Memorie van toelichting : Memorie van toelichting
35 350 X Wijziging van de begrotingsstaten van het Ministerie van Defensie (X) voor het jaar 2019 (wijziging samenhangende met de Najaarsnota)
Nr. 2
                   MEMORIE VAN TOELICHTING
            
A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL
               
Wetsartikel 1
De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van
                  artikel 1, derde lid, van de Comptabiliteitswet 2016 elk afzonderlijk bij de wet vastgesteld
                  en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar
                  2019 wijzigingen aan te brengen in de departementale begrotingsstaat van het Ministerie
                  van Defensie (X).
               
De in de begrotingsstaten opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van
                  deze memorie van toelichting toegelicht (de zgn. begrotingstoelichting).
               
De Minister van Defensie,
                  A.Th.B. Bijleveld-Schouten
B. BEGROTINGSTOELICHTING
               
1. Leeswijzer
               
De voorliggende suppletoire begroting bevat de voorgestelde wijzigingen ten opzichte
                  van de 1e suppletoire begroting van hoofdstuk X van de begroting van het Rijk.
               
In hoofdstuk 2 wordt het voorstel van wet gepresenteerd met daarin de cijfermatige
                  aansluiting ten opzichte van de 1e suppletoire begroting. In paragraaf 2.2 worden de belangrijkste begrotingswijzigingen
                  op de begroting van het Ministerie van Defensie gepresenteerd.
               
Aansluitend wordt in paragraaf 2.3 inzicht gegeven in de begrotingsmutaties op artikelniveau
                  voor de beleidsartikelen en de niet-beleidsartikelen. Per artikel is in deze paragraaf
                  een tabel opgenomen met daarin de budgettaire gevolgen van beleid. De budgettaire
                  gevolgen worden in de tabellen cijfermatig gepresenteerd en in aansluiting op de tabel
                  toegelicht. De mutaties groter dan of gelijk aan onderstaande staffel worden op het
                  niveau van de financiële instrumenten (en eventueel artikelonderdeel) toegelicht.
               
Omvang begrotingsartikel
(stand ontwerpbegroting)
in € miljoen
Beleidsmatige mutaties
(ondergrens in € miljoen)
Technische mutaties
(ondergrens in € miljoen)
< 50
1
2
=> 50 en < 200
2
4
=> 200 < 1000
5
10
=> 1000
10
20
De opgenomen toelichtingen op de uitgaven gelden ook voor de verplichtingen. Alleen
                  indien er sprake is van een groot verschil van de verplichtingenmutaties ten opzichte
                  van de uitgavenmutaties wordt dit verschil apart toegelicht. Deze verschillen ontstaan
                  bijvoorbeeld doordat er verplichtingen zijn aangegaan die niet tot een uitgavenmutatie
                  leiden of door regelingen waarvoor de verplichtingen dit jaar worden aangegaan terwijl
                  de uitgaven pas volgend jaar (of in de jaren daarna) plaatsvinden.
               
2. Het beleid
               
2.1 Voorstel van wet
               
Met het onderhavige wetsvoorstel wordt voorgesteld de uitgavenbegroting 2019 van het
                  Ministerie van Defensie (X) ten opzichte van de 1e suppletoire begroting met een bedrag van
               
€ 33,9 miljoen te verhogen. Voorts wordt voorgesteld het begrotingsbedrag van de ontvangsten
                  2019 met € 67,9 miljoen te verhogen. Dit leidt voor het Ministerie van Defensie tot
                  een uitgavenbudget van € 10.915,7 miljoen en een ontvangstenbudget van € 393,4 miljoen.
                  De begroting voor de in 2019 aan te gane verplichtingen stijgt met € 1.378,5 miljoen
                  tot € 14.508,2 miljoen. De cijfermatige aansluiting op de 1e suppletoire begroting 2019 is als volgt:
               
Uitgaven (in duizend euro)
Stand 1e suppletoire begroting 2019
€ 10.881.836
Wijzigingen 2e suppletoire begroting 2019
€ +33.880
Stand begroting Defensie (X) in de Najaarsnota 2019
€ 10.915.716
                         
                         
Ontvangsten (in duizend euro)
Stand 1e suppletoire begroting 2019
€ 325.504
Wijzigingen 2e suppletoire begroting 2019
€ +67.906
Stand begroting Defensie (X) in de Najaarsnota 2019
€ 393.410
2.2 Belangrijkste begrotingswijzigingen
               
De belangrijkste mutaties worden in onderstaande tabellen weergegeven en daarna toegelicht.
                  Voor een gedetailleerdere toelichting wordt verwezen naar de toelichting bij de artikelen.
               
Overzicht uitgavenmutaties
Uitgavenoverzicht (bedragen x € 1.000)
Artikelnummer
Uitgaven
Vastgestelde begroting 2019
10.477.053
Mutaties 1e suppletoire begroting 2019
404.783
Stand 1e suppletoire begroting 2019
10.881.836
                         
                         
                         
Belangrijkste suppletoire mutaties
                         
                         
1. Incidentele herschikking tussen investering en exploitatie
2, 3, 4, 6, 7, 8
0
2. Restant maatregel uitbreiding slagkracht, cyber en werkgeverschap
12
110.000
3. Loonbijstelling tranche 2018 en 2019 over maatregel werkgeverschap
12
5.230
4. Verwerken arbeidsvoorwaarden akkoord
2, 3, 4, 5, 7, 8, 10, 12
0
5. Kasschuif investeringen
6
– 300.000
6. Doorwerking ontvangsten NAFIN en DTO
7
35.000
7. Doorwerking van btw teruggave 2015 t/m 2019
2
19.000
8. Doorwerking incidentele middelen vanuit beëindigd internationaal samenwerkingsverband
2
14.695
9. Interdepartementale Budgetoverhevelingen
2, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 12
19.022
10. Kasschuif dekking arbeidsvoorwaardenakkoord 2019
12
31.700
11. Maatregelen crisisbeheersing Koninkrijk en versterking maritieme grenzen ABC eilanden
6, 12
10.389
12. Digitale veiligheid
6
75.500
13. Uitvoering Wiv
6
5.000
Overige mutaties
8.344
Stand 2e suppletoire begroting 2019
10.915.716
Toelichting
1. Incidentele herschikking tussen investering en exploitatie
De achterstand in onderhoud bij materieel en infrastructuur is groot en het kost tijd
                  en geld om dat op te lossen. De uitgaven voor de instandhouding nemen daardoor toe.
                  Bovendien zorgt het langdurig interen op voorraden (reservedelen, munitie, uitrusting)
                  dat er een inhaalslag moet worden gemaakt. Nu de logistieke keten blijk geeft van
                  herstel, stijgen de uitgaven voor instandhouding en gereedstelling. Dit jaar is de
                  behoefte groter dan het bij de Ontwerpbegroting 2019 en 1e suppletoire wet 2019 toegewezen budget en daarom heeft er een herschikking plaatsgevonden
                  tussen het investeringsartikel en de artikelen 2, 3, 4, 7, 8.
               
De investeringsquote is fors gestegen van 19% in 2018 tot naar verwachting 23% in
                  2019 en ook de verplichtingenstand laat een duidelijke opwaartse lijn zien. Er is
                  nog wel sprake van een beperkte onderrealisatie op de investeringsbegroting. € 100
                  miljoen van deze onderrealisatie wordt in 2019 incidenteel ingezet om de extra instandhoudings-
                  en gereedstellingsuitgaven in 2019 te compenseren. Om het investeringsprogramma niet
                  in gevaar te brengen zullen deze middelen de komende jaren weer worden toegevoegd
                  aan de investeringsmiddelen. Hierover zal bij de 1e suppletoire begroting 2020 worden besloten.
               
