Memorie van toelichting : Memorie van toelichting
35 438 Wijziging van de begrotingsstaten van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (XIII) voor het jaar 2020 (Tweede incidentele suppletoire begroting inzake Noodpakket banen en economie)
Nr. 2 MEMORIE VAN TOELICHTING
A. ARTIKELGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL
Wetsartikelen 1
De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van
artikel 2.3, eerste lid, van de Comptabiliteitswet 2016 elk afzonderlijk bij wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel
strekt ertoe om voor het jaar 2020 wijzigingen aan te brengen in de departementale
begrotingsstaat van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat.
De in de begrotingsstaten opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van
deze memorie van toelichting toegelicht.
De Minister van Economische Zaken en Klimaat, E.D. Wiebes
B. ARTIKELGEWIJZE TOELICHTING BIJ DE BEGROTINGSARTIKELEN
1. Leeswijzer
Omvang begrotingsartikel (stand ontwerpbegroting) in € miljoen
Beleidsmatige mutaties (ondergrens in € miljoen)
Technische mutaties (ondergrens in € miljoen)
< 50
1
2
=> 50 en < 200
2
4
=> 200 < 1000
5
10
=> 1000
10
20
2. Beleidsartikelen
2.1 Beleidsartikel 2 Bedrijvenbeleid: innovatie en ondernemerschap voor duurzame welvaartsgroei
Tabel 1 Budgettaire gevolgen van beleid incidentele suppletoire begroting (ISB) (bedragen
x € 1.000)
Stand ontwerpbegroting 2020 incl. NvW en ISB
Mutaties 2e ISB
Stand 2e ISB
Mutatie 2021
Mutatie 2022
Mutatie 2023
Mutatie 2024
VERPLICHTINGEN
3.802.632
10.430.000
14.232.632
0
0
0
0
Waarvan garantieverplichtingen
2.350.000
9.235.000
11.585.000
0
0
0
0
Waarvan overige verplichtingen
1.452.632
1.195.000
2.647.632
0
0
0
0
UITGAVEN
1.684.493
2.375.000
4.059.493
0
0
0
0
Waarvan juridisch verplicht
87%
87%
Subsidies
686.011
1.195.000
1.881.011
0
0
0
0
Lucht- en Ruimtevaart
0
0
0
0
0
0
MKB-Innovatiestimulering Topsectoren (MIT)
39.131
39.131
0
0
0
0
Eurostars
18.132
18.132
0
0
0
0
Bevorderen Ondernemerschap
21.390
21.390
0
0
0
0
Groene Groei en Biobased Economy
0
0
0
0
0
0
Cofinanciering EFRO, inclusief INTERREG
22.361
22.361
0
0
0
0
Bijdrage aan ROM's
6.161
6.161
0
0
0
0
Verduurzaming industrie
61.400
61.400
0
0
0
0
Startup-beleid
14.400
14.400
0
0
0
0
Urgendamaatregelen industrie
21.000
21.000
0
0
0
0
Noodloket (TOGS)
475.000
1.170.000
1.645.000
0
0
0
0
Qredits
6.000
25.000
31.000
0
0
0
0
Overige subsidies
1.036
1.036
0
0
0
0
Garanties
155.211
1.180.000
1.335.211
0
0
0
0
BMKB
59.744
180.000
239.744
0
0
0
0
Groeifaciliteit
8.722
8.722
0
0
0
0
Garantie Ondernemingsfinanciering (GO)
86.745
86.745
0
0
0
0
Garantie Ondernemingsfinanciering Corona
0
1.000.000
1.000.000
0
0
0
0
Garanties MKB Financiering
0
0
0
0
0
0
Opdrachten
10.561
0
10.561
0
0
0
0
Onderzoek en opdrachten
4.134
4.134
0
0
0
0
Caribisch Nederland
1.056
1.056
0
0
0
0
ICT beleid
0
0
0
0
0
0
Regeldruk
2.206
2.206
0
0
0
0
Regiekosten regionale functie
665
665
0
0
0
0
Invest-NL in opbouw
0
0
0
0
0
0
Cybersecurity
0
0
0
0
0
0
Small Business Innovation Research
2.500
2.500
0
0
0
0
Bijdragen aan agentschappen
123.235
0
123.235
0
0
0
0
Bijdrage RVO.nl
112.448
112.448
0
0
0
0
Bijdrage Agentschap Telecom
516
516
0
0
0
0
Bijdrage Logius
0
0
0
0
0
0
Invest-NL
10.271
10.271
0
0
0
0
Bijdragen aan ZBO's/RWT’s
316.624
0
316.624
0
0
0
0
Bijdrage aan TNO
170.860
170.860
0
0
0
0
Kamer van Koophandel
121.757
121.757
0
0
0
0
Bijdrage aan NWO-TTW
24.007
24.007
0
0
0
0
Bijdragen aan medeoverheden
6.800
0
6.800
0
0
0
0
Sterke Regio's en Nota Ruimte
6.800
6.800
0
0
0
0
Bijdragen aan (inter-)nationale organisaties
386.051
0
386.051
0
0
0
0
