding van wet- en regelgeving en het
belang van veilig zaken doen voor ondernemers. Met het gevraagde budget wordt geborgd
dat de dienstverlening voor ondernemers overeind blijft. Ik ben en blijf hierover
in gesprek met de KVK.

37

De leden van de CDA-fractie hebben met belangstelling kennisgenomen van het rapport
Investeren in herstel en groei van het mkb en de aanbevelingen die het Nederlands
Comité voor Ondernemerschap doet voor een herstel- en groeiplan, met tien gerichte
maatregelen. Is de Staatssecretaris bereid per maatregel een appreciatie te geven
hoe zij hier tegenaan kijkt? Wat vindt zij van de programmatische aanpak die het Comité
voorstelt teneinde samen met uitvoeringsorganisaties, sociale partners en marktpartijen
met het maatregelenpakket aan de slag te gaan? Is zij bereid hiervoor een speciale
gezant aan te stellen met als eerste opdracht het vertalen van eerdergenoemde maatregelen
in een concreet actieplan en roadmap?

Antwoord

Ik heb met veel waardering kennisgenomen van het rapport «Investeren in herstel en
groei van het mkb». In de afgelopen maanden ben ik (samen met de Ministers van EZK,
SZW en FIN) in gesprek gegaan met het Comité over de aanbevelingen en analyses. In
de brief van 28 augustus 202014 heeft het kabinet gereageerd op het rapport en aangegeven dat een aantal van de voorgestelde
maatregelen al op korte termijn kunnen bijdragen aan het herstel van het mkb en aansluiten
bij de maatregelen die in de brief werden aangekondigd. Het kabinet zal deze maatregelen
en aanbevelingen bij de verdere herstel- en begrotingsplannen betrekken. Een aantal
van deze voorgestelde maatregelen kunnen al op korte termijn bijdragen aan het herstel
van het mkb en sluiten aan bij de maatregelen die in deze brief worden aangekondigd.

De drie verschillende programmalijnen zoals het Comité beschrijft in het rapport zijn
echter van groot belang voor herstel en groei. In het kader van het eerste programma,
gericht op innovatie en groei, werken we momenteel samen met de ROM’s, TechLeap en
InvestNL aan de verdere uitwerking van verschillende initiatieven op het gebied van
financiering. Over het tweede programma «ondernemende arbeidsmarkt» zijn we samen
met het Comité en SZW aan het kijken naar de uitwerking van de aanbevolen maatregelen
rondom omscholing en bijscholing. De derde programmalijn, gericht op het bevorderen
van ondernemerschap en productiviteit, sluit goed aan bij verschillende lopende initiatieven
en acties. We werken eraan deze acties te versterken en op te schalen, om zoveel mogelijk
ondernemers te kunnen ondersteunen. In de voortgangsrapportage van het MKB-actieplan
wordt in de relevante thema-hoofdstukken ook ingegaan op de aanbevelingen van het
Comité. We zullen de aanbevelingen uit het rapport blijven betrekken bij de verdere
herstel- en begrotingsplannen en blijven hierover in gesprek met het Comité.

38

De leden van de CDA-fractie zouden naar aanleiding van de aangenomen motie van de
leden Pieter Heerma en Segers (Kamerstuk 35 570, nr. 16) over het herstelplan regionale economie uitwerken in overleg met provincies en andere
stakeholders van de Staatssecretaris willen weten welke afspraken inmiddels met provincies
en andere partijen zijn gemaakt over de uitvoering van deze motie. Op welke wijze(n)
gaat de Staatssecretaris regio’s betrekken bij het herstel van de economie, in het
bijzonder als het gaat om het ondersteunen/versterken van het mkb (bij onder andere
digitalisering, vergroening en om- en bijscholing van vakkrachten) en het versterken
van de regionale samenwerking tussen onderwijs, onderzoek en bedrijfsleven (innovatieclusters
die bijdragen aan het missiegedreven innovatiebeleid)?

Antwoord

De provincies hebben in het IPO Herstelplan regionale economie een aantal gezamenlijke
prioritaire thema’s opgenomen voor het herstel van het verdienvermogen van de regionale
economieën. Eén van deze thema’s betreft het stimuleren van innovatie en bedrijvigheid
met nadrukkelijke aandacht voor regionale samenwerkingsverbanden resp. clusters en
ondersteuning van het brede en innovatieve mkb. Andere thema’s in het IPO Herstelplan
zijn o.a. duurzaamheid en grote transities met betrekking tot circulaire economie
en digitalisering alsmede inzetbaarheid en weerbaarheid van mensen op alle niveaus
(human capital).

De uitvoering van deze motie is onderdeel van overleg tussen EZK, provincies en gemeenten
over economisch herstel. De provincies nemen het voortouw als het gaat om de concretisering
van de gezamenlijke investeringsinzet (doel, aanpak, instrumentatie, investeringsbedrag)
op de thema’s in het IPO Herstelplan, dus ook ten aanzien van ondersteuning van het
mkb en regionale samenwerkingsverbanden en clusters (binnen het thema innovatie en
bedrijvigheid).

In een bestuurlijk overleg tweede helft november as. zal worden gesproken over de
gemaakte concretiseringsslag door de provincies en de verbindingsmogelijkheden met
de nationale herstelmaatregelen. Hierbij valt te denken aan het versterken van het
fondsvermogen van de ROM’s (€ 150 miljoen) ten behoeve van het verstevigen van de
solvabiliteitspositie van mkb-bedrijven, waarbij door het kabinet regionale cofinanciering
als voorwaarde is gesteld.

Conform verzoek in de motie wordt de Tweede Kamer voor het Kerstreces geïnformeerd.

39

Welke actuele informatie heeft de Staatssecretaris over de gevolgen van de coronacrisis
voor jonge, innovatie «niet-omzetbedrijven» (zoals kennis- en kapitaalintensieve start-
en scale-ups)? In welke mate hebben deze ondernemingen aanspraak kunnen maken op de
regelingen uit de diverse steunpakketten, zoals de Corona-OverbruggingsLening (COL)?
Hoe hoog is het aantal aanvragen, afwijzingen en toekenningen geweest?

Antwoord

Jonge, innovatieve «niet-omzetbedrijven» hebben in het algemeen meer moeite met het
aantrekken van financiering, doordat het trackrecord van deze bedrijven ontbreekt.
Deze bedrijven hebben doorgaans risicovollere activiteiten en kunnen financiers minder
zekerheden bieden in termen van positieve cashflow of activa wanneer zij vreemd vermogen
willen aantrekken. De toegang van deze categorie bedrijven tot kapitaal wordt door
de COVID-19-crisis verder beperkt.