2. Restant maatregel uitbreiding slagkracht, cyber en werkgeverschap
De reservering op de Aanvullende Post voor Uitbreiding slagkracht, cyber en werkgeverschap
                  is overgeheveld naar de begroting van het Ministerie van Defensie. De posten loonbijstelling
                  tranche 2019 en de overgehevelde middelen van de Aanvullende Post vormen een deel
                  van de dekking van het op 30 juli 2019 afgesloten arbeidsvoorwaardenakkoord. Het pakket
                  aan maatregelen van dit akkoord betreft onder meer een structurele en incidentele
                  loonsverhoging, een nieuwe pensioenregeling voor militairen, hogere toelagen en een
                  eerste stap naar een nieuw loongebouw.
               
3. Loonbijstelling tranche 2018 en 2019 over maatregel werkgeverschap
Over de reservering op de aanvullende post (zie punt 2) is ook de loonbijstelling
                  tranche 2018 en 2019 uitgedeeld.
               
4. Verwerken arbeidsvoorwaardenakkoord
Door het afsluiten van het nieuwe arbeidsvoorwaardenakkoord is het hiervoor gereserveerde
                  budget verdeeld over de verschillende defensieonderdelen. Dit budget stond tijdelijk
                  op artikel 12 Nog onverdeeld.
               
5. Kasschuif investeringen
Zoals vermeld in de Ontwerpbegroting 2020 van Defensie is medio 2019 de projectportefeuille
                  van Defensie en het verloop van de kasuitgaven geanalyseerd. Hierbij is bezien welke
                  mogelijkheden voorhanden zijn om programmering, raming en de realisatie van alle projecten
                  te optimaliseren. Hieruit bleek dat er een gewijzigd kasritme nodig was. De investeringsmiddelen
                  zijn op basis van deze analyse daarom in het (op dit moment) meest realistische kasritme
                  gezet.
               
6. Doorwerking ontvangsten NAFIN (Netherlands Armed Forces Integrated Network) en
                     DTO (Defensie Telematica Organisatie)
Hogere ontvangsten bij de Defensie Materieel Organisatie (DMO) van € 35 miljoen werken
                  door op het uitgavenkader. Hiervan is € 21 miljoen het gevolg van ontvangsten vanuit
                  het gebruik van het NAFIN netwerk door andere departementen, wat een doorwerking kent
                  op het uitgavenkader voor IT. Daarnaast is, als gevolg van het opheffen van het agentschap
                  DTO het eigen vermogen van € 14 miljoen vrijgevallen. Dit bedrag is via artikel 12,
                  Nog onverdeeld herschikt binnen Defensie.
               
7. Doorwerking van btw teruggave 2015 t/m 2019
Er is in 2019 btw teruggevraagd over de jaren 2015 t/m 2019 voor leveringen aan oorlogsschepen,
                  waarvoor een btw-tarief van 0% geldt. Defensie heeft hier wel btw over betaald (€ 19,0
                  miljoen) en dit is teruggevraagd. Deze ontvangsten werken door op het uitgavenkader
                  en worden ingezet voor de hogere instandhoudingsuitgaven.
               
8. Doorwerking incidentele middelen vanuit beëindigd internationaal samenwerkingsverband
Door CZSK zijn incidentele middelen ontvangen (€ 14,7 miljoen) en ten gunste van de
                  begroting geboekt vanuit een beëindigd internationaal samenwerkingsverband voor onderhoud
                  aan M-fregatten. Deze ontvangsten werken door op het uitgavenkader en worden ingezet
                  voor de hogere instandhoudingsuitgaven van CZSK.
               
9. Interdepartementale budgetoverhevelingen
Vanuit diverse ministeries is budget naar Defensie overgeheveld en andersom heeft
                  Defensie ook budget overgeheveld naar diverse ministeries voor het uitvoeren van activiteiten.
                  Het betreft onder andere de uitbreiding van luchtverkenningscapaciteit bij de Kustwacht
                  Nederland, de bijdrage van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) voor
                  de btw compensatie NLR (Nederlands Lucht- en Ruimtevaartcentrum), de bijdrage van
                  het Ministerie van Justitie en Veiligheid ter voorbereiding op de Brexit en de aanvullende
                  bijdrage van de bij de Kustwacht Nederland betrokken ministeries voor het Maritiem
                  Operatiecentrum Kustwacht (MOC KW) van € 13,8 miljoen. Per saldo stijgt de begroting
                  van Defensie met € 19,0 miljoen.
               
10. Kasschuif dekking arbeidsvoorwaardenakkoord 2019
Bij het verwerken van de uitkomsten van het afgesloten arbeidsvoorwaardenakkoord in
                  de begroting en budgetten van de Defensieonderdelen zijn de uitgaven in het juiste
                  kasritme gezet.
               
11. Maatregelen crisisbeheersing Koninkrijk en versterking maritieme grenzen ABC eilanden
Mede gelet op de situatie in Venezuela biedt Nederland in 2019 in respons op bijstandsverzoeken
                  van Aruba en Curaçao op diverse terreinen ondersteuning. Hiervoor besloot de ministerraad
                  om bij Voorjaarsnota 2019 Rijksbreed een bedrag van € 23,8 miljoen te reserveren.
                  Hiervan is in totaal € 12,6 miljoen toegevoegd aan de begroting van Defensie, ten
                  behoeve van de versterking van de maritieme grenzen van Aruba, Curaçao en Bonaire
                  (€ 2,2 miljoen) en ten behoeve van maatregelen in het kader van crisisbeheersing binnen
                  het Koninkrijk (€ 10,4 miljoen).
               
12. Digitale veiligheid
Op de Defensiebegroting is € 75,5 miljoen toegevoegd om de betrouwbaarheid en continuïteit
                  van de digitale veiligheid te waarborgen.
               
13. Uitvoering Wiv 2017
Dit betreft een toevoeging van € 5 miljoen op de Defensiebegroting voor de MIVD ter
                  ondersteuning van de uitvoering van de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten
                  2017. Met deze middelen worden binnen de MIVD concrete stappen gezet op het gebied
                  van intern beleid, werkprocessen en de inrichting van technische systemen om in de
                  praktijk te waarborgen dat aan de eisen uit de Wiv 2017 wordt voldaan.
               
Overzicht ontvangstenmutaties
Ontvangstenoverzicht (bedragen x € 1.000)
Artikelnummer
Ontvangsten
Vastgestelde begroting 2019
311.693
Mutaties 1e suppletoire begroting 2019
13.811
Stand 1e suppletoire begroting 2019
325.504
                         
                         
                         
Belangrijkste suppletoire mutaties
                         
                         
1. Incidentele middelen vanuit beëindigd internationaal samenwerkingsverband
2
14.695
2. Btw teruggave 2015 t/m 2019
2
19.000
3. Ontvangsten KMar
5
7.629
4. Ontvangsten NAFIN en DTO
7
35.000
5. Ontvangsten Bestuursstaf
10
– 12.543
                         
                         
                         
Overige mutaties
4.125
Stand 2e suppletoire begroting 2019
393.410
Toelichting
1. Incidentele middelen vanuit beëindigd internationaal samenwerkingsverband
Door CZSK zijn incidentele middelen ontvangen (€ 14,7 miljoen) en ten gunste van de
                  begroting geboekt vanuit een beëindigd internationaal samenwerkingsverband voor onderhoud
                  aan M-fregatten.
               