Internationaal Innoveren
40.851
40.851
0
0
0
0
PPS-toeslag (voorheen TKI-toeslag)
165.059
165.059
0
0
0
0
TO2 (Deltares, MARIN en NLR)
50.121
50.121
0
0
0
0
Topsectoren overig
10.834
10.834
0
0
0
0
Ruimtevaart (ESA)
96.430
96.430
0
0
0
0
Bijdrage NBTC
9.536
9.536
0
0
0
0
Bijdragen organisaties
5.720
5.720
0
0
0
0
Economische ontwikkeling en technologie
7.500
7.500
0
0
0
0
Stortingen begrotingsreserve
0
0
0
0
0
0
0
Storting reserve BMKB
0
0
0
0
0
0
Storting reserve Groeifaciliteit
0
0
0
0
0
0
Storting reserve GO
0
0
0
0
0
0
Storting reserve Garanties MKB Financiering
0
0
0
0
0
0
ONTVANGSTEN
129.867
0
129.867
0
0
0
0
BMKB
33.000
33.000
0
0
0
0
Groeifaciliteit
8.000
8.000
0
0
0
0
Garantie Ondernemings-financiering (GO)
13.000
13.000
0
0
0
0
MKB Financiering
0
0
0
0
0
0
Luchtvaartkrediet-regeling
6.116
6.116
0
0
0
0
Rijksoctrooiwet
36.012
36.012
0
0
0
0
Eurostars
5.094
5.094
0
0
0
0
F-35
7.000
7.000
0
0
0
0
Diverse ontvangsten
21.645
21.645
0
0
0
0
Toelichting
Verplichtingen
Met de Garantie Ondernemersfinanciering (GO) helpt EZK zowel het mkb als (middel)grote
bedrijven door middel van een garantie op bankleningen en bankgaranties. Recent is
het garantiebudget van de GO verhoogd van € 400 mln naar € 1,5 mld en tevens de GO-faciliteit
per onderneming verhoogd van € 50 mln naar € 150 mln. Echter, in de huidige extreme
omstandigheden is de GO, met een garantiepercentage van 50% en een garantieplafond
van € 1,5 mld, niet toereikend om de kredietverlening van de banken aan (middel) grote
bedrijven op gang te houden. Het kabinet heeft daarom besloten tijdelijk een corona-module
voor garantie op bankleningen aan de GO-regeling (GO-C) toe te voegen. Dit in lijn
met de ruimte die het tijdelijk staatssteunkader (TSSK) van de Europese Commissie
daarvoor biedt. Het garantiepercentage van GO-C zal 80% (voor grootbedrijf met omzet
vanaf € 50 mln), respectievelijk 90% (voor mkb-ondernemingen met omzet tot € 50 mln)
bedragen en het totale garantieplafond voor de GO wordt verhoogd naar € 10 mld. Door
deze regeling ontstaat er in totaal € 11,2 mld extra liquiditeit in de markt.
Daarnaast wordt op basis van de verwachte benutting van de BMKB het garantiebudget
van de BMKB verhoogd van de beschikbare € 765 mln naar € 1,5 mld.
Uitgaven
Subsidies
In de incidentele aanvullende begroting van 18 maart jl. is € 475 mln gealloceerd
voor de Tegemoetkoming Ondernemers Getroffen Sectoren (TOGS), voorheen noodloket genoemd.
De TOGS is een tegemoetkoming in de vorm van een belastingvrije gift van € 4.000 voor
ondernemers die een dominant effect zien op hun bedrijfsvoering door het wegblijven
van de consument als direct gevolg van de kabinetsmaatregelen. Bij de oprichting is
aangegeven dat indien blijkt dat deze maatregel niet toereikend is, in een latere
fase besloten kan worden om meer sectoren voor de eenmalige tegemoetkoming in aanmerking
te laten komen.
In eerste instantie is bij het bepalen van de doelgroep gekeken naar sectoren die
direct getroffen waren door de volgende drie overheidsmaatregelen: gedwongen sluiting
van bepaalde bedrijven, het verbod op het organiseren van bijeenkomsten en evenementen
en het negatieve reisadvies van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Na analyse
van de sinds vrijdag 27 maart gedane aanvragen voor de TOGS en de recente acute, negatieve
ontwikkelingen van de winkelomzetten, heeft het kabinet zaterdag 28 maart 2020 aangekondigd
dat ondernemers in de non-food retail ook aanspraak kunnen maken op de eenmalige tegemoetkoming,
mits ze aan de overige gestelde vereisten voldoen. De uitgaven voor deze sector worden
geraamd op € 170 mln.
