Brief regering : Foxtrot Militaire Transmissie Bouwblok

Nr. 460 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN DEFENSIE

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 6 februari 2025

De technologische en operationele ontwikkelingen in het militaire optreden vragen
om versterking van de informatie-uitwisseling via permanente connectiviteit tussen
militaire platformen.1 Tegelijkertijd is sprake van een verhoogde dreiging van communicatieverstoring of
detectie van communicatie tussen platformen doordat tegenstanders investeren in technologisch
hoogwaardige informatiesystemen en geavanceerde middelen voor elektronische oorlogsvoering.

Hierdoor neemt het belang van de digitale transformatie van de krijgsmacht en het
multidomein optreden toe. Dit houdt in dat de operationele krijgsmachtdelen in staat
zijn sneller de juiste informatie te verzamelen en te analyseren. Zo kunnen snellere
en betere besluiten worden genomen. Het aanschaffen van militaire radio’s is onderdeel
van het wapensysteemgebonden IT-programma Foxtrot. Foxtrot richt zich ook op het verbreden
van verbindingsmogelijkheden via civiele standaarden. Het gaat hier bijvoorbeeld om
wifi, 4G/5G en satellietcommunicatie. Ook ondersteunende applicaties krijgen een upgrade.
Met deze mix aan middelen kunnen commandanten en eenheden veilig, sneller en slimmer
handelen dan de vijand, omdat zij onder verschillende omstandigheden en over grote
afstanden een snellere verbinding hebben om vrijwel real-time data te delen, inzicht
te hebben in de omgeving of om zich digitaal te camoufleren. De digitale transformatie
is een cruciale, maar ook noodzakelijke stap.

Het wapensysteemgebonden IT-programma Foxtrot geeft invulling aan de noodzaak tot
versterkte informatie-uitwisseling tussen militaire platformen. Met dit programma
vervangt en moderniseert Defensie de tactische communicatiemiddelen en de daaraan
verbonden IT-infrastructuur van de Nederlandse krijgsmacht in het mobiele tactische
domein. In dit domein opereren de militaire platformen zoals voertuigen, vliegtuigen,
helikopters, vaartuigen en de uitgestegen militair.

In december 2023 ontving uw Kamer gelijktijdig de A-brief «Behoeftestelling programma
Foxtrot»2 en de B-brief over het (deel)project van het programma Foxtrot «Militaire Transmissie
Bouwblok» (MTBB)3. De A-brief ging onder andere in op hoe de verschillende bouwblokken van Foxtrot,
zoals MTBB en Platform IT-Infrastructuur4, met versies en deelleveringen worden geïmplementeerd.

Met deze brief informeer ik u over de resultaten van de verwervingsvoorbereidingsfase
(D-fase) van het MTBB. Het MTBB-project bestaat uit de aanschaf van militaire radio’s
(zogenaamde combat net radio’s (CNR)), bijbehorende software, waveforms (een militair-specifiek protocol voor het kunnen communiceren en uitwisselen van
data), gerelateerde randapparatuur en systeemintegratie diensten.

Behoefte

Kwalitatief

Combat net radio

Voor de digitale transformatie van het militair optreden is het van belang om de huidige,
deels verouderde (be)veilig(d)e transmissiecapaciteiten in de militaire platformen
snel te vervangen. De bestaande middelen zijn aan vervanging toe en bieden niet meer
de veiligheid en functionaliteit die nodig is. Dit betreft verschillende productvarianten
van de CNR, aangevuld met de noodzakelijke versterkers, antennes, bekabeling en componenten
voor inbouw in de militaire platformen.

Waveforms

Waveforms zijn een basisvoorwaarde voor interoperabiliteit in het grondgebonden gevecht, omdat
de CNR hierdoor beveiligd via spraak en data kan communiceren. Dit zijn afgesproken
en specifieke transmissie- en dataprotocollen. Een voorbeeld in het civiele domein
is WiFi. In het militaire domein heeft elke CNR zijn eigen specifieke waveform waarmee de mate van interoperabiliteit wordt bepaald. Met de aanschaf van dit type
CNR wordt de grootste mate van interoperabiliteit behaald. Foxtrot zet in op de aanschaf
van meerdere waveforms, zodat in lijn met de gebruikstoepassingen de grootste mate van interoperabiliteit
ontstaat.