2. Btw teruggave 2015 t/m 2019
Er is in 2019 btw teruggevraagd over de jaren 2015 t/m 2019 voor leveringen aan oorlogsschepen,
                  waarvoor een btw-tarief van 0% geldt. Defensie heeft hier wel btw over betaald (€ 19,0
                  miljoen) en dit is teruggevraagd.
               
3. Ontvangsten KMar
Op basis van geleverde diensten realiseert de KMar € 7,6 miljoen hogere ontvangsten.
                  Dit betreft ontvangsten in verband met de bewaking van De Nederlandsche Bank (€ 3,8
                  miljoen), politietrainingen voor inzet in missies van het Ministerie van Justitie
                  & Veiligheid (€ 1,1 miljoen) en het verrekenen van het derde contract observatiecapaciteit
                  BSB-AIVD over 2017 en 2018 (€ 2,7 miljoen).
               
4. Ontvangsten NAFIN en DTO
DMO heeft € 35 miljoen hogere ontvangsten dan voorzien. € 21 miljoen is het gevolg
                  van ontvangsten vanuit het gebruik van het NAFIN netwerk door andere departementen,
                  wat een doorwerking kent op het uitgavenkader voor IT. Daarnaast is het eigen vermogen
                  van het agentschap DTO (€ 14 miljoen) vrijgevallen als gevolg van het opheffen van
                  het agentschap DTO.
               
5. Ontvangsten Bestuursstaf
Het budget apparaatsontvangsten bij de Bestuursstaf is per saldo met € 12,5 miljoen
                  gedaald. Dit komt voornamelijk door het actualiseren van het aflossingsritme van de
                  financieringsconstructie met het ABP ten behoeve van de kapitaaldekking van de pensioenuitkering.
                  Daarnaast zijn er te verwachten meerontvangsten van € 6,4 miljoen, waaronder terugvorderingen
                  op de uitkeringen, Bovenwettelijke WW, wachtgelden en Sociaal Beleidskader.
               
2.3 De beleidsartikelen
               
Artikel 1 Inzet
Artikel 1 Inzet (bedragen x € 1.000)
Vastgestelde begroting 2019
Stand 1e suppletoire begroting 2019
Mutaties 2e suppletoire begroting 2019
Stand 2e suppletoire begroting 2019
Mutaties Miljoenennota
Overige mutaties 2e suppletoire begroting
Verplichtingen
171.739
219.820
– 600
– 6.995
212.225
                         
                         
                         
                         
                         
                         
Uitgaven
199.488
247.569
– 600
– 6.995
239.974
Waarvan juridisch verplicht
13%
40%
                         
                         
66%
                         
                         
                         
                         
                         
                         
Opdracht Inzet
199.488
247.569
– 600
– 6.995
239.974
– Crisisbeheersingsoperaties (BIV/HGIS)
188.482
236.563
– 600
– 3.004
232.959
– Financiering nationale inzet krijgsmacht
3.206
3.206
46
3.252
– Overige inzet
7.800
7.800
– 4.037
3.763
                         
                         
                         
                         
                         
                         
Programma ontvangsten
6.707
6.707
850
7.557
– Crisisbeheersingsoperaties (BIV/HGIS)
1.407
1.407
5.000
6.407
– Overige inzet
5.300
5.300
– 4.150
1.150
Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 2,0 miljoen of meer toegelicht.
Uitgaven
Het budget voor Crisisbeheersingsoperaties neemt per saldo af met € 3,6 miljoen. Dit
                     komt voornamelijk door een stijging van het budget met € 5,0 miljoen als gevolg van
                     de doorwerking van meer ontvangsten van de Verenigde Naties (VN) en een daling van
                     € 7,9 miljoen als gevolg van een overheveling naar artikel 11 in verband met de aan
                     missies gerelateerde geheime uitgaven.
                  
Het budget voor Overige inzet neemt per saldo af met € 4,0 miljoen, voornamelijk als
                     gevolg van de doorwerking van minder ontvangsten voor de Vessel Protection Detachments
                     (VPD) inzet.
                  
Verder is de verwachting dat de vrije ruimte binnen het budget voor Crisisbeheersingsoperaties
                     (het Budget Internationale Veiligheid: BIV) dit jaar uitkomt op ongeveer € 60 miljoen.
                     Dit zal bij de Slotwet worden verwerkt ten behoeve van de besluitvorming in het voorjaar
                     over de eindejaarsmarge binnen de Homogene Groep Internationale Samenwerking (HGIS).
                     Indien het kabinet daartoe besluit, zal dit bedrag weer beschikbaar zijn voor (de
                     verlenging of intensivering van) inzet van de Nederlandse krijgsmacht.
                  
Ontvangsten
Het budget ontvangsten Crisisbeheersingsoperaties is per saldo met € 5,0 miljoen toegenomen
                     als gevolg van meer ontvangsten van de VN voor de Nederlandse bijdrage aan MINUSMA.
                  
Het budget ontvangsten overige inzet is met € 4,2 miljoen afgenomen, voornamelijk
                     omdat er minder inzet van VPD’s is geweest.
                  
Artikel 2 Taakuitvoering Zeestrijdkrachten
Artikel 2 Taakuitvoering Zeestrijdkrachten (bedragen x € 1.000)
Vastgestelde begroting 2019
Stand 1e suppletoire begroting 2019
Mutaties 2e suppletoire begroting 2019
Stand 2e suppletoire begroting 2019
Mutaties Miljoenennota
Overige mutaties 2e suppletoire begroting
Verplichtingen
842.097
855.588
47.549
72.228
975.365
                         
                         
                         
                         
                         
                         
Uitgaven
842.097
855.588
63.849
29.628
949.065
Waarvan juridisch verplicht
75%
98%
                         
                         
103%
                         
                         
                         
                         
                         
                         
Opdracht Gereedstelling en instandhouding Commando ZSK
173.191
181.813
16.676
25.121
223.610
– gereedstelling
30.644
32.983
– 95
– 882
32.006
– instandhouding
142.547
148.830
16.771
26.003
191.604
                         
                         
                         
                         
                         
                         
Personele uitgaven
630.314
644.784
47.189
1.505
693.478
– waarvan eigen personeel
596.426
600.872
47.089
– 3.569
644.392
– waarvan externe inhuur
1.841
8.930
100
1.151
10.181
– waarvan overige personele exploitatie
32.047
34.982
3.923
38.905
Materiële uitgaven
38.592
28.991
– 16
3.002
31.977
– waarvan IT
1.264
1.276
– 77
1.199
– waarvan huisvesting en infra
5.232
6.126
1.036
7.162
– waarvan overige materiële exploitatie
32.096
21.589
– 16
2.043
23.616
                         
                         
                         
                         
                         
                         
Apparaatsontvangsten
20.429
20.429
19.000
14.695
54.124
Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 5,0 miljoen of meer toegelicht.
Verplichtingen
CZSK zal naar verwachting voor bijna € 120 miljoen meer verplichtingen aangaan dan
                  voorzien. Het betreft enerzijds een toename als gevolg van de hogere uitgaven en anderzijds
                  betreft het verplichtingen die in 2019 zijn of worden aangegaan maar betrekking hebben
                  op activiteiten die in 2020 en latere jaren worden uitgevoerd. Voorbeelden hiervan
                  zijn het bijstellen van verplichtingen ten gevolge van de verwachting dat dit jaar
                  nog het contract met de Rijksrederij voor het jaar 2020 wordt aangegaan en dat er
                  dit jaar nog een verplichting wordt aangegaan voor de centrale walbewaking.
               
