Brief regering : Vervolg resultaten onderzoeken op MKZ-virus op vleeskalver- en andere bedrijven

Nr. 152
BRIEF VAN DE MINISTER VAN LANDBOUW, VISSERIJ, VOEDSELZEKERHEID EN NATUUR

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 17 januari 2025

Zoals ik in mijn brief aan de Tweede Kamer van 15 januari (Kamerstuk 27 622, nr. 151) schreef is het grootste deel van de resultaten van de laboratoriumtests deze week
beschikbaar gekomen. Middels deze brief informeer ik de Kamer hierover. Tot heden
is geen MKZ-virus aangetoond in de onderzochte monsters en is er dus geen MKZ in Nederland
gevonden. Ik wacht nog op aanvullende onderzoeken, deze komen stapsgewijs beschikbaar.
In de tussentijd blijven de huidige maatregelen van kracht, ik vraag daar bij alle
betrokkenen aandacht voor.

Situatie Duitsland

Duitsland heeft op vrijdagmiddag 17 januari de Europese Commissie en de andere EU-lidstaten
opnieuw over de stand van zaken geïnformeerd. In Duitsland zijn tot heden geen nieuwe
besmettingen gevonden. Dat is hoopvol. Wel was deze week sprake van een verdenking
op een bedrijf met geiten net buiten het beperkingsgebied in Brandenburg. Dit bleek
gelukkig loos alarm. De Duitse autoriteiten zijn zeer alert en het epidemiologisch
onderzoek loopt door. Zo zijn ook door Duitsland negatieve blauwtongmonsters onderzocht
op MKZ-virus en wordt onderzoek gedaan naar besmetting bij wilde gevoelige dieren
in het beperkingsgebied. Tot heden zijn daarbij geen besmettingen aangetoond. Ook
heeft Duitsland aangegeven uit voorzorg vaccins te gaan bestellen, een besluit om
ook te gaan vaccineren is nog niet genomen. Ten slotte werd in de media gemeld dat
Duitsland maatregelen zou hebben opgeheven. Dit is vooralsnog niet het geval. De stand
still in geheel Brandenburg is in elk geval tot en met zaterdag 18 januari van kracht,
een besluit om te verlengen of niet is op dit moment nog niet door Duitsland genomen.
De verplichte maatregelen in de beperkingszone, zoals die gelden conform EU-wetgeving,
blijven van kracht.

Laboratorium-tests

Alle bedrijven (126 vleeskalverbedrijven, 4 rundveebedrijven en 1 schapenbedrijf)
waar sinds 1 december evenhoevige dieren uit de deelstaat Brandenburg zijn aangevoerd,
zijn afgelopen week door de NVWA bezocht. Daarbij zijn alle dieren die sinds 1 december
uit Brandenburg zijn aangevoerd bemonsterd, 3754 in totaal (zie tabel). Dieren die
op 10 januari korter dan twee weken geleden waren aangevoerd worden onderzocht op
MKZ-virus (PCR-test) én op antilichamen (ELISA-test). Dit betreft 888 dieren (887
vleeskalveren en 1 volwassen rund). Dieren die langer dan twee weken geleden zijn
aangevoerd worden enkel onderzocht op antilichamen (ELISA-test). Dit is omdat ziekteverschijnselen
van MKZ binnen 2 á 14 dagen na infectie zichtbaar worden. De kans dat deze dieren
MKZ-virus bij zich dragen is minimaal.

De onderzoeken worden gedaan door Wageningen Bioveterinary Research (WBVR) in Lelystad,
het referentielaboratorium voor dierziekten.

Tabel Overzicht bedrijven, aantal bemonsterde dieren en uitgevoerde tests.