Diensten

Ook verwerft Defensie binnen het MTBB aanvullende diensten voor de systeemintegratie
en om de CNR zo optimaal mogelijk te laten functioneren. Deze adviserende en assisterende
diensten zijn noodzakelijk om verdere doorontwikkeling mogelijk te maken en de integratie
van de CNR in de totale Foxtrot oplossing te faciliteren.

Kwantitatief

De initiële totale kwantitatieve behoefte uit de B-fase binnen Foxtrot betreft een
radio behoefte voor circa 8.000 voertuigen, 3.500 uitgestegen militairen, 135 vaartuigen
en 170 vliegende platformen. Eenheden binnen de gehele krijgsmacht ontvangen nieuwe
CNR’s, te beginnen met de eerder gemandateerde voorziening in de behoefte van 44 bataljonstaakgroep.5 Het MTBB bevat ook een zogenaamd «continuïteitsspoor» waarin bepaalde eenheden, vooruitlopend
op de modernisering, reeds delen van de nieuwe Foxtrot oplossing krijgen; in dit geval
de nieuwe CNR. Op deze wijze wordt de continuïteit van eenheden geborgd die niet langer
kunnen werken met de huidige verouderde radio’s.

Meerbehoeften

Zoals in de programmabrief Foxtrot is gemeld, heeft het programma rekening gehouden
met toekomstige meerbehoeften.6 Door technologische ontwikkelingen en de toenemende behoefte vanwege de digitale
transformatie van de krijgsmacht is het niet uitgesloten dat in de toekomst een grotere
behoefte zal ontstaan dan tot nu toe is gekwantificeerd. Daarom wordt, waar mogelijk,
optieruimte voor extra systemen opgenomen om tijdige beschikbaarheid en leverzekerheid
veilig te stellen. Als gevolg van de groei van de krijgsmacht en de toegenomen behoefte
aan connectiviteit wordt het programma Foxtrot geactualiseerd in 2025. Dit zal leiden
tot een meerbehoefte aan systemen. Dit is een noodzakelijke aanpassing door de uitbreiding
van de krijgsmacht als gevolg van de investeringsprojecten uit de Defensienota 2022
en Defensienota 2024. In de nieuwe investeringsprojecten en contractvormen is rekening
gehouden met de verhoogde behoefte aan Foxtrot middelen.

Resultaten verwervingsvoorbereiding

Zoals toegelicht in de brief over de B-fase van het MTBB heeft de set aan operationele
eisen geleid tot het voornemen om de CNR en overige goederen en diensten via twee
routes te verwerven bij dezelfde leverancier, het Amerikaanse L3Harris. De eerste
route betreft Foreign Military Sales (FMS), omdat de CNR van L3Harris cryptografie bevat die uitsluitend kan worden verworven
via de Amerikaanse overheid.

De tweede route betreft Direct Commercial Sales, waarbij Defensie de onderdelen behorend bij de CNR, zoals bekabeling, versterkers
en antennes direct bij de leverancier verwerft, zonder tussenkomst van de Amerikaanse
overheid. Ditzelfde geldt voor de diensten voor integratie, onderhoud, advies, opleiding
en training van Defensie personeel.

De Letter of Offer and Acceptance (LoA) voor de gemandateerde behoefte met betrekking tot 44 bataljonstaakgroep en
het continuïteitsspoor via FMS is reeds getekend. Deze eerste gemandateerde behoefte
voor 44 bataljonstaakgroep en het continuïteitsspoor betreft in totaal circa 2.790
CNR’s. Voor de goederen en diensten die onder Direct Commercial Sales (DCS) vallen en gerelateerd zijn aan de LoA, worden een raamovereenkomst en aanvullende
overeenkomsten door Nederland gesloten met L3Harris.

Defensie verwerft zowel de communicatiemiddelen als de gerelateerde randapparatuur
«van de plank» (COTS/MOTS).7

Uitwerking

Implementatie

De installatie en integratie van de communicatiemiddelen, randapparatuur en bijbehorende
software van de CNR vindt stapsgewijs plaats. Foxtrot moderniseert vergelijkbare militaire
eenheden en platformen via zogenaamde spirals. Hierbij werkt het programma met versies en deelleveringen. Implementatie in een spiral benadering heeft als voordeel dat deze in doorlooptijd en complexiteit beheersbaar
is en dat hele eenheden in één keer worden gemoderniseerd. Een ander voordeel is dat
op basis van de ervaring van eerdere spirals meer zicht ontstaat of en op welke manier de volgende spirals kunnen worden aangepakt. De eerste militaire radio’s van spiral 0 worden naar verwachting in 2026 uitgeleverd.