De Corona-OverbruggingsLening (COL) draagt bij aan het verbeteren van de toegang tot
kapitaal een oplossing voor deze categorie bedrijven. De COL onderscheidt vier categorieën
aanvragers (tussen haakjes percentages). Dit betreft startups (58%), scale-ups (23%),
innovatieve mkb-ondernemingen (15%) en mkb-ondernemingen zonder bancaire financiering
(4%). Uit de cijfers blijkt dat een groot deel van de aanvragers start-ups betreft.
Van het totaalaantal aanvragen (2036), zijn er in totaal 763 aanvragen toegekend en
1273 afgewezen.

Via de ROM’s en TechLeap ontvang ik verschillende signalen vanuit de markt. De ene
start-up omschrijft de maatregelen in het nood- en steunpakket als passend en precies
op tijd, waarbij de andere start-up, vaak de start-up die geen hulp heeft ontvangen,
zich niet geholpen voelt. Deze signalen worden net als de overige signalen uit de
markt bijgehouden en meegenomen om de maatregelen waar mogelijk nog beter aan te laten
sluiten op de behoefte in de markt.

40

Bieden de huidige regelingen in de ogen van de Staatssecretaris deze bedrijven voldoende
perspectief?

Antwoord

Alle generieke regelingen tezamen vormen een samenhangend en substantieel pakket om
bedrijven met continuïteitstoekomstperspectief te ondersteunen.

41

De leden van de CDA-fractie willen stilstaan bij de gevolgen van de op dit moment
geldende coronabeperkingen voor ondernemers, zoals het om 22.00 uur moeten sluiten
van horeca en het niet open mogen van sportkantines. Dit leidt tot onduidelijkheid
voor die sporten waar de sport wordt beoefend in een horecagelegenheid (bijvoorbeeld
bowlingbanen) of horeca met een diffuse functie (bijvoorbeeld deels onderdeel van
een manege, deels dorpscafé). Hoe wordt hier in de praktijk mee omgegaan?

Antwoord

Met ingang van de nieuwe maatregelen van 14 oktober 2020 geldt dat eet- en drinkgelegenheden
geheel gesloten zijn. Indien de inrichting waar de eet- en drinkgelegenheid zich bevindt
meerdere functies heeft, dient de inrichting uiterlijk om 01.00 uur te sluiten. Uitgezonderd
zijn hotels voor de hotelgasten, de afhaalfunctie van eet- en drinkgelegenheid en
bedrijfskantines, mits maatregelen worden getroffen om 1,5 meter afstand tussen de
aanwezigen in en bij de toegang van deze locaties te garanderen.

42

Is de Staatssecretaris bereid voor bowlingbanen en andere sportaccommodaties mogelijk
te maken dat zij worden gezien als horeca en daaruit inkomsten kunnen hebben?

Antwoord

Met ingang van de nieuwe maatregelen van 14 oktober 2020, is de horeca gesloten. Hierdoor
is het voor bowlingbanen niet mogelijk inkomsten te vergaren uit de horeca.

43

Op dit moment telt het aantal beschikbare vierkante meters en de mogelijkheid om gasten
zittend te kunnen spreiden niet mee in het coronabeleid richting sport en horeca.
Is de Staatssecretaris bereid hiernaar te kijken, zodat net als in grote winkelketens
ook in sportaccommodaties met voldoende (binnen)oppervlak op een veilige manier horeca-activiteiten
kunnen worden ontplooid?

Antwoord

Momenteel wordt in samenwerking met MKB-NL en branchevereniging KHN gezocht naar slimme
maatregelen voor de horeca, waarbij zowel de risico’s voor de volksgezondheid als
de negatieve economische en sociale gevolgen zoveel mogelijk beperkt wordt.

44

Kan de Staatssecretaris als laatste schetsen hoe het huidige beleid ter ondersteuning
van kermissen en evenementen er nu precies uitziet? In hoeverre gaan seizoensbedrijven
in deze branches in aanmerking komen voor aanvullende sectorale steun? Hoeveel budget
is hiervoor beschikbaar?

Antwoord

Kermissen en evenementen hebben toegang tot NOW en TVL en eerder de TOGS. Het kabinet
werkt aan een manier om seizoensbedrijven ook in het aankomende laagseizoen voldoende
tegemoet te komen. Zodra hier meer duidelijkheid over is, wordt u hierover geïnformeerd.

Vragen en opmerkingen van de leden van de SP-fractie

De leden van de SP-fractie hebben kennisgenomen van de geagendeerde stukken.

45

De leden van de SP-fractie hebben vragen over de reactie van de Staatssecretaris op
de gewijzigde motie van de leden Stoffer en Wörsdörfer over ambulante handel. Kan
de Staatssecretaris aangeven waarom bij het onderzoek van SEO Economisch Onderzoek
naar de tijd die ondernemers nodig hebben om hun investering terug te verdienen, enkel
onderzoek gedaan wordt naar de terugverdientijd van vaste activa, zoals de aanschafkosten
van de verkoopwagen, en niet naar andere investeringen die betrekking hebben op de
bedrijfsvoering, zoals bijvoorbeeld overname kosten?

Antwoord

De interviews en enquêtes die onderdeel zijn van het onderzoek van SEO zijn onder
meer bedoeld om de parameters waarop het beoordelingsinstrument wordt gebaseerd zo
compleet mogelijk te maken. In de uitgezette enquête onder de betrokkenen is daarom
expliciet aandacht en ruimte om overige bedrijfskosten te benoemen en aan te geven.

46

Deze leden vragen of het klopt dat er een verschil zit tussen het bepalen de fiscale
waarde van een bedrijf en de feitelijke waarde van de activa van dat bedrijf en waarom
bij de terugverdientijd daarmee geen rekening is gehouden?

Antwoord

Er kunnen verschillen bestaan tussen de fiscale waarde van een activum en de waarde
die moet worden gebruikt op basis van boekhoudstandaarden. Dit kan onder andere veroorzaakt
worden door verschillende regels ten aanzien van afschrijven. Fiscaal gezien is het
niet altijd mogelijk om bijvoorbeeld af te schrijven op betaalde goodwill.

