Brief regering : Ontwikkelingen rondom de toegang van de Eerste en Tweede Kamer tot het EU Delegates Portal

Nr. 4065
BRIEF VAN DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 23 mei 2025

Het kabinet geeft in deze brief een stand van zaken met betrekking tot het voornemen
van het Secretariaat-Generaal van de Raad om de toegang van de nationale parlementen
tot het EU-documentensysteem Delegates Portal te beëindigen.

Met deze brief komt het kabinet tegemoet aan het verzoek van de vaste Kamercommissie
voor Europese Zaken van de Tweede Kamer om – voorafgaand aan het commissiedebat (CD)
informatievoorziening op 28 mei as. – geïnformeerd te worden over de nationale opvolging
van de toegang tot EU-documenten.1 Ook informeert het kabinet langs deze weg, conform toezegging in het CD informatievoorziening
van 10 februari 20222, uw Kamer over het controle-instrumentarium van het Europees Parlement.

Achtergrond

Het Secretariaat-Generaal van de Raad heeft in september 2023 het voornemen geuit
om de groep gebruikers die rechtstreeks toegang kunnen krijgen tot het Delegates Portal te beperken; nationale parlementen zullen daarmee geen directe toegang meer hebben
tot het Delegates Portal. Deze maatregel maakt deel uit van een bredere aanscherping van de informatiebeveiliging
binnen de EU in het kader van de huidige geopolitieke context. Om dezelfde reden is
ook een multi-factor authenticatie geïntroduceerd waarmee een extra beveiliging laag
is aangebracht voor de Delegates Portal-accounthouders.

Aangezien in de loop der jaren een praktijk is ontstaan waarbij de nationale parlementen
van een aantal lidstaten rechtstreeks toegang hadden tot het Delegates Portal, biedt het Secretariaat-Generaal van de Raad een overgangsperiode waarin (de betreffende)
nationale parlementen hun toegang tot het Delegates Portal tijdelijk behouden totdat een technische oplossing door de lidstaten tot stand is
gebracht. Het Secretariaat-Generaal van de Raad stelt het zogeheten «Council Information Exchange Platform» (CIxP) beschikbaar. Met dit systeem kunnen lidstaten de documenten uit het Delegates Portal op verschillende manieren aan eventuele andere partijen, waaronder in het bijzonder
hun nationale parlementen, verstrekken.

Kabinetsinzet en huidige stand van zaken in Nederland

Het kabinet hecht onverkort aan goede informatievoorziening aan de Eerste en Tweede
Kamer over EU-besluitvorming. Op basis van de EU-informatieafspraken worden de beide
Kamers dan ook in een vroeg stadium van EU-beleids- en besluitvorming en de voorgenomen
kabinetsinzet geïnformeerd, zodat de beide Kamers de controlerende taak ten opzichte
van de regering, en daarnaast de zelfstandige rol binnen de Europese Unie, effectief
kunnen vervullen.3

Nederland heeft er in dat kader bij het Secretariaat-Generaal van de Raad voor gepleit
dat het Delegates Portal voor nationale Parlementen rechtstreeks te benaderen blijft, omdat dit een toegankelijke
manier is om EU-documenten te raadplegen. Het Secretariaat-Generaal van de Raad heeft
daarop aangegeven dat de ontsluiting van EU-informatie een verantwoordelijkheid is
van nationale lidstaten, maar dat het mee wil werken aan een overgangstermijn tot
het moment dat lidstaten een goed functionerend CIxP hebben uitgerold.

Zoals aan uw Kamer gecommuniceerd in mei 20244 is uit besprekingen in Brussel over het voornemen van het Secretariaat-Generaal van
de Raad voortgekomen dat de toegang van de nationale parlementen tot de EU-documenten
die momenteel via het Delegates Portal worden ontsloten, niet in het geding is. De veranderingen voor de gebruikers betreffen
enkel de technische faciliteiten waarmee de toegang tot de documenten kan worden verkregen.
De wijze van ontsluiting en de functionaliteiten kan de lidstaat in overleg met gebruikers
zelf invullen.