Foxtrot heeft vier spirals gedefinieerd, die in de basis een doorlooptijd van vijf jaar kennen:

– Spiral 0: de zware en middelzware eenheden van de landmacht.

– Spiral 1: de lichte eenheden van de landmacht, inclusief het Defensie Helikopter Commando.

– Spiral 2: de amfibische eenheden van het Korps Mariniers.

– Spiral 3: het Special Operations Command (SOCOM) en eenheden voor zogenaamde «Joint» optreden, zoals de Koninklijke Marechaussee
en het Defensie Grondgebonden Luchtverdedigingscommando.

Personeel en bedrijfsvoering

Gedurende de implementatie van Foxtrot gebruikt Defensie de huidige communicatiemiddelen
naast de moderne systemen en methoden. Door een combinatie van technische en procesmatige
aanpassingen blijft de interoperabiliteit tussen de eenheden geborgd.

De communicatiemiddelen uit Foxtrot leveren een significante bijdrage aan de digitale
transformatie en zijn randvoorwaardelijk voor multidomein optreden. De nieuwe communicatiemiddelen
zijn complexer en uitgebreider dan de systemen die momenteel in gebruik zijn. Daarom
is aanvullende ondersteuning beschikbaar in de periode 2025–2035 om de nieuwe communicatiemiddelen
effectief in gebruik te nemen. Daarnaast is op dit moment een structurele groei van
circa 30 arbeidsplaatsen voorzien om de ondersteunende en onderhoudswerkzaamheden
voor de nieuwe communicatiemiddelen uit te voeren. Dit betreft zowel centraal bij
de instandhoudingsorganisatie als decentraal bij de operationele eenheden.

Interoperabiliteit

Zoals in de A-brief is gesteld, is nationale interoperabiliteit tussen de krijgsmachtdelen
een vereiste. Dit betreft onder meer interoperabiliteit van grondgebonden eenheden,
zoals tussen de manoeuvre-eenheden van de Koninklijke Landmacht en de Marine Combat Groups van het Korps Mariniers, van de luchtmobiele eenheden met helikopters en van de special forces met jacht- en transportvliegtuigen. Op deze wijze maakt MTBB multidomein optreden
mogelijk. Daarnaast streeft Defensie met Foxtrot naar maximale interoperabiliteit
met bondgenoten, in het bijzonder met Duitsland voor de landmacht, met het Verenigd
Koninkrijk voor het Korps Mariniers en met de Verenigde Staten voor de eenheden van
SOCOM. Interoperabiliteit vormt de belangrijkste hoofdeis voor het MTBB. In dit geval
betekent interoperabiliteit dat de ICT-systemen en -netwerken van onze krijgsmacht
naadloos aansluiten op die van bondgenoten en partners, door bijvoorbeeld gebruik
te maken van dezelfde beveiligde waveform. Met het MTBB realiseert Defensie een significante verbetering van de digitale interoperabiliteit.

Industriële participatie

Zoals in de B-brief vermeld, heeft de marktverkenning uitgewezen dat er geen Nederlandse
marktpartijen zijn die voldoen aan de gestelde eisen voor het MTBB. Wel geldt dat
binnen de supply chain van de gerelateerde randapparatuur van het MTBB mogelijkheden bestaan tot de inzet
van de Nederlandse industrie. Het Ministerie van Economische Zaken en L3Harris hebben
gezamenlijk verkend hoe industriële participatie een bijdrage kan leveren aan de versterking
van kennis, capaciteiten en ervaring van de Nederlandse industrie bij de prioritaire
technologiegebieden van Defensie. Naar aanleiding daarvan zijn gesprekken gevoerd
en afspraken gemaakt met (potentiële) onderaannemers over de realisatie van industriële
participatie. Over de resultaten van het industrieel participatiebeleid wordt uw Kamer
tweejaarlijks geïnformeerd.8

