Brief regering : Stand van zaken energieleverancier HEM

Nr. 530
BRIEF VAN DE MINISTER VAN KLIMAAT EN GROENE GROEI

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 20 december 2024

Hierbij zend ik de antwoorden op Kamervragen die op 13 november 2024 zijn ingediend
over de misleidende praktijken van energieleverancier Hollandse Energie Maatschappij
(HEM).1

Omdat de beantwoording van de reeds gestelde Kamervragen en recente gebeurtenissen
elkaar kruisen, wil het kabinet de Kamer middels deze brief ook informeren over de
ontwikkelingen rondom energieleverancier HEM en toelichten wat dit betekent voor de
+/- 13.500 klanten van HEM.

Op 9 december 2024 heeft de ACM het besluit tot intrekken van de leveringsvergunningen
van energieleverancier HollandsStroom (eerder handelend onder de naam Hollandse Energie
Maatschappij, ook wel HEM) gepubliceerd. De ACM heeft laten weten dat HEM ernstige
financiële problemen heeft en niet meer in staat is om op een betrouwbare manier energie
te leveren.

Op 10 december 2024 is bekend geworden dat Clean Energy (CE) op 12 december de contracten
gaat overnemen. De overdracht van het klantenbestand van HEM naar CE is intussen voltooid.
Daarmee sluit ook de ACM haar procedures af en is deze casus afgerond.

Toezichtscasus HEM

Aan het besluit om de vergunningen van HEM in te trekken is een uitgebreid en intensief
traject van toezicht en handhaving voorafgegaan. De ACM heeft eerder op 23 september
2023 aanvullende voorschriften opgelegd aan de aan HEM verleende vergunningen voor
het leveren van elektriciteit en gas aan kleinverbruikers. De ACM heeft HEM daarnaast
eerder dit jaar een boete van 1,1 miljoen euro opgelegd voor misleidende verkoop van
energiecontracten. Later heeft HEM de ACM de toezegging gedaan om de tarieven met
terugwerkende kracht te verlagen en klanten de mogelijkheid te bieden om gedurende
een bepaalde periode kosteloos op te stappen2. Ook als zij een vast contract hadden.

Toen er aanwijzingen waren dat deze toezeggingen niet konden worden gehonoreerd heeft
er op 5 december 2024 opnieuw een bedrijfsbezoek plaatsgevonden. De ACM heeft toen
geconstateerd dat HEM acute financiële problemen heeft, zij niet meer op een betrouwbare
manier energie kan leveren en besloten dat er geen andere optie was dan de vergunningen
per direct in te trekken om verdere schade te voorkomen.

Procedure bij intrekken vergunning

In Nederland is het wettelijk geregeld dat in een situatie als deze de klanten van
de betreffende leverancier niet zonder elektriciteit of gas komen te zitten.

De ACM start in een geval als dit een zogenaamde Supplier of Last Resort (SLR) procedure.
Deze procedure garandeert dat het leveren van stroom en gas aan de klanten van een
wegvallende leverancier doorgaat. Tijdens de overgangsperiode, waarin er in eerste
instantie gezocht wordt naar een andere leverancier die het klantenbestand wil overnemen3, kunnen klanten niet zelf overstappen. Klanten krijgen vanzelf bericht van de nieuwe
leverancier over hun energiecontract en hoeven daar niets voor te doen. In dit geval
heeft CE het klantenbestand van HEM overgenomen.

Procedure bij overname door nieuwe leverancier

CE, de overnemende leverancier, beschikt over vergunningen om elektriciteit en gas
te mogen leveren aan kleinverbruikers. Dit houdt ook in dat zij momenteel al onder
het doorlopend toezicht van de ACM vallen.

Bij een overdracht van klanten controleert de ACM daarnaast of de overnemende leverancier
in staat is om deze extra op te vangen zonder afbreuk te doen aan de betrouwbare levering
van energie. Hierbij kijkt zij of de leverancier ook na de overname aan de vereisten
kan blijven voldoen, zowel financieel als wat betreft de inkoop van energie. Dat gebeurt
in dit geval dus ook. Op deze wijze zijn de voormalige afnemers van HEM verzekerd
van een betrouwbare levering van elektriciteit en gas.