De EU-documenten die via het CIxP-systeem ter beschikking worden gesteld, zijn gelijk
aan de documenten uit het Delegates Portal. Hiermee kan het kabinet via het CIxP de EU-documenten, zoals deze momenteel via
Delegates Portal raadpleegbaar zijn, ontsluiten aan beide Kamers.

Het CIxP-systeem bevat echter geen gebruikersomgeving. De doorzoekbaarheid van EU-documenten
beschouwt het kabinet ook als een verantwoordelijkheid van de Staten-Generaal. In
Nederland hebben daarom op ambtelijk niveau besprekingen plaatsgevonden om informatie
over de technische veranderingen en de mogelijkheden in deze transitie uit te wisselen
en gezamenlijk te bespreken. Om de transitie goed te laten slagen is de samenwerking
met de IT- en informatiediensten van zowel de Eerste als de Tweede Kamer van doorslaggevend
belang.

Het is van belang dat de Chief Information Officers van het Ministerie van Buitenlandse Zaken en van de Eerste en de Tweede Kamer met
elkaar in contact treden om de verschillende mogelijkheden, en de daarbij behorende
modaliteiten zoals beheer, kosten en verantwoordelijkheden, te bespreken. Bij het
Ministerie van Buitenlandse Zaken is hiervoor tevens een speciale projectgroep ingericht
met medewerkers van onder andere de IT- en informatievoorzieningsdiensten.

Het kabinet hecht belang aan het tot stand brengen van een oplossing in samenspraak
met beide Kamers. Het kabinet vertrouwt er op dat ambtelijk tot een werkbare oplossing
kan worden gekomen, zodat EU-documenten op toegankelijke wijze beschikbaar blijven
voor de Eerste en Tweede Kamer.

Controlemechanismen Europees Parlement

Het Europees Parlement (EP) beschikt over verschillende instrumenten om controle uit
te oefenen op de Commissie. Allereerst kan het EP invloed uitoefenen op de koers en
samenstelling van de Commissie door zijn instemmingrecht, voorafgaand aan het aantreden
van de Commissie. Ook heeft het EP medebeslissende, raadgevende of goedkeurende bevoegdheden
bij wetgevingsprocedures. Samen met de Raad voert het EP ook de begrotingstaak uit.

Daarnaast legt de Commissie verantwoording af aan het EP. Ook kan het EP een tijdelijke
enquêtecommissie instellen om vermeende inbreuken op het Unierecht te onderzoeken
en klachten van burgers voorleggen aan de Europese Ombudsman. Het EP kan ook een beroep
tot nietigverklaring tegen handelingen van andere instellingen zoals de Commissie
wegens onbevoegdheid of schendingen instellen bij het Hof van Justitie van de EU.

Het EP kan parlementaire vragen stellen en druk uitoefenen op de Commissie door resoluties
aan te nemen. In het uiterste geval kan het EP met een motie van afkeuring de Commissie
tot aftreden dwingen. Het kabinet is voorstander van een aanvullende bevoegdheid om
een individuele Commissaris tot aftreden te kunnen dwingen. In geval van toekomstige
Verdragswijziging zal het kabinet, conform de motie-Jetten/Mulder (Kamerstuk 35 078, nr. 10), hiervoor pleiten. Zoals eerder vermeld onderhandelt het EP momenteel met de Commissie
over een herziening van het zogenaamde Kaderakkoord.5 Dit Kaderakkoord is in 2010 overeengekomen en herzien in 2018. De Raad is geen partij
bij dit akkoord. Het kabinet hecht aan het behoud van het institutionele evenwicht
zoals vastgelegd in de EU-verdragen. Het Kaderakkoord mag geen afbreuk doen aan prerogatieven
en rechten van de Raad.

De Minister van Buitenlandse Zaken,
C.C.J. Veldkamp