Inbreng verslag schriftelijk overleg : Inbreng van een schriftelijk overleg over de investeringsagenda TenneT (Kamerstuk 28165-289)

De vaste commissie voor Financiën heeft op 8 november 2018 een aantal vragen en opmerkingen
voorgelegd aan de Minister van Financiën over zijn brief van 5 oktober 2018 met nadere
reactie op het investeringsbesluit van TenneT (Kamerstuk 28 165, nr. 289).

De voorzitter van de commissie, Anne Mulder

De adjunct-griffier van de commissie, Van Zuilen

I Vragen en opmerkingen vanuit de fracties

Vragen en opmerkingen van de leden van de fractie van de VVD

De leden van de VVD-fractie hebben kennisgenomen van de investeringsagenda van TenneT
en de reactie van het kabinet daarop. In het algemeen valt het hen op dat de investeringen
die TenneT in Duitsland doet een veelvoud bedragen van die in Nederland. Dat knelt
omdat de Nederlandse overheid geen greep heeft op het regelgevend kader bij die strak
gereguleerde Duitse investeringen. De leden van de VVD-fractie hebben hierover een
aantal vragen.

De leden van de VVD-fractie lezen in de reactie van het kabinet op de investeringsagenda
van 23 maart jl. dat het kabinet de Kamer voor de zomer zou informeren over een toekomstvisie
op het beheer van het elektriciteitsnetwerk (Kamerstuk 28 165, nr. 283). De brief van de regering van 5 oktober jl. spreekt over een visievormingstraject.
Wanneer kan de Kamer de daadwerkelijke visie verwachten en welke gevolgen heeft de
vertraging hiervan op de investeringsagenda van TenneT?

De leden van de VVD-fractie lezen dat het kabinet spreekt over «gevolgen in verplichtingen»
door de in 2009 gemaakte keuze om een deel van het Duitse hoogspanningsnet aan te
kopen. Kan het kabinet ingaan op wat deze gevolgen precies zijn? Heeft het kabinet
deze gevolgen onder ogen gezien toen de investering in 2009 werd gedaan? Hoe was bij
die beslissing de bevoegdheidsverdeling tussen de ministers van Financiën en Economische
Zaken? Wat was het belang van de Staat als aandeelhouder om in te stemmen met een
zo ingrijpende investering?

De leden van de VVD-fractie lezen dat alle investeringen in Duitsland die – op basis
van de huidige inzichten – in de komende jaren ter goedkeuring aan de Minister worden
voorgelegd, al zijn goedgekeurd door de Bundesnetzagentur. Het gevolg hiervan is dat
TenneT de wettelijke plicht heeft deze projecten binnen een bepaalde deadline te realiseren.
Wat betekent dit precies voor Nederland, zo vragen de leden van de VVD-fractie. Kan
het voorkomen dat de Duitse Bundesnetzagentur beslissingen neemt met financiële gevolgen
voor Nederland, zonder dat Nederland hierin wordt meegenomen?

De leden van de VVD-fractie lezen dat er investeringen ter waarde van 28 miljard euro
zijn gepland voor de komende tien jaar, waarvan 22 miljard euro in Duitsland. Zijn
deze bedragen nominaal of reëel? Kan het kabinet aangeven welk bedrag in welk jaar
wordt geïnvesteerd? Deze leden lezen ook dat het rendement gereguleerd is en dat de
Duitse toezichthouders wijzigingen in de regulering doorvoert met negatieve gevolgen
voor de investering. Mogen zij daaruit begrepen dat de winstverwachting scheef verdeeld
is: geen opwaarts potentieel, wel benedenwaarts? De leden van de VVD-fractie lezen
eveneens dat eventuele negatieve wijzigingen op basis van de Duitse wet- en regelgeving
«redelijk» moeten zijn. Wie bepaalt wat redelijk is? Welke juridische waarborgen bestaan
hiervoor onder het Duitse recht?

De leden van de VVD-fractie lezen dat bij een nadere analyse binnen de Noordwest-Europese
elektriciteitstransportmarkt het kabinet oog houdt voor eventuele risico’s voor de
Staat als aandeelhouder. Op welke manier gaat het kabinet dat doen?

Vragen en opmerkingen van de leden van de fractie van het CDA

De leden van de CDA-fractie danken de Minister voor zijn brief over de investeringsagenda
van TenneT. Zij begrijpen dat de Minister voor de zomer van 2019, in samenwerking
met de Minister van Economische Zaken en Klimaat, komt met een toekomstvisie op energienetwerken
in Noordwest-Europa. Deze leden steunen dat, maar zij zouden het op prijs stellen
als de eerdere vragen van de vaste commissie voor Financiën over de investeringsagenda,
bijvoorbeeld over de gevolgen voor de lasten voor burgers, al voor die tijd beantwoord
kunnen worden. Is de Minister bereid om bijvoorbeeld uiterlijk aan het eind van het
eerste kwartaal een reactie te sturen of misschien zelfs in dit schriftelijk overleg?

De leden van de CDA-fractie vragen naar de risico’s van het investeren in het Duitse
hoogspanningsnet. De Minister schrijft dat het risico dat TenneT hiervoor geen vergoeding
meer mag vragen in de toekomst, onwaarschijnlijk is. Deze leden wijzen er op dat in
de politiek niets zeker is en een andere politieke coalitie andere keuzes kan maken.
Welke garanties zijn er, bijvoorbeeld via verdragen, dat TenneT vergoedingen in rekening
kan blijven brengen voor investeringen in het Duitse hoogspanningsnet? Ook vragen
deze leden of de Duitse overheid op enige manier financiële verantwoordelijkheid voor
TenneT kan dragen, bijvoorbeeld omdat de Duitsers vanwege politieke beleidskeuzes
meer investeringen van TenneT vragen. Kan de Duitse overheid bijvoorbeeld bijdragen
via het leveren van eigen vermogen aan TenneT?

De leden van de CDA-fractie vragen naar de forse toename aan windenergie die er zal
komen als het klimaatakkoord wordt uitgevoerd. Deze leden vragen of de voor het uitvoeren
van het akkoord benodigde en verwachte investeringen in het net op zee en nodige netverzwaringen
voor 2030, reeds in de investeringsagenda van TenneT zijn verwerkt. Als dat niet het
geval is, dan informeren deze leden naar het proces van aanpassing van de investeringsagenda
dat zal worden gevolgd.