Na overname van deze klanten zal de ACM haar doorlopende toezicht op de nieuwe leverancier
voortzetten en blijven monitoren dat er kan worden voldaan aan de verplichtingen die
verbonden zijn aan de verleende vergunning voor het leveren van energie aan consumenten.

Gevolgen voor de klanten van HEM

Klanten van HEM behouden dezelfde tarieven en voorwaarden als in hun huidige contract.
Daarnaast krijgen zij een extra mogelijkheid om binnen 30 kalenderdagen hun contract
op te zeggen zonder een opzegvergoeding te betalen. Wanneer zij daarna hun contract
willen beëindigen, mag de overnemende leverancier een opzegvergoeding vragen (conform
de daarvoor geldende regels).

Zoals gezegd zijn de klanten van HEM gedurende de overgangsperiode (i.c. 9 t/m 12 december
2024) altijd verzekerd geweest van levering van elektriciteit of gas.

Helaas is niet uit te sluiten dat dit besluit voor sommige (voormalige) klanten van
HEM wel financiële gevolgen heeft. Sommige klanten zouden nog voor 1 januari een onterechte
opzegvergoeding of teveel betaalde voorschotten terugkrijgen. HEM is er nog steeds
aan gehouden om voorwaarden die voorheen bestonden na te komen. HEM dient ook een
eindafrekening op te leveren aan haar (oud) klanten.

Ondanks het feit dat er meermaals is ingezet op het adresseren van de situatie bij
HEM, telkens met het doel ervoor te zorgen dat HEM de toezegging om haar klanten hun
geld terug te betalen na zou komen, heeft dit niet kunnen voorkomen dat uiteindelijk
deze conclusie getrokken moest worden.

Het is en blijft de verantwoordelijkheid van het bedrijf zelf om aan zijn verplichtingen
te voldoen. Bij een eventueel faillissement zullen dergelijke betalingsverplichtingen
meegenomen moeten worden door een curator, net als andere vorderingen. In dat geval
bestaat het risico op financiële schade indien voormalige afnemers van de HEM nog
aanspraak maken op een teveel aan eerder betaalde voorschotten of een nog te ontvangen
welkomstbonus. Er bestaat echter bij de afwikkeling van dergelijke faillissementen
geen garantie dat er voldoende middelen resteren in de inboedel om alle schuldeisers
volledig schadeloos te stellen.

Grootverbruikers

Het kabinet acht het van belang u te melden dat de hiervoor genoemde SLR-procedure
alleen ziet op de bescherming van kleinverbruikers. HEM belevert echter ook nog een
zeer gering aantal grootverbruikers. Grootverbruikers worden bij een eventueel faillissement
van HEM automatisch overgezet naar een balanceringsverantwoordelijke4. Dit betekent dat ook deze grootverbruikers niet zonder energie komen te zitten.
Dat is onder andere in de Netcode Elektriciteit5 geregeld.

Doorkijk naar de Energiewet

De Energiewet is gericht op het zoveel als mogelijk voorkomen van dit soort situaties
in de toekomst en bevat daarom een fors aantal maatregelen die de bescherming van
consumenten (onder andere in een situatie als deze) verbreden en het toezicht aanscherpen.

Zo is in de Energiewet een extra benodigde capaciteit van deskundigheid voor vergunninghoudende
leveranciers opgenomen, die inhoudt dat een leverancier een onafhankelijke risicomanager
in dienst moet hebben. Ook krijgt de ACM de mogelijkheid om gebruik te maken van de
Wet Bibob bij het toezicht om de integriteit te toetsen bij aanvraag van een nieuwe
vergunning. Daarnaast krijgt de ACM ook meer handhavingsmogelijkheden om in te grijpen
wanneer een vergunninghoudende leverancier die op de energiemarkt actief is zich niet
aan de regels houdt. Zo kan zij een wervingsstop opleggen zodat een leverancier geen
nieuwe klanten kan aannemen zolang zij de zaken niet op orde heeft.

In de Energiewet is tevens vastgelegd dat bij een verkoop van het klantenbestand,
ook tijdens een SLR-procedure, alle oude contractvoorwaarden van afnemers (waaronder
consumenten) meeverhuizen naar de nieuwe leverancier, inclusief voorschotten. Hiermee
raken deze afnemers hun geld dus niet kwijt bij een overname door een andere leverancier.

De Minister van Klimaat en Groene Groei, S.T.M. Hermans