47

De leden van de SP-fractie vragen hoe vaak de Europese Commissie Nederland in de afgelopen
jaren heeft aangesproken op het overtreden van de Dienstenrichtlijn bij vergunningen
voor de ambulante handel. Heeft de Europese Commissie Nederland erop gewezen dat de
vergunningverlening aan de ambulante handel in strijd is met de Dienstenrichtlijn?

Antwoord

De Europese Commissie heeft Nederland niet aangesproken ten aanzien van de vergunningverlening
aan de ambulante handel. De Dienstenwet, die de Dienstenrichtlijn implementeert, bepaalt
dat een vergunning gebonden dient te zijn aan een beperkte geldigheidsduur in het
geval dat het aantal vergunningen is beperkt (oftewel: indien er sprake is van schaarste
of potentiële schaarste). Voor de toepassing van de richtlijn en wet is het niet nodig
dat de Europese Commissie Nederland aanspreekt op de vergunningverlening aan de ambulante
handel. De nationale rechter past het Europees recht toe en laat daarmee strijdige
nationale bepalingen in het concrete geval buiten toepassing.

48

Kan de Staatssecretaris aangeven waarom het mogelijk is dat in België vergunningen
voor één jaar op grote schaal stilzwijgend verlengd worden en waarom de Europese Commissie
dit kennelijk niet in strijd vindt met de Dienstenrichtlijn? Deze leden vragen waarom
het in Nederland niet toegestaan zou moeten zijn om kortdurende marktvergunningen
te verstrekken die stilzwijgend verlengd worden. Kan de Staatssecretaris aangeven
waarom zowel op markten waar geen vergunningen beschikbaar zijn, als op markten waar
veel vergunningen beschikbaar zijn, bestaande marktvergunningen voor onbepaalde tijd
ingetrokken zouden moeten worden? Zij vragen op hoeveel markten geen plek is voor
nieuwe ondernemers en op hoeveel markten deze situatie permanent is.

Antwoord

Net zoals in België kan ook in Nederland stilzwijgende verlenging van een vergunning
onder voorwaarden mogelijk zijn. Mocht de situatie zich voordoen dat er veel vergunningen
beschikbaar zijn of dat geen enkele andere gegadigde zich meldt, dan kunnen gemeenten
dit meenemen in de beoordeling van de vergunningsduur. Ook is het in die situatie
onder voorwaarden mogelijk om een vergunning te verlengen. Huidige vergunninghouders
dienen in dat geval wel kenbaar te maken dat zij verlenging verlangen, maar zij hoeven
niet een volledig inhoudelijke nieuwe aanvraag te doen. Om te voorkomen dat huidige
vergunninghouders bevoordeeld worden, dient de gemeente wel transparant te zijn met
betrekking tot het feit dat er op een bepaald moment vergunningen kunnen worden verleend,
zodat overige dienstverrichters de mogelijkheid hebben binnen dezelfde aanvraagperiode
een aanvraag in te dienen.

Het is mij niet bekend op hoeveel markten geen plek is voor nieuwe ondernemers en
op hoeveel markten deze situatie permanent is. Mijn inzet is er nu op gericht om in
samenspraak met de VNG een uniform beoordelingsinstrument te laten ontwikkelen. Dit
instrument moet bijdragen aan het bewerkstelligen van eerlijke concurrentie door te
borgen dat de termijn van een vergunning niet buitensporig lang is zodat andere ondernemers
gelijke kansen wordt geboden en niet te kort om gedane investeringen terug te kunnen
verdienen.

49

De leden van de SP-fractie vragen hoe het kan dat in de Dienstenrichtlijn een vergunning
waarbij de looptijd afhankelijk is van bepaalde voorwaarden wordt gekwalificeerd als
een vergunning met een beperkte geldigheidsduur en dus geen vergunningen voor onbepaalde
tijd, terwijl deze vergunning volgens het Nederlandse recht wel een vergunning voor
onbepaalde tijd is. Kan de Staatssecretaris aangeven welke gevolgen het omzetten van
de vergunning naar een beperkte tijd heeft voor ondernemers in de ambulante handel
die een vergunning hebben tot wederopzegging? Kan de Staatssecretaris aangeven of
een vergunning die een voorschrift bevat dat de vergunning blijft gelden zolang er
plaatsen beschikbaar zijn op de markt, een vergunning is die volgens de Dienstenrichtlijn
voor onbepaalde tijd geldt en daarom niet toegestaan is?

Antwoord

De Dienstenrichtlijn bepaalt dat een bestuursorgaan een vergunning die al dan niet
voor onbepaalde tijd kan worden verleend niet in geldigheidsduur mag beperken, tenzij
(onder andere) de vergunning automatisch wordt verlengd of alleen afhankelijk is van
de voortdurende vervulling van de voorwaarden. Met deze formulering beoogt de Dienstenrichtlijn
uitdrukkelijk vast te leggen dat er geen inbreuk wordt gemaakt op de hoofdregel van
onbeperkte geldigheidsduur van vergunningen als een vergunning automatisch wordt verlengd
of alleen afhankelijk is van de voortdurende vervulling van de voorwaarden. De Dienstenrichtlijn
dwingt op dit punt niet tot het aanpassen van de Nederlandse bestuursrechtelijke praktijk.
Bij de implementatie van de Dienstenrichtlijn in de Dienstenwet is dit expliciet vastgelegd:
«Een vergunning waarvan de geldigheidsduur uitsluitend afhankelijk is van de voortdurende
vervulling van de vergunningsvoorwaarden wordt aangemerkt als een vergunning voor
onbepaalde tijd» (artikel 33, tweede lid, Dienstenwet).

Daarentegen kan een vergunning niet voor onbetaalde tijd worden afgegeven als er slechts
een beperkt aantal beschikbare vergunningen kan worden afgegeven, omdat er dwingende
redenen van algemeen belang zijn die zich daartegen verzetten of als er schaarste
is wegens bijvoorbeeld ruimtetekort. Als dit zo is, mogen immers enkel vergunningen
voor beperkte tijd worden afgegeven.

