Brief regering : Verslag informele Raad Buitenlandse Zaken (RBZ) van 11 augustus 2025 en geannoteerde agenda RBZ Gymnich van 29 en 30 augustus 2025

Nr. 3218
BRIEF VAN DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 13 augustus 2025

Hierbij bied ik u het verslag van de informele Raad Buitenlandse Zaken van 11 augustus
aan. Tevens bied ik u de geannoteerde agenda aan van de Raad Buitenlandse Zaken Gymnich
van 29 en 30 augustus.

De Minister van Buitenlandse Zaken,
C.C.J. Veldkamp

Verslag informele Raad Buitenlandse Zaken 11 augustus 2025 en Geannoteerde Agenda
informele Raad Buitenlandse Zaken (Gymnich) 29 en 30 augustus 2025

Op 11 augustus 2025 vond een extra ingelaste informele Raad Buitenlandse Zaken (RBZ)
plaats, waarvoor op zondag 10 augustus een uitnodiging werd gestuurd. De Raad kwam
digitaal bijeen om te spreken over de Russische agressie tegen Oekraïne. Daarnaast
is mede op verzoek van Nederland de situatie in Gaza op de agenda gezet. De Minister
van Buitenlandse Zaken nam virtueel deel. Met deze brief ontvangt uw Kamer het verslag
van deze Raad.

Tevens wordt uw Kamer middels deze brief geïnformeerd over de informele Raad Buitenlandse
Zaken (RBZ), de «Gymnich», die op vrijdag 29 en zaterdag 30 augustus a.s. zal plaatsvinden
in Kopenhagen. Er zal worden gesproken over de Russische agressie tegen Oekraïne,
de situatie in Israël en de Palestijnse Gebieden, werkmethodes van de Raad en het
coördineren van gezamenlijk Europese Unie (EU) engagement in aanloop naar de High-Level Week in September in New York. De Minister van Buitenlandse Zaken is voornemens deel te
nemen aan de Gymnich. De Gymnich-discussies zijn informeel, en er zullen geen conclusies,
Raadsbesluiten of mededelingen uit voortvloeien. Het doel van de Gymnich is een strategische
discussie te voeren. Eventuele Raadsbesluiten van de EU kunnen overigens ook tussentijds
worden genomen via een schriftelijke procedure of als hamerstuk op de agenda van de
Raad in andere Raadsformatie.

Tot slot wordt uw Kamer geïnformeerd het besluit om Georgische deelname aan het MATRA
Rule of Law trainingsprogramma op te schorten.

Verslag informele Raad Buitenlandse Zaken 11 augustus 2025

Russische agressie tegen Oekraïne

De Raad sprak tijdens de extra ingelaste informele RBZ over de recente ontwikkelingen
ten aanzien van de Russische agressieoorlog in Oekraïne, en in het bijzonder over
de voorziene topontmoeting tussen de presidenten Trump en Poetin in Alaska op 15 augustus
aanstaande. De Oekraïense Minister van Buitenlandse Zaken Sybiha sloot bij het eerste
gedeelte aan. De EU-lidstaten verwelkomden het initiatief van de VS om een einde te
maken aan de oorlog in Oekraïne en het bloedvergieten te stoppen. Hierbij blijft het
uitgangspunt van de EU dat geen onderhandelingen moeten worden gevoerd over Oekraïne
zonder Oekraïne en dat Europa betrokken moet zijn bij gesprekken die de Europese veiligheid
raken. Er werd benadrukt dat een duurzame oplossing in lijn moet zijn met de principes
van het VN-Handvest en Oekraïne’s soevereiniteit en territoriale integriteit moet
respecteren. De Raad onderstreepte eveneens dat het juist nu van belang is om Oekraïne
sterk te positioneren door intensivering van militaire en niet-militaire steun en
door het opvoeren van de druk op Rusland om tot daadwerkelijke onderhandelingen over
te gaan, onder meer door middel van sancties. Nederland benadrukte het belang van
Trans-Atlantische samenwerking en de noodzaak dat alle EU-lidstaten bijdragen aan
militaire steun aan Oekraïne. Nederland lichtte toe het eerste militaire steunpakket
onder het Prioritised Ukraine Requirements List (PURL)-initiatief ter waarde van EUR 500 mln. te financieren en riep andere lidstaten
op hun steun ook te intensiveren. Nederland verwelkomde tevens de voorziene discussie
tijdens Gymnich over de bevroren Russische Centrale Banktegoeden.