Hiernaast wordt voorzien in een aanvulling met een aantal sectoren waarvan gegeven
de huidige economische ontwikkelingen aannemelijk is dat deze ook direct door de kabinetsmaatregelen
zijn getroffen, zoals kampeerterreinen, monumentenzorg (uitbating van monumentale
panden), vervoer per taxi, dierentuinen en fysiotherapeuten. Naast deze uitbreidingen
van de sectoren, wordt een aanpassing doorgevoerd op het punt van de vestigingsvereiste.
Dit vereiste houdt in dat de onderneming op een ander adres staat ingeschreven dan
het huisadres, aangezien de TOGS is bedoeld als tegemoetkoming van omvangrijke vaste
lasten, anders dan personeelslasten. De aanpassing houdt in dat ondernemers in bepaalde
sectoren – waar sprake is van omvangrijke vaste lasten in verband met een fysieke
vestiging of fysieke productiemiddelen – in aanmerking komen voor de TOGS, ook als
de onderneming staat ingeschreven op het huisadres. Dit waar nodig in combinatie met
een aanvullende verklaring van de ondernemer. De nieuwe SBI-codes van deze sectoren
worden toegevoegd aan de beleidsregel en worden ook gepubliceerd op de website van
de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). De uitbreiding van de lijst met ondernemingen
in sectoren die voor tegemoetkoming in aanmerking komen zorgt naar verwachting voor
een toename van het benodigde budget met circa € 1 mld ten opzichte van de oorspronkelijke
beleidsregel (d.d. 27 maart 2020) en de bovenstaande toevoeging van non-food retail
(d.d. 28 maart jl.).
Het kabinet hecht er zeer aan dat de tegemoetkoming bij de ondernemers terecht komt
die er recht op hebben. Daarom zal er achteraf gecontroleerd worden of er geen misbruik
van de regelingen is geweest.
Qredits verstrekt kredieten tot € 250.000 aan kleine bedrijven die niet bij een bank
terecht kunnen. In de Kamerbrief over het noodpakket voor banen en de economie van
17 maart jl. heeft het kabinet aangekondigd Qredits financieel te ondersteunen, zodat
Qredits uitstel van aflossing kan verstrekken met rentekorting aan kleine ondernemers
die door de coronacrisis zijn geraakt. Qredits wil haar doelgroep ook voorzien van
een overbruggingskrediet tegen een lagere rente. Hiervoor wordt aan Qredits een aanvullende
bijdrage van € 25 mln beschikbaar gesteld.
Garanties
Als gevolg van de verruiming van het garantiebudget van de Garantie Ondernemingsfinanciering
naar € 10 mld ten behoeve van de Coronamodule en de aanname van een jaarlijks schadepercentage
van 4% is een minimale kasbuffer van € 1 mld noodzakelijk en beschikbaar gesteld voor
het opvangen van verliesdeclaraties.
Het kabinet heeft besloten om de premie voor de verruiming van de BMKB ten behoeve
van door de uitbraak van het Coronavirus getroffen ondernemingen te verlagen van 3,9%
naar 2%, waarbij rekening is gehouden met staatssteunregels en de maximale hoogte
van het leenbedrag. Die bepalen mede of de staatssteun onder de zogenaamde toegestane
de-minimisdrempel blijft. Met deze verlaging wordt financiering toegankelijker voor
ondernemers. Samenhangend met de verhoging van het garantiebudget van de BMKB naar
€ 1,5 mld en inclusief de gevolgen van de premieverlaging wordt aanvullend in totaal
€ 180 mln euro ter beschikking gesteld voor het opvangen van de verwachte verliesdeclaraties.
Omdat tegenover de verlaging van de garantiepremie mogelijk een hoger dan aanvankelijk
geraamde benutting aan de orde is, wordt vooralsnog geen mutatie in de ontvangstenraming
doorgevoerd.
Het kabinet monitort voortdurend hoe het pakket van generieke crisismaatregelen voor
diverse economische actoren uitwerkt en of het pakket nog adequaat is. Als de schade
van onder meer de garanties onverhoopt meer is dan uit de huidige ramingen blijkt,
zal dit generaal worden gecompenseerd. Bij onderuitputting na definitieve beëindiging
van de crisismaatregelen vloeien de middelen terug naar het algemene beeld.