De voorwaarde dat een vergunning enkel blijft bestaan zolang er een x-aantal plekken
beschikbaar is, kan niet worden gezien als een voorschrift bij de vergunning, nu een
dergelijk voorschrift niet het gedrag van de vergunninghouder regelt, maar afhankelijk
is van (objectieve) factoren die buiten de beïnvloedingssfeer van de vergunninghouder
liggen. Dit betekent dat een dergelijke voorwaarde gezien moet worden als specificatie
van de algemene intrekkingsbevoegdheid van het bestuursorgaan en dat dit in de bovenliggende
verordening geregeld moet worden en niet als voorschrift of voorwaarde verbonden aan
een vergunning. Het opnemen van een dergelijke grondslag in de verordening is mogelijk,
mits het systeem transparant is en andere ondernemers de mogelijkheid krijgen om aanspraak
te maken op een vergunning als het maximaal beschikbare plekken wordt bereikt.

Het is niet mogelijk om eenduidig aan te geven wat de gevolgen van het omzetten van
de vergunning naar een beperkte tijd zijn voor individuele ondernemers of sectoren,
nu dit afhankelijk is van de omstandigheden van het geval en de manier waarop gemeenten
hier mee omgaan. In algemene zin kan op grond van behoorlijk bestuur gezegd worden
dat het in de rede ligt dat gemeenten ondernemers die hierdoor geraakt worden tijdig
informeren over het intrekken van een bestaande vergunning en dat ook vooraf wordt
aangegeven welk (her)verdelingsmechanisme wordt gehanteerd op het moment dat de vergunningstermijn
afloopt.

50

De leden zouden graag een overzicht krijgen van het aantal gesprekken dat de Staatssecretaris
in 2019 en 2020 met de Europese Commissie over de Dienstenrichtlijn heeft gevoerd
en wat het standpunt en het oordeel van de Europese Commissie is over de vergunningverlening
aan de ambulante handel in Nederland.

Antwoord

Er is zowel binnen formele overlegstructuren als bilateraal in 2019 en 2020 meermaals
contact geweest met de Europese Commissie over de Dienstenrichtlijn. Er zijn geen
gesprekken met de Europese Commissie gevoerd over de vergunningverlening aan de ambulante
handel. Het actuele standpunt en het oordeel van de Europese Commissie op dat punt
is daarom niet bekend. Er vindt regelmatig overleg plaats over de implementatie van
de Dienstenrichtlijn met de Europese Commissie en de andere lidstaten. Indien opportuun
vinden er bilateraal aanvullende gesprekken plaats. Het reguliere overleg vond in
2020 reeds drie keer plaats en staat in oktober wederom gepland.

51

De leden van de SP-fractie zijn benieuwd naar de uitkomsten van de gesprekken die
de Staatssecretaris met de Europese Commissie heeft gevoerd naar aanleiding van de
uitspraak-Appingedam/Visser. Deze leden zien hier op twee gebieden verontrustende
jurisprudentie ontstaan. In de eerste plaats het feit dat de Dienstenrichtlijn ook
van toepassing is op een zuiver interne situatie, wat verder gaat dan de doelstelling
van het mogelijk maken van grensoverschrijdend diensten kunnen verrichten of kunnen
vestigen. In de tweede plaats dat de detailhandel moet worden gerekend onder de diensten
die onder der Dienstenrichtlijn vallen, waarmee een deel van het Nederlands ruimtelijk
ordeningsbeleid onder druk staat zoals ook wordt beschreven in de handreiking.

Antwoord

De Dienstenrichtlijn speelt een belangrijke rol in het voorkomen van ongerechtvaardigde
belemmeringen voor dienstverrichters op de interne markt. Het kabinet is dan ook niet
voornemens om te pleiten voor het aanpassen van de Dienstenrichtlijn. De uitspraak
van het Europees Hof van Justitie inzake Visser Vastgoed heeft het toepassingsbereik
van de Dienstenrichtlijn nader verduidelijkt. Zoals wordt opgemerkt is hierbij gebleken
dat de Dienstenrichtlijn van toepassing is op zuiver interne situaties. Zoals eerder
medegedeeld aan uw Kamer luidt de conclusie van het kabinet naar aanleiding van het
genoemde arrest dat Nederland de Dienstenrichtlijn op dit punt correct heeft geïmplementeerd.15 Daarnaast blijkt uit het arrest dat detailhandel in goederen onder de reikwijdte
van de Dienstenrichtlijn valt, waardoor ook voor brancheringsregels in bestemmingsplannen
de motiveringsverplichting uit de Dienstenrichtlijn geldt.

Het kabinet heeft geregeld contact met de Europese Commissie en andere lidstaten over
de gevolgen van deze uitspraak en de wijze waarop het kabinet hier gevolg aan geeft.
Het kabinet heeft in dit kader de toegestuurde handreiking Dienstenrichtlijn en ruimtelijke
ordening opgesteld (naar aanleiding van het arrest Visser Vastgoed) ter ondersteuning
van medeoverheden. Daarin wordt toegelicht hoe ruimtelijke voorschriften, waaronder
brancheringsregels, opgesteld kunnen worden conform de verplichtingen onder de Dienstenrichtlijn.
Daarmee is voorzien in de eerdere toezegging aan uw kamer om, bij het uitblijven van
een oplossing inzake detailhandel, samen met betrokken partijen middels praktische
en werkbare oplossingen de medeoverheden te helpen aan de genoemde verplichtingen
te voldoen.16 Deze handreiking is met interesse door de Europese Commissie ontvangen. Wat betreft
de notificatieplicht, is het de blijvende inzet van het kabinet om brancheringsregels
in bestemmingsplannen uit te zonderen van de notificatieverplichting onder de Dienstenrichtlijn.
Het kabinet pleit daarom geregeld voor het opnemen van een daartoe strekkende bepaling
in het voorstel van de Europese Commissie voor een Notificatierichtlijn. Op dit moment
bevinden de onderhandelingen over deze richtlijn zich echter nog altijd in een impasse.
Over de uitkomst van dit proces wordt uw Kamer vanzelfsprekend nader geïnformeerd.

52

De leden van de SP-fractie constateren dat deze punten afwijken van de Nederlandse
interpretatie tot dan toe. Deze leden vinden deze uitbreiding van de invloedssfeer
van de Dienstenrichtlijn onwenselijk en hoe wel het aan te moedigen is dat het kabinet
een handreiking biedt voor hoe hier mee om te gaan, horen zij ook graag welke stappen
het kabinet neemt om de Europese Commissie te overtuigen van de noodzaak van een aanpassing
van de Dienstenrichtlijn om deze effecten tegen te gaan. Zij worden graag op de hoogte
gehouden van de uitkomst van de gesprekken over de notificatieplicht.

