Brief regering : Update financiële tegenvaller WarmtelinQ

32 813
Kabinetsaanpak Klimaatbeleid

Nr. 421
BRIEF VAN DE MINISTER VAN KLIMAAT EN GROENE GROEI

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 13 mei 2025

Op 21 februari 2025 heeft het kabinet de Kamer geïnformeerd over de financiële tegenvaller
van project WarmtelinQ1. Afgelopen week heeft de NRC een artikel2 gepubliceerd over kostenstijgingen bij project WarmtelinQ. Hoewel er inmiddels meer
zicht op de hoogte en onderbouwing van de tegenvaller is, zijn definitieve cijfers
nog niet te geven. Met het oog op berichtgeving hecht het kabinet eraan de Kamer te
informeren over de huidige stand van zaken en de consequenties voor de toekomst van
dit project.

WarmtelinQ is een warmtetransportleiding die (rest)warmte vanuit de Rotterdamse Haven
naar Den Haag en Leiden transporteert. De werkzaamheden zijn in volle gang en het
tracé van Rijswijk naar Leiden is het laatste deeltracé dat in de huidige scope nog
gerealiseerd moet worden. De tegenvaller betreft voornamelijk de realisatie van het
tracé tussen Rijswijk en Leiden en is een gevolg van onder andere krapte op de aannemersmarkt,
inflatie en complexiteit van het project. In 2021 werden de totale projectkosten begroot
op € 644,1 miljoen. Onder de huidige omstandigheden is deze begroting niet langer
realistisch en worden de totale projectkosten door WarmtelinQ Transport Services B.V
(WTS), een dochtervennootschap van N.V. Nederlandse Gasunie, nu begroot op een bedrag
van meer dan € 1 miljard. De precieze getallen zoals gecommuniceerd door NRC op 7 mei
2025 zijn nog niet definitief maar liggen wel in de lijn der verwachtingen. Onzekere
factoren zijn de nog niet afgeronde aanbesteding voor het tracé Rijswijk–Leiden en
de beoordeling van laatste risico’s. Om deze reden kan WTS het kabinet nog geen inzicht
geven in de finale getallen.

Historie

Het kabinet heeft zich in het verleden verbonden aan de realisatie van WarmtelinQ
door middel van convenanten en ondersteunt het project ook met subsidies. Subsidies
zijn nodig omdat het een grote, complexe infrastructuurinvestering is met hoge aanloopkosten,
lange terugverdientijden en vollooprisico’s. De eerder verleende en toegezegde subsidies
betreffen een maximaal bedrag aan DEVEX, CAPEX en OPEX-subsidie (d.w.z. ontwikkelingskosten,
kapitaaluitgaven en operationele kosten) van in totaal € 549,5 miljoen, waarvan € 122,5 miljoen
reeds is beschikt. Een bedrag van € 427 miljoen voor een OPEX-subsidie staat nog gereserveerd
op de begroting van KGG.

Tegenvaller

WarmtelinQ is het eerste regionale warmtetransportnet in Nederland. Het is een uniek
project en vraagt om maatwerk. Het project is complexer dan ingeschat en het verkrijgen
van de vergunningen kost meer tijd en middelen dan aanvankelijk gedacht. Door krapte
op de aannemersmarkt en een tekort aan engineers is het uitdagend om partijen te vinden
die bereid zijn het werk te verrichten voor de kosten die WTS hiervoor had begroot.
Daar bovenop zijn de loonkosten en materiaalkosten aanzienlijk gegroeid in de afgelopen
jaren. Tot slot heeft WarmtelinQ te maken met een achterblijvende volloop en lagere
gasprijsverwachtingen wat niet ten goede komt aan de overgang naar een betaalbare
warmtetransitie.

Om voor de komende jaren een concurrerend alternatief te zijn ten opzichte van fossiele
warmtebronnen (en andere duurzame bronnen die gebruik kunnen maken van SDE++-subsidie)
heeft WTS een aanvullend subsidieverzoek van circa een half miljard ingediend. Het
precieze bedrag hangt mede af van de nog lopende aanbesteding. Het kabinet is met
Gasunie/WTS in gesprek over dit subsidieverzoek.

Belang WarmtelinQ

De aanleg van het deeltracé Rijswijk–Leiden van WarmtelinQ is om twee redenen cruciaal
voor de warmtetransitie in de regio Leiden. Ten eerste zijn in Leiden op dit moment
26.000 woningequivalenten aangesloten op een warmtenet. Dit warmtenet wordt gevoed
door een fossiele warmtebron die in 2028 wordt uitgefaseerd. Zonder warmte van WarmtelinQ
is het duurzame alternatief voor dit warmtenet all-electric. In de regio Leiden staat
echter het elektriciteitsnet onder druk en is netcongestie afgekondigd. In de stad
is geen ruimte voor de benodigde elektra infrastructuur en transformatorhuisjes. In
de Leidse regio liggen de nationale meerkosten kosten voor WarmtelinQ tussen de € 750
miljoen en € 1,4 miljard lager dan de nationale meerkosten van warmtepompen (all-electric).3

Ten tweede is WarmtelinQ belangrijk voor het verduurzamen van de gebouwde omgeving
in de provincie Zuid-Holland. In totaal biedt WarmtelinQ de capaciteit om 120.000
woningen duurzaam te verwarmen.

Voornemens

Het kabinet onderkent het belang van WarmtelinQ voor de levering van duurzame warmte
in de provincie Zuid-Holland en de afhankelijkheid van de regio Leiden voor het verduurzamen
van hun warmtetransitie. Het kabinet is met Gasunie/WTS en de Provincie Zuid-Holland
in gesprek over wat er kan worden gedaan om kostenstijging te beperken, de verdeling
van de tegenvallers, en wat er nodig is om het project te realiseren. Daarbij bewaakt
het kabinet dat een eventuele bijdrage vanuit het Rijk een doelmatige en doeltreffende
investering moet zijn en heeft het kabinetoog voor de belangen van verschillende betrokken
stakeholders.

Ik zal de Kamer over de uitkomst van deze gesprekken informeren.

De Minister van Klimaat en Groene Groei, S.Th.M. Hermans