Uitgaven
Het budget voor instandhouding neemt toe met € 42,8 miljoen, omdat er sprake is van
                  hogere instandhoudingsuitgaven. De aanvullende middelen komen uit terug ontvangen
                  btw (zie bij Ontvangsten), een incidentele herschikking tussen investeringen en exploitatie
                  en een incidentele meerontvangst vanuit de beëindiging van een internationaal samenwerkingsverband
                  op het gebied van instandhouding van M-fregatten.
               
Het budget voor salarissen eigen personeel neemt per saldo toe met € 43,5 miljoen.
                  Dit wordt met name veroorzaakt door het binnen de begroting verwerken van de uitkomsten
                  van het afgesloten arbeidsvoorwaardenakkoord
               
Ontvangsten
De ontvangsten van CZSK nemen per saldo toe met € 33,7 miljoen. Er is in 2019 btw
                  teruggevraagd voor leveringen aan oorlogsschepen, waarvoor 0% geldt, waar eerder wel
                  btw over is betaald (€ 19,0 miljoen). Daarnaast zijn incidentele middelen ontvangen
                  (€ 14,7 miljoen) en ten gunste van de begroting geboekt vanuit een beëindigd internationaal
                  samenwerkingsverband voor onderhoud aan M-fregatten.
               
Artikel 3 Taakuitvoering Landstrijdkrachten
Artikel 3 Taakuitvoering Landstrijdkrachten (bedragen x € 1.000)
Vastgestelde
begroting
2019
Stand 1e suppletoire begroting 2019
Mutaties 2e suppletoire begroting 2019
Stand 2e suppletoire begroting 2019
Mutaties Miljoenennota
Overige mutaties 2e suppletoire begroting
Verplichtingen
1.427.287
1.378.299
74.856
78.715
1.531.870
                         
                         
                         
                         
                         
                         
Uitgaven
1.427.287
1.378.299
74.856
16.223
1.469.378
Waarvan juridisch verplicht
82%
103%
                         
                         
105%
                         
                         
                         
                         
                         
                         
Opdracht gereedstelling en instandhouding CLAS
227.387
224.201
– 3.000
5.062
226.263
– gereedstelling
77.294
70.453
– 3.000
– 3.946
63.507
– instandhouding
150.093
153.748
9.008
162.756
                         
                         
                         
                         
                         
                         
Personele uitgaven
1.130.223
1.098.292
61.887
– 12.936
1.147.243
– waarvan eigen personeel
1.077.771
1.035.000
60.314
– 25.187
1.070.127
– waarvan externe inhuur
2.204
13.909
1.573
– 883
14.599
– waarvan overige personele exploitatie
50.248
49.383
13.134
62.517
Materiële uitgaven
69.677
55.806
15.969
24.097
95.872
– waarvan overige materiële exploitatie
69.677
55.806
15.969
24.097
95.872
                         
                         
                         
                         
                         
                         
Apparaatsontvangsten
6.432
6.432
                         
                         
6.432
Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 10,0 miljoen of meer toegelicht.
Verplichtingen
CLAS zal naar verwachting voor ruim € 153 miljoen meer verplichtingen aangaan dan
                  voorzien. Het betreft enerzijds een toename als gevolg van de hogere uitgaven en anderzijds
                  betreft het verplichtingen die in 2019 zijn of worden aangegaan maar betrekking hebben
                  op activiteiten die in 2020 en latere jaren worden uitgevoerd. Dit doet zich bijvoorbeeld
                  voor bij het bijstellen van de verplichtingen ten behoeve van het eerder dan verwacht
                  aangaan van meerjarige verplichtingen voor instandhouding van materieel (onderhoud
                  en reserveonderdelen), voor het infanterie gevechtsvoertuig, klein kaliber wapens
                  en wielvoertuigen.
               
Uitgaven
Het budget voor salarissen eigen personeel neemt per saldo toe met € 35,1 miljoen.
                     Dit wordt met name veroorzaakt door het nieuwe arbeidsvoorwaardenakkoord (€ 59,1 miljoen).
                     Daarnaast is budget vanwege de lage vullingsgraad toegevoegd aan instandhouding en
                     materiële uitgaven (– € 23,2 miljoen).
                  
Het budget voor overige personele exploitatie neemt toe met € 13,1 miljoen, voornamelijk
                     als gevolg van een herschikking binnen het artikel vanuit salarissen. Deze middelen
                     worden aangewend om meer opleidingen te faciliteren in het kader van behoudmaatregelen.
                  
Met een incidentele herschikking tussen exploitatie en investeringen is het budget
                  verhoogd. Dit komt voort uit hogere instandhoudingsuitgaven en hogere verstrekkingen
                  van artikelen aan andere Defensieonderdelen uit assortimenten die de Koninklijke Landmacht
                  Defensiebreed verzorgt.
               
Artikel 4 Taakuitvoering Luchtstrijdkrachten
Artikel 4 Taakuitvoering Luchtstrijdkrachten (bedragen x € 1.000)
Vastgestelde begroting 2019
Stand 1e suppletoire begroting 2019
Mutaties 2e suppletoire begroting 2019
Stand 2e suppletoire begroting 2019
Mutaties Miljoenennota
Overige mutaties 2e suppletoire begroting
Verplichtingen
799.984
811.638
32.333
496.060
1.340.031
                         
                         
                         
                         
                         
                         
Uitgaven
799.984
811.638
32.333
15.060
859.031
Waarvan juridisch verplicht
72%
98%
                         
                         
106%
                         
                         
                         
                         
                         
                         
Opdracht Gereedstelling en instandhouding CLSK
258.651
258.450
3.728
262.178
– gereedstelling
18.884
18.884
973
19.857
– instandhouding
239.767
239.566
– 973
3.728
242.321
                         
                         
                         
                         
                         
                         
Personele uitgaven
470.447
483.189
32.347
16.291
531.827
– waarvan eigen personeel
435.022
442.462
29.550
– 90
471.922
– waarvan externe inhuur
5.876
2.797
8.673
– waarvan overige personele exploitatie
35.425
34.851
16.381
51.232
Materiële uitgaven
70.886
69.999
– 14
– 4.959
65.026
– waarvan overige materiële exploitatie
70.886
69.999
– 14
– 4.959
65.026
                         
                         
                         
                         
                         
                         
Apparaatsontvangsten
12.043
12.043
                         
                         
12.043
Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 5,0 miljoen of meer toegelicht.
Verplichtingen
CLSK zal naar verwachting voor bijna € 529 miljoen meer verplichtingen aangaan dan
                  voorzien. Het betreft enerzijds een toename als gevolg van de hogere uitgaven en anderzijds
                  betreft het verplichtingen die in 2019 zijn of worden aangegaan maar betrekking hebben
                  op activiteiten die in 2020 en latere jaren worden uitgevoerd. Een onderdeel hiervan
                  is het bijstellen van verplichtingen vanwege de verwachting dat dit jaar nog het meerjarige
                  onderhoudscontract voor de Patriot wordt aangegaan. Verder zijn de verplichtingen
                  bijgesteld voor de service en onderhoudscontracten van de AH-64 Apache en het motoronderhoudscontract
                  voor de Cougar en diverse kleinere onderhoudscontracten voor de luchtwapensystemen.
               