Antwoord

Zie hiervoor het antwoord op vraag 51 van de SP-fractie.

53

De leden van de SP-fractie hebben kennisgenomen van het onderzoek naar de haalbaarheid
en de marktappreciatie van het Dutch Venture Initiative. Kan de Staatssecretaris aangeven
of zij de aanbevelingen en aanvullende criteria die uit het onderzoek naar voren komen
overneemt? Deze leden vragen wat de meerwaarde van het vermarkten van deze fondsen
is. Zij vragen wat de overhead kosten van deze fondsen op dit moment zijn en welke
deze zullen worden als besloten wordt tot het vermarkten van deze fondsen? Kan de
Staatssecretaris aangeven of zij, als op enig moment blijkt dat de voordelen niet
opwegen tegen de nadelen, in dat geval ook bereid is om af te zien van het vermarkten
van deze fondsen?

Antwoord

Zie hiervoor het antwoord op vraag 20 van de CDA-fractie.

54

De leden van de SP-fractie hebben kennisgenomen van de inzet van het kabinet op sociaal
ondernemen en vragen op welke wijze de Staatssecretaris zelf maatschappelijke ondernemingen
gaat betrekken in het inkoop- en aanbestedingsbeleid.

Antwoord

EZK zal uitwerking geven aan het beleid betreffende maatschappelijk verantwoord inkopen.
Het is de verwachting dat dit beleid een prepositie zal opleveren voor bedrijven die
maatschappelijke verantwoord ondernemen. Tot die categorie bedrijven behoren ook de
maatschappelijke ondernemingen die zich in zoverre van andere bedrijven die maatschappelijk
verantwoord ondernemen onderscheiden dat zij zich primair richten op het toevoegen
van maatschappelijke waarde. EZK voert geen specifiek inkoop- en aanbestedingsbeleid
ten aanzien van maatschappelijke ondernemingen.

Vragen en opmerkingen van de leden van de PvdA-fractie

De leden van de PvdA-fractie hebben kennisgenomen van de stukken en hebben de volgende
vragen en opmerkingen. De detailhandelsstructuur en voorzieningenstructuur in de steden
en centrumplaatsen die een bovenlokale verzorgingsfunctie hebben, stonden voor het
uitbreken van de coronapandemie al onder zware druk. Veranderingen in koopgedrag,
ontwikkeling en groei van het digitale verkoopkanaal en demografische ontwikkelingen,
in het bijzonder in de krimpgebieden, zijn daar een aantal oorzaken van. De detailhandel
is een belangrijke bron van werkgelegenheid en een belangrijke drager voor de leefbaarheid
en voorzieningenstructuur.

55

Deze leden brengen graag in herinnering dat in de Kamer meermaals is gepleit voor
een aanpak van de structurele problemen en middels de motie van de leden Aartsen en
Verhoeven is verzocht om hiertoe een taskforce in te stellen. Kan de Staatssecretaris
aangeven op welke wijze uitvoering is gegeven aan deze motie?

Antwoord

Zie hiervoor het antwoord op vraag 6 van de VVD-fractie.

56

De leden van de PvdA-fractie vinden het van groot belang dat culturele en maatschappelijke
voorzieningen sterk ontwikkeld zijn, onder meer wegens de aantrekkingskracht daarvan
op bedrijven. Deelt de Staatssecretaris deze opvatting?

Antwoord

Ik onderschrijf het belang van een sterk ontwikkeld stelsel van maatschappelijke voorzieningen
alsook de sterke rol die gemeenten, het maatschappelijk middenveld en in lokale gemeenschappen
gewortelde bedrijven daarbij hebben. Wat dit laatste betreft wijs ik vooral op de
rol van het mkb bij het ondersteunen van bijvoorbeeld lokale sportactiviteiten en
culturele evenementen. Daarmee wil ik evenwel de ondernemingen uit het mkb die een
belangrijke steunpilaar vormen voor de lokale samenleving niet automatisch onder de
reikwijdte van het begrip maatschappelijke onderneming scharen. Uiteraard kan een
plaatselijke bakker zich als maatschappelijke onderneming kwalificeren als deze aan
de definitie en kenmerken van een maatschappelijke onderneming voldoet zoals uiteengezet
in het KPMG/Nyenrode-onderzoek dat de Kamer enkele maanden geleden is toegezonden.
Deze definitie en kenmerken vormen het uitgangspunt voor een wettelijke regeling voor
de erkenning en herkenning van maatschappelijke ondernemingen door middel van een
BVm-status.17

57

Deelt de Staatssecretaris tevens de opvatting dat een omvangrijk herstelplan nodig
is om de detailhandels- en voorzieningenstructuur op peil te brengen en te houden?
Zo nee, waarom niet? Zo ja, op welke wijze is de Staatssecretaris bereid daar vorm
aan te geven? Is er de bereidheid om samen met de vertegenwoordigende organisaties
van de detailhandel, horeca en culturele voorzieningen een samenhangend en robuust
herstelplan op te stellen? Zo nee, waarom niet? Zo ja, welke partijen worden daarbij
betrokken?

Antwoord

De structurele ontwikkelingen in de detailhandel worden in hoge mate bepaald door
demografische trends als bevolkingskrimp en -vergrijzing, technologische ontwikkelingen
en door de veranderende voorkeuren van consumenten. De ontwikkelingen die hiervan
het gevolg zijn worden nog eens versterkt en aangejaagd door corona. Door de onderliggende
trends zijn de veranderingen in de detailhandel blijvend. Ondernemers zullen hierop
in moeten spelen om ook in de toekomst te kunnen blijven ondernemen. In Retailagenda
werk ik samen met de partners (brancheorganisaties, vastgoed, kennisinstellingen,
gemeenten, provincies en rijksoverheid) om ondernemers en medewerkers zo goed mogelijk
door dit noodzakelijke transitieproces heen te helpen. Bijvoorbeeld door innovatie
aan te jagen en nieuwe leerwegen en skills te ontwikkelen. Daarnaast is de retail mede bepalend voor de aantrekkingskracht van
de Nederlandse binnensteden. Doordat retail steeds verder onder druk komt te staan,
zullen de binnensteden op zoek moeten gaan naar andere wegen om vitaal te blijven.
Samen met gemeenten, marktpartijen en Rijkspartners wil ik individuele gemeenten ondersteunen
die met herstructurering van winkelgebieden in binnensteden en kernen aan de slag
gaan. Hiervoor heeft het kabinet een bedrag van € 100 miljoen gereserveerd.18

58

De leden van de PvdA-fractie hebben kennisgenomen van de brief over sociale ondernemingen.
De brief wekt de indruk dat niet de daadwerkelijke maatschappelijke impact, maar de
intenties van een onderneming bepalen of de onderneming in aanmerking komt voor een
BVm. In dat geval is de erkenning uitsluitend «principle-based» en niet «practice-based».
Deelt de Staatssecretaris de opvatting dat dit is niet wenselijk is? Zo nee, waarom
niet? Zo ja, op welke wijze wordt geborgd dat het beginsel van «practice-based» zal
worden toegepast voor het kwalificeren als BVm?

