Brief regering : Rechtsstaatconditionaliteit in het toekomstige cohesiebeleid van de Europese Unie

Nr. 974
BRIEF VAN DE MINISTERS VAN ECONOMISCHE ZAKEN EN VAN BUITENLANDSE ZAKEN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 20 februari 2025

Tijdens de procedurevergadering van 12 december 2024 heeft de vaste commissie voor
Europese Zaken verzocht om een brief met de visie van het kabinet inzake rechtsstaatconditionaliteit
in het toekomstige cohesiebeleid van de Europese Unie en deze voorafgaand te sturen
aan een nog te plannen commissiedebat hierover. Middels deze brief geven wij gehoor
aan dit verzoek.

Visie kabinet

Respect voor de rechtsstaat en fundamentele waarden door lidstaten is essentieel voor
een goed functionerende Europese Unie. Het is een cruciale randvoorwaarde voor goed
bestuur en het vertrouwen van burgers en bedrijven in de overheidsinstellingen, het
behoud van onze waardengemeenschap en het goed functioneren van de interne markt.
Daarom vindt het kabinet het van belang dat het beschikbare instrumentarium zo volledig
en effectief mogelijk wordt ingezet om eerbiediging van de rechtsstaat en fundamentele
waarden in lidstaten te borgen. Op dit moment bevatten de verordening gemeenschappelijke
bepalingen (de Common Provisions Regulation)1 en de MFK-rechtsstaatverordening2 rechtsstaatconditionaliteiten ten aanzien van het cohesiebeleid. Voor de toekomstige
programma’s onder het cohesiebeleid (na 2027) hecht het kabinet wederom aan een sterke
koppeling tussen ontvangst van EU-middelen uit die fondsen en het naleven van de beginselen
van de rechtsstaat en eerbiediging van fundamentele waarden die worden genoemd in
het Handvest van de Grondrechten van de Europese Unie (hierna: Handvest). In het onlangs
gepubliceerde visiepaper «cohesiebeleid post 2027»3 geeft het kabinet daarom aan dat het naleven van de beginselen van de rechtsstaat
die in het Handvest worden genoemd een horizontale randvoorwaarde moet blijven voor
het ontvangen van middelen uit de fondsen onder het cohesiebeleid.

Krachtenveld Raad

Een aantal lidstaten heeft tijdens de Raad Algemene Zaken Cohesie (RAZ-Cohesie) van
28 november jl.4 benadrukt dat het respecteren van de rechtsstaat een voorwaarde moet zijn voor steun
uit de cohesieprogramma’s. Duitsland heeft onlangs zijn visie op het toekomstig cohesiebeleid
gepubliceerd en het naleven van de beginselen van de rechtsstaat is daar onderdeel
van.5

Het cohesiebeleid na 2027 is onderdeel van het Meerjarig Financieel Kader (MFK). Over
de overkoepelende inzet van het kabinet ten aanzien van het volgende MFK zal de Kamer
later worden geïnformeerd.

De Minister van Economische Zaken,
D.S. Beljaarts

De Minister van Buitenlandse Zaken,
C.C.J. Veldkamp