Uitgaven
Het budget voor salarissen eigen personeel neemt per saldo toe met € 29,5 miljoen.
                  Dit wordt met name veroorzaakt door het nieuwe arbeidsvoorwaardenakkoord (€ 31,1 miljoen).
               
Het budget voor overige personele exploitatie neemt toe met € 16,4 miljoen, voornamelijk
                  als gevolg van de overschrijding van persoonsgebonden budgetten, onder andere als
                  gevolg van dienstreizen voor opleiding en training voor wapensystemen in het buitenland
                  (€ 10,0 miljoen). Dit wordt gefinancierd met een incidentele herschikking tussen exploitatie
                  en investeringen. Daarnaast betreft dit een technische herschikking binnen het artikel
                  omdat helikoptervliegeropleidingen in 2019 niet langer belast worden binnen de overige
                  materiele exploitatie (€ 4,0 miljoen), maar binnen de personele exploitatie.
               
Artikel 5 Taakuitvoering Koninklijke Marechaussee
Artikel 5 Taakuitvoering Marechaussee (bedragen x € 1.000)
Vastgestelde begroting 2019
Stand 1e suppletoire begroting 2019
Mutaties 2e suppletoire begroting 2019
Stand 2e suppletoire begroting 2019
Mutaties Miljoenennota
Overige mutaties 2e suppletoire begroting
Verplichtingen
405.344
421.831
35.064
9.871
466.766
                         
                         
                         
                         
                         
                         
Uitgaven
405.344
421.831
35.064
2.871
459.766
Waarvan juridisch verplicht
93%
97%
                         
                         
101%
                         
                         
                         
                         
                         
                         
Opdracht Inzet KMar
6.628
7.028
96
7.124
– gereedstelling
6.628
7.028
96
7.124
                         
                         
                         
                         
                         
                         
Personele uitgaven
385.090
401.810
32.225
4.625
438.660
– waarvan eigen personeel
366.457
379.558
32.225
– 6.412
405.371
– waarvan externe inhuur
863
4.146
10.200
14.346
– waarvan overige personele exploitatie
17.770
18.106
837
18.943
Materiële uitgaven
13.626
12.993
2.839
– 1.850
13.982
– waarvan overige materiële exploitatie
13.626
12.993
2.839
– 1.850
13.982
                         
                         
                         
                         
                         
                         
Apparaatsontvangsten
4.587
4.587
7.629
12.216
Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 5,0 miljoen of meer toegelicht.
Verplichtingen
De KMar zal naar verwachting voor bijna € 45 miljoen meer verplichtingen aangaan dan
                  voorzien. Het betreft enerzijds een toename als gevolg van de hogere uitgaven en anderzijds
                  betreft het verplichtingen die in 2019 zijn of worden aangegaan maar betrekking hebben
                  op activiteiten die in 2020 en latere jaren worden uitgevoerd. Dit doet zich bijvoorbeeld
                  voor bij het bijstellen van verplichtingen ten behoeve van contracten voor het inhuren
                  van IT specialisten en overige inhuur voor volgend jaar.
               
Uitgaven
Het budget voor salarissen eigen personeel stijgt met € 36,9 miljoen. Dit wordt met
                  name veroorzaakt door het nieuwe arbeidsvoorwaardenakkoord (€ 32,2 miljoen). Ook stijgen
                  de uitgaven vanwege de doorwerking van extra ontvangsten inzake de bewaking van De
                  Nederlandsche Bank (€ 2,0 miljoen), politietrainingen voor missies vanuit het Ministerie
                  van Justitie & Veiligheid (€ 1,1 miljoen) en het ten gunste brengen van de ontvangsten
                  uit het derde contract observatiecapaciteit Brigade Speciale Beveiligingsopdrachten
                  (BSB) – AIVD aan de formatie. De kosten van € 2,7 miljoen zijn naar aanleiding van
                  dit contract in 2017 en 2018 onterecht op het budget eigen personeel terecht gekomen.
                  Daarnaast is het budget voor externe inhuur voor onder andere diensten van de Dienst
                  Justitiële Inrichting (DJI), Defensie Bewaking- en Beveiliging Organisatie (DBBO),
                  adaptief aan de grens (AADG) en ondersteuning van bedrijfsvoering met € 10,1 miljoen
                  verhoogd vanuit de ondervulling eigen personeel.
               
Ontvangsten
Het budget voor ontvangsten stijgt per saldo met € 7,6 miljoen. Dit wordt met name
                  veroorzaakt door ontvangsten als gevolg van de bewaking van De Nederlandsche Bank
                  (€ 3,8 miljoen), politietrainingen voor inzet in missies van het Ministerie van Justitie
                  & Veiligheid (€ 1,1 miljoen) en het verrekenen van het derde contract observatiecapaciteit
                  BSB-AIVD over 2017 en 2018 (€ 2,7 miljoen) zoals aangegeven bij de personele uitgaven.
               
Artikel 6 Investeringen krijgsmacht
Artikel 6 Investeringen krijgsmacht (bedragen x € 1.000)
Vastgestelde begroting 2019
Stand 1e suppletoire begroting 2019
Mutaties 2e suppletoire begroting 2019
Stand 2e suppletoire begroting 2019
Mutaties Miljoenennota
Overige mutaties 2e suppletoire begroting
Verplichtingen
5.115.563
5.134.836
813.272
– 462.165
5.485.943
Opdracht Voorzien in nieuw materieel
4.447.178
4.461.181
811.863
– 510.881
4.762.163
Opdracht Voorzien in infrastructuur
226.249
226.209
8.706
8.733
243.648
Opdracht Voorzien in ICT
332.230
337.540
– 7.080
43.280
373.740
Bekostiging Wetenschappelijk onderzoek
75.236
75.236
2.683
1.093
79.012
Bijdrage aan de NAVO
31.770
31.770
– 4.390
27.380
Reserve valutaschommelingen
2.900
2.900
– 2.900
                         
                         
                         
                         
                         
                         
                         
                         
Uitgaven
2.839.964
2.859.237
– 235.108
56.507
2.680.636
Waarvan juridisch verplicht
65%
96%
120%
Opdracht Voorzien in nieuw materieel
2.133.671
2.147.674
– 136.517
– 54.602
1.956.555
Opdracht Voorzien in infrastructuur
264.157
264.117
8.706
16.848
289.671
Opdracht Voorzien in IT
332.230
337.540
– 107.080
97.558
328.018
Bekostiging Wetenschappelijk onderzoek
75.236
75.236
2.683
1.093
79.012
Bijdrage aan de NAVO
31.770
31.770
– 4.390
27.380
Reserve valutaschommelingen
2.900
2.900
– 2.900
                         
                         
Programma ontvangsten
123.056
124.556
2.450
127.006
– Verkoopopbrengsten groot materieel (strategisch)
73.886
73.886
12.700
86.586
– Overige ontvangsten materieel
33.700
35.200
– 12.700
22.500
– Verkoopopbrengsten infrastructuur (strategisch)
10.050
10.050
                         
                         
10.050
– Overige ontvangsten infrastructuur
2.120
2.120
2.450
4.570
– Overige ontvangsten IT, WOO en NAVO
3.300
3.300
                         
