Brief regering : Toezeggingen gedaan tijdens het Commissiedebat Raad Algemene Zaken - Cohesiebeleid van 20 maart 2025

Nr. 984 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 25 maart 2025

Conform mijn toezeggingen aan uw Kamer op 20 maart 2025 tijdens het Commissiedebat
over de Raad Algemene Zaken – Cohesiebeleid (RAZ-Cohesie) informeer ik u, mede namens
de Minister van Buitenlandse Zaken, via deze weg voorafgaand aan het tweeminutendebat
over:

1. de termijn waarop de kabinetsreactie op het witboek over Europese defensie, en de
manier waarop Nederland daarvan gebruik gaat maken, naar de Kamer wordt verstuurd;

2. bevroren Hongaarse tegoeden uit de fondsen onder het cohesiebeleid en wat Hongarije
vorig jaar aan cohesiemiddelen ontvangen heeft.

Witboek Europese defensie

In de procedurevergadering van de vaste Kamercommissie Defensie van 20 maart jl. is
verzocht de kabinetsreactie op het witboek Europese defensie-gereedheid 2030 prioritair
te behandelen. Dit betekent dat de kabinetsreactie uiterlijk 11 april met uw Kamer
wordt gedeeld. In deze kabinetsreactie wordt ook ingegaan op de financieringsopties
om de investeringen in Europese defensie en de defensie-industrie te verhogen die
in het witboek staan onder de noemer ReArm Europe.

De Kamer wordt daarnaast tijdig geïnformeerd of Nederland gebruik zal maken van de
geschetste opties.

Cohesiemiddelen Hongarije

Het totaal van het aan Hongarije gealloceerde budget onder het cohesiebeleid voor
de periode 2021–2027 bedraagt 21,7 miljard euro.1 Naar aanleiding van aanhoudende zorgen over de rechtsstaat en corruptieproblematiek
zijn er, door de Europese Commissie, sinds 2022 op basis van de MFK-rechtsstaatverordening
6,4 miljard euro aan cohesiemiddelen voor Hongarije opgeschort.2 Doordat Hongarije onvoldoende maatregelen heeft genomen om de zorgen van de Raad
en Commissie weg te nemen, is per 31 december 2024 1,1 miljard euro van de onder de
MFK-rechtsstaatverordening bevroren middelen vervallen. Uw Kamer is 10 januari jl.
geïnformeerd over het definitief vervallen van deze middelen3. Deze middelen zijn niet meer voor cohesiegelden voor Hongarije beschikbaar. Veel
middelen op de EU-begroting kunnen tot twee begrotingsjaren na het geprogrammeerde
jaar nog worden uitgegeven. De vervallen cohesiemiddelen voor Hongarije komen uit
2022 en kunnen na 2024 niet meer worden uitgegeven. Er is geen uitzondering voor cohesie.
De 1,1 miljard euro die nu niet uitgegeven wordt op de EU-begroting, wordt niet opgehaald
bij de lidstaten. Daardoor dragen lidstaten nu minder af aan de EU. Er bestaan uitzonderingen
waarbij de Europese Commissie alsnog niet uitgegeven middelen kan opvragen voor specifieke
doeleinden (zoals de terugbetaling van rentekosten voor het coronaherstelfonds NextGenerationEU). Dat is in dit geval niet de verwachting.

Indien Hongarije opnieuw geen maatregelen neemt die leiden tot deblokkering van (een
deel van) de onder de MFK-rechtsstaatverordening geblokkeerde cohesiemiddelen, zal
er aan het einde van dit jaar wederom circa 1 miljard euro vervallen.

Op dit moment is er onder de Common Provisions Regulation (CPR) ook nog circa 3 miljard euro
aan cohesiemiddelen voor Hongarije geblokkeerd, vanwege het niet voldoen aan de horizontale
voorwaarden op het gebied van academische vrijheid, lhbtiq+-rechten en migratie. Een
eventueel verlies van (een deel van) de geblokkeerde middelen onder de CPR is ook
vanaf eind 2025 aan de orde.

In 2024 heeft de EU circa 0,7 miljard euro aan betalingen uit de fondsen onder het
cohesiebeleid aan Hongarije gedaan4.

De Minister van Economische Zaken, D.S. Beljaarts