Antwoord

Van een louter principle-based erkenning zal geen sprake zijn. Waar passend en wenselijk zal de erkenning een rule-based karakter hebben. Een wettelijke regeling die enkel zou zien op een set van open normen
die de onderneming grote vrijheid biedt zelf invulling en betekenis te geven aan wat
de onderneming kwalificeert als BVm, zal uiteindelijk niet tot de herkenning van maatschappelijke
ondernemingen leiden die bij deze doelgroep past. Voor een goede herkenbaarheid van
een maatschappelijke onderneming is immers nodig dat de erkenning als zodanig is gebaseerd
op een set concrete normen.

Het beginsel van practice-based krijgt vorm en inhoud doordat een maatschappelijke onderneming haar erkenning als
BVm blijvend zal moeten bewijzen door transparant te zijn over haar maatschappelijke
impact. Het wetsvoorstel zal een regeling bevatten voor het meten van impact, waarbij
mogelijk wordt aangesloten bij het verder te ontwikkelen Impactpad en het doen van
verslag hierover. Dit om te garanderen dat de maatschappelijke onderneming voor belanghebbenden
en samenleving controleerbaar is op haar daden.

59

De leden van de PvdA-fractie vragen of de Staatssecretaris de opvatting deelt dat
het stimuleren van sociale ondernemingen wenselijk is omdat deze ondernemingen in
hun doelstellingen en activiteiten bijdragen aan het publiek belang van bevorderen
van inclusiviteit en duurzaamheid. Deelt de Staatssecretaris ook de opvatting dat
via het inkoop- en aanbestedingsbeleid van overheden sterk kan worden bijgedragen
aan de ontwikkeling en groei van sociale ondernemingen? Is de Staatssecretaris bereid
om, bij voorkeur in samenwerking in samenwerking met koepelorganisaties van organisaties
die zich inzetten voor inclusiviteit en maatschappelijk verantwoord ondernemen, te
onderzoeken op welke wijze sociale ondernemingen een voorrangspositie kunnen krijgen
bij inkoop en aanbestedingen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord

Het doel van de BVm is betere herkenning van maatschappelijke ondernemingen voor opdrachtgevers,
afnemers, financiers en andere betrokkenen. Die betere herkenning kan de maatschappelijke
ondernemingen onder meer helpen bij het verkrijgen van opdrachten voor de levering
van producten of diensten aan andere ondernemingen die daardoor hun maatschappelijke
impact kunnen vergroten. De bedoeling van de BVm is uitdrukkelijk niet dat het de
mededingende maatschappelijke onderneming a priori in een voorkeurspositie plaatst
ten opzichte van een onderneming die deze status niet heeft. Wel kan het maatschappelijk
verantwoord inkoopbeleid van de overheid met zich meebrengen dat een maatschappelijke
onderneming over betere papieren blijkt te beschikken dan de onderneming die op het
vlak van maatschappelijk verantwoord ondernemen weinig te bieden heeft. In zo’n geval
zal de maatschappelijke onderneming een grotere kans hebben dat haar de opdracht wordt
gegund.19

Artikel 2.82 van de Aanbestedingswet 2012 biedt overheden de mogelijkheid een voorbehoud
te maken bij de gunning van opdrachten indien de opdracht tot doel heeft (meer) mensen
met een achterstand op de arbeidsmarkt een werkplek te bieden. Er zijn gemeenten die
van deze mogelijkheid thans al gebruik maken bij de gunnen van opdrachten aan sociale
ondernemingen. Denkbaar is dat sommige BVm-ondernemingen kwalificeren als sociale
ondernemingen in de zin van artikel 2.82 van de Aanbestedingswet. In die gevallen
komen zij in aanmerking voor zulke voorbehouden opdrachten.

60

De leden van de PvdA-fractie hebben kennisgenomen van het BMC-rapport dat bij de brief
van 10 juli 2020 over sociaal ondernemen is gevoegd, waarin langs drie sporen 18 maatregelen
worden aanbevolen. Kan de Staatssecretaris per maatregel aangeven of, en zo ja op
welke wijze, deze aanbevolen maatregelen worden overgenomen en uitgewerkt?

Antwoord

In het BMC-rapport worden de 18 maatregelen langs drie sporen aangekondigd:

1) Werk het Impactpad verder uit;

2) Versterk het ondersteuningsnetwerk van sociaal ondernemers; en

3) Maak bestaande financieringsinstrumenten toegankelijk voor sociaal ondernemers.

Een van de uitgangspunten uit het regeerakkoord is het behouden van een gelijk speelveld,
hierdoor zijn fiscale en financiële maatregelen (spoor 3) geen logische vervolgstap.
De maatregelen uit de eerste twee sporen zijn verwerkt in de aangekondigde acties,
daarnaast zijn ook elementen die gaan over netwerken en hulp bij toegang uit spoor
3 verwerkt in de aangekondigde acties.

De aangekondigde acties concentreren zich rond drie thema’s:

1) Het meten en rapporteren over maatschappelijke impact;

2) Versterking van het ecosysteem rondom maatschappelijke ondernemingen; en

3) Monitoring en rapportage: De Staat van Sociaal (Maatschappelijk) Ondernemerschap.

61

VNO-NCW, MKB-Nederland en Cedris hebben gepleit voor het afbakenen van sociaal ondernemerschap,
tot ondernemingen die zich inzetten op het gebied van «planet and people». Dit om
te voorkomen dat organisaties die alleen op het terrein van duurzaamheid voor de leefomgeving
activiteiten ontplooien, maar geen verantwoordelijkheid nemen in het inclusiever maken
van de arbeidsmarkt, toch een aparte juridische status kunnen krijgen. Deelt de Staatssecretaris
deze opvatting? Zo nee, waarom niet? Zo ja, op welke wijze gaat dit in de afbakening
worden geborgd?