                         
3.300
Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 10,0 miljoen of meer toegelicht.
Verplichtingen
De verplichtingen zijn per saldo in totaal met ruim € 351 miljoen omhoog bijgesteld.
                  Het betreft enerzijds een toename als gevolg van de hogere uitgaven en anderzijds
                  betreft het verplichtingen die in 2019 zijn of worden aangegaan, maar betrekking hebben
                  op activiteiten die in 2020 en latere jaren worden uitgevoerd. Ten tijde van de Miljoenennota
                  zijn de verplichtingen met meer dan € 800 miljoen verhoogd omdat verwacht werd dat
                  in het najaar van 2019 een aantal verplichtingen (waarbij de F-35 de grootste is)
                  zouden worden aangegaan. Bij de 2e suppletoire begroting is dit weer aangepast op basis van de meest actuele inzichten.
                  De grootste bijstellingen zijn doorgevoerd op de projecten Defensie Operationeel Kledingsysteem
                  (DOKS) en de Defensiebrede Vervanging Operationele Wielvoertuigen (DVOW). De verplichtingen
                  voor deze projecten zullen naar verwachting dit jaar niet meer worden aangegaan, deze
                  verplichtingen schuiven door naar 2020.
               
Uitgaven
Het uitgavenbudget voor voorzien in nieuw materieel is per saldo met € 191,1 miljoen
                  verlaagd. Het budget is afgenomen door een kasschuif bij Miljoenennota van € 200 miljoen
                  naar latere jaren en door een incidentele herschikking van investeringen naar exploitatie.
                  De uitgaven voor kleinere investeringsprojecten zijn vertraagd door personele ondervulling
                  in de logistieke keten. Er liggen concrete investeringsprojecten aan ten grondslag
                  en dit zal in de nabije jaren tot uitgaven leiden. In 2019 is besloten om een overheveling
                  te doen vanuit het investeringsbudget aan de instandhoudingsuitgaven. In de komende
                  jaren zullen deze gelden weer worden toegevoegd aan het investeringsbudget. Ook is
                  voor € 4,3 miljoen overgeheveld naar de exploitatie om te compenseren voor toegenomen
                  exploitatie uitgaven door de invoering van nieuwe wapensystemen (de zogenaamde «delta
                  exploitatie»), voornamelijk naar artikel 7 voor het project Verbeterd Operationeel
                  Soldaat Systeem (VOSS). Daar tegenover staat een toename van het budget met € 5 miljoen
                  voor de MIVD ter ondersteuning van de uitvoering van de Wet op de inlichtingen- en
                  veiligheidsdiensten 2017. Met deze middelen worden binnen de MIVD concrete stappen
                  gezet op het gebied van intern beleid, werkprocessen en de inrichting van technische
                  systemen om in de praktijk te waarborgen dat aan de eisen uit de Wiv 2017 wordt voldaan.
                  Ook is het budget voorzien in nieuw materiaal verhoogd doordat de volledige valutareserve
                  van € 46,4 miljoen is ingezet als gevolg van de ontwikkeling van de dollarkoers. De
                  valutareserve is nu uitgeput. Daarnaast is het budget voorzien in nieuw materieel
                  verhoogd doordat de prijsbijstelling (€ 42,8 miljoen) is uitgekeerd en de eindejaarsmarge
                  uit 2018 (€ 24 miljoen) is doorverdeeld.
               
Het uitgavenbudget voor Voorzien in infrastructuur is gestegen met € 25,6 miljoen
                  als gevolg van doorverdeling van de eindejaarsmarge uit 2018 (€ 6 miljoen), het uitkeren
                  van de prijsbijstelling (€ 5,7 miljoen), interdepartementale overhevelingen van de
                  ministeries van EZK en VenJ voor respectievelijk het schietterrein in Petten, in voorbereiding
                  op extra grensbewaking als gevolg van Brexit door de KMar (€ 5,4 miljoen) en een aantal
                  kleinere mutaties (opgeteld € 8,5 miljoen).
               
Het uitgavenbudget voor voorzien in IT is gedaald met € 9,5 miljoen als gevolg van
                  de kasschuif van € 100 miljoen naar latere jaren en het overboeken van delta exploitatiereeksen
                  (€ 9,7 miljoen) naar de andere begrotingsartikelen. Daar staan de toevoeging op de
                  Defensiebegroting van € 75,5 miljoen om de betrouwbaarheid en continuïteit van de
                  digitale veiligheid te waarborgen, de toegekende prijsbijstelling (€ 6,8 miljoen)
                  en de aanvullende bijdrage van de bij de Kustwacht Nederland betrokken ministeries
                  voor het Maritiem Operatiecentrum Kustwacht (MOC KW) van € 13,8 miljoen tegenover.
               
Ontvangsten
Binnen de ontvangsten is een herschikking doorgevoerd van € 12,7 miljoen van overige
                  ontvangsten materieel naar verkoopopbrengsten. Het betreft ontvangsten als gevolg
                  van de verkoop van dienstauto’s die ten onrechte niet als verkoopopbrengsten waren
                  aangemerkt.
               
Artikel 7 Ondersteuning Krijgsmacht door Defensie Materieel Organisatie
                  Artikel 7 Ondersteuning krijgsmacht door Defensie Materieel Organisatie (bedragen
                     x € 1.000)
Vastgestelde begroting 2019
Stand 1e suppletoire begroting 2019
Mutaties 2e suppletoire begroting 2019
Stand 2e suppletoire begroting 2019
Mutaties Miljoenennota
Overige mutaties 2e suppletoire begroting
Verplichtingen
932.220
929.905
41.523
260.272
1.231.700
                         
                         
                         
                         
                         
                         
Uitgaven
932.220
929.905
55.523
63.564
1.048.992
Waarvan juridisch verplicht
52%
108%
                         
                         
110%
                         
                         
                         
                         
                         
                         
Opdracht Logistieke ondersteuning
386.696
314.466
15.112
27.601
357.179
– gereedstelling
282.103
218.587
15.113
28.784
262.484
– instandhouding
104.593
95.879
– 1
– 1.183
94.695
                         
                         
                         
                         
                         
                         
Personele uitgaven
357.098
399.789
19.051
– 16.295
402.545
– waarvan eigen personeel
312.707
318.327
14.864
760
333.951
– waarvan externe inhuur
31.384
65.684
1.000
– 13.868
52.816
– waarvan overige personele exploitatie
13.007
15.778
3.187
– 3.187
15.778
Materiële uitgaven
188.426
215.650
21.360
52.258
289.268
– waarvan IT
132.554
160.517
20.590
45.248
226.355
– waarvan overige materiële exploitatie
55.872
55.133
770
7.010
62.913
                         
                         
                         
                         
                         
                         
Apparaatsontvangsten
32.406
43.970
14.000
21.000
78.970
Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 5,0 miljoen of meer toegelicht.
Verplichtingen
DMO zal naar verwachting voor ruim € 301 miljoen meer verplichtingen aangaan dan voorzien.
                  Het betreft enerzijds een toename als gevolg van de hogere uitgaven en anderzijds
                  betreft het verplichtingen die in 2019 zijn of worden aangegaan, maar betrekking hebben
                  op activiteiten die in 2020 en latere jaren worden uitgevoerd. Dit doet zich bijvoorbeeld
                  voor bij munitie, brandstof, onderhoudscontract F-16, waarbij in 2019 bestellingen
                  zijn geplaatst die leiden tot leveringen vanaf 2020.
               