2.2 Beleidsartikel 3 Toekomstfonds
Tabel 2 Budgettaire gevolgen van beleid incidentele suppletoire begroting (ISB) (bedragen
x € 1.000)
Stand ontwerpbegroting 2020 incl. NvW en ISB
Mutaties 2e ISB
Stand 2e ISB
Mutatie 2021
Mutatie 2022
Mutatie 2023
Mutatie 2024
Verplichtingen
142.952
100.000
242.952
0
0
0
0
Waarvan garantieverplichtingen
0
0
0
0
0
0
Waarvan overige verplichtingen
142.952
100.000
242.952
0
0
0
0
Uitgaven
184.452
100.000
284.452
0
0
0
0
Waarvan juridisch verplicht
76%
76%
Subsidies
999
0
999
0
0
0
0
Smart Industry
199
199
0
0
0
0
Haalbaaarheidsstudies STW
800
800
0
0
0
0
Thematische Technology Transfer
0
0
0
0
0
0
Leningen
175.147
100.000
275.147
0
0
0
0
Startups / MKB financiering
Volledig revolverend
Fund to Fund
35.733
35.733
0
0
0
0
ROM's
0
100.000
100.000
0
0
0
0
Co-investment venture capital instrument / EIF
10.154
10.154
0
0
0
0
Deels revolverend
Innovatiekrediet
55.205
55.205
0
0
0
0
Risicokapitaal Seed Capital
46.823
46.823
0
0
0
0
Vroegefasefinanciering / informal investors
13.702
13.702
0
0
0
0
Startups / MKB
5.186
5.186
0
0
0
0
NL-Califonië Duurzaam E-mobility fund
0
0
0
0
0
0
Investeringen in fundamenteel en toegepast onderzoek
Met vermogensbehoud
Fundamenteel en toegepast onderzoek
5.500
5.500
0
0
0
0
Onco research
2.500
2.500
0
0
0
0
Smart Industry
344
344
0
0
0
0
Thematische Technology Transfer
0
0
0
0
0
0
Bijdrage aan agentschappen
8.306
0
8.306
0
0
0
0
Bijdrage RVO.nl
8.306
8.306
0
0
0
0
Ontvangsten
34.600
0
34.600
0
0
0
0
Regionale Ontwikkelingsmaatschappijen
0
0
0
0
0
0
Fund to Fund
8.050
8.050
0
0
0
0
Investeringen in fundamenteel en toegepast onderzoek
0
0
0
0
0
0
Innovatiekrediet
17.000
17.000
0
0
0
0
Seed Capital
9.400
9.400
0
0
0
0
DVI II
150
150
0
0
0
0
Toelichting
Verplichtingen
Een brede groep bedrijven wordt met eigen vermogen of risicodragend vermogen gefinancierd.
Dat zijn onder andere startups en scale-ups, waarbij de verwachting is dat naast de
behoefte aan overbruggingskrediet ook eigen vermogen een rol zal spelen. Daarnaast
er is ook veel non bancair gefinancierd mkb dat over jaren gefinancierd is door bijvoorbeeld
ingehouden winst. Deze bedrijven hebben doorgaans wel een gezonde balans, maar hebben
geen bankrelatie en kunnen momenteel – als gevolg van de coronacrisis – moeilijk bij
de bank terecht voor een overbruggingskrediet omdat banken zich nu richten op bestaande
klanten. Het kabinet zal overbruggingskredieten toegankelijk maken voor deze door
de coronacrisis getroffen bedrijven. De Regionale ontwikkelingsmaatschappijen (ROM’s)
zullen op verzoek van het kabinet deze kredieten verstrekken. Het kabinet stelt hiervoor
als eerste tranche € 100 mln ter beschikking.
Uitgaven
Subsidies
Ten behoeven van overbruggingskredieten voor het non bancair gefinancierd mkb stelt
het kabinet als eerste tranche € 100 mln ter beschikking (zie ook toelichting bij
de verplichtingen).
Ondertekenaars
-
Eerste ondertekenaar
E.D. Wiebes, minister van Economische Zaken en Klimaat
Stemmingsuitslagen
Aangenomen met handopsteken
| Fracties | Zetels | Voor/Tegen |
|---|---|---|
| VVD | 32 | Voor |
| PVV | 20 | Voor |
| CDA | 19 | Voor |
| D66 | 19 | Voor |
| GroenLinks | 14 | Voor |
| SP | 14 | Voor |
| PvdA | 9 | Voor |
| ChristenUnie | 5 | Voor |
| PvdD | 4 | Voor |
| 50PLUS | 3 | Voor |
| DENK | 3 | Voor |
| SGP | 3 | Voor |
| FVD | 2 | Voor |
| Groep Krol/vKA | 2 | Voor |
| Van Haga | 1 | Voor |
Gerelateerde documenten
Hier vindt u documenten die gerelateerd zijn aan bovenstaand Kamerstuk.