Situatie Israël en de Palestijnse Gebieden

De catastrofale situatie in de Gazastrook verslechtert met de dag. Zorgwekkende ontwikkelingen,
waaronder het uitblijven van de volledige implementatie van de overeenkomst tussen
de EU en Israël over de toegang van humanitaire hulp door Israël, verharding van het
Israëlische optreden en de aangekondigde intensivering door de regering-Netanyahu
van de militaire operatie in de Gazastrook, vormden de achtergrond van de discussie.
De Hoge Vertegenwoordiger en de Europese Commissie (hierna Commissie) keurden deze
ontwikkelingen af en benadrukten de urgentie om als EU gezamenlijk op te treden. Dit
werd door de lidstaten onderstreept, maar overeenstemming over passende maatregelen
kon helaas nog niet worden bereikt.

Nederland heeft wederom steun uitgesproken voor het voorstel van de Commissie tot
opschorting van de samenwerking tussen Israël en de European Innovation Council (EIC), een onderdeel van Horizon Europe. Nederland benadrukte daarnaast dat de EU
meer moet doen. Zo moeten producten uit illegale nederzettingen in bezet gebied worden
geweerd van de Europese markt. Nederland vroeg de Commissie om een voorstel hierover
voor te bereiden. Ook vroeg Nederland de Commissie om een voorstel voor te bereiden
aangaande het opschorten van het handelsdeel van het Associatieakkoord met Israël.
Hierbij benadrukte Nederland dat het ongepast is om Israël als een bevoorrechte handelspartner
te behandelen zolang de schending van artikel 2 van het Associatieakkoord voortduurt.

Een groot aantal lidstaten bevestigde wederom zijn steun voor een tweestatenoplossing.
Nederland onderstreepte met andere lidstaten dat Hamas onmiddellijk de wapens moet
opgeven en geen rol mag hebben in de toekomst van de Gazastrook. Tevens riep Nederland
op tot voortgang op de twee sanctiesporen, zowel sancties tegen Hamas en Palestinian Islamic Jihad als sancties tegen gewelddadige kolonisten en organisaties. Nederland en gelijkgezinde
landen benadrukten ook gerichte sancties tegen extremistische Ministers te steunen,
terwijl Nederland markeerde hierop ook al nationale stappen te hebben gezet.

Geannoteerde Agenda Raad Buitenlandse Zaken Gymnich 29 en 30 augustus 2025

Russische agressie tegen Oekraïne

Tijdens de Gymnich-bijeenkomst zal worden stilgestaan bij de voortdurende Russische
agressieoorlog in Oekraïne. Steun blijft voor Oekraïne van existentieel belang om
zich te kunnen verdedigen tegen huidige en mogelijke toekomstige Russische agressie.
Juist nu is het van belang Oekraïne sterk te positioneren. In dit licht zal de Raad
een werksessie houden over verhoogde druk op Rusland, waaronder door middel van sancties
en het tegengaan van de Russische schaduwvloot.

Na de aanname van het 18e pakket op 18 juli jl. is het belangrijk om te werken aan een spoedig en krachtig
19e pakket. Het kabinet blijft zich inzetten om de druk op Rusland, en derde landen die
Rusland faciliteren, verder op te voeren. Dit ook door te blijven pleiten voor het
goed naleven van de sancties.

Met de aanname van het 18e pakket zijn 105 nieuwe schaduwvlootschepen toegevoegd aan de EU-lijst. Conform de
motie Dassen en Boswijk1 is hiermee een grote stap gezet in het verder gelijktrekken van de EU-sanctielijst
met de sanctielijst van de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk. Het kabinet
zal zich hier voor blijven inzetten, onder andere door middel van het pleiten van
het voortdurend sanctioneren van schaduwvlootschepen.