Uitgaven
Het budget voor gereedstelling is met € 43,9 miljoen verhoogd omdat er dit jaar meer
                  munitie zal worden aangeschaft dan voorzien. Door aangescherpte veiligheidseisen is
                  het niet langer mogelijk om de levensduur van een deel van de oude voorraad te verlengen.
                  Het initiële budget was ook niet voldoende om te voorzien in de behoefte voor oefeningen
                  en trainingen. Daarnaast is de brandstofprijs gestegen ten opzichte van de verwachting
                  eerder dit jaar, wat leidt tot hogere uitgaven aan brandstof.
               
Het budget voor salarissen eigen personeel is met € 15,6 miljoen gestegen als gevolg
                  van het arbeidsvoorwaardenakkoord. DMO geeft dit jaar minder dan voorzien uit aan
                  inhuur van IT-personeel. Het overschot (€ 12,9 miljoen) wordt ingezet ter dekking
                  van de hogere IT-uitgaven.
               
De materiele uitgaven zijn € 73,6 miljoen hoger dan voorzien. Deze uitgaven zijn voornamelijk
                  toegenomen als gevolg van € 65,8 miljoen hogere uitgaven aan IT. Voor € 21 miljoen
                  betreft dit uitgaven die gedaan zijn in het kader van het gebruik van het NAFIN-netwerk
                  door andere departementen, waar ontvangsten tegenover staan. Voor € 6,7 miljoen betreft
                  dit hogere exploitatie uitgaven die gepaard gaan met IT-investeringsprojecten, zoals
                  het maritiem operatiecentrum van de Kustwacht Nederland, internet op de legering en
                  de invoering van ERP M&F. DMO heeft hiervoor dekking ontvangen uit artikel 6 (Investeringen),
                  de zogenaamde «delta exploitatie-reeksen». De resterende stijging komt door een combinatie
                  van factoren. DMO heeft meer IT-middelen en -diensten geleverd aan de Defensieonderdelen
                  dan eerder werd voorzien. Een voorbeeld hiervan is de verstrekking van meer iDevices
                  en andere digitale hulpmiddelen (smartboards, VDI laptops). Daarnaast is sprake van
                  een toename van de uitgaven voor softwarelicenties als gevolg van prijsstijgingen.
                  Dit wordt gefinancierd door incidentele overhevelingen uit de investeringen en inhuur
                  van IT-personeel.
               
De overige materiële exploitatie is met € 7,8 miljoen toegenomen als gevolg van voornamelijk
                  de overheveling van € 4 miljoen delta exploitatie voor het Verbeterd Operationeel
                  Soldaat Systeem (VOSS).
               
Ontvangsten
DMO heeft € 35 miljoen hogere ontvangsten dan voorzien. € 21 miljoen is het gevolg
                  van ontvangsten vanuit het gebruik van het NAFIN netwerk door andere departementen,
                  wat een doorwerking kent op het uitgavenkader voor IT. Daarnaast is het eigen vermogen
                  van het agentschap DTO (€ 14 miljoen) vrijgevallen als gevolg van het opheffen van
                  het agentschap DTO.
               
Artikel 8 Defensie Ondersteuningscommando
Artikel 8 Defensie Ondersteuningscommando (bedragen x € 1.000)
Vastgestelde begroting 2019
Stand 1e suppletoire begroting 2019
Mutaties 2e suppletoire begroting 2019
Stand 2e suppletoire begroting 2019
Mutaties Miljoenennota
Overige mutaties 2e suppletoire begroting
Verplichtingen
1.279.776
1.330.959
45.862
79.179
1.456.000
                         
                         
                         
                         
                         
                         
Uitgaven
1.279.776
1.330.959
45.862
23.728
1.400.549
Waarvan juridisch verplicht
50%
88%
96%
                         
                         
                         
                         
                         
                         
Opdracht Dienstverlenende eenheden
                         
                         
                         
                         
                         
– gereedstelling
                         
                         
                         
                         
                         
– instandhouding
                         
                         
                         
                         
                         
                         
                         
                         
                         
                         
                         
Personele uitgaven
705.328
731.664
36.135
9.730
777.529
– waarvan eigen personeel
564.034
584.111
28.944
– 33.693
579.362
– waarvan externe inhuur
2.678
6.765
23.860
30.625
– waarvan overige personele exploitatie
127.578
126.398
6.593
19.563
152.554
– waarvan overig; attachés
11.038
14.390
598
14.988
Materiële uitgaven
537.942
561.689
5.227
13.470
580.386
– waarvan bijdrage huisvesting en infrastructuur
336.671
363.968
13.367
23.520
400.855
– waarvan overige materiële exploitatie
194.353
190.403
– 8.142
– 10.050
172.211
– waarvan overige exploitatie; attachés
6.918
7.318
2
7.320
– Nationaal Fonds Ereschuld
36.506
37.606
4.500
528
42.634
                         
                         
                         
                         
                         
                         
Apparaatsontvangsten
80.988
80.988
                         
                         
80.988
Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 10,0 miljoen of meer toegelicht.
Verplichtingen
DOSCO zal naar verwachting voor ruim € 125 miljoen meer verplichtingen aangaan dan
                  voorzien. Het betreft enerzijds een toename als gevolg van de hogere uitgaven en anderzijds
                  betreft het verplichtingen die in 2019 zijn of worden aangegaan maar betrekking hebben
                  op activiteiten die in 2020 en latere jaren worden uitgevoerd. Dit doet zich bijvoorbeeld
                  voor bij het bijstellen van de verplichtingen voor huisvesting en infrastructuur en
                  voor materiële en personele exploitatie. Het betreffen onder meer verplichtingen voor
                  het huren van vastgoed, het uitvoeren van onderhoud aan vastgoed, opleidingen, vervoer
                  en personeel gerelateerde diensten.
               
Uitgaven
Het budget voor personele uitgaven is per saldo met € 45,9 miljoen gestegen. Dit komt
                  voornamelijk door de toevoeging van € 28,9 miljoen uit het arbeidsvoorwaardenakkoord
                  2019–2020 voor salarissen eigen personeel, de herschikking van € 5,8 miljoen voor
                  het project Behoud & Werving vanuit het budget hiervoor op de materiële uitgaven,
                  de overheveling van € 2,7 miljoen voor de betaling van de Werkkostenregeling (WKR),
                  de overheveling van € 1,8 miljoen van de KMar voor de inhuur van ongewapend bewakings-
                  en beveiligingspersoneel via de Defensie Bewakings- en Beveiligingsorganisatie (DBBO)
                  om beveiligingstaken van de KMar over te nemen, zodat de KMar extra ingezet kan worden
                  op Schiphol, de overdracht van € 2,0 miljoen van het CZSK aan het DienstenCentrum
                  Internationale Ondersteuning Defensie (DCIOD) voor internationale verhuizingen van
                  en naar het Caraïbisch gebied en de toevoeging van € 1,1 miljoen voor prijsbijstelling.
                  Daarnaast is er € 2,9 miljoen vanuit DOSCO overgeheveld voor het onderbrengen van
                  de Centrale Organisatie Integriteit Defensie (COID) bij de Bestuursstaf.
               