Gerelateerde projecten

Foxtrot is onder meer gerelateerd aan het programma Grensverleggende IT (GrIT) en
het project Verbeterd Operationeel Soldaat Systeem (VOSS) van Defensie.9 Foxtrot is essentieel om een gesloten informatieketen te realiseren, waarbij informatie
uit het statische en ontplooide domein (GrIT) onder operationele omstandigheden wordt
gedeeld met de individuele militair (VOSS). De Foxtrot-communicatiemiddelen worden
ingebouwd in veel militaire platformen van Defensie, waardoor meerdere lopende materieelprojecten
een relatie hebben met het MTBB. Dit betreft projecten zoals de midlife update van de CV90 en de Fennek, en de vervanging van de MRAD/SHORAD. Ook bij de introductie
van nieuwe systemen, zoals de nieuwe gevechtstanks, aanvullende Boxer RCT30 pantserwielvoertuigen
en Combat Counter-UAS capaciteit wordt rekening gehouden met de nieuwe Foxtrot-oplossing.

Doelmatigheid en doeltreffendheid

Met de uitvoering van dit project geeft Defensie, onder verwijzing naar artikel 3.1
van de Comptabiliteitswet 2016, invulling aan doeltreffendheid en doelmatigheid.

– Doeltreffendheid: Defensie verbetert met dit project de effectiviteit van alle militaire
eenheden in het grondgebonden gevecht doordat ze beter informatie kunnen uitwisselen
met elkaar en met eenheden van partnerlanden.

– Doelmatigheid: Daar waar eenheden voorheen over verschillende typen radio’s beschikten,
wordt nu uniformiteit gebracht in de communicatiemiddelen. Hierdoor vermindert Defensie
zowel verschillen in operationeel gebruik als in onderhoudswerkzaamheden. Tevens draagt
spiral-gewijs werken bij aan doelmatigheid. De ervaring van een eerdere spiral wordt gebruikt bij een volgende spiral. Dit stelt Defensie, in combinatie met het afroepen op raamovereenkomsten, in staat
flexibiliteit te behouden en bij te sturen tijdens de uitrol van MTBB voor volgende
spirals.

Risico’s

Defensie heeft voor het MTBB een risicobeoordeling opgesteld en beheersmaatregelen
getroffen. Binnen het budget van Foxtrot is een risicoreservering opgenomen om de
onderkende risico’s voor het MTBB te dragen.

Foxtrot moderniseert veel militaire platformen. In combinatie met de hoge kwalitatieve
eisen aan tactisch mobiele communicatie en platform-infrastructuur betekent dit een
verwerving van grote aantallen technisch hoogwaardige systemen. De afhankelijkheid
tussen deze verwerving, andere materieelprojecten en de trainingsprogramma’s van de
eenheden leidt tot complexiteit in planning en uitvoering, en daarmee tot een risico
op vertraging. Dit risico mitigeert Defensie door de operationele commando’s nauw
aangesloten te houden en waar mogelijk te werken met plannings-buffers. Tevens stemt
Defensie vroegtijdig en nauw af met de leverancier, onder andere met betrekking tot
de planning. Het technologische ontwikkelingsrisico is laag doordat Defensie kiest
voor COTS/MOTS producten.

Financiën

Met het MTBB is een investering gemoeid tussen de DMP-grenzen van € 250 miljoen en
€ 1 miljard (prijspeil 2024, inclusief btw). Dit budget komt in de periode 2025–2035
ten laste van het investeringsbudget van Defensie. De commercieel vertrouwelijke bijlage
(BS2024040083) bevat nadere informatie over de verdeling van het projectbudget, wijziging
van de exploitatiekosten en risicoreservering10. Openbaarmaking van het beschikbare budget schaadt de onderhandelingspositie van
Defensie, omdat Defensie aanvullende contracten zal afsluiten.

Vooruitblik

Defensie is voornemens om na behandeling van deze D-brief verdere verplichtingen aan
te gaan. Naast eerdere uitleveringen levert dit financieel voordeel op vanwege een
groter bestelvolume en vermindert dit het risico op prijsbijstellingen. Ik verzoek
uw Kamer hiermee rekening te houden bij de behandeling van deze D-brief.

Na parlementaire behandeling van de D-brief MTBB wordt uw Kamer via het Defensie Projectenoverzicht
(DPO) en de begroting van het Defensiematerieelbegrotingsfonds (DMF) geïnformeerd
over de voortgang van dit project.

De Staatssecretaris van Defensie, G.P. Tuinman