Type bedrijf

Aantal bemonsterde dieren

Aantal PCR-tests

Aantal ELISA-tests

Vleeskalverbedrijf

3.624

887

3.624

Rundveebedrijf

6

1

6

Schapenbedrijf

124

0

124

Inmiddels zijn alle 888 PCR-uitslagen bekend. Ze zijn allemaal negatief, wat wil zeggen
dat er geen MKZ-virus bij deze dieren en op deze bedrijven is aangetroffen. Ook zijn
inmiddels 1.083 ELISA-uitslagen bekend. Het is bekend dat de ELISA-test soms vals-positieve
uitslagen geeft (test geeft positieve uitslag, maar in werkelijkheid zijn geen MKZ-antilichamen
aanwezig) en om zeker te zijn dat het niet toch echte MKZ-antilichamen zijn, worden
alle positieve ELISA-testen hertest met een virus-neutralisatie test (VNT). Een positieve
ELISA-test is daarom geen reden tot zorg. Tot heden zijn 12 positieve ELISA-uitslagen
gemeld door WBVR. Gezien de grote hoeveelheid tests is dit volgens de verwachting.
Deze monsters worden verder onderzocht. De uitslagen van deze en eventuele andere
hertesten die nog nodig zijn komen gedurende de komende week stapsgewijs beschikbaar.
Houders van bedrijven waar monsters genomen zijn verkeren natuurlijk in spanning over
de uitslag. Zij worden door de NVWA geïnformeerd als de PCR-uitslagen bekend zijn,
en opnieuw als de ELISA-uitslagen bekend zijn. Dit gaat op volgorde van binnenkomen
van de uitslagen.

Daarnaast zijn inmiddels ook alle negatief geteste blauwtongmonsters sinds 1 december
vorig jaar onderzocht op MKZ-virus middels een PCR-test. Alle 203 monsters die dit
betrof, testten negatief op MKZ-virus.

De uitslagen stellen mij voor een belangrijk deel gerust. Er is geen MKZ-virus gevonden.
Het is evenwel te vroeg om helemaal gerust te zijn. Volgende week zijn alle ELISA-uitslagen
bekend. Ik houd er rekening mee dat hertesten nodig zijn om absolute zekerheid te
krijgen. Uiteraard zal ik direct maatregelen nemen en uw Kamer informeren als komende
dagen onverhoopt een uitslag wijst op een MKZ-besmetting.

In de loop van volgende week zal ik ook beoordelen of en op welke termijn het ingestelde
afvoer- en bezoekersverbod ten aanzien van vleeskalverbedrijven kan worden versoepeld.
Dit is nu nog niet aan de orde. Hiervoor moeten eerst alle ELISA-uitslagen bekend
zijn. Ik vraag alle betrokkenen om tot die tijd het ingestelde afvoerverbod en het
bezoekersverbod voor de kalverhouderij na te blijven leven.

Inzet betrokken partijen

De situatie heeft alle partijen die betrokken zijn bij preventie, monitoring en bestrijding
van dierziekten op scherp gezet, zowel binnen de overheid als daarbuiten. Er is direct
opgeschaald door alle partijen, waarbij de NVWA bijvoorbeeld op zeer korte termijn
alle bedrijven met uit Duitsland ingevoerde dieren heeft bezocht en WBVR alles in
het werk heeft gesteld om vlot de onderzoeken uit te kunnen voeren. Ook sectorpartijen
hebben de dreiging zeer serieus genomen en eigen maatregelen en communicatie uitgezet.

Tot slot

Ik blijf alles in het werk zetten om onderzoek te doen naar de situatie en ons voor
te bereiden op een eventueel scenario met uitbraken in Nederland. De ontwikkelingen
in Duitsland houd ik ook nauwgezet in de gaten. Ik hoop van harte dat we de situatie
onder controle houden en we over een tijdje kunnen concluderen dat we een zeer uitgebreide
praktijkoefening hebben gehad, die alle betrokkenen op scherp heeft gezet ten aanzien
van MKZ. Echter, zo ver is het op dit moment zeker nog niet. Ik houd de Kamer op de
hoogte van de ontwikkelingen.

De Minister van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur, F.M. Wiersma