Het budget voor materiele uitgaven is met € 18,7 miljoen gestegen. Dit komt hoofdzakelijk
                  door de incidentele herschikking tussen exploitatie en investeringen van € 20,0 miljoen
                  voor het eerder uitvoeren van onderhoudswerkzaamheden aan het vastgoed dan voorzien
                  was om het achterstallig onderhoud aan het vastgoed te verminderen. Daarnaast wordt
                  dit onder andere veroorzaakt door de toevoeging van € 7,2 miljoen voor prijsbijstelling,
                  de overheveling van € 6,1 miljoen naar de andere Defensieonderdelen voor het project
                  Behoud & Werving, de herschikking van € 5,8 miljoen voor het project Behoud & Werving
                  naar de personele uitgaven, de overheveling van € 5,0 miljoen naar de investeringen
                  voor spoorweginfrastructuur voor dieplaadwagons, de overheveling van € 4,5 miljoen
                  voor de instandhouding van infrastructuur en de herschikking van € 3,8 miljoen voor
                  de inrichting van vastgoed.
               
2.4 De Niet Beleidsartikelen
               
Artikel 9 Algemeen
Artikel 9 Algemeen (bedragen x € 1.000)
Vastgestelde begroting 2019
Stand 1e suppletoire begroting 2019
Mutaties 2e suppletoire begroting 2019
Stand 2e suppletoire begroting 2019
Mutaties Miljoenennota
Overige mutaties 2e suppletoire begroting
Verplichtingen
105.779
107.917
351
108.268
                         
                         
                         
                         
                         
                         
Uitgaven
105.779
107.917
351
108.268
                         
                         
                         
                         
                         
                         
Subsidies
30.980
30.830
698
31.528
Bijdrage aan (inter)nationale organisaties
57.143
47.063
721
47.784
Opdrachten
13.656
18.903
– 58
– 1.068
17.777
Bekostiging
4.000
3.521
58
3.579
Inkomensoverdrachten – Reservering Regeling Uitkering chroom 6 Defensie
7.600
                         
                         
7.600
                         
                         
                         
                         
                         
                         
Apparaatsontvangsten
                         
                         
                         
825
825
Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 2,0 miljoen of meer toegelicht.
Artikel 10 Apparaat kerndepartement
Artikel 10 Apparaat kerndepartement(bedragen x € 1.000)
Vastgestelde begroting 2019
Stand 1e suppletoire begroting 2019
Mutaties 2e suppletoire begroting 2019
Stand 2e suppletoire begroting 2019
Mutaties Miljoenennota
Overige mutaties 2e suppletoire begroting
Verplichtingen
1.626.034
1.610.421
59.985
12.977
1.683.383
                         
                         
                         
                         
                         
                         
Uitgaven
1.626.034
1.610.421
59.985
12.977
1.683.383
                         
                         
                         
                         
                         
                         
Personele uitgaven
1.601.300
1.566.834
78.998
18.510
1.664.342
– waarvan eigen personeel
209.379
180.045
21.761
– 1.421
200.385
– waarvan externe inhuur
30
5.464
950
1.700
8.114
– waarvan overige personele exploitatie
8.957
9.885
750
3.874
14.509
– waarvan uitkeringen
1.382.934
1.371.440
55.537
14.357
1.441.334
Materiele uitgaven
24.734
43.587
– 19.013
– 5.533
19.041
– waarvan overige materiële exploitatie
24.734
43.587
– 19.013
– 5.533
19.041
                         
                         
                         
                         
                         
                         
Apparaatsontvangsten
25.045
25.792
– 18.118
5.575
13.249
Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 10,0 miljoen of meer toegelicht.
Uitgaven
Het budget voor personele uitgaven is per saldo met € 97,5 miljoen gestegen. Dit komt
                  voornamelijk door de toevoeging van € 84,9 miljoen uit het arbeidsvoorwaardenakkoord
                  2019–2020 voor salarissen eigen personeel en uitkeringen. Daarnaast is er € 2,9 miljoen
                  overgeheveld vanuit DOSCO voor het onderbrengen van de Centrale Organisatie Integriteit
                  Defensie (COID) bij de Bestuursstaf.
               
Het budget voor materiële uitgaven is per saldo met € 24,5 miljoen gedaald. Dit komt
                  voornamelijk door een budgetoverheveling van € 10,0 miljoen in het kader van een administratieve
                  verwerking van een nader te verdelen artikel, door de herschikking van € 9,0 miljoen
                  voor het arbeidsvoorwaardenakkoord 2019–2020 naar de personele uitgaven en een herschikking
                  van € 1,7 miljoen aan opleidingsbudget van het Defensie Cyber Commando (DCC) naar
                  de personele uitgaven.
               
Ontvangsten
Het budget apparaatsontvangsten is per saldo met € 12,5 miljoen gedaald. Dit komt
                  voornamelijk door het actualiseren van het aflossingsritme van de financieringsconstructie
                  met het ABP ten behoeve van de kapitaaldekking van de pensioenuitkering. Daarnaast
                  zijn er te verwachten meerontvangsten van € 6,4 miljoen, waaronder terugvorderingen
                  op de uitkeringen: Bovenwettelijke WW, wachtgelden en Sociaal Beleidskader.
               
Artikel 11 Geheime Uitgaven
Artikel 11 Geheime uitgaven (bedragen x € 1.000)
Vastgestelde begroting 2019
Stand 1e suppletoire begroting 2019
Mutaties 2e suppletoire begroting 2019
Stand 2e suppletoire begroting 2019
Mutaties Miljoenennota
Overige mutaties 2e suppletoire begroting
Verplichtingen
7.586
8.664
8.010
16.674
Geheime uitgaven
7.586
8.664
8.010
16.674
Totaal uitgaven
7.586
8.664
8.010
16.674
Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 1,0 miljoen of meer toegelicht.
Verplichtingen en uitgaven
Het budget op artikel 11 is toegenomen met € 8,0 miljoen. Dit komt met name door een
                  budgetoverheveling van artikel 1 naar artikel 11 dat betrekking heeft op missiegerelateerde
                  geheime uitgaven. De hoogte van de overheveling van het budget betreft € 7,9 miljoen
                  euro.
               
Artikel 12 Nog onverdeeld
Artikel 12 Nog onverdeeld (bedragen x € 1.000)
Vastgestelde begroting 2019
Stand 1e suppletoire begroting 2019
Mutaties 2e suppletoire begroting 2019
Stand 2e suppletoire begroting 2019
Mutaties Miljoenennota
Overige mutaties 2e suppletoire begroting
Verplichtingen
11.494
319.808
– 242.037
– 77.771
Loonbijstelling
                         
                         
                         
                         
                         
Prijsbijstelling
                         
                         
                         
                         
                         
Nader te verdelen
11.494
319.808
– 242.037
– 77.771
Onvoorzien
                         
                         
                         
                         
                         
Totaal uitgaven
11.494
319.808
– 242.037
– 77.771
Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 1,0 miljoen of meer toegelicht.
Verplichtingen en uitgaven
Per saldo daalt het budget met € 319,8 miljoen. Dit wordt met name veroorzaakt door
                  het verwerken binnen de begroting van het nieuwe arbeidsvoorwaardenakkoord vanuit
                  de middelen voor de loonbijstelling.
               
Ondertekenaars
- 
              
                  Eerste ondertekenaar
 A.Th.B. Bijleveld-Schouten, minister van Defensie
Gerelateerde documenten
Hier vindt u documenten die gerelateerd zijn aan bovenstaand Kamerstuk.
