Brief regering : Advies Wageningen University & Research verminderen ziekteverwekkers geitenbedrijven

Nr. 268
BRIEF VAN DE MINISTER VAN LANDBOUW, VISSERIJ, VOEDSELZEKERHEID EN NATUUR

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 22 mei 2025

Op 6 februari jl. tijdens het commissiedebat Dierziekten en Zoönosen (Kamerstuk 29 683, nr. 304) heb ik de Kamer toegezegd om een spoedadvies te vragen van Wageningen University
& Research (WUR) over de mogelijkheden om de emissie van ziekteverwekkers uit geitenstallen
te verminderen. Ik heb dit gedaan en inmiddels is het spoedadvies ontvangen. Met deze
brief bied ik u dit spoedadvies aan, en geef ik mijn reactie, mede namens de Minister
van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS).

Het spoedadvies is gevraagd naar aanleiding van de onderzoeksresultaten van het VGO-III
rapport1. In de reactie op het VGO-III rapport hebben de Minister van VWS en ik aangegeven
de gezondheidseffecten serieus te nemen. We hebben de Gezondheidsraad gevraagd deze
te duiden en in perspectief te plaatsen.

WUR advies

In het advies stelt WUR verschillende (onderzoeks-) activiteiten voor die zij zouden
kunnen doen om meer zicht te krijgen op mogelijkheden tot het verminderen van emissies
van bacteriën en bioaerosolen uit geitenhouderijen.

Daarbij maakt WUR onderscheid tussen korte termijn- en lange termijn activiteiten.

Voor de korte termijn stelt WUR literatuuronderzoek voor naar de eigenschappen van
de in VGO-III gevonden bacteriën, en aanknopingspunten om o.a. groei en emissie te
verlagen. Vervolgens zullen ook geitenhouders om reactie en ideeën gevraagd worden.
Dat levert een overzicht op van mogelijke maatregelen, gerangschikt op een semi-kwantitatieve
inschatting van o.a. toepasbaarheid, verwachte effect, (on-) zekerheid van het effect,
en kosten. Dit deel heeft een doorlooptijd van ca 6 maanden2.

Voor de middellange termijn beschrijft WUR mogelijk aanvullend onderzoek: metingen
bij niet-potstallen3, en een ontwikkelprogramma voor technische en niet-technische maatregelen.

Beleidsreactie WUR advies

De Kamer heeft gevraagd om dit spoedadvies vanuit de wens om snel meer duidelijkheid
te krijgen over mogelijkheden tot het verminderen van emissies van ziekteverwekkers
uit het geitenbedrijf.

Het WUR-spoedadvies beschrijft stappen die gezet kunnen worden om de kennis hierover
in beeld te brengen en duidelijkheid te verschaffen over evt. (on-) mogelijkheden
voor interventies om emissies van ziekteverwekkers op het bedrijf te verminderen.
Belangrijke kanttekening daarbij is dat, als het korte termijn advies van de WUR-maatregelen
aandraagt die bepaalde potentiële ziekteverwekkers omlaag kunnen brengen, het effect
op longontsteking bij omwonenden daarvan niet is vastgesteld.

Ik vraag WUR om het korte termijn onderzoek uit te voeren. Dat doe ik opdat deze kennis
beschikbaar komt voor geitenhouders die hiermee zelf aan de slag willen. Ik heb over
de inhoud van het spoedadvies gesproken met Land- en Tuinbouw Organisatie Nederland
(LTO). Ik vind het belangrijk dat LTO door WUR ook bij de uitwerking betrokken wordt
zodat het advies goed aansluit op de praktijk. Ik zal u per brief informeren over
de uitkomst als dit advies is afgerond, naar verwachting voor eind 2025.

De Minister van VWS en ik hebben de Kamer na ontvangst van het VGO-III rapport laten
weten dat voor het nemen van een besluit over een vervolgaanpak, verdere duiding en
in perspectief plaatsen van de gezondheidsrisico’s rondom geitenhouderijen door de
Gezondheidsraad nodig is. Het tweede en laatste deeladvies van de Gezondheidsraad
wordt eind dit jaar verwacht. Op basis daarvan gaan we ons beraden op verdere stappen.
Daarbij zullen we het tweede deel van het WUR-advies, over mogelijk aanvullend onderzoek
voor de middellange termijn, betrekken.

Informatieblad gegevens mesthoop

Na verschijnen van het VGO-III rapport hebben GGD’s aan de onderzoekers gevraagd of
de in de stallen gevonden bacteriën ook in de mesthoop buiten de stal waren terug
te vinden. Op basis van de reeds beschikbare informatie en monsters hebben de onderzoekers
van VGO-III hier een nadere analyse op gedaan waaruit blijkt dat dit zo is. Het door
mij en de Minister van VWS ontvangen informatieblad hierover stuur ik u hierbij voor
de volledigheid toe. Deze informatie wordt meegenomen door de WUR in het genoemde
korte termijn onderzoek, en is ook gedeeld met de Gezondheidsraad ten behoeve van
het adviestraject.

De Minister van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur, F.M. Wiersma