Brief regering : Programma Luchtruimherziening: instelling externe commissie

Nr. 1227
BRIEF VAN DE MINISTER VAN INFRASTRUCTUUR EN WATERSTAAT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 22 april 2025

Op 21 februari 2025 is de Kamer geïnformeerd over de voorgenomen nieuwe indeling van
het luchtruim (het «Schetsontwerp») met bijbehorende effectanalyses, evenals over
de projecten Hoger Naderen (Kamerstuk 31 936, nr. 1218). Met deze projecten werkt het programma Luchtruimherziening aan een slimmere en
betere indeling van het luchtruim. Dit past bij het bredere kabinetsbeleid om meer
ruimte voor Defensie te creëren en de hinder en uitstoot rondom civiele luchthavens
terug te dringen.

De Kamer heeft verzocht om een externe commissie in te stellen om de nut en noodzaak van een vierde aanvliegroute [...] naar Schiphol, [te] beoordelen
in het licht van de veranderende omstandigheden en om hierbij representanten van de omgeving te betrekken1. Hierbij informeer ik u cf. toezegging2. Nadat het kabinet heeft ingestemd met instelling van de Adviescommissie uitvoering
Programma Luchtruimherziening om invulling te geven aan deze verzoeken. De Minister
van IenW is, in overeenstemming met de Staatssecretaris van Defensie, de instellend
bewindspersoon voor de commissie.

Aanleiding voor de instelling van de commissie waren zorgen over de komst van een
vermeende vierde aanvliegroute in het nieuwe ontwerp voor de luchtruimindeling. Aangezien
deze vierde aanvliegroute geen onderdeel uitmaakt van het gepubliceerde Schetsontwerp,
is de vraagstelling verbreed naar een beoordeling op nut en noodzaak van het nieuwe
ontwerp in zijn totaliteit door een externe commissie.

Opgave commissie

De opgave voor de commissie is om aan de hand van het Schetsontwerp en de bijbehorende
effectanalyses de nieuwe indeling van het luchtruim in het licht van de motie te beoordelen
en hierover te adviseren aan de Minister van IenW. Daarbij wordt de commissie gevraagd
om de volgende punten in beschouwing te nemen:

• De maatschappelijke doelstellingen die met de herindeling worden beoogd;

• De veranderende geopolitieke omstandigheden;

• De integraliteit van de herindeling van het luchtruim;

• De objectiviteit van de totstandkoming van het voorgestelde ontwerp;

• De mogelijkheden om verbeteringen in de leefomgevingskwaliteit in de uitvoering te
bereiken met de projecten Hoger Naderen Luchthavens;

De commissie heeft niet tot taak om het luchtvaartbeleid te toetsen maar richt zich
op de voorgestelde nieuwe indeling van het luchtruim in het Schetsontwerp en de effectanalyses.
Keuzes over aantallen vliegtuigbewegingen op Schiphol (waaronder de Balanced Approach)
en op andere luchthavens of vliegbases zijn geen onderdeel van de herindeling van
het luchtruim en vallen derhalve buiten de reikwijdte van de commissie.

Specifieke aandacht van de commissie zal uitgaan naar de effecten van het ontwerp
op de leefomgeving, waaronder verschuiving van geluid, emissies en veranderingen in
vliegafstanden, en naar handvatten om hier mee om te gaan.

Klankbordgroep

Onderdeel van de taak van de commissie is om een vertegenwoordiging van de brede omgeving
te betrekken in een in te stellen klankbordgroep, mede in het licht van de motie van
het lid Olger van Dijk cs (Kamerstuk 2024/25, 31 936, nr. 1187). Met dit onderdeel van de opgave wordt invulling gegeven aan het verzoek van de
Kamer om representanten van bewonersgroepen te betrekken, op een manier die past bij
de uitgangspunten in de vigerende Leidraad instellen externe commissies.

Samenstelling commissie

Bij instelling van de commissie is de van toepassing zijnde Leidraad instellen externe commissies3 gevolgd, die onder andere betrekking heeft op de benodigde onafhankelijkheid van
de voorzitter en leden van de commissie.

De commissie wordt voorgezeten door de heer JJ. van Dijk.

De commissie bestaat naast de voorzitter en de onafhankelijke externe secretaris uit
maximaal vijf andere leden die allen onafhankelijk expert zijn. Gelet op de sterke
technisch-inhoudelijke component, is luchtruimkennis noodzakelijk, met name op het
gebied van luchtruimbeheer en -gebruik, militaire paraatheid, en op leefomgevingskwaliteit
(geluid/ emissies (CO2/NOx)) in relatie tot de civiele luchtvaart.

De samenstelling van de commissie op deze expertisegebieden wordt voltooid in overeenstemming
met de voorzitter. Het kabinet vindt het van belang om, conform de motie, omwonenden
goed te betrekken. Om die reden zijn representatieve bewonersgroepen uitgenodigd om
onafhankelijke experts aan te dragen. Bij de samenstelling van de commissie wordt
deze inbreng betrokken. Ook selecteren de Ministeries van IenW en Defensie, in overleg
met de voorzitter, onafhankelijke experts voor deelname in de commissie.

Tijdpad

Het advies van de commissie is uiterlijk op 1 november 2025 voorzien, zodat dit kan
worden betrokken de verdere detaillering van het Schetsontwerp in een Voorlopig Ontwerp
van de nieuwe luchtruimindeling, bijbehorende effectanalyse en de projecten Hoger
Naderen Luchthavens. De verwachting is dat begin 2026 het Voorlopig Ontwerp aan de
Kamer wordt aangeboden. Zoals eerder aan de Kamer is toegezegd zal politieke besluitvorming
over het Voorlopig Ontwerp middels een op voorhang gelijkende procedure plaatsvinden.4

Tot slot

De Kamer is op 21 februari 2025 geïnformeerd over de voorgenomen nieuwe indeling van
het luchtruim met bijbehorende effectanalyses. NLR heeft in de door haar uitgevoerde
onafhankelijke effectanalyse een rectificatie doorgevoerd. In die effectanalyse zijn
onder meer het aantal vliegtuigpassages per (gemiddelde) dag te zien waarbij het maximale
geluidniveau (LAmax) 60 of 70 dB(A) of meer bedraagt. In deze zogeheten NA60 en NA70
berekeningen werden bewegingen in de avond zwaarder geteld dan bewegingen overdag.
Dat is voor deze berekeningen een onjuiste methodiek. Na de aanpassing worden alle
bewegingen even zwaar geteld. De legenda is hierbij aangepast om ervoor te zorgen
dat de verschuivingen ook met de nu lagere aantallen wel zichtbaar blijven op de kaart.
De gecorrigeerde documenten zijn voor alle belangstellenden te raadplegen via de website
www.luchtvaartindetoekomst.nl.5

De Minister van Infrastructuur en Waterstaat,
B. Madlener