Brief regering : Stand van zaken Sociaal Klimaatplan

Nr. 1519
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN SOCIALE ZAKEN EN WERKGELEGENHEID

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 24 juni 2025

Met deze brief informeer ik u over de voortgang van het Nederlandse Sociaal Klimaatplan
om invulling te geven aan het Social Climate Fund (SCF). U heeft gevraagd om toezending
van het Nederlandse plan vóór het geplande Kamerdebat van 3 juli a.s., maar aangezien
dit nog in voorbereiding is, kan ik niet tegemoetkomen aan uw verzoek. Wel kan ik
hierbij een toelichting geven op het besluit dat het kabinet heeft genomen, de publieke
consultatie die heeft plaatsgevonden en het proces tot aan indiening bij de Europese
Commissie.

Inzet op bestrijding energiearmoede én vervoersarmoede

Nederland kan een beroep doen op € 720 miljoen uit het SCF voor de totale looptijd
van 7 jaar (2026 t/m 2032). Deze middelen mogen ingezet worden voor 75% van het beoogde
budget van de voorstellen. De overige 25% – € 240 miljoen – moet komen uit nationale
middelen. Deze vereiste cofinanciering wordt gedekt vanuit de Rijksbegroting en het
Klimaatfonds.

In het kader van de Voorjaarsbesluitvorming, waar uw kamer reeds over is geïnformeerd
op 25 april van dit jaar1, heeft het kabinet besloten om de middelen uit het SCF voor Nederland zowel in te
zetten op bestrijding van energiearmoede als op bestrijding van vervoersarmoede.

Wat betreft tegengaan van energiearmoede wil het kabinet inzetten op maatregelen in
de gebouwde omgeving om de effecten van het emissiehandelssysteem (ETS-2) voor huishoudens
en micro-ondernemingen in een kwetsbare positie te verzachten: € 174,5 miljoen uit
het SCF aangevuld met € 60 miljoen cofinanciering (SZW-begroting) zal worden ingezet
voor een publiek Energiefonds en € 350 miljoen uit het SCF plus € 116,7 miljoen cofinanciering
(VRO-begroting) wordt geïnvesteerd in de verlenging/uitbreiding van het Warmtefonds
via het aanbod van renteloze leningen (0%-rente leningen) voor kwetsbare woningeigenaren
én de ondersteuning en ontzorging voor huishoudens via een zogenaamde één-loketfunctie.

Hiermee helpt het kabinet mensen met een laag inkomen met structurele verduurzaming
in combinatie met ontzorging en tijdelijke ondersteuning bij het betalen van de energierekening.

Ook wil het kabinet € 25 miljoen van de SCF-middelen, aangevuld met € 9 miljoen cofinanciering
uit het Klimaatfonds, inzetten voor fixteams voor energiebesparende maatregelen en
laagdrempelig advies voor micro-ondernemingen.

Voor de bestrijding van vervoersarmoede heeft het kabinet besloten om € 152,5 miljoen
van het SCF in te willen zetten voor een bijdrage aan de «onderwegpas» in het OV.
Dit wordt aangevuld met € 157,5 miljoen cofinanciering uit het Klimaatfonds. Met de
Onderwegpas krijgen de mensen die leven op het sociaal minimum de mogelijkheid om
gedurende de daluren gratis of met korting met het openbaar vervoer (bus, tram, metro,
trein) in Nederland te reizen. De Onderwegpas sluit aan op de recente aanbevelingen
van de Europese Commissie omtrent vervoersarmoede.2

De toekenning vanuit het SCF is afhankelijk van de definitieve uitwerking van het
Klimaatplan dat Nederland bij de Europese Commissie indient en van het daaropvolgende
besluit van de Europese Commissie, die het Nederlandse plan nog zal toetsen aan de
SCF-criteria.

Publieke consultatie

Ter voorbereiding op de maatregelen binnen het SCF zijn de betrokken beleidsdepartementen
gedurende het hele traject in gesprek geweest met relevante stakeholders. Hun inbreng
is van grote waarde geweest bij het uitwerken van acht conceptvoorstellen. Deze voorstellen
zijn in januari voorgelegd in een brede publieke consultatie, conform de verplichting
uit de SCF-verordening.

Op de publieke consultatie zijn ruim 100 reacties gekomen vanuit een divers publiek.
De reacties zijn overwegend positief waarbij zowel steun is uitgesproken voor maatregelen
gericht op het tegengaan van energie-armoede als vervoersarmoede. De steun bleek het
grootst voor maatregelen die aanvullend zijn op bestaand of reeds begroot beleid om
zodoende extra ondersteuning te bieden aan kwetsbare doelgroepen. De meeste partijen
adviseerden ook het SCF in te zetten op bijdragen aan structurele verduurzaming van
mobiliteit en energie. Meerdere partijen vroegen tevens om focus te houden en de middelen
gericht in te zetten in plaats van versnipperd. Het kabinet heeft de uitkomst van
de publieke consultatie meegewogen in het uiteindelijke besluit.

Voor de verdere uitwerking van de gekozen maatregelen blijven relevante stakeholders
betrokken worden waarbij met name aandacht zal zijn voor de ervaring van potentiële
eindgebruikers.

Proces tot aan indiening bij de Europese Commissie

De vereisten en doelstelling van het Sociaal Klimaatplan (SCP) en de criteria waaraan
de Europese Commissie deze zal toetsen, zijn vastgelegd in de SCF-verordening.

Naast de beleidsinhoudelijke keuzes vereist de verordening een zorgvuldige begrotings-
en verantwoordingssystematiek welke in detail moet zijn uitgewerkt alvorens de Europese
Commissie haar goedkeuring kan verlenen. SZW is coördinerend departement voor de indiening
van het SCP en voert mede namens de andere departementen momenteel nauw overleg met
de Europese Commissie. Samen met de Europese Commissie zal vervolgens besloten worden
wanneer het Nederlandse Sociaal Klimaatplan gereed is voor formele indiening. Dit
zal naar verwachting na 30 juni zijn maar het gezamenlijk streven blijft om het plan
nog in de zomer van 2025 in te dienen. Ik zal het plan dat namens Nederland wordt
ingediend bij de Europese Commissie ook aan uw Kamer doen toekomen. Daarna begint
het goedkeuringsproces, dat tot 5 maanden in beslag zal nemen en wat nog tot aanpassingen
van het Nederlandse Sociaal Klimaatplan kan leiden.

De Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid,
J.N.J. Nobel