Daarnaast zal de Raad in een tweede werksessie van gedachten wisselen over de bevroren
Russische Centrale Banktegoeden. Het kabinet zal deze uitwisseling verwelkomen. Nederland
is één van de lidstaten die al langere tijd oproept tot een discussie in EU-verband
over aanvullende mogelijkheden om de Russische Centrale Banktegoeden en opbrengsten
daarover in te zetten voor Oekraïne. Hierbij moet rekening worden gehouden met de
juridische, financiële en economische risico’s en bezwaren van landen die op dit gebied
terughoudend zijn. Ook blijft het kabinet opties en bijbehorende risico’s in kaart
brengen van dergelijke mogelijkheden. Het is van belang om ook in EU-verband te komen
tot een gedeeld beeld hierover. Duidelijk is dat eventuele aanvullende maatregelen
in EU- en bij voorkeur ook in G7-verband moeten worden genomen.

Het kabinet blijft Oekraïne actief en onverminderd steunen, zowel politiek, militair,
financieel als moreel, voor zo lang als dat nodig is. In dit kader roept het kabinet
op tot voortgang op lopende EU-initiatieven om op korte termijn geïntensiveerde militaire
steun voor Oekraïne te realiseren. Het kabinet zal benadrukken dat het van belang
is dat alle EU-lidstaten bijdragen aan de ondersteuning van Oekraïne. Nederland zal
andere EU-lidstaten daarnaast oproepen om naast de bestaande EU-initiatieven bij te
dragen aan de Prioritised Ukraine Requirements List (PURL), waarvoor Nederland het eerste militaire steunpakket ter waarde van EUR 500
miljoen financiert.

Situatie Israël en de Palestijnse Gebieden

De Raad zal spreken over de situatie in Israël en de Palestijnse Gebieden. Nederland
zal zich inspannen voor aanname van het voorstel van de Commissie tot gedeeltelijke
opschorting van Horizon Europe en voor een opschorting van het handelsdeel van het Associatieakkoord, gezien het
aanhouden van de catastrofale humanitaire situatie in de Gazastrook en het uitblijven
van volledige implementatie van de overeenkomst tussen de EU en Israël over de toegang
van humanitaire hulp. Daarnaast blijft het kabinet in samenwerking met gelijkgestemde
partners aandringen op een voorstel van de Commissie voor handelspolitieke maatregelen
ten aanzien van goederenimport uit de illegale nederzettingen in bezet gebied, conform
de motie Van Campen en Boswijk.2

Werkmethoden RBZ en besluitvorming GBVB

De Raad zal spreken over de werkmethoden van de RBZ en de wijze van besluitvorming
binnen het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid (GBVB). Nederland is
een groot voorstander van het verbeteren van de effectiviteit van de RBZ en zal zich
uitspreken voor meer actiegerichtheid en sturing op concrete uitkomsten. Een belangrijk
onderdeel van deze discussie is de wijze waarop besluiten worden genomen binnen het
GBVB, omdat op verschillende belangrijke onderwerpen de EU niet tot een gedeelde positie
kan komen en daarmee niet gezamenlijk kan optreden. Een aantal lidstaten pleit voor
meer besluitvorming via gekwalificeerde meerderheid binnen het GBVB en de Raad zal
dit nader bespreken. Op dit moment is hier echter niet voldoende draagvlak voor onder
de lidstaten. Nederland zal onder meer benadrukken dat middels meer gebruik van constructieve
onthouding ook meer effectieve besluitvorming kan plaatsvinden binnen het GBVB. Bij
constructieve onthouding kiezen lidstaten ervoor om niet in te stemmen met een EU-positie,
zonder de besluitvorming te blokkeren.

Gezamenlijke EU outreach AVVN High-Level Week

De Raad spreekt ook kort over gezamenlijk EU engagement in aanloop naar de High-Level Week van 23 tot 29 september 2025 in New York, de aftrap van de 80e zitting van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties (AVVN). Het kabinet vindt
gezamenlijk EU engagement belangrijk en zal dit tijdens de Gymnich onderstrepen. Uw
Kamer wordt over de Nederlandse inzet en prioriteiten separaat geïnformeerd via een
Kamerbrief met de inzet van het Koninkrijk voor de 80e zitting van de AVVN.

Overig

Georgië

Naar aanleiding van de sterk verslechterde politieke situatie in Georgië heeft het
kabinet besloten om deelname door Georgische overheidsvertegenwoordigers aan het MATRA
Rule of Law trainingsprogramma op te schorten.