Antwoord

Ik begrijp uit het pleidooi van VNO-NCW, MKB-Nederland en Cedris dat maatschappelijke
ondernemingen zich behalve als duurzame onderneming ook altijd moeten gedragen als
inclusieve onderneming. Ik wil bezien op welke wijze dit kan worden geborgd zonder
dat dit noopt tot een kwalitatieve beoordeling van het in de statuten te formuleren
maatschappelijke doel en de middelen die de onderneming voor het bereiken van dit
doel inzet.

62

De leden van de PvdA-fractie constateren dat veel bedrijven, in onder meer de «life
sciences- sector, een specifiek businessmodel kennen, waarbij de kosten in de regel
vele jaren voor de baten uitgaan en zij in de tussentijd niet of nauwelijks omzet
maken. Door het ontbreken van omzet komen deze bedrijven niet in aanmerking voor het
leeuwendeel van de noodmaatregelen vanuit de overheid. Tezelfdertijd wordt breed het
belang onderschreven dat we onze economie met investeringen en innovatie uit de crisis
moeten trekken. Op welke wijze is de Staatssecretaris voornemens om dit type bedrijven,
waaronder veel start- en scale-ups, te ondersteunen en beter toegang te bieden tot
de noodmaatregelen, in het bijzonder de COL? Is de Staatssecretaris bereid om in overleg
te treden met koepelorganisaties, waaronder Holland Bio, die knelpunten hebben geadresseerd?
Zo nee, waarom niet? Zo ja, wil de Staatssecretaris de Kamer informeren over de uitkomsten
van het overleg?

Antwoord

Met het huidige nood- en steunpakket (onder andere de COL, de scale-up faciliteit
en de fondsversterking ROM’s) beoog ik de bedrijven (waaronder start-ups) met toekomstperspectief
te ondersteunen die schade ondervinden van de effecten van COVID-19. Het feit dat
niet alle COL-middelen zijn gebruikt, betekent in dit geval dat ieder bedrijf binnen
de doelgroep van de COL met toekomstperspectief is geholpen.

De COL wordt verlengd onder dezelfde voorwaarden in verband met het akkoord van de
Europese Commissie op het vastgestelde kader en het feit dat de beperkte middelen
die over zijn op deze manier op kunnen worden gemaakt. Ik ben bereid om het signaal
van de koepelorganisaties bij de ROM’s neer te leggen.

Vragen en opmerkingen van de leden van de ChristenUnie-fractie

De leden van de ChristenUnie-fractie hebben kennisgenomen van de geagendeerde stukken.

63

Deze leden vragen hoe de Staatssecretaris invulling gaat geven aan de toezegging die
is gedaan in de schriftelijke behandeling van de Wet Tijdelijke maatregelen covid-19
om duidelijk en toegankelijk te communiceren naar ondernemers over de ministeriële
regelingen die op hen betrekking hebben, en om zo generiek mogelijk uitzonderingsgronden
te hanteren voor de afstandsnorm wanneer gebruik kan worden gemaakt van bijvoorbeeld
spatschermen.

Antwoord

De ministeriële regeling die op grond van de Wet Tijdelijke maatregelen COVID-19 zal
worden vastgesteld wordt gepubliceerd in de Staatscourant. De publicatie hiervan,
en ook een eventuele verdere uitwerking in protocollen wordt via de gebruikelijke
kanalen onder de aandacht van ondernemers gebracht. Denk hierbij aan rijksoverheid.nl,
kvk.nl, mijncoronaprotocol.nl, reguliere media, social media kanalen van de overheid
en via de brancheverenigingen.

In de ministeriële regeling zullen de gevallen waarin de veilige afstandsnorm niet
van toepassing is, zo generiek mogelijk worden geformuleerd. Aan deze regeling, die
wordt vastgesteld door de Ministers van VWS, JenV en BZK wordt op dit moment nog geschreven.

64

De leden van de ChristenUnie-fractie vragen of zij erop kunnen rekenen dat de Staatssecretaris
samen met ondernemers kijkt hoe regelgeving dienstbaar kan zijn aan bestrijding van
het virus én zo regelarm en adaptief als mogelijk kan worden vormgegeven om ondernemers
met innovatieve en veilige oplossingen daartoe de mogelijkheid te bieden.

Antwoord

Bij de totstandkoming van de verschillende crisismaatregelen waar bedrijven zich op
kunnen beroepen is er uiteraard scherp gelet op werkbaarheid en toegankelijkheid voor
de ondernemer. Uitgangspunt is dat de regelingen zo lastenluw mogelijk worden vormgeven,
waarbij ondernemers niet worden belast met onnodige verplichtingen. Daarbij is het
echter ook van belang dat de regelingen begrijpelijk zijn, goed vindbaar en dat de
aanvraagprocedures helder en logisch zijn vormgegeven. Indien de spoedeisendheid van
de betreffende corona-gerelateerde regelingen het toelaat, wordt het Adviescollege
Toetsing Regeldruk (ATR) ook zoveel mogelijk betrokken bij de totstandkoming van de
regelingen. Meer algemeen probeert het kabinet regeldruk voor ondernemers te verminderen
door zo veel mogelijk knelpunten in bestaande regelgeving op te lossen in overleg
met ondernemers en de betrokken overheidsinstanties.

65

Deze leden gaan in hun schriftelijke inbreng verder graag nader in op de brieven over
sociaal ondernemen en de ambulante handel. Zij zijn verheugd dat de Staatssecretaris
het voorstel tot uitwerking van een modaliteit op de bestaande rechtsvorm, de BVm,
overneemt. Zij lezen dat de Staatssecretaris voornemens is de Kamer voor het eind
van dit jaar over te voortgang te informeren. Kan hierin ook een specifiek tijdspad
komen?

Antwoord

Bij de voorbereiding van het wetsvoorstel wordt onderscheid gemaakt tussen een beleidsfase
en een tweede fase waarin de contouren van het wetsvoorstel verder worden uitgeschreven.
In de beleidsfase worden voornemens ontwikkeld, die vervolgens worden getoetst bij
directe belanghebbenden of betrokkenen zoals de ondernemer, de notaris, de KvK en
de accountant. Voorts zal in deze fase een kring van experts worden geraadpleegd.
Het zal van de aard en inhoud van de reacties afhangen wanneer de eerste fase kan
worden afgerond en hoe snel met de tweede fase kan worden aangevangen voor het schrijven
van het conceptwetsvoorstel. De planning is erop gericht dat in februari een consultatie
via internet van start zal gaan.

66

De leden van de ChristenUnie-fractie vinden het van belang dat BVm een titel van betekenis
is. Hoe gaat de Staatssecretaris dit vormgeven? Hoe wordt ervoor gezorgd dat niet
alleen de intentie of de visie, maar ook het aantoonbaar en afrekenbaar handelen van
een onderneming voorwaardelijk wordt voor de modaliteit? Welke ondergrens is de Staatssecretaris
voornemens te hanteren en zijn er reeds aantoonbaar effectieve privaatrechtelijke
keurmerken waarbij kan worden aangesloten? Wordt hierin ook een brede benadering van
sociaal ondernemerschap voorgestaan, waarbij een onderneming zowel richting aarde
als mensen, maatschappelijke verantwoordelijkheid tentoonspreidt.

Antwoord

De te stellen voorwaarden aan het verkrijgen van een erkenning als BVm zullen in zoverre
concreet moeten zijn dat de BVm op het feitelijk nalevingsgedrag controleerbaar is.
De BVm zal haar erkenning blijvend moeten bewijzen door transparant te zijn over haar
maatschappelijke impact. In het wetsvoorstel zullen eisen worden opgenomen over het
meten van impact en het doen van verslag hierover. Dit om te garanderen dat de maatschappelijke
onderneming voor stakeholders en samenleving controleerbaar is op haar daden.

De normen waaraan de op te richten BV zich verbindt om voor erkenning als BVm in aanmerking
te komen zullen de vennootschap en de onderneming een zekere beperking opleggen in
de vrijheid van handelen en enkele verplichtingen scheppen die voor gewone BV’s niet
gelden. Omdat het de ondernemingen vrij staat te kiezen voor een BVm, gaat het om
een zelfverkozen vrijheidsbeperking en het aangaan van verplichtingen. De BVm zal
wat betreft normering onderscheidend genoeg moeten zijn met het oog op herkenbaarheid,
maar tevens ook een aantrekkelijk perspectief moeten zijn voor een kritische massa
van maatschappelijke ondernemingen. Daarin zal een balans moeten worden gevonden.

Het is niet mijn voornemen de BVm-status voorwaardelijk te verbinden aan een keurmerk,
certificaat of code. Dit neemt niet weg dat de BVm die zich primair ten doel stelt
werkgelegenheid te bieden aan kwetsbare groepen op de arbeidsmarkt, zich extra zou
kunnen profileren met een hoge score op de PSO-ladder. Iets dergelijks geldt ook voor
de BVm die zich als duurzame onderneming zou willen profileren met een B-corp certificaat
of registratie als sociale onderneming bij de Code Sociale Ondernemingen.20

67

Op welke wijze inventariseert de Staatssecretaris de vragen die nog moeten worden
beantwoord en de keuzes die daaruit voortvloeien, om vervolgens te komen tot een nadere
invulling van de BVm?

Antwoord

In mijn brief van datum heb ik uiteengezet dat de kenmerken die een maatschappelijke
onderneming definiëren, zoals uiteengezet in het KPMG/Nyenrode-onderzoek zullen worden
uitgewerkt om te komen tot een wettelijke regeling voor de BVm. De voorbereiding van
het wetsvoorstel bevindt zich thans in de beleidsfase. In dit kader worden verschillende
varianten voor nadere uitwerking op haalbaarheid en houdbaarheid getoetst bij direct
belanghebbenden en betrokkenen zoals de ondernemer, de notaris, de KvK en de accountant.
Die toetsing vindt plaats aan de hand van vragen die bij gelegenheid van de beleidsmatige
uitwerking aandienen.

68

De leden van de ChristenUnie-fractie maken zich zorgen of de Staatssecretaris er niet
een te stringente lezing van de Dienstenrichtlijn op nahoudt. Klopt het dat in bijvoorbeeld
België in voorkomende gevallen automatische verlenging van vergunningen plaatsvindt,
maar de Staatssecretaris hier geen mogelijkheid toe ziet? Klopt het dat hier niet
op is ingegrepen vanuit de Europese Commissie? Vallen momenteel alle vergunningen
die volgens Nederlands recht onder onbepaalde tijd vallen, ook onder de dienstenrichtlijn
onder onbepaalde tijd. Zo nee, is hier niet meer maatwerk nodig?

Antwoord

Zie hiervoor het antwoord op vraag 48 van de SP-fractie.

Vragen en opmerkingen van de leden van de SGP-fractie

De leden van de SGP-fractie maken zich zorgen over de gang van zaken rond de standplaatsvergunningen
en hebben enkele vervolgvragen.

69

Is de veronderstelling juist dat in Duitsland en België in veel gevallen sprake is
van stilzwijgende verlenging van standplaatsvergunningen?

Antwoord

Zie hiervoor het antwoord op vraag 48 van de SP-fractie.

70

De leden van de SGP-fractie horen graag wat de stand van zaken van het eerder toegezegde
overleg van de Staatssecretaris met de Europese Commissie over de problematiek van
de schaarse vergunningen is. Deze leden vragen hoe de Staatssecretaris omgaat met
terrasvergunningen voor de horeca die ook voor onbepaalde tijd afgegeven worden. Zij
hebben een vraag over de focus op de terugverdientijd en het onderzoek hiernaar.

Antwoord:

Zie hiervoor het antwoord op vraag 51 van de SP-fractie.

Er heeft geen specifiek overleg plaatsgevonden met de Europese Commissie over terrasvergunningen.

71

Wordt daarbij ook gekeken naar het verkrijgen van een redelijk rendement en de opbouw
van een pensioenvoorziening?

Antwoord

Zie hiervoor het antwoord op vraag 47 van de SP-fractie.

72

De leden van de SGP-fractie vragen of de Staatssecretaris bereid is in beeld te brengen
in hoeverre bij gemeenten het aanbod van standplaatsen groter is dan de vraag. Als
in een bepaalde gemeente vanuit praktijk en onderzoek blijkt dat al lange tijd het
aanbod van standplaatsen groter is dan de vraag, is er dan geen legitieme basis om
te blijven kiezen voor standplaatsvergunningen voor onbepaalde tijd?

Antwoord

Zie hiervoor het antwoord op vraag 48 van de SP-fractie.